Europese eenheid is nog ver weg PZC Expert vreest gifgasaanval Pers mag massaal meekijken bij aanval Over trage formatie klagende Zalm heeft boter op zijn hoofd Azië is diep verdeeld over beleid van Bush Nationale belangen winnen het van gemeenschappelijk ideaal 19 februari 1953 door EricTalmadge De crisis rond Irak brengt niet alleen in Europa, maar ook in Azië verdeeld heid. Traditionele vrienden van de Verenigde Staten heb ben twijfels over de Ameri kaanse aanpak. Als ze Was hington steunen halen ze zich de woede van de eigen bevolking op de hals. In de islamitische landen van Azië bestaat toch al weinig steun voor militaire actie te gen Irak. Indonesië waar schuwt herhaaldelijk tegen eenzijdige stappen. Pakistan vindt dat de vrede een kans moet krijgen. Premier Mahathir Mohamad van Maleisië, die later deze maand de Islamitische Con ferentieorganisatie bijeen heeft geroepen voor een de bat over Irak, zegt niets te be grijpen van de Amerikaanse houding. Zijn ambtgenoot van Singapore, Lee Kuan Yew, was aanvankelijk vol lof over het 'actieve beleid' van Bush. Maar nu zegt Sin gapore, kennelijk onder druk van de publieke opinie, dat het pas een standpunt be paalt als duidelijk wordt dat een oorlog onvermijdelijk is. China, het enige Aziatische land met vetorecht in de VN- Veiligheidsraad, is ook tegen het aansturen op oorlog. Pe king vindt dat de VN-inspec- teurs meer tijd moeten krij gen. China drong er gisteren bij Irak op aan zich van zijn beste kant te laten zien. De Indiase premier Atal Bi- hari Vajpayee waarschuwde gisteren voor acties die de autoriteit van de VN kunnen ondermijnen, meldde het persbureau UNI. Australië Zelfs in de landen die de VS vanouds na staan, lijkt de verdeeldheid te groeien. Au stralië is daarvan een sterk voorbeeld. Premier John Ho ward stuurt 2000 militairen naar de Perzische Golf om de Amerikanen en Britten bij te staan, maar afgelopen week einde betoogden in Austral sche steden honderd§S den mensen. Howarf |jg zich door het massale profe- niet uit het veld slaan, jyj het publiek bij de volgende verkiezingen niet goedvindt wat ik gedaan heb gooien ze me eruit", zei hij. De Filipijnse president Gin. ria Macapagal Arroyo steun' militaire actie, mits de Ven enigde Naties er toestem' ming voor geven. Arroyo is een van de trouwste bond°e. noten van de VS in de anti- terreurcampagne. Vorig jaa- besloot zij, tegen de zin van sommige senatoren en linkse groepen, Amerikaanse strijdkrachten binnen te ha- len om het Filipijnse legerte helpen bij hun strijd tegen moslimrebellen in het zuiden van het land. In tegenstelling tot andere Aziatische leiden hoeft Arroyo zich geen zot gen te maken om de publiek- opinie. Ze heeft al laten ten zich niet herkiesbaar* stellen. Taiwan, een andere geheide bondgenoot van de VS, heeft zich nog niet laten horen. Dai was ook nog niet nodig, om- dat het geen VN-lid is en het niet is gevraagd troepen te sturen. Japan, de thuisbasis vat 50.000 Amerikaanse militai ren, van wie enkele duizen den op het naar de Gok opstomende vliegdekschip Kitty Hawk, maakt zich steeds meer zorgén. Gealarmeerd door de ruziein de Navo, waar Frankrijken Duitsland rebelleren, en de vredesbetogingen van het af gelopen weekeinde, bena drukt premier Junichiro Koi zumi de noodzaak van de ontwapening van Irak. „Ze moeten ervoor uitkijken nit: de verkeerde boodschap over te brengen dat Irak gelijk heeft", zei hij tegen de de monstranten. Koizumi moet zelf ook voor zichtig zijn. Bijna 80 procent van de Japanners is tegen mi litaire actie en zijn populan- teit was toch al niet dave rend AP woensdag 19 februari 2003 De vrede in Europa is weer gete kend, maar de ruzie over Irak laat 'het oude continent' suize bollend achter. Europa kan niet op eigen benen staan. door Hetty van Rooij Op de Europese top over Irak maakt Kofi Annan maan dagavond de meeste indruk. Met zachte stem, gebarend met slanke handen, spreekt hij de re geringsleiders als schooljon gens toe: het wordt hoog tijd dat ze zich concentreren op de ont wapening van Irak en wat min der energie steken in onderling geruzie. Hij krijgt de zaal moei teloos stil. „Zo