Afkicken van de paracetamol
Lunchwandeien Puistjes door westers eten
is goed voor
de gezondheid
Pas dan was
sterven mogelijk
Verschillende
soorten hoofdpijn
7
Pijnstillers kunnen hoofdpijn veroorzaken
Seks in the air
Gevolgen paardrijongeluk
Verhoogd risico op hartkwaal
Oogoperaties aan lopende band
woensdag 12 februari 2003
den haag - Hoofdpijn krij
gen van een paracetamolletje.
Het lijkt een contradictie, maar
,och is het bij dertig tot veertig
procent van de hoofdpijnlijders
Jet geval. Tijd om rigoureus te
stoppen met het slikken van
pijnstillers. Wie dan toch hoofd
pijn houdt, moet eens verse
gember proberen of moeder
kruid. Goedkoper en gezonder
bovendien.
Wieheeftzeniet in zijn bureaula
liggen? Een pakje paracetamol
of andere pijnstillers om een
plotseling opkomende hoofd-
pijnaanval af te wenden. Wie de
heiedag achter de computer zit,
i! is een gemakkelijk doelwit voor
zo'n aanval van haast gekma
kende pijn in het hoofcl Maar
wehebben het druk, dus graaien
we in onze lade, lopen naar de
koffieautomaat, leggen het pil-
letjeop onze tong, slokje nemen,
!;z wegspoelen en snel terug naar
de computer.
We slikken ze vaak zonder er bij
na te denken. Maar dat zouden
we beter wél kunnen doen. Want
zó onschuldig is het paraceta
molletje niet. Je kunt er op den
duur zelfs hoofdpijn van krij
gen! Uit onderzoek blijkt dat bij
dertig tot veertig procent van de
mensen die geregeld hoofdpijn
heeft, de kwaal in stand wordt
gehouden door de pijnstiller die
ze slikken. Het gaat dan zowel
om gewone pijnstillers (aspiri
ne, ibuprofen, paracetamol) als
specifieke geneesmiddelen te
gen hoofdpijn (ergotamines).
„Door veelvuldig gebruik van
deze middelen komt de patiënt
in een vicieuze cirkel terecht",
vertelt neuroloog S. de Bruijn,
werkzaam bij het Leyenburg-
ziekenhuis in Den Haag. „Aan
vankelijk is sprake van een
pijnstillend effect voor de oor
spronkelijke hoofdpijnmaar in
de loop van de tijd ontstaat ont
trekkingshoofdpijn waardoor
een afhankelijkheid van pijn
stillers optreedt. Je hebt steeds
een nieuwe dosis nodig voor het
bestrijden van de pijn. Die komt
steeds sneller terug, waardoor je
nog vaker naar medicijnen
grijpt. De 'normale' niet alle-
Spanningshoofdpijn
Komt veel voor. Het is een
zeurende hoofdpijn, die vaak
vanuit de nek komt opzetten
De pijn kan diverse oorzaken
hebben: te zwaar belaste
spieren, een verkeerde hou
ding, kou gevat of op de tocht
gezeten. Ook afwijkingen
aan het gebit, niet helemaal
scherp zien of loensende
ogen veroorzaken soms
.spierspanningshoofdpijn.
Clusterhoofdpijn
Bij een aanval van cluster
hoofdpijn concentreert de
heftige pijn zich aan één kant
van het hoofd. De pijn zit
meestal achter en rond één
oog. De felle pijn komt plot
seling opzetten, zonder
waarschuwing vooraf. Bin
nen enkele minuten is de pijn
op haar hoogtepunt. Tijdens
een aanval wordt het oog
rood en gaat tranen. Soms is
de pupil vernauwd en het
ooglid gezwollen. Andere
bijverschijnselen zijn een
verstopte of juist loopneus,
heftig zweten. Misselijkheid
en braken zijn zeldzaam bij
clusterhoofdpijn.
De aanvallen van cluster
hoofdpijn zijn gebundeld.
