T rou wboerderij
inzet van strijd
PZC
Truus en Othello
Aannemer eist geld van Imca Marina
puzzel
Tom Poes en de Ombrenger
Casper Hobbes
recept
Verwenbroodjes met bleekselderij, kip en gember
het weer
Marian
•Bert
Beelden van Verzet'is de titel van de over
zichtstentoonstelling van het werk van
Truus Menger-Oversteegen, die op 2 februa
ri in het Herinneringscentrum van Kamp
Westerbork werd geopend. Truus had mij bij
monde van haar nichtje, die weer mijn Ka-
lenbergse buurvrouw is, uitgenodigd, even
als een van mijn andere Kalenbergse vrien
dinnen en zo trokken wij die natte-sneeuw-
zondag naar de plek, waar ik tot op die dag
niet naar toe kon.
Waarom niet? De voor eeuwig ingebrande
verdrietige kinderherinnering uit de oorlog,
de Poolse familie Zielenziger, die was opge
pakt en na, eerst in het Amsterdamse getto
op het Rapenburg te zijn ondergebracht,
daarna via Westerbork naar Theresienstadt
werd afgevoerd en vermoord. Papa Zielenzi
ger, van beroep pianoleraar, stond altijd aan
het hek van de buren te luisteren als ik piano
studeerde, voor hem deed ik extra mijn best.
Toen ze als tussenstation in dat enge getto in
Amsterdam zaten, ben ik met mijn moeder
nog bij hen op bezoek geweest. Ik vergeet
nooit die twee gekrompen lieve oude men
sen, die daar tussen wat schamele bezittin
gen zaten te wachten op het vervolg van de
verschrikkingen waarin ze waren beland.
Dochter Ruth met man en pasgeboren baby
zijn, via Kamp Westerbork afgevoerd naar
Auschwitz, waar de jonge echtgenoot aan
difterie is bezweken, de baby vermoord en
Ruth ondergebracht in de experimentenba
rak van de onmens dokter Mengele. Zij werd
gebruikt voor de meest gruwelijke experi
menten, maar ze heeft het overleefd en werd
uiteindelijk door de Russen bevrijd. Ze
kwam na allerlei omzwervingen met vlekty-
fus in het Amerikaanse legerhospitaal in
Brussel terecht. Ruim een halfjaar na de be
vrijding dook zij weer op, een totaal kapot
gemaakte jonge vrouw.
Westerbork was voor mij een besmette
plek, ik kon daar niet naar toe. Maar
nu had ik Truus Menger beloofd op haar ten
toonstelling te komen. Zo overwon ik mijn
weerzin en afschuw en daar werd ik voor be
loond door te mogen zien wat Truus Menger
de wereld heeft geschonken aan werk, dat
ondanks alle gruwelen, wreedheid en on
menselijkheid die zij als geen ander heeft
meegemaakt, de hoop op beter in stand
houdt. De glazen tranen die Truus voor Wes
terbork maakte verbeelden het gestold ver
driet over wat hier plaatsvond, maar haar
beelden en plastieken houden de hoop op
een toekomst levend. Zij schreef ook een
boek over de oorlog, waarin zij verslag doet
van de tijd, dat zij met dezelfde groep waar
bij ook Hannie Schaft was aangesloten,
werkte. Een huiveringwekkend verhaal, dat
de dappere titel draagt 'Toen Niet Nu Niet
Nooit'.
Op de opening van de tentoonstelling werd
gezongen door Maarten Peters, echtgenoot
van Margriet Eshuis, waarmee hij op het
ogenblik met een theaterconcert door het
land trekt. Grote indruk maakte de toe
spraak van prof. dr. Etty Mulder, hoogleraar
verwerking van de holocaust in de kunsten,
en ook voorzitter van de Stichting Kunste
naarsverzet 1942-1945. Ik citeer haar ivo or
den: „Een jong meisje met een pistool op de
fiets. Onuitwisbare gebeurtenissen. Trau
ma. Truus Menger heeft het geluk dat zij van
jongs af aan artistiek begaafd is. Het kunst
werk lijk iets van een uitweg te bieden uit de
beklemming: een getuigenis, tekens van me
dedogen, gebaren en symbolen. Centraal
thema bij Truus is haar onweerstaanbare
verlangen om - achteraf- alsnog recht te
doen, het drama ongedaan te maken, alsjiog
bescherming te bieden, diegenen die dit alles
moesten doormaken op te tillen, een plaats
te geven in een nieuw soort hemel, op zelfge
schapen nieuwe hemellichameti. Met die ab
solute solidariteit met kwetsbaarheid van
de mens - respect voor het hoogst individue
le, de intimiteit, de verbondenheid - met die
thema 's staat Truus Menger op één lijn met
Constant Nieuwenhuis, Lucebert, Giaco-
metti en Tajiri."
