Chaos rond houdbaarheidsdatum Iraakse olie is vooral op langere termijn interessant PZC PZC Caesar Bush Amerika neemt geen risico's met gevangenen Consument kan zelden snel zien tot hoe lang product vers blijft 5 februari 1953 woensdag 5 februari 2003 door Hennie Talens Volgens het Platform Voed selveiligheid moet de con sument een houdbaarheidsda tum duidelijk kunnen lezen en interpreteren. Maar daar schort liet in de praktijk nogal eens aan. ,,Veel consumenten hier kijken niet op de verpakking naar de houdbaarheidsdatum maar stoppen de producten blinde lings in het winkelwagentje, omdat ze weten dat het bij ons wel goed zit. En mocht er al eens een foutje zijn, dan herstellen we dat onmiddellijk door geld terug te geven of een vervan gend artikel aan te bieden", zegt Eddy Bergboer van Nettorama in Enschede. Houdbaarheidscodes zijn niet alleen moeilijk te vinden, soms zijn ze zelfs totaal onleesbaar of leiden ze alleen maar tot ver warring. Bergboer: „Als bijvoorbeeld als tht-datum 01-03 wordt vermeld denken mensen nogal eens dat dat 1 maart 2003 is, maar be doeld wordt de eerste maand van het jaar 2003. Dat probleem kenden we voor de eeuwwisse ling niet. Ook zijn er fabrikan ten die een productiedatum ver- melden plus de tekst 'Houdbaar tot zoveel maanden na produc tiedatum'. Maar consumenten zijn gewend naar cijfers te kij ken, ze zien alleen de productie datum en komen dan bij ons verhaal halen omdat ze denken dat de houdbaarheid is verlo pen." Na openen Vroeger kwam de klant nog wel eens de vermelding tegen: drie dagen na openen nog houdbaar. Maar die aanduiding wordt niet meergebruikt. „Toch zijn er nog consumenten die bij een datum drie dagen optellen. Dat kan tot grote problemen leiden. Zeker als het om verse waren gaat. In een enkel geval wordt de uiter ste consumptiedatum door fa brikanten opeens opgerekt. Dat gebeurt wel eens rond de feest dagen. Dan is melk opeens niet de gebruikelijke zeven dagen goed maar liefst negen dagen", weet Bergboer. Fabrikanten bepalen aan de hand van onderzoeken zelf hoe lang zij de gebruikswaarde van een product garanderen. Meest al neemt de producent een mini male termijn in acht terwijl het gekochte aitikel in de praktijk vaak veel langer goed blijft. Be paalde productiemethoden, conserveermiddelen en derge lijke kunnen een product langer houdbaar maken dan hetzelfde dat 'puur natuur' is. Vrijblijvendheid De Warenwet verplicht produ centen op hun verpakking een minimale houdbaarheidster mijn te noemen, maar laat het aan de fabrikanten over waar deze wordt aangebracht en hoe. Die vrijblijvendheid heeft het huidige oerwoud aan vermel dingen in de hand gewerkt. Bergboer pleit dan ook voor een eenduidige vermelding van de data: rechts onderin voorop de verpakking. Hoofd pr en voorlichting Mi randa Boer van het Centraal Bureau Levensmiddelen zegt geen idee te hebben waarom de data lukraak op de verpakkin gen verschijnen. „In principe bepalen de producenten waar ze de datum zetten zegt ze. Waar om uniformiteit ontbreekt is haar niet bekend. De overheid heeft de levensmid delenindustrie twee regelingen voor de aanduiding van de houdbaarheid van producten gedicteerd. De meest gebruike lijke is de tht-code, die aangeeft tot welke datum een product houdbaar is. Tht staat voor Ten minste Houdbaar Tot. Dat 'tot' moet overigens worden uitge legd als 'tot en met'. De bewaartermijn kan op ver schillende manieren op de voor verpakte levensmiddelen wor den aangebracht. In principe wordt de chronologische volg orde dag-maand-jaar aange houden. Maar op langer houd bare levensmiddelen beperkt de vermelding tht zich tot het einde van een maand en het jaar, Wan neer de houdbaarheid langer is dan achttien maanden mag men zelfs volstaan met 'tenminste houdbaar tot het einde van een jaar'. Volgens het Voedingscentrum gaan voedingsmiddelen die te lang blijven liggen, ook al zijn ze nog geschikt voor consumptie, wel in kwaliteit achteruit. Het centrum wijst de consument er op dat de houdbaarheidsdatum alleen geldt indien een product nog niet is aangebroken en vol gens de voorschriften van de fa brikant in bijvoorbeeld de koel kast is bewaard. Lang bewaren levert evenwel het risico van be schadiging