Ware liefde gedwarsboomd
Ontroerend filmportret van Ramses Shaffy
Show wereld en realiteit
lopen steeds door elkaar
Sommige ouders
zijn heel vreemd
Two Weeks Notice
Chicago
Vuurpijl aan piemel doet pijn
29
vrijdag 14 februari 2003
ijugh Grant en Sandra Bullock.
k' n de meeste filmgenres dient het scenario om de
11 karakters een psychologische motivatie te geven voor
L hun handelen, en om zodoende het verhaal voort te
luwen. In het genre van de romantische komedie - of zoals
je Amerikanen zeggen 'romcom' - is het script juist bedoeld
óm de hoofdpersonen zo lang mogelijk uit elkaar te houden.
Iedereen kan op zijn klompen
aanvoelen dat de twee sterren
elkaar uiteindelijk smachtend
in de armen zullen vallen. Om
deze honderd procent voorspel
bare apotheose een minuut of
honderd uit te stellen, wierp
schrijver en regisseur Mare
werkneemster. Andere vond
sten zijn minder geslaagd, zoals
een overdreven platte scène,
waarin Bullock darmkrampen
krijgt en de twee sterren midden
in de file op zoek moeten naar
een toilet.
Gelukkig zijn dergelijke scènes
De strategisch rond Valen
tijnsdag uitgebrachte rom
com Two Weeks Notice laat
mooi zien hoe dat in zijn werk
gaat,.
j)e hoofdrollen worden vertolkt
door Hugh Grant, die wordt
neergezet als een verwende rijke
ilayboy, en Sandra Bullock, die
ve leren kennen als een onhan-
maar briljante juriste met
stevige progressieve principes.
De twee komen tegenover el
kaar te staan wanneer de Do
nald Trump-achtige vastgoed
maatschappij van Hugh Grant
nieuwbouwplannen ontwik
kelt, waarbij een mooi oud
buurtcentrum in Bullocks New-
Yorkse geboorte wijk Coney Is
land gesloopt zou moeten wor
den.
Lawrence in zijn scenario de no
dige hindernissen op om de wa
re liefde zo lang mogelijk te
dwarsbomen. Sommige scena
riovondsten pakken leuk uit,
zoals het idee om de tegenpolen
Hugh en Sandy gedwongen sa
men te laten werken als baas en
in de minderheid, terwijl Law
rence bovendien regelmatig
aantoont dat hij lekker spitse
dialoogjes kan schrijven, die
niet zouden misstaan in de klas
sieke screwballkomedies uit de
jaren veertig. De geslaagde scè
nes worden beter dankzij de ple
zierige chemie tussen Grant en
Bullock, terwijl ook de slechtere
scènes nog verdraaglijk blijven
door de inzet van de sterren.
Wie beweert dat Two Weeks No
tice weinig meer is dan een in
vuloefening heeft natuurlij k ge
lijk: de film wijkt nergens af van
de gebaande paden, en de ster
ren doen weinig om iets toe te
voegen aan hun gevestigde
filmimago's. Binnen de beper
kingen van het genre is de film
echter charmant en vlot genoeg
uitgevoerd om te kunnen spre
ken van een staaltje geslaagd
entertainment.
Fritz de Jong
Two Weeks Notice: regie Marc Law
rence, met Sandra Bullock, Hugh
Grant, Dorian Missick en Alicia
Witt, te zien in Cine City Vlissingen,
De Koning Hulst en Cinemactueel
Bergen op Zoom.
Dany Deprez debuteerde in
1999 als speelfilmregisseur
De Bal', waarin een beto
verde voetbal op eigen kracht
rondjes kon vliegen. In zijn
nieuwe jeugdfilm Science Fic
tion spelen nog veel wonder
baarlijker zaken, waarover op
voorhand echter niet te veel ver-
mag worden. Deze Bel-
i-Nederlands-Duitse co
productie werd eerder vertoond
op het kinderfilmfestival Ci-
nekid. Deze keer geen sprookje,
maar een spannende thriller
over kinderen die menen dat
sommige volwassenen wel heel
vreemde wezens zijn.