Zo vond ik daar op een ijzige wintermid
dag op die ooit verdoemde plek een vorm
van troost voor mijn eigen kinderverdriet
over mijn kapotgemaakte vrienden. Dank
zij Truus Menger misschien. Of dankzij de
halfhartige confrontatie die ik dan uiteinde
lijk doorstond met de plek van het kwaad. Ik
ervoer maar weer eens, dat kunst in staat is
je de dingen in het gezicht te laten zien.
Iets wat ik twee dagen later ook beleefde,
toen ik 'Othello' zag, Shakespeare's drama
in een prachtige vertaling van Hafid Bouaz-
za, in een waanzinnig spannende voorstel
ling van Toneelgroep Amsterdam. Ik zat per
ongeluk op de tweede rij, letterlijk op de lip
van de acteurs. Ik kon mij aan geen emotie
onttrekken.
Goddank, Hans Kesting is weer terug op het
toneel, zijn natuurlijke biotoop, na zijn niet
helemaal geslaagde exercities op tv in een
genre, dat het zijne niet bleek. Samen met
Roeland Fernhout alle toonaarden blootleg
gend van liefde, jaloezie, hartstocht en ach
terdocht Daardoor in staat gesteld door
Shakespeare's geijkte inzicht in de menselij
ke natuur. Ook hier weer de troost van de
kunst, die je meesleept en zicht biedt op je ei
gen drijfveren.
zaterdag 8 februari 2003
van onze redactie binnenland
Het grote touwtrekken rond
de trouwboerderij van Im
ca Marina in Midwolda is be
gonnen. Terwijl de boulevard
pers suggereert dat de zangeres
van Viva Espana in grote finan
ciële problemen verkeert, eist
aannemer Thomas Dammer uit
Scheemda dat de artieste 88.000
euro betaalt voor bij haar uitge
voerde werkzaamheden.
Dammer voert liever geen juri
dische strijd met Imca Marina.
,,Ik kan niet anders. Ik behandel
iedereen hetzelfde. Voor mij is
zij gewoon Hindrikje Imka Bijl,
die haar rekeningen (88.000 eu
ro) niet betaalt."
Dammer had zich erg veel van
de samenwerking voorgesteld.
De renovatie van Imca Marina's
boerderij De Vicarie in Midwol
da had ook hem naam en faam
kunnen bezorgen. Hij noemt de
evenementenboerderij met bed
breakfast, brasserie, trouw-
kapel, winkels en een Groningse
slingertuin 'een aansprekend
project'. Dammer: „Het hele
werk voor een vast bedrag aan
nemen wilde ik niet. Omdat ik
een kleine ondernemer ben,
vond ik dat te link."
Onder nul
Toch wilde Imca Marina met
hem in zee. „Iedere week zou
Imca betalen en bepalen of we
samen verder gingen. Ik kon
niet in haar portemonnee kij
ken. Als ze ontevreden was, dan
kon ze me wegsturen.
Volgens Dammer maakte de
zangeres ongeveer 166.000 euro
aan hem over voor de straalcon-
structie, de betonvloer, het met
selwerk, muren en dakwerk
zaamheden. Hij zegt dat het mis
ging toen de zangeres hem in de
cember sommeerde de hele
boerderij dicht te maken. „Het
vroor en de gevoelstemperatuur
lag weet ik hoeveel graden on
der nul. Ik wilde de jongens niet
Een huwelijksplechtigheid in de 'trouwboerderij' van Imca Marina.
foto Vincent Jannink/ANP
het dak op sturen. Imca drong
aan. We spraken ook over de re
keningen die nog niet waren be
taald. We kwamen er niet uit en
werden weggestuurd."
Dammer vindt het vreemd dat
ze nu aanmerkingen heeft op de
kwaliteit van zijn werk. „Ze
heeft me daar nooit van op de
hoogte gesteld. Waarom heeft ze
me niet weggestuurd? Ik ben een
eerlijke ondernemer die recht
heeft op zijn geld."
