Hooligans zijn van alle tijden PZC Vliegende lachduif koert nooit Duivel op toneel Bierbuik niet alleen door bier Zwangerschapsvergiftiging Hartoperatie baby kan veiliger Boek over de harde kern van Feyenoord-supporters postzegels NAPELS - De bierbuik bij mannen is niet alleen aan veeiv. dig cafébezoek te wijten. Volgens Italiaanse wetenschap^! hebben sommige mannen aanleg voor een dikke buik doorV specifiek gen. Een team van de universiteit van Napels bestudeerde ij genvarianten bij 959 proefpersonen van 25 tot 75 jaar,! mannen met de zogenoemde variant DD kampten meerei overgewicht dan proefpersonen met een ander type vanji gen. Het gen produceert een enzym dat een rol speelt bij de regt tie van de bloeddruk. Onder 314 mannen die over een periode van twintig jaar3 onderzocht, hadden personen met de DD-variant twee!»! zoveel kans op een dikke buik dan de andere mannen. 1 In het vakblad Annals of Internal Medicine wijzen de wets! schappers wijzen er op dat bij het onderzoek alleen Italiad mannen betrokken waren, en dat de resultaten niet voord mannen hoeven te gelden. DPA BERLIJN - Beriijnse artsen hebben de oorzaak van zwans schapsvergiftiging gevonden. Ongeveer 3 tot 5 procent vad vrouwen krijgt tijdens de zesde of zevende maand var.! zwangerschap plotseling een hoge bloeddruk. In combiiaj met andere verschijnselen kan de aandoening leiden t«J: dood van de moeder of het kind. De Duitse arts Friedrich Luft van het Max-Delbrück-Cd trum voor Moleculaire Geneeskunde ontdekte dat ant chaampjes de bloeddruk beïnvloeden. De antilichaairtfj activeren een enzym dat de bloedvaten kan beschadia „Dat kan een aanwijzing zijn van de oorzaak van de aancï ning", verklaarde Luft. In samenwerking met het Beriijnse universiteitsziekenll Charité zoekt Luft nu naar een behandelmethode. Deaits' proberen bij proefpersonen de antilichaampjes uit het bi:- te spoelen. Wanneer de bloedvaten van de moederkoek worden bestal digd, kan dat tot gevolg hebben dat de ongeboren baby onw doende zuurstof en voedingsstoffen krijgt. Tot nu toeisl geen afdoende behandeling tegen zwangerschapsvergqj ging. In extreme gevallen wordt de baby mét een keizersn<j; voortijdig geboren. DPA GRONINGEN - Hartoperaties bij pasgeborenen kunnenrj liger worden uitgevoerd dan nu het geval is. Dat blijktuilt promotieonderzoek van F. de Somer aan de Rijksunivers- Groningen (RuG). In Nederland worden per jaar ongeveer negenhonderd kir ren met een aangeboren hartafwijking in de eerste weken; hun leven geopereerd. Daarbij wordt een hart-longmact gebruikt die de belangrijkste lichaamsfunctie overnee Het gebruik hiervan kan voor problemen zorgen omdat de: ganen van de baby's nog niet zijn volgroeid en het lichaam* wicht laag is. Van Somer ontdekte onder meer dat er kleinere canules,b. jes die het bloed vervoeren, kunnen worden gebruikt dan het geval is. De grotere varianten brachten het risico met; mee dat de bloedvaatjes van het patiëntje verstopt raakt' Ook blijkt het beter te zijn kleine kunstlongen en pompsyr men te gebruiken. De promovendus zegt niet te kunnen zeggen of zijn bevind gen levens zullen redden. Wel gaat hij ervan uit dat de ziekt huisopname van de pasgeopereerde patiëntjes verkort w. Ook de kans op complicaties verkleint. Van Somer promoveert op 12 februari. ANP donderdag 6 februari 2003 door Rob Hartgers AMSTERDAM - Gewelddadig en racistisch. Hooligans maken het voetbal kapot, wordt ge zegd. Volgens Ramón Spaaij is dat overdreven: „In Nederland kun je nog veilig naar voetbal. Het klassieke beeld van de rel lende hooligan moet worden bijgesteld." De hooligans van Feyenoord zijn bang voor de Amsterdamse politie. In een brief aan burge meester Cohen eisen de