Ik voelde me vaak heel alleen
Goed ademhalen is het
beste medicijn tegen stress
PZC
Kunstsuiker
aspartaam is
sluipend gif
Pa, kun jij me
1000 euro lenen?
Aantalenig kinderenneemt toe
Koffie verhoogt kans op dood kind
Vingers verraden karakter
Kinderen en hersenvliesontsteking
Impotentie zit tussen de oren
opvoeding
zaterdag 22 februari 2003
door Anne Velthausz
DEN HAAG - Ze zouden weinig
sociaal zijn en verwend. De
vooroordelen over het 'enig
kind' zijn hardnekkig. Maar
kinderen die alleen opgroeien in
een gezin zijn echt niet egoïsti-
scher dan leeftijdgenoten met
broertjes en zusjes. En dat 'ver
wende', dat is ook een fabel.
„Mijn ouders hielden me juist
kort. Uit angst dat de mensen
zouden zeggen: 'O zie je wel, dat
is een enig kind'."
De 17-jarige Stefanie Groot be
hoort tot de groeiende groep
kinderen die opgroeien zonder
broer of zus. Op dit moment is
één van de elf kinderen 'enig'
kind in het gezin, blijkt uit re
cente cijfers van het CBS, en dat
aantal blijft stijgen, zo is de ver
wachting. „De belangrijkste re
den is dat vrouwen het moeder
schap langer uitstellen. En dan
wil een eerste kind vaak nog wel
lukken, maar een tweede kind
niet", zegt onderzoeker Joop
Garssen van het CBS.
Uit het weinige onderzoek dat
bekend is over 'het enig kind'
blijkt dat ze zich sneller een
zaam voelen, vaker een fanta
sievriendje hebben, behulpza
mer zijn dan andere kinderen en
minder behoefte hebben om
dwars te liggen.
Verder scoren ze iets hoger op de
intelligentietests dan kinderen
die broertjes en zusjes hebben.
De belangrijkste uitkomst is dat
ze zich op volwassen leeftijd in
eigenlijk niets onderscheiden
van andere volwassenen die wel
zijn opgegroeid met broers en
zussen.
Van verwennerij blijkt geen
sprake te zijn, constateert Joop
Garssen. „Alleen in materieel
opzicht worden ze misschien
wat meer verwend. Ze zijn bij
twee sporten tegelijk en hebben
ook nog muziekles. Dat soort
dingen. Het is wel logisch, want
als je maar één kind hebt, kun je
de middelen rijker inzetten."
De 'enig kinderen' zelf hebben
wel eens last van de vooroorde
len. Stefanie: ,,0p school zeggen
de kinderen vaak: 'Nou jij hebt
het mooi makkelijk. Jij kunt
lekker doen wat je wilt, jij hebt
geen last van een ruzie makende
zusjes of broertjes. Bij jou in
huis is er nooit gezeur over wie
er achter de computer mag'.
Maar ze zeggen er dan meteen
bij: 'Ik moet er niet aan denken
dat ik alleen zou zijn. Dat lijkt
me niks'."
Stefanie heeft een druk leven. In
de vijfde klas van het vwo moet
ze veel leren, ze houdt van spor
ten speelt muziek en is druk met
het uitgaan met vriendinnen.
„Ik denk dat ik veel dingen met
vriendinnen doe die andere kin
deren met hun zus of broer doen
Als wij een dagje uitgaan of zo,
dan vraag ik ook meestal een
vriendin mee, want anders is het
best saai voor mij
Bang
SaskiaMeulman (nu 52) werd in
haar j eugdj aren behoorlij k kort
gehouden. Haar ouders waren
ontzettend bang dat de omge
ving zou zeggen: 'Dat kun je wel
zien, dat is een enig kind'.
„Vooral mijn moeder was o zo
bang dat ik verwend over zou
komen. Als mensen hoorden dat
ik de enige thuis was, zeiden ze
altijd: 'Nou, dat zou je niet zeg
gen, ze is zo goed opgevoed en zo
lief'. Ik werd daar niet goed van.
Alle mensen hebben volgens mij
nog steeds het beeld dat een enig
kind alles kan krijgen wat zijn
hartje begeert, nou vergeet het
maar. Ook op het gebied van
uitgaan, waren mijn ouders
streng. En spijbelen? Ik moest
op sterven na dood zijn, wilde
mijn moeder een briefje schrij
ven. Bij mijn man thuis die wel
een broer en een zus had, ging
het allemaal heel wat soepeler.