Dammers advocaat W. Schoo
uit Winschoten zegt voor de ze
kerheid beslag te hebben gelegd
op de boerderij en de bankreke
ning. Volgens de raadsman van
Imca Marina, H. Punt van
Moszkowicz Advocaten, wordt
een onafhankelijk bouwdes-
kundige benaderd. Deze moet
aangeven of het werk goed is ge
daan en in verhouding staat tot
de prijs. Imca Marina zegt al
leen te willen dat het dak van
haar hoeve waterdicht wordt
gemaakt, zodat ze zo snel moge
lijk met haar trouwboerderij
kan beginnen. GPD
Horizontaal: 1. Vruchtengelei; 5. smart; 7. narcosemiddel; 10. burgerlijke stand,
12. zeepwater; 14. deel van het been; 15. Jeruzalem; 17. reukstof uit viooltjes; 19.
bazige vrouw; 20. symbool lutetium; 21. bijbelse naam; 23. bezittelijk vnw.; 25.
getijde; 26. een weinig; 28. deel van een Franse ontkenning; 31. herberg; 33.
lichaam; 34. ieder.
Verticaal: 2. Reeds; 3. dwaas; 4. Amerikaanse staat; 5. onthutst; 6. koude lekkernij;
8. schunnig; 9, aanspreektitel; 11. muzieknoot; 12. bitse terechtwijzing; 13. proefaf-
levering van een serie; 14. muzieknoot; 16. rivier in Rusland; 18. grote toeloop; 22.
symbool stibium; 24. symbool zink; 27. bloedvat; 29. zonder moed; 30. Engels tel
woord; 31. getijde; 32. oude lengtemaat.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
9
Horizontaal:
1. Weideplant, veevoeder; 2. gekheid,
bouwval, opschik; 3. rijzig, teken, wild
zwijn; 4. kleur, naar persoon, godin v.d.
vrede; 5. hersteld, schrijfvloeistof, hees
ter; 6. punt v.e. lijst, deel v.d hals, wie-
Ierterm; 7. sporenplant, cijfer, glanzige
zijde; 8. misdienaar, uur; 9. kerkbewaar-
der, uit metaal slaan.
Verticaal:
1. Voedsel, legerplaats; 2. plant,
Mexicaanse maïspannenkoek; 3. plant,
god v.d. liefde; 4. kerel, muggenlarve; 5.
uitbouw, beengewricht; 6. kalmte, elk; 7.
hijswerktuig, bontsoort; 8. enig, sluw
heid; 9. toppunt, Griekse letter; 10. tafel
gast, bouwmateriaal; 11. bandiet,
wapen; 12. middag, rangtelwoord; 13.
Ierland, de maat nemen.
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
onbeschut
-gonje-ra
medio-tel
-legeren-
rum-leo-s
-k-weerom
ajuin-boa
-ere-heil
HAARLOK
Cryptogram:
Horizontaal: 3. Bekende; 6. onheus;
8. trek; 10. Manet; 12. route; 13.
stroop.
Verticaal: 1. Bede; 2. kerst; 4. dame;
5. commies; 7. hanger; 9. koe; 11. trio.
Zoekwoord:
Schuldenlast
Toonder Studio's
Toen heer Bommel had begrepen over welk soort omwente
ling zo'n drukte werd gemaakt, stapte hij in het wegwerp-
autootje om naar de stad te rijden en daar maatregelen te
nemen. De eerste die hij tegenkwam, was de markies De
Canteclaer, en omdat deze hem met een medelijdend lachje
bestaarde, remde hij en zette de motor af. „Dit is het nieuw
ste", verklaarde hij uit de hoogte. „Zonder twijfel", sprak
de edelman. „Dit brikje hebt ge cadeau gekregen op uw
soepbonnen, wed ik." „O, nee!", riep heer Ollie veront
waardigd. „Dit is het voertuig van de toekomst, dat mij
door lage handelingen ontnomen is, zodat mij de kroon van
het hoofd is gerukt. Maar ik ben op weg naar de krant, om
HOET TIT GEEN HUI5UERK
HAKEN?
TUURLITK! HET
BETEKENT DAT IK
NIET GENOEG WEET!
AL DIE NADRUK DIE
9^ GELEGDWORDTOP
HET GEVEN VAN DE
J GOEDE ANTWOORDEN
'L HAAKT DAT IK HE
ROT VOEL AL5 IK
FOUTE ANTWOOR
DEN GEEF.