Dat betekent dat er enkele
weken of maanden lang aan
vallen zijn en daarna een tijd
lang niet. De aanvalsvrije pe
riode kan enkele maanden
tot jaren duren. Cluster
hoofdpijn komt meer voor bij
mannen dan bij vrouwen.
Migraine
Een heftige, kloppende/bon
kende, meestal halfzijdige
hoofdpijn die gepaard gaat
met misselijkheid/braken en
overgevoeligheid voor ge
luid/licht. Simpele lichame
lijke inspanning zoals trap
lopen geeft een duidelijke
toename van de hoofdpijn.
De meeste patiënten liggen
tijdens een aanval het liefst
in een donkere kamer in bed.
Onbehandeld duurt een mi-
graine-aanval één tot drie
dagen. In ongeveer 30 pro
cent van de gevallen begint
een aanval met een zoge
naamd aura: het zien van be
wegende lichtflitsen, een
vreemd gevoel in een lede
maat of lichaamshelft of een
spraakstoornis. Deze ver
schijnselen kunnen behoor
lijk beangstigend zijn, maar
gaan altijd vanzelf weer over.
(Bron: Nederlandse Vereni
ging voor Neurologie)
daagse hoofdpijn gaat op die
manier langzaam over in chro
nische hoofdpijn. Overigens
heeft koffie dezelfde werking.
Wie meer dan twee koppen kof
fie per dag drinkt en daar plot
seling mee stopt, krijgt ook
hoofdpijn."
Er is volgens neuroloog De
Bruijn maar één manier om de
vicieuze cirkel te doorbreken
rigoureus stoppen met het slik
ken van pijnstillers. „Dat is niet
gemakkelijk. Ik raad mensen al
tijd aan om samen met hun huis
arts een stopplan op te stellen."
Hoogtepunt
Vaak treedt er binnen 24 uur na
stopzetting van de medicatie
een ernstige hoofdpijnaanval
met misselijkheid en braken op.
De klachten komen tussen de
tweede en vijfde dag na het
stoppen tot een hoogtepunt.
Daarna zwakt het meestal af.
De Bruijn: „Dat wil niet zeggen
dat je dan voorgoed van de
hoofdpijn af bent. Maar veel
mensen die zijn gestopt, melden
dat daarna de hoofdpijn minder
erg is en vaak ook niet meer elke
dag aanwezig." Dat is niet de
enige reden om met het veelvul
dig slikken van pijnstillers te
stoppen. „Het gebruik van pijn
stillers maakt het vaak onmoge
lijk om vast te stellen aan welke
vorm van hoofdpijn iemand
lijdt. Ze vertroebelen het
beeld", legt De Bruijn uit. Er
zijn namelijk een aantal ver
schillende soorten hoofdpijn die
elk een eigen behandeling verei
sen. De meest voorkomende
soorten zijn: spanningshoofd
pijn, clusterhoofdpijn en mi
graine.
Wie na het 'afkicken' toch vaak
hoofdpijn houdt, kan daarna
gedoseerd weer aan medicatie
beginnen, gericht op de speci
fieke hoofdpijndiagnose. Bij he
vige en/of frequente hoofdpijn
liefst in overleg met huisarts of
neuroloog want die weet welke
pil het beste werkt.
Maar nog beter is het om bij een
opkomende aanval van hoofd
pijn naar buiten te gaan en een
stuk te wandelen. De Bruijn:
„We kunnen zelf preventief een
heleboel doen om hoofdpijn te
voorkomen. Voldoende bewe
ging en frisse lucht maar ook
regelmatig eten en voldoende
nachtrust doen wonderen.
Wie na het opvolgen van al deze
raadgevingen, toch nog klach
ten houdt, heeft wellicht baat
bij het volgen van een anti
hoofdpijn dieet. Dat schijnt
vooral goed te werken bij span
ningshoofdpijn. Niet meer eten
of drinken: koffie, thee, suiker
en zoetigheid, cacao, varkens
vlees, citrusvruchten, zoete
melkproducten, (Franse) kaas,
overmatig zout, rode wijn, en
pinda's. Ook het afhaaleten van
de Chinees wordt hoofdpijnlij
ders afgeraden. De natriumglu-
taminaten die daar in zitten zijn
namelijk hoofdpijn opwek
kend. In de eerste week van het
dieet treedt een tijdelijke toena
me van de spanningshoofdpijn
op. Daarna wordt beterschap
beloofd.