niemand weet precies wat de
zonnebrildragende ouders van
Andreas precies uitspoken in
die kille designwoning met aan
grenzend laboratorium, wie de
geheimzinnige bezoekers zijn
die van tijd tot tijd opduiken, en
of die griezelige zwerver die do
de vogels verzamelt er ook iets
mee te maken heeft. De tienjari
ge Andreas zelf wordt door zijn
klasgenoten trouwens ook een
je raar gevonden. Een veel
te serieus ventje - perfect ge
speeld door David Geclowicz -
dat al de hele wereld heeft ge
zien en in steden heeft gewoond
waar ze nog nooit van hebben
gehoord. Uitlachen dus!
Science Fiction, naar een scena
rio van Jean-Claude van
Rijckeghem en Chris Craps, die
ook meewerkten aan 'De Bal',
speelt creatief in op het gegeven
dat kinderen iets wat anders is
al snel raar en gek vinden. Bo
vendien kent de kinderfantasie
nog weinig beperkingen, zodat
het kan gebeuren dat een onder
nemend buurmeisje (Fran Mi-
chiels) het wel spannend vindt
om te beweren dat de ouders van
Andreas buitenaardse wezens
zijn. Andreas zelf raakt aan het
twij felen, en ziet steeds meer te
kens van een duister complot
dat hem zelfs op de vlucht doet
slaan.
De mooie en soms een tikkeltje
mysterieuze beelden van de
voortreffelijke cameraman
Walther vanden Ende verster
ken de geheimzinnige sfeer heel
doeltreffend. Bovendien blijven
we lang in onzekerheid over wat
er nu precies gaande is. Zijn de
ouders van Andreas echte
aliens, zijn het misschien bio-
Scène uit de jeugdfilm Science Fiction.
terroristen of zijn dat allemaal
overspannen verzinsels? Dat
slim openhouden van alle moge
lijkheden is een van de sterke
kanten van Science Fiction. Het
ontrafelen van het complot is op
zichzelf al spannend genoeg,
maar Deprez speelt tegelijker
tijd met kinderangsten en de
grillige vlucht die de verbeel
ding kan nemen. Net als bij 'De
Bal' vloeien realiteit en fantasie
naadloos in elkaar over.
Eerlijk gezegd valt de ontkno
ping daarna zelfs een beetje te
gen, en onderweg waren we al
op een paar jeugdfilmclichés
gestuit, zoals het milieuthema
en pesten op school. Dat die
enigszins brave trekjes - de
pestkoppen worden de beste
vrienden van Andreas - nauwe
lijks storen is vooral te danken
aan de levendige aanpak van
Deprez die zich opnieuw als een
voortreffelijk regisseur van kin
deren ontpopt.
Leo Bankersen
Science Fiction: regie Dany Deprez,
met David Geclowicz, Fran Mi-
chiels, Wendy van Dijk, Koen de
Bouw, te zien in Cine City Vlissin
gen.
Toen de jonge Amerikaanse
Maurine Dallas Watkins in
1926 haar ervaringen als recht
bankjournaliste te Chicago ver
werkte tot een toneelstuk, kon
ze vast niet vermoeden dat de
melodramatische geschiedenis
over moordenares Roxie Hart
driekwart eeuw later nog steeds
volle zalen zou trekken. Wat
kins' succesvolle stuk werd in
1927 al eens zwijgend verfilmd
als 'Chicago', in 1946 gevolgd
door de sterke satire 'Roxie
Hart', waarin Ginger Rogers
schitterde als de tweederangs
showdanseres die haar carrière
probeert op te peppen door de
hoofdrol op zieh te nemen in een
breed uitgemeten showproces.
Choreograaf en Broadwayre-
gisseur Bob Fosse bewerkte
'Chicago' in 1975 tot een cyni
sche theatermusical, waarin
Roxies aalgladde advocaat Bil
ly Flynn naar voren komt als een
geboren manipulator, die de te
kortkomingen van de Ameri
kaanse juryrechtspraak kei
hard misbruikt. Die kritische
houding tegenover het steeds
sterker door schreeuwerige me
dia beïnvloede rechtsstelsel
verklaart volgens velen ook het
enorme succes van Fosses musi
cal, toen deze in 1996 opnieuw
op de planken werd gebracht.
