Anti-rookbehandeling faalt
Straatarm en altijd bezig met de kunst
PZC
Uitvoering van
cultuurbeleid
gaat langzaam
Paddestoelen
smullen eiken
alsnog kapot
Lasermethode
kunst cultuur
lezers schrijven
Duiven
Vossenjacht
Vaartocht ii
verboden
water bebo«
door Eugène Verstraeten
SINT-JANSTEEN - De zeven
Amerikaanse eiken aan de Wil-
helminastraat in Sint-Jansteen,
die een jaar of tien geleden ont
snapten aan de kettingzaag, zijn
alsnog ten dode opgeschreven.
De bomen worden langzaam
maar zeker opgepeuzeld door
een familie honingzwammen.
Paddestoelenkenner L. Noens
voorspelt dat in het ledenblad
van natuurbeschermingsver
eniging de Steltkluut.
Bij de aanleg van een fietspad
langs de Wilhelminastraat be
sloot de gemeente destijds de
bomen de kettingzaag te bespa
ren; het fietspad werd er met een
slinger omheen gelegd. Noens
schetst dat de leefomstandighe
den van de bomen verre van ide
aal zijn. „Ze worden aan de
rechtse kant bedreigd door de
giftige dampen van voorbijra-
zende auto's en aan de linkse
kant van brommers. Grasmaai
ers. blikjes werpende scholieren
en kakkende honden aan de
voet. Ze worden ook bedreigd
door uitdroging door de inslui
ting aan beide zijden met asfalt
en wat te denken van pekel in de
winter", aldus Noens. „Toch
hebben deze bomen een aantal
partners, schimmels, gevonden
om onder deze barre omstan
digheden te overleven."
Wortels
Noens heeft een hele serie pad
destoelen gesignaleerd die in de
directe omgeving van de bomen
zijn opgeschoten. De meesten
leven in goede wisselwerking
met het rijtje bomen. Maar ex-
woekert ook een soort die min
der vredelievend is, namelijk de
honingzwam. „En deze staat
hier niet om het gi-as op te eten,
maar hier zitten nog van de bo
men afgekapte en beschadigde
wortels in de grond", weet
Noens. „Deze honingzwam-
menfamilie zal de voor de ket
tingzaag gespaarde bomen op
eten." De inspanningen van de
gemeente lijken dus voor niets
geweest. „Van de ene kant heeft
het eigenlijk geen zin om op de
ze manier de bomen te spai-en",
vindt Noens, „en van de andere
kant is het leuk geprobeerd."
door Emile Calon
Hans Dekker en Hennie Humer ro
ken weer volop. Metty Staal daar
entegen slaagt er nog steeds in de shag-
buil dicht te laten. Weliswaar met
moeite, zo geeft zo ruimhartig toe. Maar
voorlopig houdt ze nog stand. Alledrie
werken ze bij het Goese bedrijf Schelde
International. Directeur Dekker bood
eind vorig jaar alle rokers in het bedrijf,
alsmede de rokende partners, een gratis
laserbehandeling aan om ze zo te hel
pen bij het beëindigen van hun versla
ving.
Roken was tot dat moment niet echt een
probleem bij de Schelde. Samen losten
we het op, herhaalt Humer de ki-eet van
de tabaksindustrie. En dat lukte vol
gens het drietal redelijk goed. Zo mocht
er in de ene i-uimte wel gei'ookt worden
en de andere niet. Desondanks vond
Dekker dal het bedrijf iets moest doen
om het roken tijdens de werkuren te
verminderen. Roken is immers onge
zond en ongewild meeroken is dat ook.
Door passief roken sterven per jaar in
Nederland zo'n tweehondei'd mensen
aan longkanker, zo blijkt uit cijfers van
het Nedei'lands Kanker Instituut.
Arbodiensten raadden de directeur ook
aan om iets tegen het roken op de werk
plek te doen. Die gezondheidsinstellin
gen vinden dat de werkplek rookvrij
hoort te zijn. Ze mei-ken dat in de prak
tijk het vaak niet lukt om 'het samen op
te lossen', aldus J. Hordijk van de Arbo-
Unie in Goes. Vriendelijke verzoeken
om het roken te minderen worden óf ge
negeerd óf zijn na een dag al vei-geten.