iemand zouden wij hier ook wel kunnen gebrui ken", verzucht een Brusselse di plomaat als de secretaris-gene raal van de VN vertrokken is. Op papier is de vrede in Europa weer getekend. Met een maand vertraging kan de Navo gaan werken aan de bescherming van Turkije en de EU heeft Saddam Hoessein voor de laatste maal gewaarschuwd. Maar de Euro pese samenwerking is langs de rand van de afgrond gegaan, de relatie met de Verenigde Staten is bijna gesneuveld en de Euro pese leiders staan als kempha nen tegenover elkaar. (De Britse minister van Buitenlandse Za ken Jack Straw sprak maan dagavond over zijn Franse col lega De Villepin als 'my dear friend Dominique'. Op zo'n mo ment wordt het oppassen). Ongelegen Hoe heeft het zo ver kunnen ko men? De kwestie-Irak kwam voor Europa buitengewoon on gelegen. Zowel de EU als de Navo verkeren in een proces van verandering en hebben de han den vol aan zichzelf. De EU krijgt er volgend jaar tien nieu we leden bij en zoekt naar we gen om zichtbaar, bestuurbaar, betaalbaar en geloofwaardig te blijven. De Navo worstelt met een heel ander probleem: na de val van het communisme heb ben de VS en Europa geen ge meenschappelijke vijand meer en dat gaat ten koste van de transatlantische vriendschap. Blair, Chirac, Schroder en Ber lusconi hebben het drukker met him eigen besognes dan met de zorg voor een sterk, levensvat baar Europa. Door de crisis rond Irak is dat onbarmhartig blootgelegd. Op papier mag er een gemeenschappelijk buiten lands beleid bestaan, als het er op aankomt tellen alleen de na tionale belangen. Pas als het dieptepunt bereikt is, klinkt de verzoenende taal die de schijn van eenheid moet ophouden. Maar dan staat Europa allang buitenspel. Pijnlijk De crisis over Irak confronteert de EU met pijnlijke keuzen. Blijft het gemeenschappelijke buitenlands beleid een vrijblij vende aangelegenheid, of krijgt 'Brussel' echt iets te zeggen? De discussie woedt volop, maar krijgt door de gebeurtenissen van de afgelopen weken een an der karakter. Hetzelfde geldt voor de beraadslagingen over de toekomstige leiding: moet er een vaste 'president' komen die de macht van de EU belichaamt, of blijft het EU-voorzitterschap ieder half jaar in handen van een ander land? Europa voelt pijnlijk het gemis van een brug genbouwer, een politicus die in naam van de Unie kan opboksen tegen de ego's en de belangen van de diverse regeringsleiders. Maar zo'n 'Mr. Europe' kan al leen functioneren wanneer hij ook iets te vertellen krijgt. De kwestie-Irak heeft geleerd dat Europa nog lang niet op ei gen benen kan staan. Romano Prodi, de voorzitter van de Eu ropese Commissie, denkt zelfs dat Londen, Parijs en Berlijn straks in de wereld helemaal niet meer meetellen, wanneer de Europese landen er niet in sla gen hun krachten te bundelen. En daar wringt de schoen: zijn de regeringsleiders bereid om uit vrije wil in de internationale gemeenschap een minder be langrijke rol te spelen? Wie Chi rac en Blair bezig ziet, heeft weinig reden om daar erg opti mistisch over te zijn. GPD Kofi Annan deed de rust weerkeren in het Europese hoenderhok. foto Charles Patiau/RTR door Patrick Selbach Zeker vijfhonderd journalisten, fotogra fen en leden van camerateams krijgen van de Amerikaanse strijdkrachten kans verslag te doen van een eventuele aanval op Irak. De verslaggevers krijgen een militaire eenheid toegewezen waarbij ze zich in geval van een actie moeten aansluiten. Het Penta gon heeft een dergelijke regeling sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer op zo'n schaal getroffen. Volgens een zegsman van de Amerikaanse nieuwszender CNN zijn er wel beperkingen opgelegd. Een rechtstreeks verslag van oor logshandelingen mag alleen na toestem ming van de plaatselijke commandant. De tails over lopende of komende operaties moeten geheim blijven. Journalisten mogen geen wapen dragen en ook geen militaire uniformen. Ze krijgen wel een uitrusting die bescherming kan bieden bij een aanval met kern-, biologische en chemische wapens. Ze mogen niet in eigen voertuigen rijden. Peter Arnett, die faam verwierf als CNN- verslaggever in Bagdad tijdens de