Ik heb dan ook altijd gezegd: ik
wil graag meer dan één kind.
Gelukkig is dat ook gelukt
Yvonne Philips (49) heeft ook
altijd een broer of zus gemist,
vertelt ze. „Toen ik negen was,
gingen we verhuizen naar een
nieuwbouwwijk met allemaal
jonge gezinnen. Er waren veel
baby's, maar weinig kinderen
van mijn eigen leeftijd. Toen
voelde ik me heel vaak alleen."
Het gemis bleef. „Toen ik ging
scheiden, was er geen broer of
zus met wie ik lief en leed kon
delen. En als een van je ouders
komt te overlijden, sta je er al
leen voor om de overgebleven
ouder op te vangen. Je kunt dan
niet afspreken met iemand om
de zorg te verdelen. Ik doe het
graag hoor, want ik heb schat
ten van ouders, die ook voor mij
altijd klaar hebben gestaan,
maar het is best zwaar."
Arie Wesseldijk (46) heeft het
nooit een,probleem, gevonden
om enig kind te zijn. „Mijn opa
en opoe woonden bij ons in, en
het was altijd een gezellig boel.
Ik heb me eigenlijk nooit een
zaam gevoeld. Ik had veel
vriendjes in de buurt. We kwa
men allemaal bij elkaar over de
vloer en speelden altijd buiten.
Er was altijd wel wat te doen. Ik
denk dat kinderen tegenwoor
dig na school meer thuis zijn.
Als enig kind voel je je dan
foto Werner Rauwerdink/GPD
waarschijnlijk meer alleen. Het
leuke vond ik dat ik een heel
goede band had met mijn ou
ders. Ze namen me altijd in ver
trouwen."
Natuurlijk zijn er voordelen,
zegt Stefanie. „Ik heb het ge
woon heel leuk thuis. Het ligt
ook heel erg aan je ouders of het
gezellig is. Ik denk dat ik ook
een betere band met mijn ouders
heb dan veel andere kinderen.
Ze nemen me echt voor vol. Ze
vertellen mij alles, over werk en
de familie. Ik merk wel eens dat
dat in andere gezinnen heel an
ders gaat. En ja, ik denk dat het
met verjaardagen en Sinter
klaas hier ook iets makkelij kei-
gaat, want mijn ouders hoeven
alleen met mij rekening te hou
den."
Meer gesloten
Stefanie is benieuwd hoe andere
jongeren het vinden om alleen
op te groeien. „Ik weet nog dat
ik het als klein kind soms ook
niet leuk vond om alleen te zijn.
Je maakt minder makkelijk
contact met andere kinderenIk
denk dat een enig kind daarom
misschien meer gesloten is. En
ik denk ook wel eens na over la
ter. Mijn nichten en neven zijn
allemaal tien, vijftien jaar ou
der dan ik, en als mijn ouders la
ter veel ouder zijn sta ik er echt
alleen voor. Als ik met iemand
trouw, dan hoop ik dat 'ie wel
een zus of broer heeft."
Het enig kind zijn houdt Stefa
nie vooral de laatste tijd bezig,
weet haar moeder Willemien
Groot. „We praten daar ook wel
samen over. Bijvoorbeeld over
het gevoel van haar dat ze het
vaak in haar eentje tegen ons
tweeën op moet nemen. Daarom
zitten mijn man en ik aan tafel
nooit naast elkaar en zit Stefa
nie altijd naast een van ons. En
als ze iets met mij heeft over
legd, of met mijn man, hoeft ze
het niet ook nog eens aan de an
der te vragen, zo hebben we af
gesproken."
Voor ouders is het altijd een
beetje schipperen, denkt Wille
mien. „Je moet oppassen dat je
je kind niet te veel verwent,
maar je moet ook weer niet
doorslaan naar de andere kant.
Kijk, ik had vier zussen en
broers boven mij, die hadden de
weg al gebaand toen ik uitging.
Dat heeft Stefanie niet. Zij heeft
een beetje de rol die een oudste
kind van een groot gezin heeft.