DUS IN PLAATS VAN TE
LEREN, CONCENTREER IK
HE OP HET WAARDEREN
VAN HEZELF ZOALS IK
DUS TE ZELFVERTROUWEN 15
GROTER GEWORDEN NU TE DOH
ZULT BLIJVEN?
Hans Belterman
Het verwenbroodje van vandaag zou
uit de Chinese keuken kunnen komen
ware het niet dat er in China geen brood
jes worden gebakken die voor het sa
menstellen van verwenbroodjes in aan
merking kunnen komen. Brood kent men
er eigenlijk helemaal niet. In sommige
delen van China hooguit gestoomde
broodjes. Voor buitenlanders die China
bezoeken wordt er brood naar westerse
recepturen gebakken. Je zou er, eerlijk
gezegd, 's morgens nog niet je bed uit
willen komen.
Voor 4 stuks:
4 grote witte (Italiaanse/Spaanse)
broodbollen
6 bleekselderijstengels, schoongemaakt
ca. 350 gram
zout
1 1/2. (zonnebloem)olie
2 eetl. grof geraspte verse gemberwor
tel
1 teentje knoflook, ragfijn gehakt of uit
geperst
1/2 theel. sambal oelek
11/2 eetl. lichte Chinese sojasaus
1 eetl. palmsuiker (gulah Djawa) of brui
ne kandijsuiker
1 eetl. limoen- of citroensap
ca. 250 gram gerookte kipfilets, in reep
jes gesneden
zout
zwarte peper uit de molen
1 eetl. fijngesneden verse koriander
Snijd de bleekselderij in smalle boogjes.
Zet ze op met ruim kokend water waar
aan wat zout is toegevoegd. Laat alles 4 -
5 minuten zachtjes koken. Stort de
groenten op een zeef en laat ze uitlekken,
afkoelen en zoveel mogelijk opdrogen.
Waterstanden
de zaken in hun ware licht te laten schijnen, als u begrijpt
wat ik bedoel!" „Parbleu!", prevelde de markies. „Het is
erger dan ik dacht..."
Verder kwam hij niet, want nu verscheen commissaris Bas
ten tonele. „Zo", sprak de politiechef zwaar. „Dit keer ben
je erbij, BommelDe nieuwe verkeersverordening is duide
lijk. De Ommobiel is nog niet in de handel, en dus mag je er
nog niet in rijden. Wat is je naam? Ik ga je opschrijven." De
glimlach van de heer De Canteclaer verdiepte zich. „Fi
done", mompelde hij. „Het is stuitend. Oplichting en pla
giaat! Niets is deze figuur te dol, als het om publiciteit
door Bill Watterson
ZATERDAG
Hoog
water
Laag
water
8 FEBRUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
UUI
Vlissingen
06.18
196
18.40
177
12.30
182
Terneuzen
06.38
219
18.59
200
00.26
166
12,581
Cadzand
05.56
187
18.15
169
12.10
173
Roompot Buiten
06.25
148
18.55
133
12.35
141
Roompot Binnen
07.16
126
19.40
114
01.06
105
13.25 i
Zierikzee
07.35
146
20.05
135
01.20
122
13.58 i
Krammersl. West
07.40
159
20.05
147
01.26
125
13.5C 1
Hansweert
07.08
230
19.32
217
00.56
183
13.2c!
Stavenisse/Yers.
07.35
152
20.02
140
01.15
123
13,55!
ZONDAG
Hoog
water
Laag
wata
EK 9 FEBRUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uis
Vlissingen
07.00
176
19.26
157
00.36
150
13.16 j
Terneuzen
07.20
199
19.45
180
01.00
160
13.23 j
Cadzand
06.35
167
15.06
149
00.16
141
12.45
Roompot Buiten
07.04
134
19.46
120
00.35
110
13.Hl
Roompot Binnen
07.44
119
20.20
107
01.45
106
14.15 j
Zierikzee
08.15
136
20.40
125
01.55
120
14,25 j
Krammersl. West
08.22
150
20.50
138
02.01
125
14.25
Hansweert
07.45
211
20.18
198
01.21
177
13.55
Stavenisse/Yers.
