Een eigen Zeeuwse etiquette
Hoofdrol voor kleur en patroon Zeeland tijdens boeken wee
PZC
Recherche pakt
zes verdachten vai
cocaïnehandel op
Veel schrijvers bezoeken
Fleur Bourgonje geeft lezing in Kapelle
Normen
Permanent bergingsschi]
voor zuidelijke Noordzet
kunst cultuur
donderdag 13 februari 2003
door A.J. Snel
Meestal staat een mens er niet zo
bij stil en dus is het maar goed
dat de verkiezingen van de Provincia
le Staten eraan komen. En dat CDA-
lijsttrekker Toinc Poppelaars er is om
ter gelegenheid daarvan de samenle
ving met de neus op de onaangename
feiten te drukkenHel zit niet snor met
de hantering der normen in Zeeland.
Er is, zo liet de beoogde dagelijks be
stuurder van dit gewest weten, sprake
van een groot probleem en het zou he
lemaal zo gek nog niet zijn als de pro
vincie een discussie aanzwengelt over
de oplossing daarvan.
Wat heeft Poppelaars zo al waargeno
men? Dat is niet gering. Hij signaleert
dat in het verkeer bumper wordt ge
kleefd, dat obscene gebaren worden
gemaakt en de pas wordt afgesneden.
In de horeca is sprake van drankmis
bruik. hetgeen leidt tot vernielingen,
lastigvallen van andere bezoekers en
wildplassen. De openbare ruimte
wordt misbruikt door lieden die afval
wegwerpen of hun hond op het trot
toir laten afhurken, er worden bus
haltes vernield, in winkels wordt ge-
stolen en voorgedrongen bij de kassa,
veel toeristen worden ongastvrij ont
haald en sommige vakantiegangers
kamperen wild.
Zulks vraagt om de ontwikkeling van
een Zeeuwse etiquette. En daartoe
moeten overheid en burgers, maar
vooral burgers onderling met elkaar
aan de praat raken over de waarden
en normen die zij in het bijzonder voor
Zeeland van belang achten De uitno
diging van Poppelaars op de website
van het CDA aan het palaveren te
slaan, heeft tot nu toe weinig tot geen
effect gehad. Dat duidt op onverschil
ligheid, luiheid of huiver voor het vir
tuele en dat moet dus anders.
Om specifiek Zeeuwse wellevenheid
aan te leren, moet men bij het begin
Bi j het nuttigen van de bolus worden nog altijd veel fouten gemaakt.
beginnen. Dus bij de kinderen die hier
tot wasdom komen. Maar vooral bij
nieuwkomers. Hun kan aanstonds
duidelijk gemaakt worden wat de
Zeeuwen zoal zouden moeten doen
omwille van het fatsoen. Natuurlijk
moeten ze alles laten wat Poppelaars
aan wangedrag waarneemt, maar de
discussie zou ook positieve elementen
moeten bevatten
Zo moet mogelijk een begin gemaakt
worden met de verbetering van het
normbesef door eerst eens de tafelma
nieren van de Zeeuw op een hoger
plan te brengen. Op het nuttigen van
bolussen en palingbrood valt nog wel
het een en ander aan te merken. Een
cursus kan uitkomst brengen. Te vaak
nog ziet men tijdens feestelijke bij
eenkomsten hoe de gasten maar een
foto Ruben Oreel
eind aanklooien, al bij de derde hap
van de bolus het gelaat hebben onder-
gesmeerd en ook nog eens tot de elle
bogen onder de gekarameliseerde sui
ker zitten. Het is zo eenvoudig: han
teer het bijgeleverde papieren servetje
op de juiste manier en vreet het des
noods mee op. Dat voorkomt hard
nekkige vlekken, die zich tot in de on
dermode een weg banen.
Het palingbrood dient te worden ver
orberd op de wijze waarop men een
mondharmonica bespeeld. Over
dwars dus. Wie deze regel schendt,
krijgt graten in de keel en dat is niet
prettig, zeker niet voor de disgenoten.
