Droomplantage wordt illusie
Romantisch van aard
23
woensdag 5 februari 2003
Een Franse vrouw, Agnes,
ontvlucht aan het eind
van de zeventiende eeuw met
twee zussen en haar zwager
Raoul vanwege hun geloof
haar vaderland. Deze Huge
noten belanden in Neder
land en nemen daar in 1685
de boot naar Suriname. Het
begin van een avontuur vol
idealen: ze willen een plan
tage beginnen, maar hun
plantage wordt anders dan
de andere.
Iedereen zal er gelijk zijn. Dus
geen slavendrijverij, geen
wreedheden of lijfstraffen. Als
de gevluchte Fransen eenmaal
in het tropische land wonen, in
die hitte en die harde natuur, die
allerlei ziekten en ongemakken
met zich meebrengen, blijken
hun dromen illusies. De blanken
die er al wonen, denken heel an
ders over slaven. Lijfstraffen
vinden ze heel normaal voor die
'inferieure mensen'. Zo wordt
de verhouding met de planters
in Suriname ook moeilijk. De
naam van hun plantage, Bel exil
(Mooie ballingschap) wordt een
droom die niet uitkomt.
Het is dit jaar 140 jaar geleden
dat Nederland als een van de
laatste koloniale mogendheden
de slavernij afschafte en boven
dien is het ook honderd jaar ge
leden dat de Surinaamse schrij
ver Albert Helman (1903-1996)
werd geboren. Reden voor To
neelgroep De Nieuw Amster
dam om dit seizoen twee toneel
stukken over dit onderwerp te
brengen. De eerste is De stille
plantage, gebaseerd op twee ro
mans van Albert Helman.
Toen regisseur Aram Adriaanse
ging nadenken over dit stuk,
speelde al de discussie over een
monument voor slavernij dat in
het Amsterdamse Oosterpark
moest komen. Adriaanse: „Net
zoals er veel gediscussieerd
werd over het geld van joden,
dat voor nazaten moest worden
vrijgemaakt, ontstond er ook
discussie over het slavernij ver-
Mike Libanon (links) en Kim Zoutendijk in een scène uit De Stille Plantage.
leden. Vijf jaar Tweede Wereld
oorlog is peanuts vergeleken bij
de driehonderd jaar slavernij.
Het is interessant je af te vragen
of hier nog gevolgen voelbaar
zijnEr zijn mensen die zeggen
dat ze dagelijks voelen dat ze
een nazaat van de slaven zijn.
Maar er zijn ook mensen die zich
richten op de toekomst. Wij wil
len als gezelschap die geschie
denis wel vertellen. Want het is
altijd, zowel in Suriname als in
Nederland, een gesloten boek
geweest. In geschiedenislessen
werd er nauwelijks oververteld.
Toen ik tijdens mijn middelbare
schooltijd in Nunspeet woonde
en in Harderwijk op school zat,
heb ik nooit iets over het slaver
nijverleden van Nederland ge
hoord. Het is als het ware dood
gezwegen. Wij hopen er nu met
deze stukken een bijdrage aan te
leveren."
Scenarioschrijver Hans de Wolf
heeft voor dit stuk twee romans
bewerkt van de Surinaamse
schrijver Albert Helman (pseu
doniem van Lou Lichtveld,
1903-1996): De stille plantage
en Laaiende stilte. Het zijn bei
de twee belangrijke boeken over
de planterswereld in Suriname.
Het tweede boek is gezien van
uit het perspectief van de
schoonzus van de planter, Ag
nes. Dat vertelperspectief heeft
De Wolf in het hele stuk doorge
voerd.
Het vertelt dus ook hoeveel
moeite Agnes (gespeeld door
Anke Engels) had om trouw te
blijven aan haar idealen. Ze
wordt verliefd op een slaaf, Isi
dore (rol van Mike Libanon) en
waarschuwt haar zwager Raoul
niet teveel toe te geven aan de
andere planters, ook al komen
ze buiten de blanke gemeen
schap te liggen.
