Anti-rookbehandeling faalt
Straatarm en altijd bezig met de kunst
PZC
Uitvoering van
cultuurbeleid
gaat langzaam
Paddestoelen
smullen eiken
alsnog kapot
Lasermethode
lezers schrijven
Vossenjacht
Vaartocht i
verboden
water bebot
kunst cultuur
dinsdag 11 februari 2003
door Eugène Verstraeten
SINT-JANSTEEN - De zeven
Amerikaanse eiken aan de Wil-
helminastraat in Sint-Jansteen,
die een jaar of tien geleden ont
snapten aan de kettingzaag, zijn
alsnog ten dode opgeschreven.
De bomen worden langzaam
maar zeker opgepeuzeld door
een familie honingzwammen.
Paddestoelenkenner L. Noens
voorspelt dat in het ledenblad
van natuurbeschermingsver
eniging de Steltkluut.
Bij de aanleg van een fietspad
langs de Wilhelminastraat be
sloot de gemeente destijds de
bomen de kettingzaag te bespa
ren; het fietspad werd er met een
slinger omheen gelegd. Noens
schetst dat de leefomstandighe
den van de bomen verre van ide
aal zijn. „Ze worden aan de
rechtse kant bedreigd door de
giftige dampen van voorbij ra
zende auto's en aan de linkse
kant van brommers. Grasmaai
ers, blikjes werpende scholieren
en kakkende honden aan de
voet. Ze worden ook bedreigd
door uitdroging door de inslui
ting aan beide zijden met asfalt
en wat te denken van pekel in de
winter", aldus Noens. „Toch
hebben deze bomen een aantal
partners, schimmels, gevonden
om onder deze barre omstan
digheden te overleven."
Wortels
Noens heeft een hele serie pad
destoelen gesignaleerd die in de
directe omgeving van de bomen
zijn opgeschoten. De meesten
leven in goede wisselwerking
met het rijtje bomen. Maar er
woekert ook een soort die min
der vredelievend is, namelijk de
honingzwam. „En deze staat
hier niet om het gras op te eten,
maar hier zitten nog van de bo
men afgekapte en beschadigde
wortels in de grond", weet
Noens. „Deze honingzwam-
menfamilie zal de voor de ket
tingzaag gespaarde bomen op
eten." De inspanningen van de
gemeente lijken dus. voor niets
geweest. „Van de ene kant heeft
het eigenlijk geen zin om op de
ze manier de bomen te sparen",
vindt Noens, „en van de andere
kant is het leuk geprobeerd."
door Emile Calon
Hans Dekker en Hennie Humer ro
ken weer volop. Metty Staal daar
entegen slaagt er nog steeds in de shag-
buil dicht te laten. Weliswaar met
moeite, zo geeft zo ruimhartig toe. Maar
voorlopig houdt ze nog stand. Alledrie
werken ze bij het Goese bedrijf Schelde
International. Directeur Dekker bood
eind vorig jaar alle rokers in het bedrijf,
alsmede de rokende partners, een gratis
laserbehandeling aan om ze zo te hel
pen bij het beëindigen van hun versla
ving.
Roken was tot dat moment niet echt een
probleem bij de Schelde. Samen losten
we het op, herhaalt Humer de kreet van
de tabaksindustrie. En dat lukte vol
gens het drietal redelijk goed. Zo mocht
er in de ene ruimte wel gerookt worden
en de andere niet. Desondanks vond
Dekker dat het bedrijf iets moest doen
om het roken tijdens de werkuren te
verminderen. Roken is immers onge
zond en ongewild meeroken is dat ook.
Door passief roken sterven per jaar in
Nederland zo'n tweehonderd mensen
aan longkanker, zo blijkt uit cijfers van
het Nederlands Kanker Instituut.
Arbodiensten raadden de directeur ook
aan om iets tegen het roken op de werk
plek te doen. Die gezondheidsinstellin
gen vinden dat de werkplek rookvrij
hoort te zijn. Ze merken dat in de prak
tijk het vaak niet lukt om 'het samen op
te lossen', aldus J. Hordijk van de Arbo-
Unie in Goes. Vriendelijke verzoeken
om het roken te minderen worden óf ge
negeerd óf zijn na een dag al vergeten.