Uit vrees om betiteld te worden als
'zeur', 'kankei-pit' of nog erger wordt
het verzoek om nu toch eindelijk eens
wat minder te roken maar niet her
haald. De overlast blijft echter, maar
wordt voor lief genomen om de sfeer
niet te verpesten.
Partners
Dekker, zelf ook een stevige roker, vond
het niet nodig zijn bedrijf rookvi-ij te
verklaren. Een collectieve behandeling
zag hij wel als de oplossing voor het
rookprobleem in het bedrijf met iets
meer dan honderd medewerkers. Van
de deilig rokers meldden zich 22 aan
voor de behandeling. Ook een fiks aan
tal ï-okende partners besloot te profite-
i-en van het aanbod.
Staal weet het nog goed. Die ochtend,
begin december, rookte ze thuis haar
laatste sigaret. Humer had niet zo'n ri
tueel. Ze bleef gewoon roken tot enkele
minuten voor de behandeling. Die be-
Bedrijven zijn vanaf 1 januari 2004 verplicht ervoor te zorgen dat hun werknemers geen hinder ondervinden van rokers.
foto Dirk-Jan Gjeltema
handeling zelf nam niet zoveel tijd in
beslag. Met een soort trillende vulpen
werd de oorschelp bewerkt. „Je moet
het zien als acupunctuur zonder naal
den", aldus Staal.
Alledrie hadden ze na de behandeling
absoluut geen zin in een sigaret. De ver
slavende aantrekkingskracht van nico
tine was verdwenen. Niet voor lang, al
dus Dekker. Want de volgende middag,
zo weet hij nog goed, begon de eerste
van de 'cursisten' weer te roken. En ver
volgens vielen ze, de een na de ander, als
kegels op een bowlingbaan om. Van de
22 roken er nu weer twintig.
Dekker is teleurgesteld over het per
centage dat nu weer i-ookt. Er was hem
van tevoren verzekerd dat na een laser
behandeling zo'n zestig procent stopt
met roken. Het nicotinegebrek was vol
gens Humer absoluut niet bevordexiijk
voor haar relatie. „We stopten met lief
doen." Ze was heel lichtgeraakt en er
werd thuis veel gesnauwdWat doen we
kattig, merkte haar partner op en
smeekte haar bijna om maar weer een
sigai-et op te steken. Ze beseft nu dat
stoppen met roken in het geheel niet
eenvoudig is. „Het is een gevecht voor
de rest van het leven." En ze weet ook
dat je daar een heel goede motivatie
voor moet hebben.
Dat beseftDekker ook. Over vier maan
den krijgen de medewerkers die nu
weer roken een hei-kansing. Dan kun
nen ze opnieuw een lasei-behandeling
ondei-gaan. Ook begint het bedrijf zeel-
binnenkort met een eigen fitnessclub.
Dat is volgens hem een andere manier,
en misschien wel een betere, om te stop
pen met roken: „Veel sporten, dat
werkt."
Het instellen van een i-ookverbod bij
het bedrijf is voorlopig nog niet aan de
orde. Als er eind dit jaar echter nog
steeds rokers bij Schelde International
werken krijgen die het wel moeilijk. Per
1 januari 2004 zijn werkgevers bij wet
verplicht om ervoor te zorgen dat hun
werknemei-s geen hinder of overlast
van roken en rokers ondervinden. Nu is
het zo dat zeventig tot tachtig procent
van de grotere Zeeuwse bedrijven al
zo'n beleid voei-t, weet verzuimconsu-
lent J. Hordijk van de ArboUnie. Ver
volgens merkt hij op dat een rookver
bod op de werkplek wat hem betreft zo
snel mogelijk woi-dt ingevoerd. Want
roken is gewoon schadelijk.
Elke dag overlijden in Nederland 65
mensen aan de gevolgen van roken. Een
deel van hen omdat werkgevers al vele
jaren het gezondheidsrisico van roken
op de werkplek niet wensen te onder
kennen.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - De Vlissingse
galerie Hannelore Meijaard
vraagt in de nieuwe expositie
aandacht voor het werk dat een
aantal Zeeuwse schilders in het
midden van de vorige eeuw
heeft gemaakt. Centraal staan
Wim Jurcka en Dirk Koets. Zij
waren vrienden, een goede re
den dus om hun werk in een ten
toonstelling te combineren.
Omdat ook biografische lijntjes
bestaan met Hans Verhagen,
Piet Wondergem en Bram Pihl
zijn de enkele schilderijen van
hun hand op deze expositie ook
op hun plaats.
