W1
Middelburg
ligt in het
Groene Hart
w
Fantasie slaat op hol bij wandeling in de Manteling
Woes
Fietsen langs
en vaart
plas
zc
zaterdag 8 februari 2003
if
Wassenaar
i
Den Haa
k Alphen
aan den
Rijn j.'
iiden
Boskoop
Middelburg<
rq
Waddinxveent'
Uithoorn 6 g
Vinkeveen
Noorden Portengen
NIEUWKOOPSE o
Aarland aSSS*" Kockengan
^;Zwammerdam
Èa&
Bodégravea
Reeuwijk
Op school leken de plaat
jes in het biologieboek
over sloot en plas nep. Te
mooi waren ze, de plompen
of gele waterlelies, witte
soortgenoten en groene kik
kers. Langs de Hollandse-,
de Hout- en andere kades
blijkt dat ze toch bestaan als
visitekaartjes van het Groe
ne Hart.
Een prima uitgangspunt voor
groene rust is restaurant
hotel De Watergeus in Noorden.
Het etablissement is tot in de
wijde omtrek geliefd bij lekker
bekken. Het logies is een bijko
mende activiteit, alhoewel er op
de kamers, zeker die met uit
zicht over de Nieuwkoopse
Plassen, weinig valt af te din
gen.
Noorden ligt boven Woerden, in
het oostelijke deel van het Groe
ne Hart. Dat ligt grotendeels in
het Utrechts-Hollands Laag-
veengebied, waar de Oude Rijn
doorkronkelt. Het is weide na
weide en water en nog eens wa
ter. Hier blijkt hoe prettig de
soms als knellend ervaren regel
geving kan werken. Sectoren
voor lawaai en stille recreatie
zijn strikt gescheiden. Zodoen
de kun je temidden van de rand
stedelijke agglomeraties, zelfs
onder de rook van Amsterdam,
van intense rust genieten. Min
punt: tussen de plassen liggen
relatief weinig wegen, zodat je
dezelfde trajecten meermaals
moet volgen.
Hier en daar is het Groene Hart
ook lelijk. Zoals de bar ongezel
lige weg langs het industrieter
rein van Woerdense Verlaat.
Uitdijende plekken als Alphen
aan den Rijn, Gouda en Woer
den tonen dat er wordt geknab
beld aan het hart. Hetzelfde
geldt voor de aanleg van grote
wegen. Maar wat rest aan open
ruimte is van uitstekende kwa
liteit voor de liefhebber van oer-
Nederlandse landschappen.
Het Groene Hart is het mooist
langs en vanaf het water. De
Meije kronkelt onder de Nieuw
koopse Plassen langs aangena
me lintbebouwing. Na het dorp
Meije te zijn gepasseerd richting
Zwammerdam is het voor fiet
sers raadzaam om bij de water
toren rechtsaf te slaan. Een rij
wielpad voert dwars door de
plassen. Wie geluk heeft ziet
hier ooievaars.
Een topper is de als een tierelier
meanderende Kromme Mij
drecht. Deze biedt tussen Woer
dense Verlaat en Uithoorn tien
kilometer genot voor de fietser,
mits de westkant gekozen. Ten
zuiden van Woerden ligt het
lieflijke Linschoten. Dit rijk aan
monumenten beschermd dorps
gezicht wordt, doorsneden door
het schilderachtige riviertje De
Lange Linschoten.
Aangenaam is de Kamerikse
Voor auto's en motoren gaat het hek bij de tolbrug in Nieuwerbrug pas na betaling open.
Wetering langs Kamerik en Ka
nis visnet). Dat geldt ook voor
het gebied rond de Reeuwijkse
Plassen. Te befietsen vanaf
Reeuwijk, via Sluipwijk
(straatdorp tussen het water).
Daarna over de Zoete- en Kooi-
dijk, paadjes van een meter
smal, dwars door het water.
Niet te missen is de Oude Rijn
tussen Bodegraven en Woerden.
Interessant is hier het 19de
eeuwse fort Wierickseschans,
dat grondig wordt opgeknapt.