Het proces tegen O.J. Simpson
was op zijn hoogtepunt, en voor
veel toeschouwers lagen de
overeenkomsten tussen de be
roemde basketballer en de van
moord beschuldigde aandacht
trekster Roxie Hart voor het op
rapen.
Een nieuwe verfilming kon na
de hernieuwde internationale
zegetocht van de theatermusi
cal niet uitblijven. De van
Broadway afkomstige choreo
graaf en regisseur Rob Marshall
verwerkte elementen uit alle il
lustere voorgangers in zijn ver
sie van Chicago, die na het suc
ces bij de recente Golden Globe
uitreikingen geldt als een seri
euze kanshebber voor de Os
cars. Marshall vermengt in zijn
film min of meer realistische
scènes met groots opgezette mu
sicalnummers, die hun theatra
le afkomst niet proberen te ver
hullen. De realistische scènes
zijn gesitueerd in een Chicago
dat recht doet aan de tijd die
Maureen Watkins in haar stuk
beschreef. De met een opgewon
den dictie gebrachte dialogen
en mediacommentaren grijpen
terug naar Ginger Rogers'
'Roxie Harten een daaraan ver
wante mediasa^ire als 'His Girl
Friday'. De borspronkelijke
choreografieën uit 1975 zijn
door verschillend'? mensen be
werkt, maar de hand van de in
swingende jazzballWtten gespe
cialiseerde Bob Foss? blijft her
kenbaar.
Helaas slaagt Marshall er niet in
om al die invloeden aaneen te
smeden tot een consistent ge
heel. Vooral de overgangen tus
sen de musicalnummers en de in
de rechtbank of de gevangenis
gesitueerde filmscènes blijken
problematisch. Theatrale zang
en dansroutines worden in de
montage doorsneden met dialo
gen, zonder dat duidelijk wordt
waarom de showwereld en de
echte wereld op die manier door
elkaar lopen. Op sommige mo
menten kun je nog aannemen
dat de musicalscènes zich alleen
in het hoofd van Roxie Hart af
spelen - een stijlmiddel dat de
Deen Lars von Trier met veel
succes toepaste in zijn muzikale
melodrama 'Dancer In The
Dark' - maar net zo vaak ont
breekt een dergelijke motivatie.
Geef mij dan toch maar de ou
derwetse Hollywoodmusical,
waarin karakters pardoes in een
lied uitbarsten, omdat dat nu
eenmaal zo hoort in een musical
Persoonlijk kunnen de net-niet-
spitse liedteksten van Fred Ebb
mij gestolen worden, evenals de
zouteloze jazzdeunen van com
ponist John Kander. Kenners
van de theatermusical hebben
liedjes als 'And All That Jazz' en
'Razzle Dazzle' echter erg hoog
zitten, terwijl beide producties
van Chicago wereldwijd overla
den zijn met prijzen. Wie van
'Chicago' genoten heeft in het
theater, kan in de bioscoop con
stateren dat Renée Zellweger en
Richard Gere zich minder ge
routineerd en soepel door de
muzikale nummers heenslaan
dan voormalig danserers Cathe
rine Zeta-Jones, zonder dat het
overigens afbreuk doet aan hun
enthousiaste optredens. Op zijn
best is Chicago een aardige be
werking van een beroemde the
aterproductie: de stijlvol uitge
voerde musicalnummers geven
een goede indruk van hoe het er
op het toneel aan toe moet zijn
gegaan. Als je Chicago echter
puur als film bekijkt is de hele
onderneming te gekunsteld en
te rommelig van opzet om ge
slaagd te kunnen noemen.
Fritz de Jong
Chicago: regie Rob Marshall, met
Renée Zellweger, Richard Gere, Ca
therine Zeta-Jones, Queen Latifah,
te zien in Cine City Vlissingen, De
Koning Hulst en Cinemactueel Ber
gen op Zoom.
Richard Gere in de filmversie van het toneelstuk uit 1926.