Rotter damse supporters de garantie dat de politie zich rond de wed strijd Ajax - Feyenoord, die op 9 februari in de Arena wordt ge speeld, onthoudt van 'onnodig geweld'. De Ajax - supporters kwamen vorige week in het nieuws toen zij bij het sportcen trum van de KNVB in Zeist pro testeerden tegen de verplichte combiregeling voor het duel Willem II-Ajax. „Dit is een nieuwe vorm van supportersactivisme". zegt on derzoeker Ramón Spaaij (23), verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. „Het klassieke beeld van de rellende hooligan moet worden bijgesteld. Voor de harde kern van voetbalfans zijn er steeds minder mogelijkheden om geweld te gebruiken. Daai- om zie je steeds vaker dit soort acties. Supporters kicken op media-aandacht. Bovendien kunnen ze op deze manier laten zien dat ze fanatieke, maar 'ge wone' supporters zijn." Onlangs verscheen Rotterdam se hooligans: Aanwas, gelegen heidsstructuren, preventie, een boek over de harde kern van Feyenoord-hooligans. Spaaij schreef het samen met Edward van der Torre in opdracht van de gemeente Rotterdam. Ondanks zijn leeftijd is Spaaij een des kundige op het gebied van het Nederlandse voetbalvandalis me. Hij schreef een honderd vijf tig pagina's dikke scriptie over het onderwerp en was ver- bonden aan het Instituut voor Crisis- en Veiligheidsmanage- ment. Spaaij: „Het Nederlandse, aca demische onderzoek naar voet Voor de harde kern van voetbalfans zijn er steeds minder mogelijkheden om geweld te gebruiken. foto GPD balvandalisme is belabberd. Er zijn maar drie Engelstalige pu- blikaties over het Nederlandse voetbalvandalisme, en de laat ste is al weer zo'n acht jaar oud. Ik wil het Nederlandse hooli- ganonderzoek op de kaart zet ten. Een van mijn begeleiders is de Engelse socioloog Eric Dun ning, dé autoriteit op dit gebied. Hij is reeds enkele jaren met pensioen en heeft me gevraagd de fakkel over te nemen." Rotterdamse hooligans besluit met 35 pagina's aanbevelingen voor de aanpak van voetbalvan dalisme. De belangrijkste tip: als je de overlast in het stadion wilt aanpakken, zorg dan ook dat je weet wat zich buiten het stadion afspeelt, „De harde kem van hooligans houdt zich in en rondom het stadion vaak rustig omdat de pakkans daar het grootst is. Ze weten precies wanneer ze een stapje terug moeten doen, Tachtig procent van de mensen die worden gear resteerd bij voetbalrellen zijn first offenders, meelopers die niet weten dat je eerst een capu chon moet opzetten voor je een steen gooit." Delicten „Het is de harde kern die zorgt voor de problemen, die de sfeer bepaalt en de meelopers opjut. Door veldwerk te doen kwam ik erachter dat de leden van de harde kern buiten het voetbal veld wel veel delicten plegen. In politieregistraties is daarover niets bekend omdat de informa tie van binnen en die van buiten het stadion niet op elkaar wor den afgestemd. Daardoor is het moeilijk om vooraf een be trouwbare risicoanalyse te ma ken van een wedstrijd." Voor zijn boek heeft Ramón Spaaij een tijdlang met de hooligans van Feyenoord opge trokken, waardoor hij ze goed leerde kennen. „De harde kern bestaat uit zo'n zeventig men sen, vrijwel allemaal (oud-)Rot- terdammers. De hooligans van het eerste uur vormen een vrij hechte groep met een sterke on derlinge solidariteit. De leeftijd ligt ergens tussen de 25 en 35. Het zijn mensen met normen die in het ruigere deel van de arbei dersklasse gewaardeerd wor den. De bouw en het haven bedrijf zijn belangrijke werkge vers." „Na de veldslag bij Beverwijk, in 1997, heeft een groep hang jongeren de stap gezet van de straat naar het stadion. Een van die jongens zei tegen mij: 'Na Beverwijk dacht ik dat er wel wat bij Feyenoord te