Een eindje verder wacht in
Nieuwerbrug de laatste tolbrug
van het land. Voetgangers en
fietsers hebben vrije dooi-gang
maar voor auto's en motoren
gaat het hek bij de brug pas na
betaling open. De uit Walcheren
afkomstige tollenaar Jan West
hof („ik heb me vroeger blauw
betaald aan de Zeelandbrug")
incasseert gretig een halve euro
per passant. Langs de Amstel
van Uithoorn noordwaarts is
ook een aanrader. Bij Nes aan de
Amstel de gierpont nemen. Aan
de overkant wacht een mooie
polder langs het riviertje de Wa
ver. Op slechts enkele kilome
ters, wenkt Amsterdam. Rich
ting Botshol kan het gebeuren
dat je een kwartier lang nie
mand tegen komt. Vanaf deze
plek ben je zo in Vinkeveen.
waar liefhebbers bekende Ne
derlanders kunnen scoren.
Daarna zuidelijk via Portengen
naar Kockengen; een be
schermd dorpsgezicht.
Veel dorpen hebben kolossale
katholieke kerken waar de pro
testantse ter plaatse drie keer in
kunnen. Een klein aantal dor
pen is uitgesproken protestants.
De gezindheid van de inwoners
is af te lezen aan de huisnamen.
Rust is elders meldt een gevel
langs een paradijselijk stil weg
je. Hier is het niet heet het op een
fotogenieke plek bij Sluipwijk.
De buurman een eindje verder
op ziet dat anders en pronkt met
het tekstje Onder de pannen.
Nieuwkoop telt verhoudingsge
wijs het grootste aantal remon
stranten van Nederland. Deze
vrijzinnige inslag is terug te vin
den in de boerderijnaam Denk
en werk aan de weg naar Aar-
landerveen. Dit dorp is beroemd
om zijn molenviergang, 's Mor
gens zetten de wiekenkruizen
zich plotseling in beweging. Een
van ver waarneembaar adem
benemend schouwspel, dat zich
al eeuwen herhaalt. Ook Zeven
huizen telt zo'n molenkwartet,
maar dat van Aarlanderveen is
uniek in de wereld omdat het
foto's Wim Staat
nog altijd in gebruik is.
Het was in deze streken altijd
pompen of verzuipen. Vanaf de
Middeleeuwen groeven turfste
kers veen af. Zo ontstonden er
grote plassen. Die verdronken
landen bedreigden soms de
woongebieden. Zo werd Aar
landerveen in de 18de eeuw
langs drie kanten omgeven door
plassen. Onder Willem V en Na
poleon zijn ze drooggelegd.
Middelburg
Minder gelukkig verging het Ja-
cobswoude. Dat dorp werd ge
heel omsingeld door het water
en is uiteindelijk ontruimd. Een
zuil herinnert aan het dorp en
een bank verwijst naar de in
1586 afgebroken kerk. Daarop
de grafsteen van Gysbert Beu-
wensz van Middelborch en syn
huisvrouw. Die kwamen onge
twijfeld van Middelburg, een
gehucht achter Waddinxveen.
De inwoners van Middelburg en
het omliggende buitengebied
hebben fel geprotesteerd tegen
een regionale verbindingsweg
die het Groene Hart verder aan
tast. Vergeefs, want het nietige
Middelburg moest het afleggen
tegen de belangen van grote bu
ren.
Willem Staat
De inwoners van Middelburg en het omliggende buitengebied hebben fel geprotesteerd tegen een regionale verbindingsweg die het Groene
Hart verder aantast.
In het groene Hart zijn vele wandel-, fiets- en kanoroutes uitge
stippeld. Informatie hierover is te verkrijgen bij VVV/ANWB
Alphen a/ Rijn, Wilhelminalaan 1, 2405 EB, tel. 0172-495600,
www.vvvalphenaandenrijn.nl. en bij andere VVV-vestigingen in
alle grote plaatsen.
Grote attracties zijn Avifauna en Areheon in Alphen aan den Rijn.