Het eten van verse gember of
gemberpoeder daarentegen zou
juist hoofdpijn helpen voorko
men. Ook moederkruid wordt
hoofdpijnverzachtende kwali
teiten toegedicht. En dagelijks
een pilletje vitamine B2
Welke processen in de hersenen
precies leiden tot hoofdpijn, is
niet bekend. Wel hebben Leidse
neurologen en genetici onlangs
een migraine-gen gevonden.
Daarmee worden aannames als
dat migraine een psychische
oorzaak zou hebben of een typ-
siche vrouwenkwaal zou zijn,
omvergeworpen. De vondst van
het migraine-gen biedt nieuwe
perspectieven voor toekoms
tig onderzoek naar de ont
staanswijzen van migraine en
het ontwikkelen van preventie
ve geneesmiddelen. Bovendien
kunnen migrainepatiënten nu
eindelijk zeggen dat ze écht ziek
zijn en het geen aanstelleritis is.
Hoopgevend nieuws overigens
voor migrainepatiënten: In het
New York Headache Center
wordt gewerkt aan een nieuwe
behandelmethode tegen mi
graine. Een dagelijkse injectie
met magnesium zou wonderen
doen. Het nieuwe middel onder
scheidt zich van andere doordat
het zo makkelijk door het li
chaam wordt opgenomen. Ver
der beschermt het de maag
wand en bevat het middel geen
cafeïne. Maar het duurt nog wel
even voordat het in Nederland
op de markt is.
GPD
Meer info over hoofdpijn: Ne
derlandse Vereniging van
Hoofdpijnpatiënten in Eist.
Telefoon. 0481-352658. Maild-
adres: hoofdpijnpatienten@pal-
net.nl Of: iowiv.kopzorgen.nl
Hoofdpijn kan het leven flink vergallen.
foto Ruben Oreel
door Ronald Vruqteman
Om de gezondheid op peil te
houden moet iemand ten
minste 30 minuten per dag ma
tig intensief bewegen geduren
de minimaal vijf, maar het liefst
alle dagen van de week Matig
intensief bewegen houdt bij
voorbeeld in: stevig wandelen,
fietsen en licht huishoudelijk
werk. Om de conditie op peil te
houden moet iemand minimaal
drie keer per week twintig mi
nuten inspannende lichaams
beweging hebben.Mede door
dat werk en woon-werkverkeer
bijdragen aan lichaamsbewe
ging, bewegen werknemers iets
meer dan gemiddeld. Maar on
geveer de helft nog steeds te
weinig.
Op het werk is de lunchpauze bij
uitstek de gelegenheid voor se
dentaire werknemers om de be
nen eens te strekken. Maar tot
nu toe is wandelen tijdens de
lunch eerder uitzondering dan
[®gel. De term lunchwandelen
komt van het onderzoeksinsti
tuut TNO. Onderzoek heeft
aangetoond dat zo'n 60 procent
van de kantoormedewerkers in
Nederland te weinig beweegt en
daardoor een groter risico loopt
ep chronische ziekten, zoals
kanker, hart- en vaatziekten en
diabetes.
Een dagelijkse wandeling,
waarbij tussen de 200 en 300 ca
lorieën worden verbrand, is vol
doende om fit te blijvenvinden
te onderzoekers van TNO. Vol
gas dr. Ingrid Hendriksen van
JNO is lunchwandelen een
laagdrempelige bezigheid.
..Mensen gaan er niet van zwe
ren, maar het heeft wel een posi-
reve uitwerking op de gezond-
oid. En dat is in het belang van
zowel de werknemer als de
Uu ever eerste voelt zich
cKkerder en de werkgever ziet
terug in de vorm van een la
ger ziekteverzuim. Bovendien
heeft onderzoek aangetoond
dat wat meer beweging op enig
moment van de werkdag de pro
ductiviteit vergroot", aldus pro
jectleider Hendriksen.
