Overstroming opnieuw mogelijk
Mijlpaal in lange geschiedenis
PZC
PZC
Toets veiligheid met
kosten-batenanalyse
Plattelandsproj ecten
nauwelijks bekeken
op resultaat subsidie
11
Zeeland moet zich beter beschermen tegen watersnood
kunst cultuur
Tentoonstelling
Japanse poppen
Soul- en jazzorkest The New Orpheans presenteert debuut-cd
Voorvertoning van Whale rider in CineCity
Reimerswaaliïil
duidelijkheid
van GS over
sportcentrum
0800 - 0231 231 (GRATIS)
woensdag 19 februari 2003
door Rinus Antonisse
NEELTJE JANS - Zeeland moet
terdege rekening houden inet
een nieuwe overstromings
ramp. Dat kan morgen al gebeu
ren. De kans op een watersnood
neemt alleen maar toe door zee
spiegelrijzing, klimaatverande
ring en bodemdaling.
Nederland kan het zich niet ver
oorloven op een nieuwe ramp te
wachten. Heroverweging van
veiligheidsniveaus is daarom
noodzakelijk. Dit vraagt een
omslag in denken, met name
ook van de politiek. Het besef
dat een nieuwe overstroming
morgen weer kan optreden,
moet hierbij het motto zijn.
Deze waarschuwing gaf R. Jo-
rissen van het Rijksinstituut
voor Kust en Zee (RIKZ) giste
ren tijdens de Waterbouwdag
2003 op Neeltje Jans. Hij wees
erop dat Nederland na de Fe-
bruariramp van 1953 - zoals
trouwens na elke overstroming -
ingrijpende maatregelen heeft
getroffen. Dat leidde tot een
hoog beschermingsniveau, ze
ker in vergelijking tot de buur
landen. „Toch blij ven we kwets
baar, want een overstroming
vanuit zee bedreigt het voortbe
staan van ons land."
Lange weg
Jorissen beklemtoonde dat het
beschermen tegen overstromin
gen geen zaak is van waterbe
heerders alleen. Er is volgens
hem een brede afweging nodig,
waarbij maatregelen ter voor
koming van risico's, in de sfeer
van ruimtelijke ordening en be
wustwording, dan nadrukkelijk
in beeld komen. Hij tekende aan
dat nog een lange weg te gaan is
om de veiligheid van alle water
keringen te beoordelen. Van te
veel waterkeringen ontbreken
belangrijke gegevens. DeRIKZ-
er pleitte voor voortdurend on
derzoek.
H. Lintsen, verbonden aan de
Technische Universiteiten Delft
en Eindhoven, belichtte het ont
staan van de Februariramp. Hij
noemde drie redenen waarom
deze ramp niet was te voorko
men: de situatie was destijds
niet rijp voor ingrijpende plan
nen, de opkomst van de moder
ne waterbouw bleef beperkt tot
een kleine kring van waterbou
wers; de cultuur en de organisa
tie van de waterstaatzorg
maakte snelle besluitvorming
onmogelijk, de looptijd van gro
te projecten bedroeg 15 a 20
jaar; het maatschappelijk
draagvlak voor deltawerken
was ontoereikend, energie en
geld gingen naar de wederop
bouw.
Ook al waren na de oorlog delta
werken in gang gezet, dan kon
den ze nooit op tijd klaar zijn om
Zuidwest-Nederland in 1953 te
beschermen tegen de storm
vloed, betoogde Lintsen. Los
daarvan, was Nederland niet
voorbereid op een ramp van
dergelijke omvang. „Was dat
wel het geval geweest, dan was
zeker het dodental aanzienlijk
geringer geweest en ook de ma
teriële schade minder." Hij vond
het eigenaardig dat ook Rijks
waterstaat geen aangepaste
rampenplannen had ontwik
keld en niet in de hoogste staat
van paraatheid verkeerde in de
uren vóór de ramp
Lintsen gaf aan dat vroeger op
eenvolgende generaties zich
maar al te goed bewust waren
van de gevaren van het water.
Dat bewustzijn is verdwenen.
„Nederland waant zich veilig
achter dijken en deltawerken."
Ook hij onderstreepte dat de
kansen op een overstroming
blijven, al zijn ze weliswaar ver
minderd. „Alertheid is altijd
noodzakelijk."