Golfoor log in 1991, gaat ook terug naar Irak, aldus The New York Times van gisteren. Hij zal er verslag doen voor National Geographic Ex plorer en MSNBC. Arnett maakte in 1991 gebruik van de enige satelliettelefoon die er toen in Bagdad was. Intussen zijn er volgens Arnett twee- tot driehonderd van deze ap paraten, en bovendien videotelefoons. In tegenstelling tot de Golfoorlog van 1991 zal de berichtgeving over de mogelijk nieu we strijd in de regio nu niet hoofdzakelijk bestaan uit verslaggeving van de persconfe renties van de militaire top. Arnett tekent wel aan dat het nog de vraag is hoe snel de verslaggevers in het veld hun berichten en beelden kunnen en mogen verzenden naar de redacties. Als het steeds lang duurt voor dat er toestemming wordt gegeven, dan ko men de 'primeurs' gewoon uit Washington of uit Qatar, waar de Amerikaanse strijd krachten hun commando vestigden. ANP door Fons Kockelmans De kabinetsformatie sleept zich al bijna een maand voort en de onderhandelaars Balkenende (CDA) en Bos (PvdA) hebben nog maar bitter weinig resultaten bereikt. VVD- leider Zalm krijgt er een punt hoofd van. „De tegenvallers vliegen ons om de oren, de werk loosheid schiet omhoog, er dreigt een oorlog en wat doen Balkenende en Bos? Vrijwel niets", sneerde hij het afgelopen weekeinde. Ook Bos zelf maakt zich zorgen. „We hebben nog niets laten zien. Dat kunnen we niet lang meer blijven volhouden", klaagde hij vorige week al. Intussen heeft hij de komende week uitgeroe pen tot 'de week van de waar heid'. Blijft succes uit, dan ziet de PvdA-leider het somber in. Verlopen de onderhandelingen ook echt extreem langzaam? Wel als je ze vergelijkt met de formatiebesprekingen van vo rig jaar. CDA, LPF en WD had den toen 'slechts' 68 dagen no dig om een regeerakkoord te schrijven en een ploeg bewinds lieden bijeen te zoeken. Maar de formatie van vorig jaar was uitzonderlijk. Langdurige kabinetsformaties zijn in Ne derland heel gewoon. Berucht is die van 1977, die uiteindelijk leidde tot het eerste kabinet- Van Agt. Maar liefst 208 dagen verstreken er voor dit kabinet op het bordes stond. Ook bij de vorming van de kabinetten Den Uyl (1973) en Drees-3 (1956) gingen de onderhandelaars niet over één nacht ijs. Deze forma ties namen respectievelijk 163 en 122 dagen in beslag. Bolkestein Ook in het recente verleden kwamen tergend trage kabi netsformaties voor. Neem de on derhandelingen over Paars-1 in 1994. Die deden in veel opzich ten sterk denken aan de huidige besprekingen tussen CDA en PvdA. Ook in 1994 begon de formatie met een verkennende fase onder leiding van één informateur. De 'echte' onderhandelingen, waarvoor drie informateurs werden ingeschakeld, sleepten zich week na week voort, zonder dat er veel leek te gebeuren. En toen ze tenslotte toch tot iets le ken te leiden, hield WD-leider Bolkestein het onverwacht voor gezien. Hij vond de afgesproken bezuinigingen niet hard genoeg. Dankzij een list van de koningin - zij benoemde Pvd A-leider Kok tot informateur met de op dracht een regeerakkoord te schrijven en er vervolgens coali tiepartners bij te zoeken - kwam het eerste paarse kabinet in au gustus alsnog tot stand. Maar toen waren er wel 111 dagen voorbij. Verkenner Na Paars-1 leek Paars-2 een fluitje van een cent. PvdA, WD en D66 gaven al ver voor de ver kiezingen aan samen verder te willen en ze maakten het ge voerde beleid inzet van die ver kiezingen. Toch was de formatie van 1998 bepaald geen vluggertje. Net als vier jaar eerder moest er eerst een 'verkenner' aan de slag. D66 had namelijk fors verloren bij de verkiezingen en was getals matig niet meer nodig om een coalitie te vormen. Niettemin wilden PvdA en WD de demo craten er graag bij hebben. Pas nadat D66 zich had laten overhalen, konden de inhoude lijke besprekingen beginnen. Net als nu zorgde vooral het te voeren financieel beleid voor hoofdbrekens. Weken en weken duurde het voordat de drie par tijen het financieel-economi- sche 'motorblok' aan de praat hadden. Melkert Toen het eindelijk zo ver, was vertrok PvdA-onderhandelaar Wallage naar Groningen, waar hij tot burgemeester was be