van de verpakking op. Is dat het geval dan krijgen ongewenste bacteriën de kans het voedsel alsnog te besmetten en dan is het gauw gedaan met de houdbaarheid. Zuivel Artikelen met een verlopen houdbaarheidsdatum mogen volgens de Warenwet nog steeds worden verkocht zolang het product nog zijn normale eigen schappen en kenmerken bezit. De verantwoording voor het consumeren van een verlopen product gaat dan wel stilzwij gend over van de fabrikant op de winkelier die de termij n heeft verlengd. Uitzonderingen op deze regel zijn zuivelproducten als gepas teuriseerde melk, melkproduc ten en eieren. Deze mogen niet na de door de fabrikant opgege ven houdbaarheidsdatum wor den verkocht. Op sommige producten hoeft geen termijn te worden afge drukt. Dat geldt bijvoorbeeld voor verse vleeswaren. Volgens het Voedingscentrum doet de consument er goed aan de ver koper naar de houdbaarheid van het product te vragen en dat direct zelf op de verpakking te noteren. Artikelen als zout, sui ker, alcoholische dranken en azijn zijn vrijwel onbeperkt houdbaar en hierop hoeft dan ook geen houdbaarheidstermijn te worden vermeld. Naast de tht-datum kan de con sument op een verpakking ook de terminologie 'Te Gebruiken Tot' tegenkomen. Deze aandui ding is verplicht bij zeer beder felijke waren als vers vlees, ver se kip en vis, panklare groenten en levensmiddelen die gekoeld moeten worden bewaard. De Gebruiken Tot-aanduiding is minder vrijblijvend dan de tht- code, de vermelding betreft zo wel uiterste verkoop- als uiter ste consumptiedatum. GPD George W. Bush heeft het moeilijk. Het 'Oude Europa' ziet hi\ als een bangelijke borrelclub, niet meer dan een blok aan hè. been van de Verenigde Staten. Maar er heerst ook in Amerika verdeeldheid over een oorlog tegen Irak. Ondanks Bush kun nen de VS als voorbeeldige superdemocratie echter nog steeds op veel steun rekenen van deze kant van de oceaan. door Bob Kroon In Bush' wereldwijde, maar niet wereldwijze optiek is het 'Oude Europa' gedegra deerd tot een derderangs bondgenoot. Een borrelclub van onderling verdeelde, oorlogsschuwe angsthazen die niet zijn te porren voor de strafexpeditie van Bush te gen zijn favoriete boosdoe ner Saddam Hoessein. Gelukkig kan Bush nog reke nen op zijn trouwe wapen broeder Tony Blair en een handvol Oost-Europese Navo-stagiairs van het 'Nieuwe Europa'. Of een paar bataljons Polen, Roe menen en Bulgaren straks de doorslag zullen geven is niet zo zeker. Vermoedelijk zullen zij generaal Tommy Franks meer voor de voeten lopen, als die er tegenaan moet. Dat is echter een detail van een groter historisch perspectief. Het Amerikaanse imperium is het nieuwe Romeinse Rijk. Er zijn frappante overeen komsten - de Senaat, de le gioenen, de adelaar, de ge heiligde vlag. Ooit stond de Pax Rom ana garant voor de wereldorde, nu de Pax Ame ricana. Toen moest Carthago het ontgelden, nu Irak. Bush is de moderne Julius Caesar, zij het ook zonder diens visie of letterkundige gaven. „Wie in de strijd tegen het kwaad niet voor ons is, is tegen ons", waarschuwt Cae sar Bush. Zo simpel ligt dat. Daarom is het gekrakeel in Europa's politieke kippenren voor supersheriff Bush even onbegx-ijpelijk als overbodig. Hebben de VS dat ondank bare Europa niet van het na zisme en communisme gered? Kritiek op zijn obsessie ten aanzien van Irak ziet Bush als anti-Amerikanisme, kri tiek op Israël is anti-semitis- me. Weliswaar zijn Arabie ren ook semieten, maar dat is te gecompliceerd voor dii soort logica. Voor zijn veldtocht tegea Bagdad zoekt Bush dan ooi: ongecompliceerde aanhan gers, anders hoeft het niet Hij kan dan het beste in eiger, huis beginnen, want ove Irak zijn de VS niet zo verenigd als hem lief is. Pei lingen geven aan, dat de ge loofwaardigheid van de roer ganger uit Texas de laatste maanden behoorlijk is gekel derd. In de presidentiele troonrede was het alles Sad dam wat de klok sloeg, maa: geen woord over Osama bit Laden. Merkwaardig, want de eindafrekening met Osa ma heeft voor de doorsnee Amerikaan een veel hogere; prioriteit clan de boef vat Bagdad. Ook in Amerika ij het hemd nader dan de rok. Militair zal het in Irak, metoi I zonder de 'coalitie van willi gen', best lukken. Maar met! de