Wat je er ook verder van
vindt, Johnny Knoxville
en zijn vrienden weten de goede
smaak met succes te ondermij
nen en hun film biedt precies
wat het belooft. Een vijfentach
tig minuten durende aaneen
schakeling van idiote stunts van
het soort dat de liefhebber al
kent van het door Knoxville ge
presenteerde MTV-programma
'Jackass'.
Jackass The Movie, met een
luidruchtige soundtrack van
punk en hiphop, doet sterk den
ken aan een uit de hand gelopen
zelfbevredigingsact van crea
tieve vandalen die vroeger als
kleine jongetjes ook altijd al on
der de builen en schrammen
thuiskwamen. Nu binden ze
voor het oog van de altijd hon
gerige televisiecamera een
vuurpijl aan hun piemel en rol
len over de grond van het lachen
als het pijn doet.
Knoxville, Bam Margera, Chris
Pontius, Steve-O en andere,
veelal uit de skateboardscene
afkomstige mafkezen leven zich
uit in roekeloos rijden met win
kelwagentjes en golfkarretjes,
vermaken zich met poep en het
zwaaien met geslachtsdelen, en
vertonen een sterke neiging tot
milde zelfverminking. Ze trak
teren zichzelf op elektrische
schokken, maken met papier
gemene sneetjes tussen hun vin
gers of laten zich door een ba
byalligator in hun tepels bijten.
Het is niet meer of minder dan
dat, en wanneer de perverse
nieuwsgierigheid die ieder van
ons wel in zich heeft is gestild
wordt het bij gebrek aan echte
grappen al snel heel vervelend.
Tenzij je een geestverwant bent
natuurlijk.
De ongein van 'Jackass' vult het
gat dat zich kennelijk nog be
vond tussen reality-tv en leed
vermaakprogramma's. Wat dat
laatste betreft, Knoxville en
kornuiten zetten niet alleen ar
geloze buitenstaanders voor
paal. maar ook zichzelf, en dat
valt in hen te prijzen. Niettemin
zijn er in Jackass The Movie
toch een paar gênante staaltjes
geslopen. Bijzonder kinderach
tig is het bijvoorbeeld om je in
een winkelcentrum in Tokio uit
te kleden en dan te laten zien
hoe de klanten een goed heenko
men zoeken. De Jackass-jon-
gens kunnen er geen genoeg van
krijgen. Door het met een
schokkerige videocamera te fil
men moet bovendien de sugges
tie worden gewekt dat het alle
maal 'echt' is, maar wie let op
standpunten en montage zal op
zijn minst het vermoeden krij
gen dat niet alles zo spontaan is
als het lijkt.
Leo Bankersen
Jackass The Movie: regie Jeff Tre-
maine, met Johnny Knoxville, Bam
Margera, Chris Pontius, Steve-O, te
zien in Cine City Vlissingen, De Ko
ning Hulst en Roxy Bergen op
Zoom.
Scène uit Jackass The Movie.
pretcrFleury, maker van de documentai-
A te Ramses, dankt zijn speciale fascinatie
joor Ramses Shaffy aan het toevallige feit
i^j als Amsterdams jongetje dertig jaar
ff °PSroe^e tegenover het huis waar
onaffy woonde. Pieter Fleury kwam er re-
plmatig over de vloer en herinnert zich een
j~e chaos met een veelheid aan katten,
rekhoorns en lege flessen. Het schijnt een
uishouden van Jan Steen te zijn geweest.
Ramses hield niet van schoonmaken en ik
'genlijk evenmin", herinnert zich in de film
°°p Admiraal, die langdurig zijn leven met
Uitbundige acteur-chansonnier deelde in
«wetenschap dat hij geen exclusieve rech-
°n doen gelden, want Ramses Shaffy
as een gulzige minnaar die het deed met
anten én vrouwen. Het moet een bruisend
artiestenleven geweest zijn, daar in de Der
de Weteringdwarsstraat. Shaffy was toen al
populair als toneel- en filmacteur (alleen in
1967 al speelde hij in drie films) en maakte
furore als drijvende kracht van het klein-
kunstprogramma 'Shaffy Chantant'. Louis
van Dijk had de muzikale leiding, de nog
prille zangeres Liesbeth List werd er gelan
ceerd, maar Ramses Shaffy vormde de ziel.