beleven viel.' Die nieuwe aanwas is ge welddadiger dan de oudere hooligans. Ze gebruiken ook ge weld tegen onschuldige om standers. Soms gaan ze poten- rammen in het Kralingse Bos. De leden van de oude harde kern keuren dat af, maar hebben wei nig grip op de jongeren. Daar naast zijn er oudere leden die de overstap maken naar de jonge ren en daar leidersfiguren wor den." De onlangs overleden, marxisti sche socioloog Ian Taylor ziet voetbalvandalisme als verzet van de arbeidersklasse tegen wat hij noemt de 'verburgerlij king' van het voetbal. Spaaij: „De arbeidersklasse zou ver vreemd zijn van haar eigen sport, en nu met geweld de macht proberen te heroveren. Daar zit wat in. Veel Feyenoord- supporters balen ervan dat hun club aandelen verkoopt en dat de spelers geen band meer heb ben met de club. Mijn kritiek op Taylor is dat hij vergeet dat het bij hooliganisme eerder draait om rivaliteit tussen supporters- groepen dan om rivaliteit tussen hooligans en autoriteiten. Bo vendien romantiseert Taylor het verleden." „Erie Dunning heeft aange toond dat er voor de Eerste We reldoorlog ook al voetbalvan dalisme was. Het is alleen de vraag of er toen ook geplande incidenten waren, en of er een subcultuur van hooligans be stond. Ik denk het wel. Rivali teiten tussen groepen jonge mannen zijn van alle tijden. Mijn vader, een ras Rotterdam mer, vertelde dat er voor de Tweede Wereldoorlog bij Feye noord al gevechten waren tus sen bendes. Dat wil ik verder gaan uitzoeken door archiefon derzoek." Mythe Met de invoering van de zogehe ten voetbalwet worden er in Engeland goede resultaten ge boekt in de strijd tegen het van dalisme. Je zou verwachten dat ook Nederland baat heeft bij zo'n wet. „Dat de voetbalwet het vandalisme zou uitroeien is een belachelijke mythe die in stand wordt gehouden door centrumrechtse politici. In En geland zijn de overtredingen tij dens voetbalwedstrijden de laatste jaren juist weertoegeno- men." Burgemeesters lijken steeds va ker te experimenteren met het verbieden van wedstrijden. De burgemeester van Nijkerk wil de uiteindelijk niet de wedstrijd verbieden, maar probeerde wel te voorkomen dat van Pierre van Hooijdonk werd opgesteld in de oefenwedstrijd Nijkerk-Feye- noord. Publiekstrekker Van Hooijdonk was net door Feye noord aangekocht en de burge meester was bang voor een enorme toeloop van hooligans. „Dat vind ik een vorm van be stuurlijke kramp. Uiteindelijk verliep de wedstrijd met zesdui zend aanwezigen heel gemoede lijk. In Nederland kun je heus nog wel veilig naar voetbal. Er zijn alleen wedstrijden en vak ken met een verhoogd risico." GPD Ramón Spaaij en Edward van der Torre: Rotterdamse hooligans: Aan was, gelegenheidsstructuren, pre ventie - Uitgeverij Kluiver, €25,-. Als dit...„als dal.... Hoe vaak wordt het woord 'als' in dit verband niet gebruikt. Als een woord om een niet uitgekomen veronderstelling, verwachting, of plan uit te drukken. Zo bij voorbeeld: Als Georg Eiser in november 1938 in zijn opzet was geslaagd, hoe had de wereld er dan nu uitgezien. Georg Eiser, geboren op 4 janu ari 1903, was een fel tegenstan der van de nazi-dictatuur. Van 1936 tot 1939, toen hij tewerk gesteld was in de bewapenings industrie, rijpte bij hem het plan een aanslag op Adolf Hitler te plegen om zo een dreigende oor log te verhinderen. In de eerste dagen van november 1939 bouwde Eiser een bom om die vervolgens in een uitgeholde zuil in de Bürgerbraukeller in München te plaatsen. Op de avond van de 8ste november ex plodeerde de bom als gepland; Hitler had echter de zaal enkele minuten voor de explosie verla ten. Eiser die daarop Duitsland probeerde te ontvluchten, werd bij de Zwitserse grens aange houden. Na