kwakkelende economie it het achterhoofd verzetten! Amerikanen zich steeds mee: tegen het kostenplaatje va: het presidentiële Saddam- syndroom. Bovendien is het voor Amerikaanse militaire: vex-boden' te sneuvelen en de kans daarop is in Irak groter dan in Afghanistan. Het Amerikaanse volk is niet zo volgzaam, laat staan oor logszuchtig, als de Europese en zeker de Franse intelli gentsia het zo vaak doet voorkomen. De gewraakte kloof tussen het Eux-opeseen het Amerikaanse gedachten- goed valt best mee. „Europa'; zogenaamde anti-Amerika nen zijn merendeels gefrus- treerde Amerikanofielen', zei de Griekse diplomaat Ge- ox-ge Papandx-eou onlangs en hij sloeg de spijker op de kop, Want er is nog steeds mee: sympathie en vooral respect in de wereld voor de Ameri kaanse superdemocratie, dan voor welke andere natie ook. Niet dank zij, maar on danks Caesar Bush. GPD Gedetineerden die geweld gebruiken in de gevangenis of in de rechtszaal. Voor Nederland is het betrekkelijk nieuw. In Amerika is het antwoord al gegeven op de vraag hoe dit te voorkomen. Name lijk: elk risico uitsluiten. door James McGoniqal In het Amerikaanse Florence, in de staat Colorado, staat in de uitlopers van de Rocky Mountains de zwaarste be waakte federale gevangenis. Hier komen gedetineex-den die zijn veroordeeld voor ernstig geweldsmisdrijven, of in een andere gevangenis personeel of medegevangenen te lijf gingen. De behandeling van deze gede- tineerden is heel streng: het uit gangspunt is dat niemand enig risico mag lopen. Dat betekent dat de gevangenen 23 uur per dag in de cel zitten. Het uurtje luchten geschiedt in een kleine kooi. Van en naar de cel geldt een zwaar regime: handboeien, voetboeien, ketting om het mid del, ketting die van hand tot voet alles bij elkaar houdt. Dat is geen prettig gezicht, maar de stelregel is: geen enkel risico. Dat betekent ook dat in de 'Ad ministrative Maximum Facili ty' in Florence, bijgenaamd de Supermax, de cellen twee deu ren hebben. Als de eerste open gaat, dan beoordeelt het perso- neel (minimaal twee, bewa pend) of de gevangene redelijk aanspreekbaar is. Zo ja: met de rug tegen de tweede deur, een zwaar hek, gaan staan en han den op de rug. Dan gaat de eer- ste set boeien om. Vervolgens moet de gevangene op de grond gaan liggen, komt het personeel binnen en worden de andere boeien aangebracht. Pas als de gevangene geen vin meer kan verroeren, mag hij de cel uit. De cel zelf is spaxtaans: een be tonnen verhoging als bed, een uitsparing daarin als kastje. De matras wórdt maar een keer verstrekt: wie hem verscheurd of in bi'and steekt (roken is toe gestaan), slaapt maar hard. Het zitje is een betonnen paaltje voor een betonnen richel in de muur die als tafel dient. Toege stane bezittingen op cel zijn toi letspullen, één boek, en een ver huisdoos voor processtukken. De behandeling in deze gevan genis garandeert al jaren dat ge detineerden niet aan schex*pe voorwerpen of wapens kunnen komen, laat staan ze gebruiken. Bezoek is zonder enig contact: altijd zit er een glaswand tus sen, gesprekken worden ge voerd door middel van (afge- luisterde) telefoons. Alleen advocaten hebben de beschik king over een gleuf, om proces stukken en bezwaarschriften te kunnen uitwisselen met hun cli ënt. Zij worden niet afgeluis terd, maar wel geobserveerd. Het regime in deze gevangenis wordt een beetje benaderd door dat in de zwaax-ste Nederlandse gevangenis, de Extx-a Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Justi tie heeft de afgelopen jaren maar nipt processen gewonnen van gedetineerden die de be handeling hier inhumaan acht ten. Op het x'andje, maar net niet inhumaan, oordeelde de rechter. In Floi'ence verbaast men zich over de Nedexiandse regels, die gevangenen privileges geven als boodschappen bestellen, eigen potje koken, contact met mede gevangenen, sportzaaltje en be zoek waarbij men de pax*tner een hand mag geven. Luikje Ook in Vught geldt een boeiregi- me; de celdeur gaat pas open als de drie scherpe voorwerpen waarop een gevangene recht heeft zichtbaar op een plankje schuin tegenover het kijkgat liggen: balpen, kam en tanden- boi-stel. De gevangene gaat dan met de rug tegen de deur staan en steekt zijn handen