Uit een behoefteonderzoek on
der MKB-bedrijven blijkt dat
tweederde van de werkgevers én
werknemers aangeeft dat de
mogelijkheid tot lunchwande
len wel aanwezig is en dat 25
procent van de werknemers en
36 procent van de werkgevers
deze mogelijkheid als de meest
aantrekkelijke manier zien om
bewegen van werknemers te sti
muleren. Als iedere Nederland
se werknemer tijdens de lunch
pauze met matige intensiteit
zou wandelen, zou de gehele
werkende bevolking reeds vol
doen aan de Nederlandse norm
Gezond Bewegen.
Menukaarten
Om het percentage potentiële
lunchwandelaars te verhogen
zouden, volgens het onderzoek,
in bedrijven bepaalde facilitei
ten moeten komen. Bedrijfsres
taurants cq. cateraars zouden,
bijvoorbeeld, aangepaste me
nukaarten kunnen ontwikkelen
of lunchpakketten kunnen sa
menstellen, waardoor werkne
mers worden gestimuleerd toch
even een wandeling te gaan ma
ken.
Lunchwandelen is laagdrempe
lig doordat er geen of
nauwelijks extra kosten, vaar
digheden, begeleiding of tijds
besteding voor nodig zijn en
eten en sociale contacten kun
nen plaatshebben. Daarnaast is
het ontspannend en je tankt wat
daglicht bij. Lunchwandelen
kan volgens de Stichting Re
creatie de vergelijking met an
dere bewegingsvormen voor
werknemers met glans door
staan als het gaat om gezond
heidseffecten en laagdrempe
ligheid. GPD
door Ellen van der Hart
DEN HAAG - Acne is een verzamelnaam
voor huidaandoeningen. Vroeger werd ge
zegd dat de puistjes vanzelf zouden ver
dwijnen als je eenmaal getrouwd wasDaar
zit een vorm van waarheid in omdat de hor
moonhuishouding veranderde. Inmiddels
zijn er allerlei behandelingen om een gave
huid te krijgen.
Acne kan op alle leeftijden voorkomen.
Vaak ontstaan de (jeugd)puistjes in de pu
berteit, omdat de talgklier als gevolg van
hormonale veranderingen een overvloed
aan oliën of talg te verwerken krijgt. De
talgklier raakt daardoor verstopt en bacte
riën zorgen vervolgens voor infecties in de
vorm van puistjes. De huid is, net als de dar
men en de nieren, een uitscheidingsorgaan.
Acne is een typisch westers verschijnsel.
Naast spanningen, vermoeidheid, (vette)
cosmetica laat verkeerde voeding ook zijn
sporen na. Uit recent Amerikaans onder
zoek blijkt dat jongeren van geïsoleerde
stammen in Zuid-Amerika en Papoea-
Nieuw Guinea geen last hebben van acne.
Volgens onderzoeker Loren Cordain van de
Colorado State University hangt dit samen
met hun voedingsgewoonten en is het geen
kwestie van genetische aanleg. De stammen
leven op een dieet van cassave, noten en
vlees. Het westerse welvaartsdieet, waar
aan jongeren al vanaf hun vroege jeugd
bloot staan, is volgens het onderzoek voor
95 procent verantwoordelijk voor de acne.
In dit verband is het opvallend dat de nieu
we PSV-aanwinst, de Koreaanse voetballer
Ji-sung Park, nu al zoveel last heeft van het
westerse verschijnsel acne. „Ik heb mijn
hulp aangeboden. Zo'n jongen moet toch
geholpen worden als hij zoveel in de publi
citeit komt", zegt Loes Oud-van der Zijden
van het Veldhovense Acne-instituut Vital.
„Ik herkende de onzekere, naar binnen ge
keerde blik van iemand met acne. Velen van
hen zijn bang om anderen in de ogen te kij
ken omdat ze vrezen dat er voortdurend
naar hun puistjes gekeken wordt."