Enige oefening met koud geserveerde
wrappers kan veel ellende en viezig
heid voorkomen.
Nog een tip voor aan tafel: wordt de
bowl met vosse soppen binnengedra
gen, onderdruk dan de begrijpelijke
neiging tot walgen, doch laat de gast
vrouw weten dat het trainen met de
bolus en het palingbrood u reeds een
voldaan gevoel heeft gegeven en dat u
het gerecht van gesudderde oren en
poten en oren helaas aan u voorbij
moet laten gaan. De verzuchting 'Ik
zit vol tot aan mijn kralen' getuigt niet
van een verfijnde Zeeuwse opvoe
ding, maar wordt later op de avond
vaak wel gewaardeerd.
Dan zijn er de omgangsvormen die in
de taal liggen besloten. In Zeeland is
het ongemanierd om 'nee' te zeggen.
Nodigen uw nieuwe buren u uit eens te
komen kennismaken, zeg dan, liefst in
enig dialect 'we houden het nog eens
in gedachten' of 'we zien het nog eens
aan'. Dat betekent ook 'nee', maar het
klinkt minder als een botte weigering.
Hoort u een bewering aan het waar
heidsgehalte waarvan u twijfelt, zeg
dan niet 'dat is zwaar overdreven' of
'je liegt', maar 'dat gaat nogal'.
Spreek immer in bedekte termen over
geld. Probeert iemand uit te vissen
hoeveel u verdient, dan getuigt het
van typisch Zeeuws raffinement om
met 'genoeg' te antwoorden. Dit ant
woord zal herkend en hogelijk ge
waardeerd worden.
Een harde regel: nooit vloeken tijdens
het slabberjan spelen. De krachtter
men die tijdens dit spel worden gebe
zigd zijn 'kap-afof 'poesje krauwt al
les terug'. Soms wordt daarbij met de
vuist op tafel geslagen en dat lucht op,
temeer omdat geen mens ter wereld de
regels van het slabberjan kan door
gronden en de brutaalste Zeeuwen,
die net doen of ze het wél snappendus
altijd winnen.
Het zijn maar van die kleine dingen
die Zeeland tot een nog betere plaats
kunnen maken. En wat mooi is; de ba
sis ligt er al. Immers: groetzones hoe
ven er niet te komen; in alle betere de
len van de provincie lichten tegemoet
komende automobilisten de linker
wijsvinger even van het stuur. Tussen
wandelaars en fietsers gaat het ook
goed: 'hoi'.
door Rob Paardekam
GOES - Het rechercheteam
Oosterscheldebekken heeft de
afgelopen weken zes mannen
uit Bergen op Zoom aangehou
den. Ze worden verdacht van
handel in cocaïne, speed en xtc.
De politie kwam de mannen op
het spoor, nadat ze in diverse
plaatsen op de Bevelanden af
nemers had aangehouden.
In Krabbendijke, Kruiningen,
Hansweert, Yerseke, Kapelle en
Goes zijn diverse jongeren aan
gehouden. Ze waren in het bezit
van cocaïne en speed. Onder
vraging van de verdachten leid
de de rechercheurs naar twee
mannen uit Bergen op Zoom. Zij
zouden de drugs aan de jonge
ren hebben verkocht. Op 30 ja
nuari betrapte de politie de twee
op heterdaad op de Zanddijk in
Yerseke. De mannen waren on
derweg naar het mosseldorp om
cocaïne af te leveren.Een';
rige Bergenaar wordt d«
politie als hoofdverdacht
zien. Blij zit momenteelv«
20-jarige medeverdacht
naar huis gestuurd, maar
zich nog voor de rechter?*
woorden.
Bij een huiszoeking in ce
ning in Bergen op Zoomva
politie nog eens 50 gramcci
en ongeveer een kilo spe«
twee bewoners van het
mannen van 22 en 31 ja*
zijn aangehouden. Naj
hield de politie weertws;
nen uit Bergen op Zoomt
duo (20 en 22 jaar oud)^-
van verdacht als chauffer
de hoofdverdachte te hè
opgetreden tijdens de:
naar Zeeland.