Het is speciaal de liedkunstenaar op wie
Pieter Fleury zich wilde concentreren om
dat daarin de mentaliteit en persoonlijk
heid van Shaffy het best te traceren vielen,
alsook zijn achtergrond.
Hij was onder de naam Achmed Ramses
Shaffi opgegroeid aan de Franse Rivièra als
zoon van een Russische moeder die - licht
verknipt blijkbaar - meende Anastasia te
zijn en een Egyptische vader die was ver
dwenen en vele jaren later een keer werd op
gezocht in Parijs. We horen er de artiest over
vertellen en ook over de keer dat hij - een
kind nog - de trein nam naar het noorden en
toegewijde pleegouders vond in Nederland.
Nadien ging hij Amsterdam ontdekken en
deel uitmaken van de subcultuur die zich
zelf in de jaren zestig zag als het magisch
centrum van de wereld. Eindelijk had hij
een thuis gevonden en kwam tot de overtui
ging dat. zoals Shireen Strooker zich herin
nert, er uitheems bloed nodig was om een
beetje leven in de Nederlandse brouwerij te
krijgen. Daar heeft hij in elk geval het nodi
ge aan bijgedragen
Fleury's film biedt fraai nostalgisch beeld
materiaal uit die tijd. Meest markant is de
(indertijd door Louis van Gasteren opgeno
men) scè^e waar Ramses voor het eerst een
Nederlands paspoort in ontvangst neemt en
de hele afdeling van de burgerlijke stand in
zijn feestje betrekt. En allicht zijn er opna
men van de optredens die de uitbundige
Russische-Egyptische Nederlander fameus
hebben gemaakt, zonder dat hij er enige
welstand aan over hield.* Want het grootste
deel van de honoraria bleven hangen bij de
manager en wat ze wél uitbetaald kregen,
werd er onmiddellijk doorgedraaid.
Gouden plaat
Eén keer heeft Ramses een Gouden Plaat
gehaald, voor 'Sammy'. „Het is een mooi
liedje, Shaf", herinnert Shireen Strooker
zich tegen hem gezegd te hebben, om eraan
toe te voegen: „maar met al die wolken, re
gen en blauwe lucht, heeft het ook wel iets
van het weerbericht." De zangerschijnt er
om te hebben kunnen grinniken. Een be
langrijk verschil met de documentaires die
recent werden gemaakt over André Hazes
en Normaal is dat daarin de aandacht werd
geconcentreerd op het heden van de arties
ten in kwestie, terwijl Pieter Fleury het
hoofdaccent legt op Shaffy's verleden. Bij
diens huidige status valt niet lang stil te
staan zonder larmoyant te wordenHj heeft
zo zwaar geleefd - zoals dat heet - dat hij er
nu de tol voor betaalt. Te lang was 'wij zul
len doorgaan', zijn motto. Vanwege zijn al
coholisme werd verpleging in een inrichting
noodzakelijk.
We zien hoe nu Liesbeth en Joop hem daar
gaan opzoeken, waarbij laatstgenoemde uit
alle zakken van zijn jas gebottelde versna
peringen tevoorschijn tovert. Intussen heeft
Shaffy meer ordentelijk onderdak in een
verzorgingsflat gevonden. Toch kun je zelfs
de huidige Ramses geen zielepiet noemen
Vrolijkheid en pathos kenmerken nog
steeds zijn moeizaam geworden conversa
tie. Alleen wanneer hij nog eens achter de
piano gaat zitten en een prachtige versie ten
beste geeft van 'Het Is Stil In Amsterdam',
dan biggelen er tranen over zijn wangen.
Maar niet van spijt, zou je menen. Eerder uit
weemoed naar een leeftijd, een tijdperk en
een stijl van leven. Wie dat kan herkennen,
beleeft tijdens het kijken naar Ramses een
aandoenlijke ervaring
Pieter van Lierop
Ramses: documentaire van Pieter Fleury, van
daag (19.30 u morgen 22.15 u.). zondag
(20.00 u.) en dinsdag (20.00 u.) te zien in Schut-
tershoftheater Middelburg.