Uit vrees om betiteld te worden als
'zeur', 'kankerpit' of nog erger wordt
het verzoek om nu toch eindelijk eens
wat minder te roken maar niet her
haald. De overlast blijft echter, maar
wordt voor lief genomen om de sfeer
niet te verpesten.
Partners
Dekker, zelf ook een stevige roker, vond
het niet nodig zijn bedrijf rookvrij te
verklaren. Een collectieve behandeling
zag hij wel als de oplossing voor het
rookprobleem in het bedrijf met iets
meer dan honderd medewerkers. Van
de dertig rokers meldden zich 22 aan
voor de behandeling. Ook een fiks aan
tal rokende partners besloot te profite
ren van het aanbod.
Staal weet het nog goed. Die ochtend,
begin december, rookte ze thuis haar
laatste sigaret. Humer had niet zo'n ri
tueel. Ze bleef gewoon roken tot enkele
minuten voor de behandeling. Die be-
Bedrijven zijn vanaf 1 januari 2004 verplicht ervoor te zorgen dat hun werknemers geen hinder ondervinden van rokers.
foto Dirk-Jan Gjeltema
handeling zelf nam niet zoveel tijd in
beslag. Met een soort trillende vulpen
werd de oorschelp bewerkt. „Je moet
het zien als acupunctuur zonder naal
den", aldus Staal.
Alledrie hadden ze na de behandeling
absoluut geen zin in een sigaret. De ver
slavende aantrekkingskracht van nico
tine was verdwenen. Niet voor lang, al
dus Dekker. Want de volgende middag,
zo weet hij nog goed, begon de eerste
van de 'cursisten' weer te roken. En ver
volgens vielen ze, de een na de ander, als
kegels op een bowlingbaan om. Van de
22 roken er nu weer twintig.
Dekker is teleurgesteld over het per
centage dat nu weer rookt. Er was hem
van tevoren verzekerd dat na een laser-
behandeling zo'n zestig procent stopt
met roken. Het nicotinegebrek was vol
gens Humer absoluut niet bevorderlijk
voor haar relatie. „We stopten met lief
doen." Ze was heel lichtgeraakt en er
werd thuis veel gesnauwd. Wat doen we
kattig, merkte haar partner op en
smeekte haar bijna om maar weer een
sigaret op te steken. Ze beseft nu dat
stoppen met roken in het geheel niet
eenvoudig is. „Het is een gevecht voor
de rest van het leven." En ze weet ook
dat je daar een heel goede motivatie
voor moet hebben.
Dat beseft Dekker ook. Over vier maan
den krijgen de medewerkers die nu
weer roken een herkansing. Dan kun
nen ze opnieuw een laserbehandeling
ondergaan. Ook begint het bedrijf zeer
binnenkort met een eigen fitnessclub.
Dat is volgens hem een andere manier,
en misschien wel een betere, om te stop
pen met roken: „Veel sporten, dat
werkt."
Het instellen van een rookverbod bij
het bedrijf is voorlopig nog niet aan de
orde. Als er eind cüt jaar echter nog
steeds rokers bij Schelde International
werken krijgen die het wel moeilijk. Per
1 januari 2004 zijn werkgevers bij wet
verplicht om ervoor te zorgen dat hun
werknemers geen hinder of overlast
van roken en rokers ondervinden. Nu is
het zo dat zeventig tot tachtig procent
van de grotere Zeeuwse bedrijven al
zo'n beleid voert, weet verzuimconsu-
lent J. Hordijk van de ArboUnie. Ver
volgens merkt hij op dat een rookver
bod op de werkplek wat hem betreft zo
snel mogelijk wordt ingevoerd. Want
roken is gewoon schadelijk.
Elke dag overlijden in Nederland 65
mensen aan de gevolgen van roken. Een
deel van hen omdat werkgevers al vele
jaren het gezondheidsrisico van roken
op de werkplek niet wensen te onder
kennen.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC ven.
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De react
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet J
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen vv-,
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Ovs
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Duiven
De rechtbank in Middelburg
heeft een inwoner van 's Heer
Arendskerke veroordeeld we
gens het verwaarlozen van post
duiven (PZC, 5-2). Ik stel met
grote nadruk dat een dergelijk
gedrag van dierenmishandeling
zeker niet thuishoort bij de Ne
derlandse postduivenliefheb-
bers. Wij houden van onze die
ren, verzorgen en vertroetelen
ze. Dat staat hoog in het duiven-
vaandel.