Tijdens de Waterbouwdag, die
in het teken stond van de Ramp,
gingen inleiders ook in op de or
ganisatie van het herstel
(K. Slager), de gebruikte slui
tingstechnieken (J. Agema) en
de deltawerken van de toekomst
(J. Dronkers). Opmerkelijk was
dat in de beschouwingen de re
cente toekomstvisie voor de
Deltawateren - met de nadruk
op herstel van getij in afgesloten
wateren - nauwelijks aan bod
kwam. Alleen Dronkers van het
RIKZ stipte de toekomst aan,
waarbij hij een futuristische
schets gaf van Nederland over
100 jaar, met een Scharrezee
door Goeree-Overflakkee,
enorme spuisluizen in de Brou-
wersdam en aanleg van een
nieuwe kustlijn tussen Hoek
van Holland en IJmuiden, ruim
tien kilometer zeewaarts van de
huidige.
Dijkverzwaring bij Hansweert. Volgens het Rijksinstituut voor Kust en Zee is er nog een lange weg te gaan om de veiligheid van alle waterkeringen te beoordelen.
foto Willem Mieras
door Ben Jansen
NEELTJE JANS - Neder
land moet regelmatig een
brede kosten- en batenafwe
ging maken van overstro
mingsrisico's. Op die manier
kan worden voorkomen dat,
net zoals na de watersnood
ramp in 1953, te laat maatre
gelen worden genomen. Zo'n
geregelde analyse van kosten
en baten verhoedt bovendien
dat na een catastrofe veel te
veel in veiligheid wordt geïn
vesteerd, omdat er in zo'n si
tuatie al snel naar wordt ge
streefd de risico's, ongeacht
de kosten, tot nul te reduce-
In een bijdrage voor de Wa
terbouwdag 2003, gisteren
op Neeltje Jans, hebben di
recteur H. Don en medewer
ker H. Stolwijk van het Na
tionaal Planbureau (CPB) de
kosten en baten van het Del
taplan onder de loep geno
men. Ze concluderen dat na
de Ramp terecht is besloten
het Deltaplan uit de voeren
en niet te kiezen voor verho
ging van de dijken in Zuid-
west-Nederland. Dat de kos
ten (4,5 miljard euro) zes keer
zo hoog uitvielen als in de ja
ren '50 werd geraamd, heeft
bijna uitsluitend te maken
met de latere keus voor de
bouw van een halfopen Oos-
terscheldedam. Die keus was
het gevolg van het inzicht dat
het milieu van de Ooster-
schelde moest worden be
spaard. Don en Stolwijk vin
den dit een goed voorbeeld
van de onzekerheden die
kosten-batenanalyses van
grotere projecten in zich ber
gen: bij de vaststelling van
het Deltaplan viel niet te
voorzien dat behoud van na-
tuur- en milieuwaarden
twintig jaar later zo'n be
langrijke rol zou spelen.
Ook de baten van het Delta
plan zijn veel groter dan aan
vankelijk was voorzien. Vol
gens de twee onderzoekers
van het CPB is de omvang
daarvan evenwel lastig in
geld uit te drukken. Naast de
Deltawerken hebben andere
factoren een rol gespeeld»
de vlucht die de Zeem»
economie heeft genomen.
Don en Stolwijk teken®
hierbij aan dat de Middel
burger M. Verburg in
proefschrift over de econo
mische ontwikkeling van
Zeeland tussen 1940 en 19%
het effect van de Deltawer
ken 'fors overschat'. Verbum
berekende dat de baten van
de Deltawerken voor Zee
land neerkomen op bijna 3 8
miljard euro. De CPB-cijfé-
raars wijzen erop dat niet
mag worden uitgesloten dat
de groei van toerisme en zee.
havenactiviteiten deels een
gevolg is van een verschui
ving binnen Nederland. En
ze merken op dat ook zonder
Deltawerken de mogelijkhe
den van de Vlissingse haven
waarschijnlijk wel zouden
zijn benut.
Don en Stolwijk plaatsen
ook kanttekeningen bij het
werk van een andere Zeeuw.
D. Luteijn, of liever gezegd
bij een van de conclusies van
een commissie die hij voor
zat: de Commissie Nood-
overloopgebieden. De com
missie Luteijn heeft geadvi
seerd overloopgebieden aan
te wijzen, die bij extreemko-
ge waterstanden op de grote
rivieren als berging kunnen
dienen. De CPB'ers wijzen
dit idee niet van de hand. De
kosten-batenanalyse waar
op de commissie dit advies
baseert, vinden ze echteron-
voldoende.