Oud is al jaren overtuigd van de invloed van
voedsel op puistjes. „Proefondervindelijk is
al lang aangetoond dat voeding en puistjes
met elkaar te maken kunnen hebben. Maar
door een slecht wetenschappelijk onder
zoek in de jaren tachtig wilden veel medici
de link niet accepteren. Dit nieuwste onder
zoek geeft ons steun."
Zelf kwam ze al zo'n 20 jaar geleden in aan
raking met een Amerikaan die de samen
hang tussen voedsel en acne aantoonde.
„Hij drukte als specialist bovendien de
puistjes uit; revolutionair voor die tijd. Men
dacht toen dat uitdrukken juist meer puist
jes veroorzaakte. Maar nu weten we dat als
je ze in de huid laat zitten, de puistjes een
bron van infectie blijven. Acne is geen ziek
te maar vuilophopingen die onder meer met
voeding aangepakt kunnen worden."
Loes Oud ging aan de slag met zijn methode.
„In die tijd zetten we de cliënten op een
streng dieet. Dat is inmiddels niet meer no
dig. Sinds 16 jaar gebruiken we de vegatest
waarmee we kunnen uitzoeken op welke
voedingssto ff en iemand verkeerd reageert.
De vegatest werkt met een zogeheten hand
en penelektrode. In het apparaat wordt een
ampul gestopt met een bepaalde voedings
stof. Via de energiebanen (meredianen)
naast de vingernagel wordt gecontroleerd
of er sprake is van een allergie. Onderzocht
worden onder meer vlees, eiwitten/vetten,
schaaldieren, fruit, groenten, graansoorten,
conserveermiddelen en kruiden.
„In totaal kunnen we 136 voedingsstoffen
doormeten, de test is speciaal bedoeld voor
huidaandoeningen. En het is niet altijd cho
colade dat de puistjes veroorzaakt, ook fruit
kan een oorzaak zijn."
Voeding is een hulpmiddel om het probleem
onder de knie te krijgen, stelt Oud. „Na de
vegatest krijgen onze cliënten middelen
mee om afval- en gifstoffen uit het lijf te
werken. Voor deze ontslakking moeten ze
per dag minimaal anderhalve liter water
met een algenextract drinken. Alles kan ge
geten worden, behalve waarvoor ze aler-
gisch bleken te zijn. Tegelijkertijd wordt er
ook een behandelplan opgesteld voor de
'buitenkant'. Hiervoor werken we met spe
ciale producten."
Soms slaat de behandeling niet aan - waar
om is onduidel ij k, „Goede hygiëne blijft van
groot belang. Mensen met acne moeten bij
voorbeeld vaker hun kussensloop verscho
nen, kleren regelmatig verwisselen. En in de
wintertijd de das regelmatig wassen. Men
sen vergeten dat deze voortdurend in aanra
king komt met de acne. Ook de binnenkant
van een helm is een bron voor 'vervuiling'.
Koop bijvoorbeeld een katoenen bivak
mutsje voor onder de helm zodat je deze re
gelmatig kunt wassen. Draag een wit katoe
nen T-shirt als je last van rugacne hebt. De
kleurstoffen van een gekleurd T-shirt ko
men los onder invloed van zweet, talg, pus
en bloed. Dat heeft weer een negatieve in
vloed op het genezingsproces." GPD
AMSTERDAM - Seksuele voorlichting via sms. Vanaf Valen
tijnsdag kunnen jongeren tien dagen lang via een sms-je al
hun vragen over seks stellen aan een panel van deskundigen,
onder wie artsen en seksuologen.
Aan dit initiatief doen onder meer mee het NIGZ (Nationaal
instituut voor gezondheidsbevordering en ziektepreventie)
en Netdokter, een project van de artsenorganisatie KNMG.
Wie mee wil doen kan zich laten registeren op www.net-
dokter.nl of op www.meggpower.com. Vragen stellen is
gratis. Voor een antwoord moet 25 eurocent worden be
taald. ANP
GRONINGEN - Een ongeluk met een paard heeft voor som
mige slachtoffers een lange nasleep. Ruiters die na een val of
een ander paardrijongeval in hetziekenhuis opgenomen moe
ten worden, blijken vaak tot jaren later klachten te houden.