De veroordeelde heeft door zijn
handelwijze onze mooie sport in
diskrediet gebracht. Het is der
halve goed te vermelden dat de
veroordeelde geen lid is - of is
geweest - van een duivenvereni-
ging.
PJ. van Bremen
lid van PV de Uiver
Oude Rijksweg 108
's Heer Arendskerke
In de PZC van 5 februari was te
lezen dat de provincie Friesland
toestemming heeft verleend om
vossen te jagen. De weidevogel
stand zou er door teruglopen.
Wat een gezwets van die jagers.
Er zullen in het provinciaal be
stuur wel veel (pret)jager-
vriendjes en -liefhebbers zitten
zoals in de provincie Zeeland.
Nu het j achtseizoen per 31 j anu-
ari is afgelopen, halen jagers na
tuurlijk alles uit de kast om door
te kunnen gaan. Wildbeheer
noemen ze dat zelf. Ik noem het
gewoon natuurverstoring, want
meer is het niet. De natuur kan
de hulp van jagers missen als
kiespijn. Ook over de wildstand
hoeft niemand zich zorgen te
maken. Daar zorgt de natuur
zelf wel voor middels natuurlij
ke uitval. Wat jammer dat de
Partij voor de Dieren nog niet
klaar was voor de provinciale
verkiezingen. Gelukkig zijn er
partijen zoals GroenLinks en de
SP die het dierenwelzijn ook een
warm hart toedragen en tegen
de j acht zijnAls de politiek eens
zou luisteren naar de burgers
(kiezers) dan zouden ze anders
oordelen. De politiek luiste,
leen naar de burgers alszetq
nadig afgestraft worden»
verkiezingen. Dus CDj
en WD'ers, en toekocj
LPF'ers, zoek alvast Kak
ander baantje want de mee;
heid van de bevolking is
de jacht.
Rob Osseuc
Prins Bernhardstrcs
Oud Safe
MIDDELBURG - De econ -
sche politierechter he
ren in Middelburg een
inwoner van het Belgische!
pellen voor het varen in vei
den water veroordeeld toi;
euro boete.
De overtreding werd 11 ai§
tus vorig jaar begaan i
Oliegeul, een beschermd;
tuurmonument in de ge®g
Schouwen-Duiveland. De;
gaf zijn fout toe, maar hi
zich geërgerd aan het gi
van de opsporingsambtea
„Ik had via een marifooc;
waarschuwd kunnen mi
De verbalisant lag met
speedboot langs de kant.
doet hij? Hij laat me er eer?.:
varen om me daarna een bel
ring te geven." De veidac
vond dat de opsporingsató
naar de verkeerde weg had:
wandeld.
„Ik zou zwangere z
verontrusten. AJs hij voor:
tuurbehoud kiest had hij:
kunnen voorkomen." Pols
rechter J. Begheyn was te
niet mee eens.
„De agent constateert foas
Het is uw verantwoordelij
heid, niet van de politi
Begheyn concludeerde dal
redenering te gemakkelijks
en vonniste de man conform
eis tot 125 euro boete.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - De Vlissingse
galerie Hannelore Meijaard
vraagt in de nieuwe expositie
aandacht voor het werk dat een
aantal Zeeuwse schilders in het
midden van de vorige eeuw
heeft gemaakt. Centraal staan
Wim Jurcka en Dirk Koets. Zij
waren vrienden, een goede re
den dus om hun werk in een ten
toonstelling te combineren.
Omdat ook biografische lijntjes
bestaan met Hans Verhagen,
Piet Wondergem en Bram Pihl
zijn de enkele schilderijen van
hun hand op deze expositie ook
op hun plaats.
Het citaat van William Rothui
zen is veelzeggend: „Op zijn
fiets reed hij maart 1956 over
Middelburg naar Veere om er
zijn vriend, de kunstschilder
Dirk Koets op te zoeken. Hij bel
de en morrelde aan de deur van
het kleine huis aan het kerk
pleintje, maar Koets deed niet
open. Jurcka hoorde de hond
janken en drong naar binnen.
Koets zat dood in zijn stoel, al
drie dagen naar later bleek.
Jurcka reed somber terug naar
Vlissingen en thuis tekende hij
Koets zoals hij daar in die stoel
zat."