Het Groene Hart biedt een keur aan slechtweerattracties. Een
greep: Gouda: diverse musea, Sint Jan met Goudse glazen: Bos
koop: boomkwekerijmuseum; Oudewater: heksenwaag; Bodegra
ven: kaasmuseum: Reeuwijk: oudheidkamer met informatie over
turfwinning; Schoonhoven: goud- en zilvermuseum en klokken
museum.
foto Ruben Oreel
A7enemen de blauwe route. Vier kilome-
J V ter; dat moet te doen zijn in een uurtje,
"wandeling door natuurgebied de Mante-
Jjtgvan Walcheren begint pal voor kasteel
fethove, waar de vlag met de nieuwe
öffl van de jeugdherberg Stayokay stevig
"cewind wappert.
«ontstaansgeschiedenis van de Manteling
^ntzo'n 10.000 jaar geleden. Het duinge-
"M tussen Domburg en Vrouwenpolder is
uitstaan door verstuivingen. Hun huidige
onukregen de duinen aan het einde van de
Middeleeuwen. De vegetatie is divers: van
«gestrekte helmvlaktes, duingraslanden
'-struweel, geleidelijk overgaand naar de
ossen van de binnenduinrand.
'blauwe route is duidelijk aangegeven,
«nummerbordjes op de paaltjes zorgen er-
tor dat de argeloze wandelaar niet van de
totekan afwijken. We beginnen, zoals ge-
ÏQ-voor kasteel Westhove en slaan me
ss linksaf het bos in. Wie achterom kijkt,
overzijn schouder de oude toegangsweg
*5)let s'ot- Wie meer wil weten over de ge-
'uedenis van Westhove moet het informa-
ordje lezen op de brug. Het is één van de
e,mge informatiebordjes die we tegenko-
°P onze wandeling. Of je moet de vele
podsbordjes meerekenen, die vertellen
,a privé-terrein is, waar het streng verbo-
is voor onbevoegden, wanneer
den niet mag wandelen en dat j e je hond
aan de lijn moet houden. Erg vriendelijk
klinkt het allemaal niet.
We lopen het bos verder in, evenwijdig aan
de Domburgseweg. Voortrazende auto's
verstoren de stilte. Andere wandelaars ko
men we op deze doordeweekse dag niet te
gen. Alleen een nieuwsgierige merel pikt
een worm uit de drassige grond.
Na een stief kwartiertje lopen, zien we het
eerste rustpunt, een cirkelvormige water
plas met bankjes. De watervegetatie begint
alweer op te komen.
Onder een omgewaaide boom door vervol
gen we de blauwe route tot het bospad op
houdt en we de achterkant van landgoed
Duinbeek ontwaren. Het huidige huis, lezen
we op een informatiebordje aan de Duin-
beekseweg, is gebouwd in 1715 in classicis
tische stijl met uitkijktoren. De gracht is be
waard gebleven. Rondom het landgoed be
vindt zich een tuin in barokstijl. In 1973 is
het pand zorgvuldig gerestaureerd. Ook
zien we het koetshuis en de hovenierswo
ning, beide in oorspronkelijke staat. We
moeten oppassen voor de hond, anders had
den we ons heel eventjes kasteelheer kun
nen voelen. Het tweede landgoed, Berken
bosch, ligt op een steenworp afstand. Jam
mer dat meer informatie over het landgoed
ontbreekt.
Via een brede laan met grillig gevormde bo
men slaat onze fantasie op hol. Zien we daar
niet een voorovergebogen man die een zwa
re last met zich meetorst? En kijk, is dat niet
Veiwoeste Stad van Zadkine?
We steken het ruiterpad en fietspad over om
de duinen tussen Oostkapelle en Domburg
in te wandelen. We ontwaren in de verte de
kerktoren en het topje van de watertoren
van Domburg. De scheiding tussen zee en
land is van bovenaf goed zichtbaar. De
blauwe paaltjes volgen elkaar snel op. We
dalen weer af landinwaarts om uit te komen
bij de negentiende eeuwse landschapstuin.
Bij paaltje 16 - voor de ingang van het
Zeeuws Biologisch Museum - hebben we
vier kilometer in de benen en zijn we drie
kwartier onderweg geweest.
Ab van der Sluis
De Manteling bij Westhove is vrij toeganke
lijk te bezoeken. Het Zeeuws Biologisch
Museum organiseert met enige regelmaat
wandelingen onder leiding van een bos
wachter van Staatsbosbeheer.
Villa Duinbeek in het natuurgebied de Manteling bij Domburg.