Alles bij elkaar zijn tijde
onderzoek dertig aanhoud
verricht. De politie heef
een professionele hennep,
kerij in Kapelle opgerold
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - Nederland
praat met België over de statio
nering van een permanent ber
gingsvaartuig in de zuidelijke
Noordzee. Voor het noordelijk
deel van de Noordzee heeft Ne
derland al zo'n schip, de Waker
van bergingsbedrijf Wijsmuller.
De besprekingen over de komst
van een bergingsschip bevinden
zich nog in een pril stadium, laat
W. Poucke van de afdeling vloot
van het Vlaamse gewest weten.
Het initiatief voor 'een tweede
Waker' voor de zuidelijke
Noordzee komt van Nederland.
In reactie op vragen van PvdA-
Kamerleden D. Samsom en
J. Dijsselbloem meldde minis
ter De Boer van Verkeer en Wa
terstaat dat gisteren voor het
eerst.
De Waker voor de noordelijke
Noordzee is in het leven geroe
pen, omdat de 1
citeit in Nederland sterkt
minderd. Voor partis
bedrijven is het niet meera
be., om continu een groei
gingsschip bij de hand tt
den, omdat het i
scheepsongevallen is s!i
men. Als er iets gebeurt,
met de Tricolor in het Ki
leidt dat wel tot meeronm
overheid is er daarom fk
in gesprongen. In België
noodzaak er nog niet, rik
nog voldoende bergingss
eel beschikbaar is. „Ma
kan snel veranderen."
De zeescheepvaartopdeN
zee kan vanaf 2004 bete:
gaten gehouden worden
minister De Boer nog.
koopvaardijschepen mot!
gen die tijd uitgerust zij:
een automatisch identifi
systeem. Volgens De Bot
dat bijdragen aan het vc
men van aanvaringen.
Westerweel en Budding exposeren inkttekeningen en omgekeerdevazen
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE
Schalen en vazen in strakke
vormgeving, raku keramiek met
opmerkelijke craquéle patro
nen, vlakken en horizontale
halken van gekleurde inkt op
doorzichtig tekenpapier. Dat
zijn de hoofdmoten in de expo
sitie van keramist Hans Wester
weel uit Tholen en grafisch
vormgeefster Carla Budding uit
Amsterdam in De Bewaerschole
in Burgh-Haamstede.
De willekeurige combinatie van
hun werk biedt een verrassend
mooi evenwicht. Kleuren en
strakke vormen van Wester-
weels objecten en Buddings te
keningen sluiten naadloos op
elkaar aan. De specifieke licht
val in De Bewaerschole biedt
vooral de tekeningen van Bud
ding een belangrijke meerwaar
de. Haar horizontale banen in
zilverinkt op een transparante
ondergrond tonen subtiele wis
selingen afhankelijk van licht
en kijkrichting. Budding volgde
onder meer een opleiding aan de
afdeling monumentale kunsten
van de Rijksacademie van Beel
dende Kunsten in Amsterdam.
Haar voorkeur voor monumen
tale vormgeving spreekt vooral
uit haar tekeningen van een
soort spitse torens in combina
tie met ovale vormen. Zij toont
er diverse variaties van in zilver,
geel en zwart. Extra veel aan
dacht in Buddings collectie
trekt de tekening in oranjekleu
rige inkt die zij de titel Raster
gaf.
Zij tekende een groot vierkant
vlak dat is opgebouwd uit tal
van kleine vierkantjes die door
lichter gekleurde lijnen met el
kaar zijn verbonden. Verder ex
poseert Budding kleine wand-
arrangementen gemaakt uit
schelpen waarvan het opper
vlakte eenzelfde motief heeft als
de tekeningen.