Wenselijk
R. Jorissen van het Rijksinsi-
tuut voor Kust en Zee onder
streepte de wenselijkheid,
van een economische toets
bij de beoordeling van over
stromingsrisico's. Hij wees
erop dat de Deltacommissie
in 1956 de schade van een
eventuele overstroming van 1
Zuid-Holland op 11 miljard
euro taxeerde (op basis var
het prijspeil van toen) L
2000 bedroeg deze schade-
verwachting tussen 272 a j
408 miljard euro. Dat is eer
toename van gemiddeld S
procent per jaar.
SAS VAN GENT - In de openba
re bibliotheek van Sas van Gent
loopt tot en met 28 maart een
tentoonstelling van Japanse
poppen in keramiek.
De poppen zijn gemaakt door
kunstenares Anne Mannaerts
uit Westdorpe. Na verschillende
cursussen te hebben gevolgd in
schilderen en keramiek is zij
zich gaan specialiseren in het
maken van Japanse poppen in
keramiek. Mannaerts maakte
hiervoor een grondige studie
van de Japanse cultuur met al
haar specifieke symbolen ten
aanzien van kleding en symbo
liek- Haar Japanse vrouwenfi
guren zijn gestyleerd weerge
ven. De mannelijke figuren zijn
vooral realistisch.
The Orpheans, met midden in de trompetsectie Piet Schrijver
The New Orpheans
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het Zeeuwse
soul- en jazzorkest The New Or
pheans, dat volgende maand
zijn debuut-cd To be continued
presenteert, kent een lange
voorgeschiedenis. Voorloper
was The Orpheans, een band die
tijdens de oorlog stiekem repe
teerde voor de bevrijding. „Als
we vanonder de Duitsers kwa
men, zouden we feestmuziek
gaan maken", zegt oud-trom
pettist Piet Schrijver. Zijn zoon
Pim speelt in The New Orphe
ans. „Daardoor kan ik van
dichtbij volgen wat ze nu doen."
Het moest er een keer van ko
men. Toen The New Orpheans
drie jaar geleden het Big Band
Festival in Den Haag wonnen en
daarbij gerenommeerde orkes
ten als dat van de Music School
Amsterdam achter zich lieten,
kwamen de eerste verzoeken.
„Mensen vroegen: Ik wil jullie
cd-tje kopen, waar kan ik dat
krijgen?", vertelt gitarist Chris
Krekelberg. „Ze snapten niet
dat we er geen haddenDaar zat
wel wat in, realiseerden we
ons." Dat het winnen van het
festival 2500 gulden opleverde,
hielp ook. Het bedrag werd me
teen opzij gelegd voor de cd.
Het album is nu klaar. Het bevat
swingende krakers als 'Storm
warning', 'Splendid splinter' en
'Children of Sanchez', met flit
sende solo's van onder anderen
altsaxofonist Franklin Schie
man en gitarist Chris Krekel-
berg, naast gedragener stukken
als 'Mojo' en 'Send in the
clowns', waarin zangeres Mar-
jon van Iwaarden schittert. „We
spelen niet meer het oude repe-
toire van The Orpheans", zegt
tenorsaxofonist Rinus Zuid-
weg. „We zitten meer in de rich
ting van Count Basie, Lionel
Hampton en Duke Ellington, de
swingstijl en de honkytonk-
blues die ze vijftig jaar geleden
in nachtclubs speelden. Verder
arrangeren we nummers die we
zelf geschikt vinden. Ze moeten
lekker wegluisteren. En we heb
ben een eigen nummer van Chris
Krekelberg op de plaat gezet."
Van papier
The New Oi-pheans zijn de rich
ting van de jazz ingeslagen, de
orkestmuziek biedt ruimte aan
de solisten om te improviseren,
terwijl The Orpheans hun dans
muziek geheel van papier lazen.
„Wij speelden in de stijl van The
Ramblers en de Skymasters",
verhaalt Schrijver. „In 1943 zijn
we in Goes begonnen. We speel
den allemaal in harmonie- of
operettegezelschappen en zijn
thuis bij de pianist gaan repete
ren. Lekker dansnummertjes
spelen. Muziek was natuurlijk
maar sporadisch te krijgen,
daarvoor moest je naar Brugge,
of de Leidsestraat in Amster
dam. Tot oktober 1944, toen
Zeeland werd bevrijd, waren we
wel een band, maar we traden
niet op."