Ik heb wel eens tegen haar ge
zegd: je vader was de jongste
van twaalf kinderen, daar heeft
hij niet voor gekozen. En jij hebt
er niet voor gekozen om alleen te
zijn. Het is zo gelopen." GPD
AARHUS - Zwangere vrouwen die veel koffie drinkenfe
een verhoogd risico dat hun kind niet levend ter werelatS
Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Aak
in Denemarken. Met meer dan acht koppen koffie
goed voor 600 milligram cafeïne, wordt het risico on^
doodgeborene verdubbeld.
Deze conclusie is gebaseerd op een onderzoek ondermeert
18.000 zwangere vrouwen
Eerdere onderzoeken toonden al aan dat een grote cafe
consumptie het risico op miskramen of een laag geboon»
wicht sterk verhoogden. Wetenschappers hebben tot nuf
niet kunnen vaststellen hoe cafeïne de ontwikkelingvans
ongeboren kind precies beïnvloedt. Mogelijk wordt doorw
grotere inname ervan meer adrenaline geproduceerd, waar.
door de bloedvaten in de placenta versmallen, of het hartnt*
me wordt verstoord. RTR
HAMBURG - Vrouwen met een ringvinger die langerisdande
wijsvinger hebben meer doorzettingsvermogen en mir.fe
neurotische neigingen. Daar staat tegenover dat ze niete
communicatief zijn. Dat blijkt uit onderzoek van deuniveR
teit van Liverpool. Bij mannen zou een lange ringvingera'a'
leg voor sport en een hoge potentie verraden. AP
UTRECHT - Eenderde van de kinderen dat een b;
hersenvliesontsteking overleeft, blijft een zorgenkind zji
hebben leer- en gedragsproblemen en voelen zich doorgas;
minder gezond en gelukkig dan leeftijdgenoten. Datblijkte
promotieonderzoek van Irene Koomen kinderarts in op!4
ding bij het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht.
In Nederland krijgen per jaar ongeveer 550 kinderenden
stige infectieziekte meningitisOngeveer vijf procent vanra
sterft.
Tot dusver gingen artsen en wetenschappers ervan uit datl
tot 15 procent van de overlevende kinderen er een aandoenis
aan overhoudt. Onder meer gehoorverlies. De overige85-Sö1
van de patiëntjes zouden gezond opgroeien.
Een veel te rooskleurig beeld, meldt Koomen. Zeven jaarna
herstel van hersenvliesontsteking blijkt eenderde vandefe
deren leer- en gedragsproblemen te hebben. GPD
AMSTERDAM - Huisartsen en patiënten zijn het erover«s
dat de oorzaak van erectiestoornissen vooral tussen deora
zit. Huisartsen zien in 95 procent van de gevallen eenpsyeü
sche oorzaak voor impotentie. Van oudere patiënten deelt!
procent die mening.
Dat blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd door Intomait
Niet meer dan 1 procent van alle problemen waarmee palis
ten naar de huisarts komen, betreft erectiestoornissen, terwi
een kwart van de mannen er ooit last van heeft. De dremp
naar de huisarts is kennelijk hoog, stelt het onderzoeksbura
vast. Volgens het onderzoek vindt de huisarts dat in demedi
onvoldoende aandacht is voor de gevolgen van de stoornis!
de man. Voor impotente mannen heeft die een zeer negatiefs
fect op de kwaliteit van leven.
Intomart stelt op grond van het onderzoek dat de Nederlani
- in het onderzoek was die gemiddeld 55 jaar, frequentie!
keer per maand - seks zo spontaan mogelijk beleeft. Den®
ideale situatie voor seks is een spontane, niet geplandevi
partijIn de ochtend of 's avonds na zessen en soms na eend
gebreide maaltijd. ANP
Hl
door Annie de Vreugd
Jongeren hebben steeds va
ker torenhoge schulden
uitstaan. Het verdiende geld
van supermarkt, babysitten
of werk bij de boer vliegt er
door en gaat grif op aan uit
gaan, kleding, roken en alco
hol. Kom op, we leven nu!