door een luikje naar achteren. Boeien om en de deur kan open. Enkele jaren geleden heeft de directie van de EBI met spoed bijzondere Amerikaanse boeien moeten laten invliegen. Eén van de in fitness geïnteresseerde ge detineerden had de boeien al om, maar zette even kracht en verbijsterde het personeel door de boeien stuk te trekken. Tja, zegt men in Colorado, daar om nemen wij dus geen enkel ri sico. Het is echter zeer de vraag of de door de Nederlandse rech ter als net acceptabel geachte behandeling voor de aller zwaarste misdadigers ook toe pasbaar zou zijn in andere ge vangenissen. GPD door Ron Meershoek en Jeroen Segenhout Olie. Het zwarte goud is volgens veel te genstanders van een oorlog tegen Irak het werkelijke motief van de regering-Bush om de wapens op te nemen tegen het regime van dictator Saddam Hoessein. Die mening vindt haar grond in de bodem van Irak. Het land zit bovenop op een bewe zen oliex-esex-ve van 112 miljard vaten (van 159 liter) en heeft daarmee na Saoedi-Ax'a- bië de grootste reserve ter wereld. Experts vermoeden dat Irak nog veel meer olie heeft dan momenteel in kaaxd is gebracht. De afhankelijkheid van de Verenigde Sta ten van olie-import is groot. De grootste economie ter wereld haalt circa 55 procent van zijn olie uit het buitenland en dat per centage loopt op. „De Iraakse bronnen zou den de huidige olie-import van de VS gedu rende bijna een eeuw kunnen dekken", meldt een x ecent x-apport van het gezagheb bende National Bureau of Economie Re search in de VS. Prof. dr. Coby van der Linde, energiedes- kundige van de denktank Clingendael, hoedt zich voor 'simplistische'standpunten in de discussie over de Amerikaanse oliebe- langen in het Midden-Oosten, de regio die met een aandeel van 45 procent veruit de be langrijkste exporteur is van olie in de we reld. „Ik vei"zet mij tegen het idee dat de Ameri kanen wel even de olie gaan halen. De ge dachtesprong: Amerikaanse oliebedrijven vinden de Iraakse olievelden interessant en dus valt Bush Irak binnen, gaat me te vex: De dreiging die van Saddam uitgaat is reëel, met name voor de buurlanden. Maar ik kan en wil niet ontkennen dat olie in dit hele conflict een belangiijke rol speelt. De ken nis van de olie-industrie is groot in het Witte Huis." President Bush, vice-president Che ney en veiligheidsadviseur Rice werkten vroeger bij Amerikaanse olieconcerns. Van der Linde benadrukt dat niet alleen de VS gebaat zijn bij een grotere aanvoer van olie uit Irak. Zo is Eux-opa voor meer dan 50 procent afhankelijk van de invoer van olie en Japan nagenoeg geheel. China en ontwikkelingslanden komen eraan als groot'verb ruikers. „Het is niet puur een Amerikaanse show. Dat was al te zien in de Veiligheidsraad eind vorig jaar, toen ook China en Rusland instemden met harde vooxwaarden voor de VN-wapeninspec- ties." De afgelopen jaren kon de wereld groten deels zonder de Ix-aakse olie. Maar op de lan gere termijn wordt het perspectief op meer px-oductie uit Irak interessanter. De olie bronnen in de Noordzee en Alaska raken langzamerhand op, aldus Van der Linde. „Je moet dus op zoek naar alternatieven en die zijn er in Irak onshore tegen een relatief lage productiepi'ijs. Dat is een geweldige in- vesteri ngskans Herstel Een val van Saddam Hoessein betekent niet dat de Iraakse olie meteen vrijkomt. Een aantal oliemaatschappijen heeft weliswaar al concessies verworven om de olie uit de grond te halen, maar de infrastructuur in Irak is deplorabel. Dit is niet alleen het ge volg van de eerste Golfoorlog (1990-1991), maar ook van strijd tussen Iran en Irak in de jaren tachtig. „Het gaat vele miljarden dol lars kosten om dat te herstellen." Dat kunnen de Irakezen volgens Van der Linde financieren uit toekomstige olie-op- bi'engsten, maar het land heeft ook nog veel oude schulden. Die worden geschat op meer dan 100 miljard dollar, de herstelbetalingen EVACUATIE - Burgemeester J. Schuurbèque Boeije van Zierikzee deelde gisteren in de gemeentei'aad mee dat Zierik zee voor de tweede maal in ne gen jaar zal moeten worden geëvacueerd. Enkele perso nen, noodzakelijk voor het dijkherstel en het bestuursap paraat. blijven achter. Het grootste gedeelte van de be volking blijkt