Maar daarna ging het van een
leien dakje. Schrijver: „Ik weet
nog dat we op 31 oktober optra
den in café De Tol in Kloetinge,
voor Engelse soldaten. Vanaf
die dag hebben we vrijwel iede
re avond gespeeld voor Engel
sen en Canadezen. Er was maar
één band in Goes en omgeving
en zij wilden lekker dansen met
de Nederlandse girls. Nummers
van Glenn Miller, de Engelsen
waren er gek op. Ze deelden si
garetten uit en sandwiches en
nylonkousen. Ik herinner me
dat zij bij mijn broer Kees vijf
honderd franc op de trommel
gooiden. Of hij dat drumsoloot-
je nog een keer wou doen. 's
Nachts werd elke muzikant met
een legerjeep thuisgebracht,
want het was spertijd, je mocht
de straat niet op. We kregen
vaak tweehonderd sigax-etten de
man, maar ik i'ookte niet, dus
die waren voor mijn vader. En
food hè. Bacon, thee, we hadden
vier slechte jaren achter de rug,
dus alles was welkom."
De klad erin
Na mei 1945 braken minder
hectische tijden aan voor The
Orpheans, maar het orkest had
zijn naam definitief gevestigd.
Voor een beetje dansavond in
Zeeland werden ze uitgenodigd
Kwam Willy Alberti optreden in
de Scheldehal in Vlissingen,
dan verzorgden The Orpheans
de after party. Er werd opgetre
den van Bergen op Zoom tot
Zierikzee. „Zeven man in een
auto, trommel achterin, de bas
op het dak", zegt Schrijver. „We
hadden echt een formidabele
band.Nadat het vijfentwintig
jarig jubileum was gevierd,
kwam de klad erin. „Je had in
middels The Beatles hè", ver
klaart Schrijver. „We werden
verdrongen door de popmuziek.
We speelden nog maar spora
disch."
Het kwakkelen duurde tot begin
jaren negentig. Langzamer
hand werd wel het fundament
gelegd voor het huidige orkest,
The New Orpheans. Verschil
lende muzikanten daaruit, toen
nog jonkies, begonnen met de
oudgedienden van The Orphe
ans mee te spelen. Zo kwamen
bijvoorbeeld saxofonist
Stephan Krekelberg en Rinus en
Ko Zuidweg (trompettist) bij
het orkest. Tenslotte werd offi-
VLISSINGEN - De organisatie van het festival
Film by the Sea heeft op dinsdag 4 maart in Cine
City in Vlissingen een speciale voorvertoning ge
pland van de speelfilm Whale rider. De film van
regisseuse Niki Caro is gebaseerd op de gelijkna
mige roman van Witi Ihimaera. Whale rider werd
het afgelopen jaar bekroond met de publieksprijs
op het filmfestival van Toronto.
Het is een goede gewoonte van Film by the sea om
op de eerste dinsdag van de maand een film te ver
tonen die niet zou misstaan in het programma van
het jaarlijkse festival.
Whale rider past in het door Film by the sea ge
hanteerde thema Film Literatuur. De film
speelt in Nieuw Zeeland en gaat over het Maori-
meisjePai.
Zij is deel van een tweeling, maar haar broer en
moeder zijn bij de geboorte gestorven. Haar vader
vlucht uit verdriet het land uit, waardoor Pai
wordt opgevoed door haar grootouders. Als een
grote groep walvissen - volgens de Maori's heilige
dieren - aanspoelt op het strand, laat Pai zien
waar zij voor staat.
Cai'o won voor haar eerste speelfilm Memory and
Desire (1998) de prijs voor beste film bij de New
Zealand Film Awards in 1999.
Aanvang: 19 uur.
cieel besloten de naam over te
dragen aan de jonge garde. Met
de genoemde Schieman, Van
Iwaarden en Chris Krekelbei'g,
maar ook de trompettisten Rik
Mol en Jacco Groenendijk en
toetsenist Sjaak Lammers heeft
de veertienkoppige formatie
professionele muzikanten in de
gelederen.