Het meeste geld wordt erdoor
gejaagd met de felbegeerde
mobiel of scooter. Met de
aanschaf helpen de ouders
vaak mee door voor bank te
spelen. Ze schieten hun
kroost een flink bedrag voor,
want je gunt dat kind toch
het nieuwste model van de
Nokia of die knalgele scooter
waar hij van droomt. Terug
betalen, ach dat komt wel
Veel jongeren rekenen zich
rijker dan ze zijn. Ze hebben
niet goed in de gaten dat het
mobieltje na aanschaf nog
veel meer geld gaat kosten
aan abonnement en belte
goed. De scooter rijdt ook
niet op water en moet boven
dien nog verzekerd zijn. De
schulden van pubers en jong
volwassenen lopen soms op
tot in de duizenden euro's,
een bedrag dat zelfs met al
die bijbaantjes niet meer is
op te hoesten.
Met de huidige economische
crisis worden de bijbaantjes
spaarzamer. Dat zal wennen
worden voor de jeugd die
nooit heeft geleerd wat be
zuinigen is. Bij veel jongeren
ontbreekt het besef dat je
voor grotere uitgaven langer
moet sparen en maandelijks
iets opzij moet zetten. In de
huidige consumptiemaat
schappij worden wensen
steeds groter en behoeften
lijken direct bevredigd te
moeten worden. Luxe artike
len worden ook door volwas
senen gretig op afbetaling
gekochtWie dan leeft, wie
dan zorgt. De jongeren blij
ven niet achter, ook zij kopen
direct wat hun ogen zien en
maken zich geen zorgen over
morgen. Het kunnen weer
staan van verleidingen en
kunnen uitstellen van wen
sen is regelmatig onderwerp
van wetenschappelijk on
derzoek geweest. De recla
memakers en de doorsnee
winkelier weten ook allang
dat begeerde artikelen beter
verkopen als je ze zo voor de
ingang van de winkel zet dat
je er bijna over struikelt. Het
is te makkelijk gesteld dat
het hun zaak niet is wanneer
de jeugdige consument zich
in de schulden steekt. Ook
verkopers hebben in dezen
een verantwoordelijkheid.
De appel valt meestal niet ver
van de boom. Veel ouders ko
pen ook een meubelstuk op
afbetaling of lopen voor de
aanschaf van een nieuwe
auto naar de bank. Ook vol
wassenen kunnen steeds
moeilijker wachten. Dat het
uitgavenpatroon van de kin
deren vaak veel lijkt op dat
van de ouders, is eveneens
met onderzoeken aange
toond. Het goede voorbeeld
van ouders blijkt van cruci
aal belang te zijn. Zij kunnen
hun kinderen bijbrengen dat
je ook iemand kunt zijn als je
niet de duurste auto op de op
rit hebt staan. Hieruit vloeit
voort dat ouders er wijs aan
doen niet de kredietbank uit
te hangen voor hun kroost.
Als het om kleine bedragen
gaat die werkelijk snel kun
nen worden afbetaald, is het
geen probleem.
Maar honderden, ja duizen
den euro's aan je kind voor
schieten gaat te ver. Een pu
ber moet leren geld apart te
leggen voor grote aankopen
en moet toekomstige minder
florissante tijden leren in
boeken. Vroeg of laat zal hij
daar echt aan moeten gelo
ven, als hij later een gezin
heeft kan hij zich in de mees
te gevallen ook niet alles
plotseling permitteren.
Natuurlijk zal het verwende
kroost flink steigeren als de
ouders de hand op de knip
gaan houden, het verkeerde
uitgavenpatroon zal nog wel
even doorsudderen. Dan is
het zaak consequent te blij
ven. Pubers spreken in mage
re tijden ook nogal eens een
bankboekje aan dat door de
ouders en grootouders is ge
spekt, terwijl ze er zelf geen
cent aan hebben bijgedra
gen. Als (groot)ouders maar
blijven sparen in plaats van
dit gedrag over te dragen aan
de puber zelf, zal deze het
echter nooit leren.
Annie de Vreugd is orthopedago
ge
door Petra Dircks
EINDHOVEN - Het beste medicijn tegen
stress en nog gratis ook? Gewoon goed ade
men, stelt een aantal deskundigen, onder
wie ademhalingstherapeute Kitty Umme-
len uit Eindhoven. Al bijna dertien jaar leert
zij mensen op een goede manier te ademen.
Even een simpele test: haal diep adem en
blaas de lucht weer uit. Wat zette het meest
uit bij het inademen, de borst of de buik?
Tien tegen één dat het de borst was. Fout
dus. Bij het inademen moet de buik uitzet
ten, bij het uitademen zakt deze weer in. Pas
dan adem je goed.