Kleuren en patronen spelen ook
een belangrijke rol in het werk
van Westerweel. Hij toont
steengoedobjecten als vazen en
schalen, waarin traditionele
vormen nog goed herkenbaar
zijn. Mooi voorbeeld daarvan is
een wijde schaal in violet-witte
kleurschakering. Bij zijn raku
objecten laat de kunstenaar de
gebruiksfunctie los. Zijn raku
'vazen' bijvoorbeeld keert hij
als het ware om, zodat hun
smalle uitloop als broze basis
dient. Mooie duo's maakte hij
met twee raku vazen in bruin
matte tint en twee objecten in
kobaltblauw en grijs die aan de
bovenzijde schuin aflopen.
Voortbordurend op deze vorm
geving kwam Westerweel ook
tot het ontwerp van 'Regatta II'.
Het is een gestileerde verbeel
ding van zeilen op een schip in
de kleuren geel en turkoois.
De steeds weer wisselende
craquelé-patronen geven de ra
ku objecten een extra dimensie.
Het grillig motief van barstjes
ontstaat door het bakprocédé en
het snelle afkoelen daarna van
duizend naar twintig graden
Celsius. De kunstenaar heeft
daar nauwelijks zelf invloed op.
Ook voor hem is het steeds weer
afwachten hoe het patroon uit
pakt. Blikvanger in deze expo
sitie is een gele raku vaas met
een heel bijzonder verloop van
barstjes en egaal oppervlakte in
het midden.
De tentoonstelling van Carla
Budding en Hans Westerweel in
De Bewaerschole is tot en met 1
maart geopend van dinsdag tot
en met zaterdag van 13.30 tot
16.30 uur.
De vazen, schalen en raku objecten van Hans Westerweel worden in De Bewaerschole gecombineerd met inkttekeningen en schelpobjecten
van Carla Budding. foto Marijke Folkertsma
KAPELLE - Schrijfster Fleur Bourgonje
geeft donderdag 27 februari een lezing in
het gemeentehuis van Kapelle. Zij is uit
genodigd door de Culturele Commissie
Kapelle.
Bourgonje (56) schrijft romans, verhalen
en gedichten, maar heeft ook libretti op
haar naam staan bij composities van de
componisten Boudewijn Tarenskeen en
Louis Andriessen
Journalistieke bijdragen leverde ze aan de
Groene Amsterdammer en NRC Handels
blad. Ze geniet vooral bekendheid als
schrijfster van romans en verhalen die
zich afspelen in Latijns-Amerika en het
Midden-Oosten. In 1985 debuteerde ze
met de roman Spoorlooswaarin de
hoofdpersoon haar geboortedorp in Gel
derland verlaat om de wereld te verken
nen. Andere titels van Bourgonje zijn De
dijk waarlangs we lagen, Araya en Laby
rint. Dit jaar zal de dichtbundel Vrije val
verschijnen.
In 1988 ontving Bourgonje voor haar
werk de Betje Wolff-prijs.
De lezing begint om 20.00 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Drie van de
vijf boekenweekauteurs komen
volgende maand naar Zeeland.
Ronald Giphart, schrijver van
het boekenweekgeschenk Gala,
signeert vrijdag 14 maart in De
Drukkerij in Middelburg. Bert
Keizer, die één van de vier boe
kenweekessays heeft geschre
ven, geeft een dag eerder een le
zing, ook in De Drukkerij.
De Belgische schrijfster Kris-
tien Hemmerechts, ook auteur
van een boekenweekessay, geeft
lezingen in het Ledeltheater in
Oostburg (13 maart) en het Mul
tifunctioneel Centrum in Zie-
rikzee (14 maart).
De boekenweek duurt van
woensdag 12 tot en met zater
dag 22 maart. Het thema is 'Styx
- leven en dood in de letteren'.
De novelle Gala, die Giphart als
boekenweekgeschenk heeft ge
schreven, verschijnt in een opla
ge van meer dan 700.000 exem
plaren. In plaats van één
boekenweekessay zijn er dit
jaar vier geschreven. Behalve
Hemmerechts en Keizer hebben
ook dominee Nico ter Linden en
de onlangs overleden schrijver
Boudewijn Büch een essay ge
schreven over het boekenweek
thema.