noemd. Demissionair minister van Sociale Zaken Melkert werd naar voren geschoven om de klus af te maken. Die legde meteen een pakket nieuwe eisen op tafel, waardoor het uiteinde lijke akkoord nog weken op zich liet wachten. In totaal vergde de vorming van Paars-2, een kabinet dat door alle deelnemende partijen vurig werd gewenst en waarvan de totstandkoming eigenlijk al voor de verkiezingen vast stond, 89 dagen. Net als in 1994 wer den de onderhandelingen in 1998 geleid door drie informa teurs. Een van hen was de toen malige minister van Financiën Gerrit Zalm. Dezelfde Zalm die nu klaagt dat de formatie veel te traag verloopt. ANP Hassan Mashhadi zag met eigen ogen de gruwelijke gevolgen van Iraakse aanvallen met gif gas. Deskundige hulp kivam toen te laat. Anderhalf decenni um later gaat Mashhadi voor de VN-organisatie OPCW voorop in de strijd tegen chemische wa pens. door Ferdi Schrooten De gevolgen van de Iraakse chemo-aanvallen, tijdens de Golfoorlog tegen Iran in de periode 1980-1988, staan in Mashhadi's geheugen gegrift. „De slachtoffers van de zenuw gassen waren al dood. De mees te sporen waren verdwenen. Resten van mosterdgas kon je nog op de overlevenden zien: letsel aan huid, ogen en longen. Wie het heeft ingeademd, al is het maar een beetje, wordt het uiteindelijk fataal. Nog steeds overlijdt in Iran elke een of twee maanden iemand door de gif- gasaanvallen van toen." 'Toen' was in de jaren tachtig. Mashhadi werkte voor het Iraanse ministerie van Buiten landse Zaken. Hij begeleidde VN-teams, die voor onderzoek besmette regio's bezochten. Be wijzen zat. Vele duizenden slachtoffers, vaak dood of an ders op afdelingen vol vermink te overlevenden in ziekenhui zen. Maar ook waren er de resten van projectielen die niet waren ontploft. In zijn Haagse kantoor van het OPCW, de VN-organisatie die toeziet op het wereldwijde ver bod op chemische wapens, spreekt Mashhadi van een 'droevige ervaring'. „Voor ie dereen was grootschalig ge bruik van chemische wapens duidelijk. Schokkende beelden van slachtoffers op televisie, maar geen resolutie van de VN- Veiligheidsraad. Iran moest het doen met een persoonlijke ingreep van de se cretaris-generaal van de Ver enigde Naties, die besloot een gelegenheidsteam van interna tionale experts naar Teheran te sturen. „Zo tijdrovend! Iemand uit Spanje, iemand uit Zuid- Afrika en zo nog wat mensen bijeen sprokkelen. Het team moest eerst bijeenkomen in New York." Voor veel slachtof fers was het toen al te laat, dui zenden anderen liepen onnodig letsel op. Controle Inmiddels zijn 148 landen lid van de OPCW, gericht op uit banning van chemische wa pens. Leden worden streng ge controleerd op het verhandelen en voorhanden hebben van gif gassen en grondstoffen daar voor. Irak is geen lid. Maar in ge val van een aanval op een van de lidstaten, garandeert de OPCW dat getroffen lidstaten zo snel mogelijk hulp krijgen. Vanuit Den Haag kan een speci aal rampenteam binnen drie a zes uur wereldwijd worden uit gezonden. „Wat we toen in Iran niet hadden, is er nu wel: het mandaat om direct in actie te komen, met gespecialiseerde teams en de modernste uitrus ting," zegt Mashhadi in zijn werkkamer. De fax spuugt voortdurend documenten uit en om de paar minuten lopen me dewerkers binnen met paperas sen die dringend aandacht be hoeven. Aan de muur hangt een platte grond van het Kroatische Zadar, waar onlangs op de luchthaven de eerste internatio nale oefening voor een gifgas aanval is gehoudenDe behoefte aan OPCW-expertise is groot. Was er sinds de terreuraansla gen op de Verenigde Staten al een explosieve toename van de vraag naar beschermingscur sussen, inmiddels is het OPCW compleet overtekend. Hulporganisaties Een ander teken aan de wand zijn de hulpverzoeken van in ternationale hulporganisaties „Ze willen weten hoe ze chemi sche wapens kunnen opsporen bij een gifgasaanval in ieder ge val de levens van hun eigen mensen kunnen redden. Het is niet hun bedoeling om in be smette regio's hulp te bieden aan vluchtelingen en oorlogsslacht offers. Dat is zelfs voor onze specialisten al heel moeilijk en gevaarlijk." Het OPCW verkeert in