Al bijna dertien jaar houdt ademhalïngs-
therapeute Kitty Ummelen in Eindhoven
praktijk, waarin zij mensen goed leert ade
men. Ummelen ontvangt vooral mensen met
stress, hyperventilatie, angsten en fobieën.
„Want met een goede en diepe ademhaling
voel je je veel beter en kun je ook nog eens
heel goed je opkomende aanvallen van
stress, hyperventilatie of angst beheersen",
aldus Ummelen.
Kijk naar een baby als die slaapt. Die ademt
goed, het buikje gaat op en neer. Veel vol
wassenen zijn deze van nature prima ma
nier van ademhalen 'vergeten'. Ons is ge
leerd de buik in te trekken en de borst
vooruit te steken. Daarbij wordt de moder
ne mens voortdurend bestookt door stress
die maakt dat spieren zich spannen en de
ademhaling doet versnellen. Het gevolg is
dat wij borstademhalers zijn, die vooral het
bovenste en middelste gedeelte van de lon
gen gebruiken. En dat is een belasting voor
je longendie sneller moeten bewegen om de
toevoer van zuurstof op peil te houden. En
dit gaat van kwaad tot erger. Juist in het on
derste gedeelte van de longen is de zuurstof-
uitwisseling het efficiëntst. Bij diep in- en
uitademen bereik je dat onderste gedeelte
en heb je dus het meest profijt van je adem
haling. Met, zo stellen Ummelen en colle
ga's, verbluffende resultaten.
Angst
Ummelen maakte het van nabij mee. Haar
man kreeg jaren geleden van de ene op de
andere dag een fobie. „Hij reisde voor zijn
werk door heel Europa, maar durfde op een
gegeven moment hier in het dorp niet eens
meer een pak koffie te kopenHij stond com
pleet stijf van de angst. Na veel gedokter,
kwam hij in contact met een ademhalings
therapeute in Hilversum. En dat werkte
perfect. Na enkele weken al was hij een an
der mens. Ik ben toen door die therapeute
opgeleid en sindsdien help ik anderen", ver
telt Ummelen in een notendop hoe zij over
tuigd raakte van de ademhalingstherapie.
In Nederland zijn ruim twee miljoen men
sen die last hebben van psychische klachten
zoals paniekstoornissen. Mensen dieplotse-
ling worden overvallen door angstgevoe
lens. Dat kan overal en te allen tijde gebeu
ren. In de rij voor de kassa bijvoorbeeld, in
de file, in de bioscoop. „En dat is zo akelig,
dat je de volgende keer al bij voorbaat bang
Ademhalingstherapeute Kitty Ummelen: „Acht van de tien mensen die hier komen, hebben
op den duur geen klachten meer." foto Jan Verhoeff/GPD
bent dét het weer gaat gebeuren. Angst voor
de angst", legt Ummelen uit. „En omdat het
om een niet-reële angst gaat, kun je er wat
aan doen, want het is volstrekt niet nodig.
Angst voor een sollicitatiegesprek of de
tandarts valt in een andere categorie. Dan
spreken we van reële angst."
Ummelen kijkt, als ze een cliënt voor de eer
ste keer ontmoet, onder meer naar lichame
lijke kenmerken. Hoe groot en zwaar is ie
mand en wat is zijn of haar longinhoud.
Daarbij telt ze meteen hoe vaak iemand per
minuut in- en uitademt. „En dat is altijd te
veel. Meneer X die een longinhoud van zes
liter heeft, hoeft echt geen twintig keer per
minuut te ademen. Vier tot vijf keer is voor
hem voldoende. Dat klinkt weinig, maar dat
oefenen we. Heel geconcentreerd, met de
hand op de buik en voor de mond om het in-
en uitademem te voelen." Volgens Ummelen
voelen haar cliënten zich tijdens het eerste
consult al direct meer ontspannen. Door
thuis elke dag te oefenen en de oefeningen
uit te breiden, moet dat leiden tot het beter
kunnen omgaan met hyperventilatie en
angstaanvallen. „Acht van de tien mensen
die hier komen, hebben op den duur hele
maal geen klachten meer." GPD
door Jacques van Dam
Aspartaam wordt gebruikt
als kunstmatige zoetstof in
Nutra-Sweet, Candarel, Natre-
na en heel veel andere merken.