Het citaat van William Rothui
zen is veelzeggend: „Op zijn
fiets reed hij maart 1956 over
Middelburg naar Veere om er
zijn vriend, de kunstschilder
Dirk Koets op te zoeken. Hij bel
de en morrelde aan de deur van
het kleine huis aan het kerk
pleintje, maar Koets deed niet
open. Jurcka hoorde de hond
janken en drong naar binnen.
Koets zat dood in zijn stoel, al
drie dagen naar later bleek.
Jurcka reed somber terug naar
Vlissingen en thuis tekende hij
Koets zoals hij daar in die stoel
zat."
In een boekje dat in 1982 werd
uitgegeven bij Uitgeverij Kala-
miteit in Dokkum heeft Rothui
zen zijn herinneringen aan
Jurcka opgetekend. Uitvoerig
staat hij daarin stil bij de
vriendschap tussen de Vlissing
se kunstenaar en de destijds in
Veere woonachtige Koets, door
de burgemeester bij zijn begra
fenis aangeduid als de Zeeuwse
Vincent van Gogh. „Twee op
merkelijke figuren. Jurcka zo
als we hem sinds enkele jaren
kenden: een slanke man met
lang achterovergekamd grijs
haar, grijze snor en grijze sik,
bril met donker montuur,
meestal in zijn lichtbruine rib
fluwelen jasje met centuur en
rits, altijd met wit boord en
stropdas en altijd rokend van
een of ander karig merk waar
van de naam niet is blijven han
gen. Iets Gold Spur-achtigs. En
de forse Koets in een dikke win-
terjas met een touw om zijn mid
del een bleke snor en sik en naar
binnen gekeei'de lichte ogen on
der de klep van zijn pet.
Bevlogen
Ze voldoen geheel aan het ro
mantische beeld van de kunste-
naai". Een zonderling, liefst zon
der geld, maar wel bevlogen.
Over Jurcka schrijft Rothuizen
letterlijk. „Voor ons was hij pre
cies wat hij zelf wilde zijn: de
echte kunstenaar, straatarm en
altijd bezig met de kunst en het
kunstenaarschap." Bij galerie
Hannelore Meijaard is vast te
stellen wat dat zoal opleverde.
Van Jurcka zijn twaalf werken
te zien, van Koets zes schilderij
en. Tussen de schilderijen van
Koets hangt één schilderij van
Jurcka, twee naakte vrouwelij
ke figuren die dansend om el
kaar heen draaien. De uitbeel
ding is niet geheel realistisch, de
nadruk ligt op de vloeiende lij
nen waarmee hun lichaam is
weergegeven.
Schetsen
De overige werken zijn tekenin
gen of snel in verf opgezette
schetsen. Zonder ophouden
werkte Jurcka aan een almaar
uitdijende documentaire van
zijn directe omgeving. Rothui
zen: „Jurcka heeft ontzettend
veel gemaakt, kisten vol. Overal
zat hij te tekenen. Als we hotel
café-restaurant Britannia be
zochten, een gelegenheid die in
Vlissingen voor chic doorging,
dan was het vrijwel zeker dat we
Jurcka aan een tafeltje zouden
treffen, bij een leeg koffiekopje
onverstooi'baar schetsen ma
kend van de gasten of van de le
den van het strijkje." Een aantal
schetsen van dit mondaine Vlis
singen, zoals zich dat uitte in
Britannia, of op een wat ordi-
nairdere manier in nachtclub
Victoria (de Vic)is te zien in ga
lerie Hannelore Meijaard.
Het contrast met de veel tradio-
nelere kunst van Koets is groot.
Hij schilderde stillevens, een in
laag bij Veere en Zeeuwen uit
zijn omgeving, in een mix van
impressionisme en realisme die
inderdaad enigszins aan Van
Gogh doet denken. Aardig is dat
op een van de Bi'itannia-pren-
ten van Jurcka ook Hans Verha
gen zou staan, de dichter/schil
der met wie Rothuizen regel
matig optrok. Het is daarom
passend dat bij Hannelore Meij
aard drie schilderijen van Ver
hagen hangen, al zijn ze van veel
recenter datum (jaren negentig)
dan het overige werk. Opval
lend zijn ook werken van Vlis-
singer Bram Pihl (donkere sil
houetten van schepen tegen een
onweerslucht) en diens leraar
Piet Wondergem (een klassiek
stilleven). Zo biedt een exposi
tie een interessant kijkje op het
Walcherse kunstleven uit de ja
ren vijftig en zestig van de vori
ge eeuw.