dagenlange verho ren en martelingen bekende hij. Enkele weken voor het einde van de oorlog, op 9 april 1945, werd hij in het concentratie kamp Dachau geëxecuteerd. Duitsland heeft Georg Eiser (1903-1945) op 16 januari her dacht met een 55 (cent)-zegel waarop zijn portret en de tekst: 'Ich habe den Krieg verhindern wollen Georg Eiser 4.1.1903 am 9.4.1945 im KZ Dachau ermor- det'. Bij deze zegel heeft Duitsland het overigens 16 januari niet ge laten. Er verschenen ook nog vier andere bijzondere zegels,, alsmede drie permanente ze gels. De vier bijzondere: een 144 (cent)-zegel in de serie Kultur- stiftung der Lander met daarop het werk 'Proun 30t' van de Rus, El Lissitzky (1.890-1941); een Technisch assistent Hein van Grouw van het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden met een opgezette lachduif. foto Henk Bouwman/GPD door Wilfred Simons LEIDEN - Biologen bestuderen graag dui ven. Met hun herkenbare gekoer zijn ze zelfs in dichte bossen gemakkelijk te vinden. Omdat hun gedrag genetisch is bepaald en niet is aangeleerd, is het ook voor mensen te begrijpen. Ze planten zich goed voort in ge vangenschap en de jongen zijn in drie weken volwassen. Technisch assistent Hein van Grouw van het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden is vooral geïn teresseerd in kleurvererving bij lachduiven, Streptopelia roseogrisea. Drie potten, elk met een kluwen slang op sterk water, staan op het bureau van Hein van Grouw. Aan het plafond hangt een im posante adelaar, met wijd gespreide vleu gels. Verderop in zijn werkkamer liggen twee opgezette zeeschildpadden te wachten op een zachte, verzorgende hand. Even ver derop staat een zuurkast. Van Grouw is eigenlijk milieukundige, maar werkt nu alweer ruim vijf jaar als vo gelpreparateur bij Naturalis. Een echte op leiding heeft hij er niet voor gehad, hij heeft het werk in de praktijk geleerd. Hij is een echte duivenliefhebber, vanaf de dag dat hij als 10-jarige jongen een Turkse tortel (Streptopelia decaocto) vond die uit het nest was gevallen. Na zeuren en aandringen kocht zijn moeder er voor hem een lachduif bij, waarna Van Grouw erin slaagde een nestje te krijgen. „Ik was hoogst verbaasd: de vader was wit, de moeder bruin, maar bij de kinderen was het precies andersom! Sindsdien heb ik een fascinatie voor de kleuren die duiven kun nen hebben en hun overerving. Er zijn 309 wilde duivensoorten bekend. Sommige zijn zo klein als een mus, andere hebben het formaat van een fikse kip, zoals kroonduiven. Er zijn er bij die op fazanten lijken. De diversiteit is enorm, maar alle duiven hebben drie dingen gemeen: ze ma ken melk in hun krop waarmee ze hun jon gen voeren, ze hebben een specifiek, eigen 'koerrepertoir' en anders dan andere vogels zuigen ze hun drinkwater op. In het depot van Naturalis zijn alle soorten vertegenwoordigd. De meeste liggen er als 'balgen' in laden. De oudere exemplaren, die nog levensecht werden opgezet, staan in stellingen tussen de papegaaiduikers en de sternen. Sinds het museum weet van Van Grouws passie, krijgt hij naast zijn preparateurs- werk de vrije hand voor zijn duivenonder- zoek, dat zich vooral richt op het opsporen en verklaren van kleurafwijkingen. Hij geeft af en toe lezingen en publiceerde in 1999 (in eigen beheer) een boekje: 'De lach duif. Een overzicht van herkomst, gedrag en vererving'. Melanines Twee soorten melaninepigmenten bepalen de kleuren in het verenkleed van duiven. Er is het zogeheten eumelanine, dat verant woordelijk is voor donkerbruin, zwart en grijs, en er is pheamelanine, dat in duiven rood- en geelbruin kleurt. Wat de melanines met een duif doen, is afhankelijk van de soort. Kleuren zijn binnen soorten