hoogste staat van paraatheid. Appara tuur om chemische wapens te detecteren, tegengif en speciale ontsmettingsmaterialen staan klaar in het depot te Rijswijk. Experts in de bestrijding van chemische oorlogvoering, me dici en scheikundigen, moeten permanent stand-by zijn. Formeel weet het OPCW niets OESTERHANDEL - Yerseke is bij de Ramp goed weggeko men, menen oester- en mossel vissers. Nu de visserij op de Oosterschelde is vrijgegeven, trekken de vissers er op uit naar hun percelen. De schade lijkt zich te beperken tot de kust van Schouwen. De mos sel- en oesterhandel is deze week weer hervat. STAVENISSE - De eerste vier honderd mannelijke bewoners van Stavenisse zijn terug ge keerd in hun totaal verwoeste woonplaats. De plaats ligt nog volkomen geïsoleerd. Het laat ste stuk naar hun woonplaats moesten de mannen te voet af leggen; een tocht van drie kwartier over een smal pa dwars door 'het verdronka land van Tholen'. De aanblik van de enorme ra vage in Stavenisse was m iedereen slikken, maar d< woners zijn begonnen met bi opruimen van de chaos. W geen huis meer heeft, wordti: een schip ondergebracht. Di terugkeer van meer menie naar Stavenisse is voorlopij stopgezet. SLACHTOFFER - In C het stoffelijk overschotvanè 11-jarige Ineke Kloosterma uit Wolphaartsdijk begrave. Ze is het twaalfde en ls slachtoffer van de overstro mingsramp in haar gemeente Roemeense soldaten oefenen voor een gifgasaanval. Zij waren gisteren in touw in Campulung, 150 kilo meter ten noordwesten van Boekarest. fotyo Vadim Ghirda/AP van de chemische wapens die Irak heeft, omdat dat land geen lid is. Dus heeft de speciale VN- organisatie er ook geen inspec teurs. Maar de reputatie van Irak volstaat. Niet voor niets stuurt de OPCW komend weekeinde een team naar een niet nader genoemd buurland van Irak voor een 'training'. Tussen de regels door is volgens Mashhadi te lezen dat er meer aan cle hand is. De ex perts worden in de regio alvast achter de hand gehouden zodat ze in de buurt zijn bij een gifgas aanval. Na enig aandringen geeft Mash hadi het toe: hij is bang. „Als je de gevolgen van chemische wa pens met eigen ogen hebt gezien, ben je als de dood voor herha ling. En zo lang landen als Irak geen OPCW-lid zijn, zo lang er chemische wapens zijn en terro risten die gifgas kunnen en dur ven gebruiken is er een gevaar. Dus moeten we maximaal pa raat zijn. Zo houden we het aan tal slachtoffers van een aanval minimaal. Maar helemaal voor komen? Nee, nooit." GPD Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax: (0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)273000 Fax. (0113) 273030 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail" redhulst@pzc nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee. Goes en Hulst: 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kanto;vs zondag: van 16 00 tot 18.00uur Tel. (0118)484000. Fax (0118) 470100 Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van €2,00) per maand: 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar €209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand .07 het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk. maandag t/m vri|dag:€ 110 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% E Bankrelaties ABN AMRO 47 70.65 597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten won»1 uitgevoerd onder toepassing yan de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen Tarieven kunnen tijdens kantooni's worden opgevraagd. Voor gewone advertenties: Tel: (0118) 484240 Fax:(0118)470100 Voor kleintjes: Tel. (0118)484321 Fax:(0118)484370 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant 8V is een onderdeel van het Wegener-concein Wf" aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt (abonnementen)administratie en om u te (laten) Informeren over ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ot d< Atsu op deze informatie geen prijs stelt d; Postbus 3229.4800 MB Breda uaiWU'uiyc"'"1 or u relevante ö|enslj£5._ j ju i iui ui uuu. ons zorgvuldig nl u dit schriftelijk melden bij: PZC - Behoort tot LUGQGnGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4