Dat blijkt uit onderzoek aan het Academisch Ziekenhuis
Groningen (AZG).
Ongelukken bij het paardrijden leiden relatief vaak tot ern
stige letsels, aldus revalidatiearts R. Dekker van de afdeling
ongevallen van het AZG. De snelheid, in combinatie met een
hoge val, veroorzaakt dat ernstige letsel. Ook trappen en be
ten blijken ernstig. Tevens raken ruiters soms bekneld onder
hun paard, dat gemiddeld rond de 500 kilo weegt.
„Van de duizend voetballers die gewond raken, wordt 1,25
procent in hetziekenhuis opgenomen. Bij paardrijongevallen
is dat 10 procent", rekent Dekker voor. Het is voor het eerst
dat onderzoek is gedaan naar de gevolgen op de lange termijn
van dit soort ongelukken, waarvan er jaarlijks vele duizenden
gebeuren. ANP
CHICAGO - Mensen die stelselmatig te kort slapen hebben
een verhoogd risico op een hartaandoening. Voor mensen die
te lang in bed liggen geldt echter hetzelfde. Dat blijkt uit een
in de VS uitgevoerd onderzoek onder ruim 70.000 vrouwelijke
verpleegkundigen.
Verpleegkundigen, die door hun onregelmatige diensten vaak
te kort slapen, hebben als zij gedurende een langere periode
gemiddeld niet meer dan vijf uur per dag slapen 39 procent
meer kans op een hartaandoening dan vrouwen die gemid
deld acht uur per dag in bed doorbrengen. Na zes uur slaap per
dag bedraagt het verhoogde risico 18 procent.
Vrouwen uit de onderzoeksgroep die gedurende een periode
negen uur dag sliepen hadden een verhoogd risico van 37 pro
cent op een hartkwaal.. De onderzoekers gaan er van uit
dat de uitkomsten van het onderzoek ook op mannen van
toepassing zijn. Te kort slapen leidt tot een hogere bloed
druk en een verhoogde aanmaak van het stresshormoon Corti
sol. AP
TILBURG - Zorgverzekeraar CZ uit Tilburg begint met oog
operaties 'aan de lopende band'. De verzekeraar denkt dat ze
per jaar enkele honderden verzekerden kan laten opereren
aan de veelvoorkomende kwaal van hangende oogleden. De
verzekeraar heeft hiervoor een contract afgesloten met een
kliniek in Vlaardingen. De privé-kliniek is erkend door de
overheid.
Voor de oogoperaties bestaan nu lange wachttijden die in
sommige gevallen kunnen oplopen tot 48 weken. CZ garan
deert dat patiënten binnen twee weken worden geholpen.
ANP
PSV-voetbal Ier Ji-sung Park heeft nu al last van het 'westerse verschijnsel' acne.
foto Vincent Wilke/GPD
door Marieke van Schie
Chris is zo ziek, ik weet me
geen raad", zegt mevrouw
Geluk als ze me begroet. Chris
heeft blaaskanker. Hij is al een
poos geleden geopereerd aan
zijn blaas, en heeft een vóóruit
gang gekregen. Het is een hele
tijd goed gegaan. Op zijn brom
mer tufte hij van zijn eigen huis
naar dat van zijn vriendin. Hij is
vijfenzeventig, zijn vriendin
mevrouw Geluk is bijna tachtig.
Ze kennen elkaar nog uit hun
jonge jaren, beiden zijn hun
partner verloren. Toen ze elkaar
weer tegenkwamen hebben ze
veel leuke jaren gehad: samen
weg met de bus, een weekje op
vakantie, en door de week sa
men eten en gezelligheid.