doorgaans erg constant, Bonte duiven, of duiven met an derszins afwijkende kleurpatronen, ont staan door soorten onderling te kruisen. Vooral de laatste vijftig jaar zijn fokkers er in geslaagd om bij lachduiven zeer opmer kelijk 'kleurmutanten' te kweken. Van Grouw wil vooral weten welke erfelijke processen betrokken zijn bij het bepalen van die kleuren. Hij spoort daartoe kleur mutanten op. Aanvankelijk, en ook nu nog wel, deed hij dat vooral door vogelmarkten te bezoeken. Sinds in duivenmelkerskrin gen bekend is dat hij dit onderzoek doet, melden zij bijzondere kleurmutanten bij hem. Verder probeert hij door ruil of aankoop aan interessante duiven te komen, die hij houdt in een volière bij zijn huis. Hij kweekt ook 'bastaarden', kijkt welke kleurnuances de jongen ontwikkelen en probeert te ontrafe len welke genetische processen daaraan ten grondslag liggen. Twee mogelijkheden komen veel voor. Er zijn sierduiven zonder eumelanine. Alle zwart- en grijstinten verdwijnen dan. „Wat zwart was, wordt wit", legt Van Grouw uit. „De rest wordt bruin." Een sierduif zonder pheamelanine heeft geen bruin, maar wel allerlei grijstinten. Verder zijn er ivoorkleu rige duiven mogelijk, izabellen (wit/gele kleurnuances) en, als beide melanines zijn 'uitgeschakeld', albino's. Van Grouw onderzoekt ook hoe kleurverer ving samenhangt met het doorgegeven van het koeren. Door een lach- en een tortelduif te kruisen, is niet moeilijk vast te stellen hoe dat met koeren gaat. Een vliegende lachduif koert nooit, een tortel doet dat wel. „Gro tendeels is bekend hoe die vererving werkt, maar er is nog wel iets nieuws te ontdekken in combinatie met kleur. Ik heb nu de hypo these dat de moeder het lichaamsmodel en het koeren doorgeeft en de vader de kleur." GPD door Rody van der Pols LEIDEN - In de zestiende en zeventiende eeuw speelden bezetenheid en exorcisme een grote rol op het Engelse toneel. Er bestaat mogelijk een verband tussen de duive luitdrijvingen en het regime van koningin Elizabeth I, meent onderzoeker Jan Frans van Dijkhuizen. Met tollende ogen, schuim bekkend en wartaal slakend. Mensen die bezeten zijn dooi de duivel vormen een geliefd onderwerp van makers van sensationele televisiepro gramma's en horrorfilms. Dat daar niets nieuw aan is, blijkt uit het proefschrift waarop Jan Frans van Dijk huizen onlangs promoveerde aan de Leidse universiteit. Devil Theatre luidt de on heilspellende titel van het boekwerk waarin hij de rol van bezetenheid en exorcis me in het Engelse theater van de zestiende en zeventiende eeuw onderzoekt. Het idee voor zijn proef schrift kreeg Van Dijkhuizen heel toepasselijk in het thea ter. „Een aantal jaren terug bracht ik een bezoek aan Stratford, de geboorteplaats van Shakespeare, waar ik een stuk zag van Ben John son uit het begin van de ze ventiende eeuw, The Devil Is an Ass. In dat stuk zit een he le grappige scène waarin ie mand voorgeeft door de dui vel bezeten te zijn. Op dat moment realiseerde ik me dat het heel interessant zou zijn om te onderzoeken of beze tenheid in meer theaterstuk ken uit die periode een rol speelt." Na enig speurwerk bleken er tussen 1558 en 1642 ruim dertig toneelstukken te zijn verschenen waarin bezeten heid en exorcisme een na drukkelijke rol spelen. Vol doende om te zeggen: hier is iets aan de hand, zegt Van Dijkhuizen. Dat 'iets aan de hand' staat duidelijk in rela tie tot het jaartal dat de on derzoeker als begindatum voor zijn inventarisatie koos, 1558. „In dat jaar bestijgt Elizabeth I de troon. Tijdens haar regeerperiode groeien bezetenheid en duiveluit drijvingen uit tot veelbe sproken en controversiële onderwerpen." Het is de tijd van godsdien stige twisten, legt