In een boekje dat in 1982 werd
uitgegeven bij Uitgeverij Kala-
miteit in Dokkum heeft Rothui
zen zijn herinneringen aan
Jurcka opgetekend. Uitvoerig
staat hij daarin stil bij de
vriendschap tussen de Vlissing
se kunstenaar en de destijds in
Veere woonachtige Koets, door
de burgemeester bij zijn begra
fenis aangeduid als de Zeeuwse
Vincent van Gogh. „Twee op
merkelijke figuren. Jurcka zo
als we hem sinds enkele jaren
kenden: een slanke man met
lang achterovergekamd grijs
haar, grijze snor en grijze sik,
bril met donker montuur,
meestal in zijn lichtbruine rib
fluwelen jasje met centuur en
rits, altijd met wit boord en
stropdas en altijd rokend van
een of ander karig merk waar
van de naam niet is blijven han
gen. Iets Gold Spur-achtigs. En
de forse Koets in een dikke win
terjas met een touw om zijn mid
del, een bleke snor en sik en naar
binnen gekeerde lichte ogen on
der de klep van zijn pet."
Bevlogen
Ze voldoen geheel aan het ro
mantische beeld van de kunste
naar. Een zonderling, liefst zon
der geld, maar wel bevlogen.
Over Jurcka schrijft Rothuizen
letterlijk: „Voor ons was hij pre
cies wat hij zelf wilde zijn: de
echte kunstenaar, straatarm en
altijd bezig met de kunst en het
kunstenaarschap." Bij galerie
Hannelore Meijaard is vast te
stellen wat dat zoal opleverde.
Van Jurcka zijn twaalf werken
te zien, van Koets zes schilderij
en. Tussen de schilderijen van
Koets hangt één schilderij van
Jurcka, twee naakte vrouwelij
ke figuren die dansend om el
kaar heen draaien. De uitbeel
ding is niet geheel realistisch, de
nadruk ligt op de vloeiende lij
nen waarmee hun lichaam is
weergegeven.
Schetsen
De overige werken zijn tekenin
gen of snel in verf opgezette
schetsen. Zonder ophouden
werkte Jurcka aan een almaar
uitdijende documentaire van
zijn directe omgeving. Rothui
zen: „Jurcka heeft ontzettend
veel gemaakt, kisten vol. Overal
zat hij te tekenen. Als we hotel-
café-restaurant Britannia be
zochten, een gelegenheid die in
Vlissingen voor chic doorging,
dan was het vrijwel zeker dat we
Jurcka aan een tafeltje zouden
treffen, bij een leeg koffiekopje
onverstoorbaar schetsen ma
kend van de gasten of van de le
den van het strijkje." Een aantal
schetsen van dit mondaine Vlis
singen, zoals zich dat uitte in
Britannia, of op een wat ordi
nairdere manier in nachtclub
Victoria (de Vic), is te zien in ga
lerie Hannelore Meijaard.
Het contrast met de veel tradio-
nelere kunst van Koets is groot.
Hij schilderde stillevens, een in
laag bij Veere en Zeeuwen uit
zijn omgeving, in een mix van
impressionisme en realisme die
inderdaad enigszins aan Van
Gogh doet denken. Aardig is dat
op een van de Britannia-pren-
ten van Jurcka ook Hans Verha
gen zou staan, de dichter/schil
der met wie Rothuizen regel
matig optrok. Het is daarom
passend dat bij Hannelore Meij
aard drie schilderijen van Ver
hagen hangen, al zijn ze van veel
recenter datum (jaren negentig)
dan het overige werk. Opval
lend zijn ook werken van Vlis-
singer Bram Pihl (donkere sil
houetten van schepen tegen een
onweerslucht) en diens leraar
Piet Wondergem (een klassiek
stilleven). Zo biedt een exposi
tie een interessant kijkje op het
Walcherse kunstleven uit de ja
ren vijftig en zestig van de vori
ge eeuw.
De expositie in galerie Hannelore
Meijaard in Vlissingen duurt tot en
met 10 maart, open vri, za en zo
14.00-17.00 uur en op afspraak.
Dirk Koets (links) en Wim Jurcka; kunstenaars en goede vrienden.