08.16
143
20.46
130
01.56
123
14.25
MAANDAG
Hoog
water
Laag
wata
10 FEBRUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
07.56
152
20.26
137
01.20
138
1359
Terneuzen
08.12
175
20.46
160
01.39
148
14,11
Cadzand
07.30
143
20.00
129
00.55
127
13.33
Roompot Buiten
08.10
119
20.35
106
01.44
104
14.2"
Roompot Binnen
08.47
108
21.15
097
02.35
103
15.16
Zierikzee
08.55
122
21.30
112
02.40
114
15.15
Krammersl. West
09.05
136
21.35
125
02.35
120
15,03
Hansweert
08.41
189
21.12
178
02.02
165
14,45
Stavenisse/Yers.
09.06
129
21.36
118
02.46
118
16.16
Europa: Normaler
Verhit een wok of wadjan en laat de olie
er even door walsen. Laat gemberwortel
en knoflook er 1 minuut in fruiten. Roer
sambal oelek er door en voeg hierna 1
1/2 deciliter water; sojasaus, suiker en li
moen- of citroensap toe.
Laat alles 5 minuten zachtjes sudderen
of zolang tot door het indampen niet
meer dan de helft van de oorspronkelijke
hoeveelheid vocht is overgebleven.
Schep de bleekselderij en het kippen
vlees er door. Temper de warmtebron
Houd alles 3 minuten tegen de kook aan.
Presentatie: snijd de broodbollen over
langs door. Neem een deel van het
broodkruim uit de onderste helften weg.
Verdeel de inhoud van de wok over de
onderste helften. Strooi de koriander er
over. Leg de bovenste helften van de
broodjes er schuinop. Dien de brood
jes zo warm mogelijk op.
Zeeland: Rustig
Nautisch bericht
Het is bewolkt, soms valt er motregen en het zicht is matigt,
wind is zuid tot zuidwest, kracht 4.
De eerste week van februari is, net Door: Tom van der$
als de twee wintermaanden daar
voor, wat kouder verlopen in vergelijking met het langjarige^
middelde. De kans groeit daarmee dat ook de winter als gehèe
te koud zal uitpakken, maar dit weekeinde liggen de tempera:"-
in ieder geval aan de hoge kant en dat geldt vooral voor vandi-
Met een meest matige wind uit zuid tot zuidwest wordt vocht
en tamelijk zachte lucht aangevoerd. Die zachtere lucht verové:
gisteren al geleidelijk de regio, maar vooral in de ochtend war,
nog waterkoud met temperaturen rond 4 graden. Vandaag fair
het geheel bewolkt. Het is ietwat nevelig en soms valt er watn;
regen. De temperatuur stijgt naar 7 8 graden. Komende nar
vallen er een paar gaten in het wolkendek en blijft het overweg
droog. De temperatuur daalt naar rond 4 graden. Zondag overt
breekt de zon af en toe door. Vanuit het westen nadert echtere-
storing die de bewolking later doet toenemen en in de loop
de middag ook enige regen
veroorzaakt. De wind wordt
zuidelijk en matig en de mid-
dagtemperatuur ligt rond
6 graden. Na het weekeinde
wordt het opnieuw een tikje
kouder en dat geldt vooral
voor de nachten. Het wordt
tamelijk rustig weer met een
hogedrukgebied in onze buurt.
Tijdens opklaringen daalt het
kwik tot dichtbij het vriespunt
en in het oosten van de regio
is dan een graadje vorst moge- 8°
lijk. Overdag schijnt de zon af -*c
en toe en stijgt de temperatuur
naar 4 a 5 graden. Dat zijn
kwikstanden die gemiddeld
zijn voor de tweede week van
februari.
Wolkenvelden
x '[rnh
IF
Vooruitzichten
min.
wind
2°
ZW 4
vandas:
op 8,11
onder IJ,
Maan
vandaag
op 10.49
onder fl.i-
>/0 A
VERWACHTING VOOR ZATERDAGMIDDAG B FEEF
De winter in Europa moet de komende dagen steeds meert? j
prijsgeven. Aan de noordflank van een hogedrukgordel bov*
het zuiden van Europa wordt met westelijke winden geleide*
zachtere lucht naar het oosten geblazen. Het oprukken van* i
minder koude lucht gaat in grote delen van Europa gepas"!
met bewolking en lokaal ook met regen of een beetje sneev»
Zelfs de kou in Scandinavië wordt de komende dagen verrH
Is het in het noorden en midden van Europa bewolkt, inhei-
den brengen de hogedrukgebieden rustig weer met behexr
wat zon. Alleen in Griekenland en in Turkije valt af en toe*
bui. Temperaturen liggen daar in de kustgebieden vaakror:-
aangename 15 graden.