Van Dijk huizen uit. In die periode wordt het protestantisme de officiële leer. Maar het ka tholicisme heeft op dat mo ment nog hele diepe wortels in de samenleving. Er breekt dus een ovex-gangsperiode aan. En zo'n periode is altijd intex-essant: op zo'n moment gaat het rommelen. En dat geldt zeker voor de rol van bezetenheid en exoi-cisme. „Het uitdrijvingsritueel speelt vanaf de middeleeu wen een wezenlijke rol in de katholieke geloofsbeleving. Het is een ritueel met een enorm prestige:'het laat zien dat de macht van Jezus Christus groot is." Bemiddelaar De protestantse kei-k wil ech ter juist de rol van de kerk als bemiddelaar tussen god en de mens verminderen. Daar in passen geen aanspraken van katholieke priesters op exorcisme. „Je hebt dus ener zijds de protestanten die dit ritueel willen terugdringen en anderzijds de katholieken die het als een propaganda middel voor hun geloof aanwenden. Dat levert een spanningsveld op, waarop theatermakers feilloos in springen." William Shakespeare bij voorbeeld, die bezetenheid onder meer verwerkte in 'King Lear'. Dat stuk ver haalt van koning Lear die zijn koninkrijk aan twee van zijn dochters wegschenkt. De twee krengen keren zich ech ter al snel tegen hemBeroofd van alles wat hem lief is, ver- laat de oude vorst het paleis om halfnaakt en krankzinnig over de hei te zwerven. Hier loopt hij een zwerver tegen het lijf, die van de duivel be zeten is. De koning herkent zich in de man, die in werke lijkheid een opgejaagde edelman is. „Op het eei'ste gezicht lijkt het alsof Shakespeai'e hier zegt: de protestantse kerk heeft gelijk, kijk maar, die man doet maar alsof hij beze ten is. Bezetenheid bestaat helemaal niet. Die man 'lijdt' aan het katholieke geloof", analyseert Van Dijkhuizen. „In dat opzicht praat hij net jes de officiële ideologie na. Aan de andei-e kant roept de ze zwei-ver wel het medelij den van de toeschouwer op. Ook de koning hei-kent zich in deze figuur. In andere woorden: hij wordt een sym bool van de lijdende mens," GPD 45 (cent)-zegel waarmee 1000-jarig bestaan van dehi: rische stad Ki-onach (Beien woi-dt gemarkeerd (gezicht: de stad); een 55 (cent)-zegeli wijd aan 2003-Jaar van dei bel (opengeslagen Bijbel hand) en een 55 (cent)-zegel jaar Duits-Franse samen?, king' (poorten die toegang; ven tot een sterrenhemel). 1 Dan toch nog weer drie perr nente zegels als aanvulling twee op haar laatste benen pende reeksen. Een 100 (ce zegel in de reeks Frauen' deutschen Geschichte to llet porti-et van de socialist^! politica Mai'ie Juchacz (li' 1956) en op zegels in den-. Sehenswürdigkeiten het Bf hoven-Haus in Bonn (1,41 het monument van de joure en dichter Theodor Fontar- Neuruppin (2,20). Van het velletje met tien n'i schillende 0,39-zegels dat thema heeft 'Nederland et water' (o.a. 50 jaar Waters» ramp en de inpoldering va: Wieringermeer) en dat PTT.' 1 febi-uari heeft uitgegeven! in feite niets meer te zeggen j leen nog dit: de oplage bedrq 800.000 stuks (weer lager bij voorgaande emissies) en.' artikelnummer is 230261. De zogenoemde Junioren* gus (54ste editie, 6,75) va» NVPH is weer uit. Opzet vom uitgifte van deze eenvoudig! talogus is de jonge verzanHl te bereiken alsmede de pj groep van filatelisten dieab Nedei-land (zonder franje)! zamelen en die geen behw hebben aan uitgebreide iü' matie. In de catalogus staan! ook alleen de noteringen va! Nederlandse zegels (toten! de decemberzegels), de bodj de fdc's en de mapjes. Jan| genoeg niets over de veile! En daar zijn toch veel venxj laars, mede door de toestar! rond de Provincie velletjes II geïntei-esseerd. Had die enij gina er nou echt niet bijgeM

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 8