,Het is wel geëvolueerdbeves
tigt Schrijver. „Wij hadden één
microfoontje, zo'n eitje. Meer
niet. Wij kwamen om vijf voor
acht binnen en begonnen om
acht uur te spelen. Nu zie ik hoe
mijn zoon twee uur van tevoren
aanwezig moet zijn en hoe de
hele installatie moet worden op
gebouwd. Deze jongens zijn ge
schoold, wij niet. We kwamen
allemaal uit de arbeidersklasse,
met een stoelpoot op tafel leerde
je drummen, nu is het allemaal
muziekschool en dan conserva
torium. Bij ons was het puur
amusement. Hoorden we een
mooi nummer van Eddy Chns-
tiani, dan wilden we dat zelf
spelen."
Zuidweg: „Dat doen we nog
steeds. Horen we iets leuks, dan
kloppen we aan bij Chris of
Sjaak. 'Is dat te doen?', vragen
we ze. Van de plaat af schrijven
zij dan passende arragemen-
ten."
Cd-presentatie New Orpheans,
zondag 2 maart Schuttershofca
fé Middelburg, zondag 16 maart
Porgy Bess Temeuzen, aan
vang: 15.30 uur.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het is veel te on
duidelijk wat vele tientallen
miljoenen euro's voor Europese
plattelandsprojecten hebben
opgeleverd. De Algemene Re
kenkamer concludeert dit in een
gisteren gepubliceerd onder
zoek. Eén van de projecten
speelde in Zeeuws-Vlaanderen,
waarvoor werd samengewerkt
met Vlaamse provincies.
Met Europese gelden, aange
vuld met financiële middelen
van de rijksoverheid, gemeen
ten en provincies, is niet ge
knoeid- Integendeel zelfs, oor
deelt de Algemene Rekenkamer.
Alle uitgaven zijn netjes verant
woord aan het strenge Brussel,
maar daar zit 'm volgens de Al
gemene Rekenkamer juist het
probleem.
De organisaties die zich in de
periode 1994-1999 met Europe
se plattelandsprojecten bezig
hielden, waren vooral met fi
nanciële verantwoording bezig.
Zij hadden veel minder oog voor
de resultaten die de verschillen
de activiteiten opleverden en
dat is, vindt de Algemene Re
kenkamer, niet goed.
Vlasnijverheid
In Zeeuws-Vlaanderen is onder
meer gewerkt aan de herinrich
ting van de vlasnijverheid, aan
een keurmerkeninstituut en de
ontwikkeling van een model
stal. Er is geld gestoken in
verbetering van het waterpeil-
beheer van de Moerspuise Wa
tergang ten zuiden van Axel. En
er is een project uitgevoerd om
kwalitatief hoogwaai'dige ta
felaardappelen te producei'en
en op de markt te brengen.
Het project 'tafelaardappelen'
is door de Algemene Rekenka
mer eruit gelicht. De productie
kwam op gang, maar de afzd
bleek onvoldoende. Het uiteb
delijke doel, het bereikend
een topsegment in de aarity
pelmarkt, is daardoor niet a-
haald. Bij de beoordeling\i
het project is de afzet echterw
meegewogen, constateert d$'
gemene Rekenkamer, daarroeê
bewijzend dat er te weinigop®
resultaten is gelet.
De Algemene Rekenkamer^
viseert bij het lopende platïj
landsontwikkelingsprogran-i
ma 2000-2006 de projedj
inhoudelijk beter te volgen.»
dat de effecten achteraf d
kunnen worden vastgesta
Het ministerie van Landbaj
Natuurbeheer en Visserij0$j
meldt in een reactie die aanbe
veling over te nemen.
KRUININGEN - De gcnieenW
Reimerswaal wil dat de pront
ciesnel duidelijkheidbiedlovtr
het te ontwikkelen geluid*
sportcentrum aan de Grenswd
bij Bath.
Gedeputeerde Staten sprake
zich enige tijd geleden negatie
uit over dat plan. Er zoute®*
nig rekening zijn gehoudens
de Vogel- en Habitatrichtlijce
een milieu-effectrappor#
(mer) ontbrak. Zo'nmerise:*
middels wel en daarom
burgemeester en wethou»
snel duidelijkheid van de p»
vincie. Zolang die er niet Ssw
schort Reimerswaal alle ie*
werking met betrekking tot J
natuurcompensatie voor F
Westerschelde op.
Advertentie
Lezersservice bezorgklachten - informatie over abonnement