Sinds 1983 wordt het toege
voegd aan veel koolzuurhou
dende dranken, met name in
veel light-producten. Verder
wordt het toegevoegd aan legio
andere producten, zoals kauw
gum.
Wat heeft aspartaam met ho
meopathie te maken? Weinig, op
het eerste gezicht, ware het niet
dat veel klachten van patiënten
te maken kunnen hebben met
het (langdurige) gebruik van as
partaam. Dit is nog te weinig bij
homeopaten bekend, evenmin
in de reguliere gezondheids
zorg, laat staan bij de consu
ment. Inmiddels zijn er wereld
wijd 26.000 websites, waarin
wordt gewaarschuwd voor het
gebruik van aspartaam.
In de jaren '70 werd gezocht
naar een medicijn tegen maag
zweren. Een van de middelen
was aspartaam. Bij toeval ont
dekte men dat deze stof 200 keer
zo zoet was als suiker en een te
verwaarlozen aantal calorieën
bevat. Het duurde tot 1983
voordat de Amerikaanse keu
ringsdienst van waren (FD A)
aspertaam tot de markt toeliet.
Het is werkelijk ongelooflijk
dat de FD A aspartaam als
kunstmatige zoetstof heeft toe
gelaten tot de markt. Aspar
taam is verantwoordelijk voor
75 procent van de bijverschijn
selen, veroorzaakt door voe
dingsadditieven die worden ge
rapporteerd aan de FDA. Veel
van de bijverschijnselen zijn
zeer ernstig van aard, zoals epi
lepsie en irreversibele oogaan
doeningen. Aspartaam is een
sluipend gif en het kan jaren du
ren voordat de ziekteverschijn
selen zich openbaren.
Aspartaam is samengesteld uit
asparaginezuur, phenylalanine
en methanol. Methanol wordt in
het lichaam omgezet in formali
ne en mierenzuur. Formaline
mag in geen enkel voedingsmid
del voorkomen, vanwege de ho
ge giftigheid. Formaline wordt
onder andere opgeslagen in het
vetweefsel en kan een vernieti
gende werking op de gezond
heid uitoefenen. Ook phenyla
lanine kan ernstige klachten
veroorzaken, zoals depressie
en agressief gedrag. Zoals eer
der vermeld, kan aspertaam
oogzenuw aandoen en zou het
door niemand gebruikt moge:
worden en zeker niet door dia
betespatiënten.
Het gebruik van deze kunstna-
tige zoetstof om lichaamsge
wicht kwijt te raken werkt ave
rechts. Aspartaam doet
namelijk de behoefte aan kool
hydraten sterk toenemen. In
middels zijn er bijna honderd
verschillende klachten geregi
streerd en onderzocht. Aspar
taam kan onder meer de volgen
de klachten veroorzaken of
ernstig verslechteren: MS,chro
nische vermoeidheid, migraine
paniekaanvallen, hoge bloed
druk, chronische hoest, impo
tentie, kaalheid, menstruatie-
problemen, gehoorstoomissen,
spierkrampen, oogklachtenen
homeopathie
dementie. Bij zwangere vrou
wen kan aspartaam zeeronaan
gename gevolgen hebben voor
het ongeboren kind. De stof
phenylalanine wordt snel door
de foetus opgenomen en kan
hersenbeschadiging en/of be
schadiging van het DNA ver
oorzaken.
Inmiddels bestaan er in Amen
ka vijf klinieken, die gespeciah
seerd zijn in ontgïftiging vanai
partaam. Als u vage klachten
heeft, dan is het raadzaam te
stoppen met aspertaam en te
kijken of uw gezondheid binne
twee maanden verbetert. Let
goed opomdat het aan veel v#
dingsproducten wordt toege
voegd. U kunt tegelijkertijd
maatregelen nemen om dele\«
te ontgiften. Er is een reini-
gingsdieet van Dr. Sandra Car
bot. Zorg voor voldoendeinna
me van selenium, foliumzuur,
vitaminen B2B3en B6. Verdf
ook vitamine E, caroteenen
zwavelaminozuren. Deze laat
ste komen voor in kool, brocco
en spruitjes. Wees er dus op be
dacht dat uw klachten te maKe
kunnen hebben met het gebn»
van aspartaam, zelfs al gebrul
er maar weinig van.
Jacques van Dam is homeopMl,e
Oostkapelle