Zoals elk jaar wordt Zeeland
tijdens de boekenweek goed be
zocht. Dit jaar is de lijst van
schrijvers die lezingen houden
en signeren groter dan ooit.
Schrijfster Pauline Slot bijt
woensdag 12 maart het spits af
in De Koperen Tuin in Goes. Zij
geeft om 19.30 uur een lezing.
Nelleke Noordervliet is dezelfde
avond te gast bij de Middel
burgse scholengemeenschap
Nehalennia. Zij houdt daar een
openbare lezing die om 20.00
uur begint.
Donderdag 13 maart spreekt
Bert Keizer in De Drukkerij in
Middelburg (19.30 uur). Hij is
arts in een verpleegtehuis. Eer
der publiceerde hij de filoso
fisch getinte kroniek Het refrein
is Hein. Ook in zijn boeken
weekessay beschouwt hij het
onderwerp dood en leven vanuit
zijn praktijkervaring als arts. In
Porgy Bess in Terneuzen
houdt die donderdagavond op
uitnodiging van de Stichting
Prometheus schrijver Adriaan
van Dis een lezing. Aanvang:
20.15 uur.
Het zindert die dag van litera
tuur in de provincie, want in het
Ledeltheater in Oostburg wordt
Kristien Hemmerechts ver
wacht (20.00 uur). Zij heeft het
boekenweekessay Hotel Termi
nus geschreven. Eerder publi
ceerde ze Taal zonder mij, een
boek over haar overleden echt
genoot Herman de Coninck, een
van de belangrijkste dichters
van België. Dit boek zal zeker
ook aan de orde komen tijdens
een lezing die Hemmerechts
vrijdag 14 maart houdt in het
Multifunctioneel Centrum in
Zierikzee (20 uur).
Dé schrijver van de komende
boekenweek, Ronald Giphart, is
die dag ook in Zeeland. Hij
houdt het bij een signeersessie
in De Drukkerij in Middelburg
(15.00 uur).
Op uitnodiging van de Stichting
Literaire Activiteiten Zeeland
komt Hans Renders dinsdag 18
maart in de Zeeuwse Biblio
theek in Middelburg een lezing
houden over de in 1943 in het
concentratiekamp Neuengam-
me gestorven dichter Jan Cam-
pert. Dit in het kader van het tot
de boekenweek behorende pro
gramma-onderdeel Ode aan de
doden.
Woensdag 19 maart (19.30 uur)
houdt uitvaartverzorgster Lie-
ke Bosveld in De Kopere
in Goes een lezing overt*
en rouwverwerking. Eeró
dag doet schrijfster Cn!
weg De Drukkerij in Mi
burg (15.00 uur) aanvo:
lezing en een signeer;
Donderdag 20 maart
Drukkerij het toneel vm
interview dat docent N
lands Frank van Doesei
neemt aan schrijver ft
Rosenboom (16.00 uur)i
neuzen zal die donderdag
Porgy Bess de deuren o:
voor iedereen die Jan Sieb
wil horen vertellen, onde
over zijn laatste boek Ata
tha.
In Zeeland wordt de t»
week afgesloten meteent*
van Joost Zwagerman
houdt vrijdagavond 21»
een lezing in De Koperen!'.
Goes. Buiten het besteht
boekenweek, maar onge:
feld interessant voor liter;'
liefhebbers, is de SLAZ-r
op 4 maart in de Zeeuw
bliotheek in Middelburg
vertellen schrijver Rogiib
zijn therapeut Bram fe
over hun nieuwe boeker.':
raad Scheermes en Tegih
te lopen (20.00 uur).
De Belgische schrijfster Kristien Hemmerechts, ook aU|eU'
boekenweekessay, geeft lezingen in het Ledeltheater in L
(13 maart) en het Multifunctioneel Centrum in Zierikzeell'
foto TheoHa^1