De expositie in galerie Hannelore
Meijaard in Vlissingen duurt tot en
m.et 10 maart, open vri, za en zo
14.00-17.00 uur en op afspraak.
dinsdag 11 februari 2003
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZCv-
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De re»
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent nta!
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrift
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen»,
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden1
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten, O»,
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
De rechtbank in Middelburg
heeft een inwoner van 's Heer
Arendskerke veroordeeld we
gens het verwaarlozen van post
duiven (PZC, 5-2). Ik stel met
grote nadruk dat een dei-gelijk
gedrag van dierenmishandeling
zeker niet thuishoort bij de Ne
derlandse postduivenliefheb-
bers. Wij houden van onze die
ren, vex-zorgen en vertroetelen
ze. Dat staat hoog in het duiven-
vaandel.
De verooi-deelde heeft door zijn
handelwijze onze mooie sport in
diskrediet gebracht. Het is der
halve goed te vermelden dat de
veroordeelde geen lid is - of is
geweest - van een duivenvereni-
ging.
P.J. van Bremen
lid van PV de Uiver
Oude Rijksweg 108
's Heer Arendskerke
In de PZC van 5 februai'i was te
lezen dat de provincie Friesland
toestemming heeft verleend om
vossen te jagen. De weidevogel
stand zou er door tex-uglopen.
Wat een gezwets van die jagers.
Er zullen in het provinciaal be
stuur wel veel (pret) jager
vriendjes en -liefhebbei-s zitten
zoals in de provincie Zeeland.
Nu het jachtseizoen per 31 janu
ari is afgelopen, halen jagers na
tuurlijk alles uit de kast om door
te kunnen gaan. Wildbeheer
noemen ze dat zelf. Ik noem het
gewoon natuui-verstoring, want
meer is het niet. De natuur kan
de hulp van jagers missen als
kiespijn. Ook over de wildstand
hoeft niemand zich zorgen te
maken. Daar zorgt de natuur
zelf wel voor middels natuurlij
ke uitval. Wat jammer dat de
Partij voor de Dieren nog niet
klaar was voor de provinciale
verkiezingen. Gelukkig zijn er
partijen zoals Gx-oenLinks en de
SP die het dierenwelzijn ook een
warm hart toedragen en tegen
de jacht zijn. Als de politiek eens
zou luisteren naar de burgers
(kiezers) dan zouden ze anders
oordelen. De politiek luisj
leen naar de burgers alszeq
nadig afgestraft wordenJ
verkiezingen. Dus (jj
en WD'ers, en toekccj
LPF'ers, zoek alvast me
ander baantje want demsj
heid van de bevolking i$2
de jacht.
Rob Osse^
Prins Bernhardst^
Oud Sab
MIDDELBURG - De eet»
sche politierechter heelt p
ren in Middelburg een65-J
inwoner van het Belgisch
pellen voor het varen int!
den water veroordeeld to
euro boete.
De overtx-eding werd 11 a
tus vorig jaar begaan;
Oliegeul, een bescherm:
tuui-monument in de ge^
Schouwen-Duiveland. ft;
gaf zijn fout toe, maar h
zich geërgerd aan het ;i
van de opspoi-ingsambla
„Ik had via een marifon
waarschuwd kunnen n
De verbalisant lag me:
speedboot langs de kan!
doet hij? Hij laat me er een
varen om me daarna een ba
ring te geven." De venü
vond dat de opsporingsar
naar de verkeex'de weg ha:
wandeld.
„Ik zou zwangere zeek:
verontrusten. Als hij vow
tuurbehoud kiest had fci;
kunnen voorkomen." Pi-
rechter J. Begheyn was k
niet mee eens.
„De agent constateert k
Het is uw verantwoord-:
heid, niet van de pot
Begheyn concludeerde da
x-edenex-ing te gemakkelijk
en vonniste de man confc I
eis tot 125 euro boete. i
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De uitvoering
van het provinciale cultuurbe
leid gaat langzamer dan
gewenst. Toch is het volgens ge
deputeerde G. de Kok (PvdA,
cultuur) te vroeg om van vertra
ging te spreken. Dat veel voor
nemens uit de nota 'De kracht
van cultuur' later, nog niet, of
helemaal niet is gerealiseerd,
was te verwachten.