zeer gekant te zijn tegen de evacuatie: zij ver laten het eiland liever niet. Ve le dorpen op Schouwen en Duiveland zullen geheel moe ten worden geëvacueerd. GEDEGRADEERD - Op Wal cheren hebben eenberoepssex*- geant-majoor en twee k roepssergeanten zich ik grove veronachtzaming vs hun plicht onttx'okken aanc hulpveiieningswerkzaamhe- clen, waarvoor zij werden fc gezet. Zij zijn onmiddellijk^ degradeerd. BEGRAVEN - Gistermidó: zijn op de algemene begraa plaats te Goes 24 verdronk nen in een massagraf aanc schoot der aax-de toeve; trouwd. Familieleden vano overledenen en belangstelte den maakten deze begrafer. van de 24 slachtoffers mee.vz wie er slechts 15 wax-en gé- dentificeerd. Turkse vrachtwagens wachten bij de grensovergang met Irak om in het land ruwe olie te halen in het kader van het olie-voor-voedsel-pro- gramma. foto EPA voor Koeweit en Iran niet meegerekend. „Er zijn hoe dan ook lange onderhandelingen nodig om dit op te lossen", aldus Van der Linde. Optimisten verwachten dat de Amerikanen Irak bij een aanval in korte tijd onder de voet zullen lopen. Toch zal de schok op de oliemarkten groot zijn als de oorlog straks werkelijk begint. De olie wordt nu al met een prijs van rond de 30 dollar per vat duur betaald. Een stijging tot 40 dollar lijkt dan aannemelijk. „Een gewapend conflict dichtbij oliebronnen leidt altijd tot hogere prijzen", zegt Van der Linde. Nijpend Irak produceert momenteel in het kader van het olie-voor-voedsel-pi'ogramma zo'n twee miljoen vaten ruwe olie per dag, ter wijl er op de wereldmarkt circa 40 miljoen vaten per dag worden verhandeld. Het weg vallen van die productie hoeft op zich wei nig gevolgen te hebben. Maar de markt heeft ook te maken met de stakingen in Ve nezuela die de olieproductie daar lamleg- gen en met een beperkte onbenutte capaci teit van de olieproducerende landen. Dat maakt de situatie nijpender, aldus Van der Linde. De aanvalstactiek van de VS is erop gericht de oorlog tot het Iraakse grondgebied te be perken. Het Amerikaanse ministerie van Defensie houdt er ï-ekening mee dat Sad dam probeert zijn oliebronnen te vernieti gen. Een nog zwarter scenario is dat hij de olie velden van Saoedi-Arabië en Koeweit weet te bestoken. Van der Linde: „Je zag in de Golfoorlog al dat iedereen heel zenuwach tig werd toen Irak een raket in de richting van Saoedi-Ai-abië vuurde. De extra olieca paciteit zit maar in een klein gebied vlakbij Irak." ANP Hoofdredactie: A L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax: (0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax. (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)273000 Fax. (0113)273030 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645741 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114) 372771 E-mail. redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111) 454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vri|dag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee. Goes en Hulst 8.30-17 00 uur internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantow/jj zondag van 16.00 tot 18.00 uur Tel (0118)484000. Fax(0118)470100 Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand- 20,50 per kwartaal: 55,10 per jaar: 209,90 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen I uitsluitend schriftelijk, 1 maand voer ii het einde van de betaalperiode. I Losse nummers per stuk: maandag l/m vrijdag:€ 1,10 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden j uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd. Voor gewone advertenties: Tel: (0118) 484240 Fax-(0118) 470100 Voor kleintjes. Tel. (0118)484321 j Fax: (0118)484370 Auteursrechten voorbehouden Uitgevorii Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concem. De dan aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voorffï» (abonnementon)admmistratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten ene* ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ol door ons zorgvuldig geselecte*> dorden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schrilteli|k melden bi|.~PZC. afde*t i islbus 3223. 4800 MB Breda Behoort tot LUGQGflGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2003 | | pagina 4