Opnieuw trouwen was er niet
bij; dat geeft niets extra's, we
hebben het wel goed zo, zei
Chris. Hij was altijd vrolijk, gaf
mevrouw Geluk alle liefde die
ze zo veel jaren had moeten ont
beren, bracht bloemen voor
haar mee van de markt, en veeg
de de stoep. Innig tevreden wa
ren ze samen. Toen werd hij zie
ker. Kon niet meer naar de
praktijk komen. Hij sliep achter
de voorkamerbij mevrouw Ge
luk. Ze werd stilletjes, het leven
verloor zijn kleur. Hij voelde
zich onmachtig", kon niets meer
voor haar doen. Zijn kinderen
wilden dat hij naar zijn eigen
huis kwam, zo behoorde dat. Ze
kwamen niet graag in het ande
re huis, daar waren ze nooit ei
gen. En in deze fase wilden ze
hem graag verzorgen.
„Ik kom eens praten", zeg ik te
gen mevrouw Geluk, „Liefst
met jullie samen. Ligt hij op
bed?" „Ja hoor, op zijn ver
trouwde plekje", zegt ze en gaat
me voor naar hun slaapkamer.
Hij ligt met zijn gezicht tegen de
muur. „Zo ligt hij steeds", zegt
ze. Als Chris me hoort draait hij
zich om. „Mijn kinderen willen
dat ik naar huis ga, dan kunnen
ze voor me zorgen. Dat is eigen
lijk maar het beste" zegt hij.
„Jij gaat er zo ook aan onder
door."
We praten nog wat, en dan komt
zijn zoon hem halen. In het be
gin leeft hij wat op, maar dan
wordt hij zieker. „Kan vader ge
holpen worden?", vraagt zijn
oudste zoon. „Hij hoeft toch niet
tot het eind te lijden?" Nee, pijn
heeft Chris niet, maar hij kan
het bed niet meer af. In het ge
sprek dat ik met hem heb, ver
telt hij niet op te zien tegen de
dood. Wel valt het hem moeilijk
afscheid te nemen, hij houdt nog
steeds zo veel van het leven en
kan het maar moeilijk los laten.
Omdat zijn kinderen zo aan
dringen heeft hij een levenstes
tament gemaakt. Daarin heeft
hij bepaald dat hij in aanmer
king wil komen voor euthana
sie. Ik vraag een collega ook
eens met hem te praten. Beiden
zijn we niet gerust; is deze be
slissing echt wel wat hij wil?
Uiteindelijk vertel ik hem onze
twijfels, wat zit hem dwars? „Ik
wil zo graag nog een middagje
samen zijn met mijn vriendin",
zegt hij. Dat lukt, ze komt de
volgende dag. Hij wiegt haar in
zijn armen, zo goed als dat nog
gaat, en bedankt haar voor de
goede jaren die ze samen had
den. Zij kan hem nog alles ver
tellen wat ze op haar hart heeft,
en blijft tot hij gaat slapen.
Die nacht sterft hij, in alle rust.
Hij heeft vrede gevonden en af
scheid genomen van allen die
hem lief waren. Ik bewijs hem
samen met zijn zoon de laatste
eer, hij heeft het moeilijk.
„Waarom is mijn vader dit niet
bespaard gebleven?", zegt hij.
„Hij had toch getekend?" „Hij is
uit zichzelf gestorven, hij was
eraan toe, en heeft mijns inziens
niet geleden. Ik hoop, dat u er
vrede mee kan hebben", zeg ik.
„Het wasgoed zo."
Op weg naar huis ga ik naar het
huls van mevrouw Geluk.
„Chris is gestorven", zeg ik.
„Uit zichzelf?", vraagt ze. Ik
beaam dat. En ze begint te hui
len. „Gelukkig", zegt ze. „Ik had
er zo'n moeite mee. Hij wilde dat
doen voor zijn kinderen, omdat
ze er niet tegen konden. Ik wilde
het niet. Gisteren hebben we
nog zo'n heerlijke dag gehad,
dat was een waardig afscheid."
Ik ben ontroerd; haar innige na
bijheid maakte dat Chris zich in
vertrouwen kon overgeven aan
de dood. GPD
Marieke van Schie is huisarts
spreekuur