De Kok: „Natuurlijk willen we
planmatig werken, maar de ac
tualiteit gaat ook door. Toch
blijft ons streven eind 2004 zo
veel mogelijk actiepunten te
hebben uitgevoerd."
Uit een voortgangsrapportage
blijkt dat 9 van de 42 actiepun
ten uit de cultuurnota nu zijn
uitgevoerd, danwel dat het be
leid daaiwan op schema ligt. Dat
wil niet zeggen dat alle overige
punten vertraging oplopen, om
dat niet allesaan een exact tijd
stip is gekoppeld.
Maar wanneer in een actiepunt
een tijdstip wordt genoemd,
blijkt dat vaker niet dan wel te
worden gehaald. Zo wordt een
onderzoek naar cultuurpartici
patie begin 2003 afgerond in
plaats van in 2001. Een tevre-
denheidsonderzoek naar de
kunstuitleen dat in 2001 zou
worden gehouden, is pas on
langs begonnen. Een expert
meeting over een museum voor
moderne kunst: in plaats van
najaar 2002 uitgesteld naar
voorjaar 2003. Over de experti
se cultuureducatie staat in de
voortgangsrapportage. geen
hoge prioriteit, dit punt wordt
doorgeschoven naar 2003. Over
de beleidsnotitie bibliotheek
werk: het is voorlopig niet mo
gelijk één integrale beleidsnoti
tie te realiseren.
De erkenning van het Zeeuws
zou in 2001 moeten zijn afge
rond, maar de rapportage
meldt: door de verkiezingen in
2002, gevolgd door de val van
het kabinet, heeft geen verdere
besluitvorming plaatsgevon
den ondanks het verzoek van de
provincie deze zaak vlot af te
handelen. En verder valt te le
zen: 'in verband met personele
en financiële problemen binnen
de Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland (SCEZ) geen prioriteit'
(actiepunt 23 en 31), 'gewacht
wordt op definitieve beslu:
mingop Rijksniveau'(actie
26), 'de kwestie is moira
nog niet opportuun' (actie
28), 'eex-ste voorstel ten:
trokken, het ligt in de beds
medio 2003 een beter
werkt voorstel voor te te
(actiepunt 41).
De oprichting van een pre:
aal coördinatiepunt pcc
kunsten (actiepunt 5) iszei
lemaal geschrapt. Heli
daarwoor is gebruikt voora
ploitatie van de SCEZ
veld heeft daar zelf vani
zien", zegt De Kok. „Dei
spelers, zoals de Zeeuwse!
terstichting en Uit m VS
gen, gaven eerder aan beh
te hebben aan zo'n coörtfc
punt, maar toen wij meta
over de brug kwamen, blei
bedenkingen te hebben.Ze
ben liever hun aandeel cj
Aan de samenwerking te
ze alleen lippendienst be*'
Een gemiste kans, maar:
spelers niet willen, hour
op."
Jongerencultuur
Het aanstellen van twees
gers (één bij Scoop enfe:
SCEZ) om de cultuurpafl
tie te bevorderen, heeft rt
De Kok tot op heden te
opgeleverd. „Wij willen
doelgi-oepen aanboren.
len bijvooi-beeld nieuwe s
dieaanvragen voor jon?
cultuur zien, maar meiure-
provinciehuis kennelijs
niet te vinden. En dart
Scoop en SCEZ budget»
gekregen voor extra ure-
de aanjagei's. Helaas zie.
te weinig gebeuren."
De erkenning van het
het ai-cheologiebeleid er
nanciering van Omroep
land ondervinden veztn
doordat maatregelen vu
Rijk uitblijven, aldus CU
Hij erkent dat het prwfl
cultuurbeleid grotendeel
hankelijk is van andere-' tj
tuurlijk nemen we ooi|
besluiten, en leggen
prioriteiten. Op het ge^J
cultureel erfgoed en ntöp*
tenzorg hebben we veelal
Maar we zijn in hogen^g
hankelijk van de priori!®*
het tempo van ander&l
moeten we veel duwen fc|
ken."
Een van de tentoongestelde werken van Wim Jurcka in de Vlissingse galerie Hannelore Meijaard.
foto Ruben Oreel
Dirk Koets (links) en Wim Jurcka; kunstenaars en goede vrienden.