Een van de tentoongestelde werken van Wim Jurcka in de Vlissingse galerie Hannelore Meijaard.
foto Ruben Oreel
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De uitvoering
van het provinciale cultuurbe
leid gaat langzamer dan
gewenst. Toch is het volgens ge
deputeerde G. de Kok (PvdA,
cultuur) te vroeg om van vertra
ging te spreken. Dat veel voor
nemens uit de nota 'De kracht
van cultuur' later, nog niet, of
helemaal niet is gerealiseerd,
was te verwachten.
De Kok: „Natuurlijk willen we
planmatig werken, maar de ac
tualiteit gaat ook door. Toch
blijft ons streven eind 2004 zo
veel mogelijk actiepunten te
hebben uitgevoerd."
Uit een voortgangsrapportage
blijkt dat 9 van de 42 actiepun
ten uit de cultuurnota nu zijn
uitgevoerd, danwel dat het be
leid daarvan op schema ligt. Dat
wil niet zeggen dat alle overige
punten vertraging oplopen, om
dat niet allesaan een exact tijd
stip is gekoppeld.
Maar wanneer in een actiepunt
een tijdstip wordt genoemd,
blijkt dat vaker niet dan wel te
worden gehaald. Zo wordt een
onderzoek naar cultuurpartici
patie begin 2003 afgerond in
plaats van in 2001. Een tevre-
denheidsonderzoek naar de
kunstuitleen dat in 2001 zou
worden gehouden, is pas on
langs begonnen. Een expert
meeting over een museum voor
moderne kunst: in plaats van
najaar 2002 uitgesteld naar
voorjaar 2003. Over de experti
se cultuureducatie staat in de
voortgangsrapportage: geen
hoge prioriteit, dit punt wordt
doorgeschoven naar 2003. Over
de beleidsnotitie bibliotheek
werk: het is voorlopig niet mo
gelijk één integrale beleidsnoti
tie te realiseren.
De erkenning van het Zeeuws
zou in 2001 moeten zijn afge
rond, maar de rapportage
meldt: door de verkiezingen in
2002, gevolgd door de val van
het kabinet, heeft geen verdere
besluitvorming plaatsgevon
den, ondanks het verzoek van de
provincie deze zaak vlot af te
handelen. En verder valt te le
zen: 'in verband met personele
en financiële problemen binnen
de Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland (SCEZ) geen prioriteit'
(actiepunt 23 en 31), 'gewacht
wordt op definitieve besluite
ming op Rijksniveau' (actiep;
26), 'de kwestie is monies';
nog niet opportuun' (actieps
28), 'eerste voorstel
trokken, het ligt in debedoe
medio 2003 een beter tij
werkt voorstel voor te leg
(actiepunt 41).
De oprichting van een prora
aal coördinatiepunt poÉ
kunsten (actiepunt 5)iszel
lemaal geschrapt. Het f-
daarvoor is gebruikt voorde;
ploitatie van de SCEZ.
veld heeft daar zelf van
zien", zegt De Kok. „Der
spelers, zoals de Zeeuwse Üe
terstichting en Uit in Vis
gen, gaven eerder aan bei#
te hebben aan zo'n coördirs
punt, maar toen wij met ba?
over de brug kwamen, bleks
bedenkingen te hebben Zei
ben liever hun aandeel in a
Aan de samenwerking hel
ze alleen lippendienst besö
Een gemiste kans, maar
spelers niet willen, houd::
op."
Jongerencultuur
Het aanstellen van twee ar
gers (één bij Scoop enéenr
SCEZ) om de cultuurpallia
tie te bevorderen, heeft va?
De Kok tot op heden te w
opgeleverd. „Wij willen nis
doelgroepen aanboren.
len bijvoorbeeld nieuwe
dieaanvragen voor
cultuur zien, maar men
provinciehuis kennelijk
niet te vinden. En dat te*
Scoop en SCEZ budget in
gekregen voor extra uren 7
de aanjagers. Helaas zie i*s
te weinig gebeuren."
De erkenning van het Zee-1
het archeologiebeleid en
nanciering van Omroep
land ondervinden veriüj
doordat maatregelen vai_
Rijk uitblijven, aldus De"
Hij erkent dat het provitf
cultuurbeleid grotendeel^
hankelijk is van anderen -
tuurlijk nemen we ook
besluiten, en leggen ve
prioriteiten. Op hetgebiec
cultureel erfgoed en mom®
tenzorg hebben we veel be.t
Maar we zijn in hoge ma"
hankelijk van de prioriteit
het tempo van anderen
moeten we veel duwen en
ken."