Het is niet voor niets dat De
Nieuw Amsterdam (DNA) dit
stuk met deze thematiek brengt.
Het is een gekleurd gezelschap,
dat ooit begon om acteurs van
uitlopende nationaliteiten op te
leiden in een tijd dat de toneel
wereld nog geheel 'blank' was,
terwijl op straat al duidelijk te
zien was dat Nederland multi
cultureel aan het worden was.
Madeleine Rood
De Stille Plantage wordt don
derdag gespeeld in 't Beest in
Goes, 20.30 uur.
Het Reicha Blaaskwintet is
al eens eerder in Vlissin-
gen geweest. Lag het accent
toen op modern repertoire, het
CineConcert van aanstaande
zondag staat in het teken van
klassiek-romantische muziek.
Dit voor veel luisteraars meer
vertrouwde terrein betekent
niet dat er zondag een keur
aan bekende componisten
voorbij komt. Volgens Jan Jim-
kes, hoboïst van het kwintet,
komt dat doordat muziek voor
blaaskwintet een trage start
heeft gemaakt: „Het blaask
wintet heeft zich laat ontwik
keld. Pas aan het begin van de
negentiende eeuw heeft de
componist Antonin Reicha de
eerste schreden gezet voor deze
bezetting. Namen als Mozart
en Haydn zul je bij ons dan ook
niet gauw tegenkomen, al zijn
er wel veel bewerkingen voor
blaaskwintet van hun compo
sities gemaakt."
Ooit van Arpad Balasz ge
hoord? Franz Danzi? August
Klughardt of Ludwig Thuille?
En toch zijn dit de namen van
componisten die van wezenlijk
belang zijn geweest voor de
ontwikkeling van het blaask
wintet. Zo'n ensemble bestaat
uit een fluitist, een hoboïst, een
klarinet, een fagot en een
hoorn. Jan Jimkes denkt dat
deze bezetting in de negentien
de eeuw een grote vlucht van
het blaaskwintet in de weg
heeft gestaan: „Een hoorn en
een fluit zijn heel verschillende
instrumenten. Romantische
componisten waren juist op
zoek naar een versmelting van
klanken. Toch zijn de stukken
die we zondag spelen uiterst
romantische van aard. Het
Scherzo van Klughardt bij
voorbeeld lijkt veel op de mu
ziek van Mendelssohns A
Midsummer's Night's Dream.
Klughardt werd erg gewaar
deerd in zijn tijd, maar bleef in
de schaduw staan van Wagner
die met denderend geweld de
muziekgeschiedenis in raas
de."
Het Kwintet van de Hongaarse
componist Arpad Balasz is het
enige moderne werk in het pro
gramma. Balasz schrijft in de
traditie van Bartok. Ook hij
gebruikt voortdurend elemen
ten uit de Oost-Europese
volksmuziek, al is zijn muziek
wat luchtiger van karakter dan
die van zijn grote voorganger.
Het concert eindigt met een
groots opgezet, romantisch
werk van de Duitse componist
en muziektheoreticus Ludwig
Thuille.
Douwe Eisenga
Het CineConcert wordt zondag
morgen (11.30 uur) gegeven in
CineCity in Vlissingen.
Tot en met 31 maart zijn er drie
exposities in Galerie Icon in
Middelburg. Reeds lopen Ero
tiek in de kunst en de tentoon
stelling van werken in acryl van
de in Middelburg geboren kun
stenares Anshla Ramphal.
Daar is nu bij gekomen een ex
posities van tekeningen en
schilderijen van Kees Mol. Deze
in Goes werkende kunstenaar
werd in 1937 in Middelburg ge
boren en kreeg les van onder an
deren Jac Prince. Zijn stijl vari
eert van zuiver figuratief tot ab
stract. Dagelijks, behalve op
zondag, te zien van 12.00 tot
16.00 uur.
De kunstenaar Piet Bulthuis
(1898-1988) woonde in Zierik-
zee toen op 1 februari 1953 de
dijken doorbraken. In een reeks
gouaches legde hij de trieste
verlatenheid van het rampge
bied op Schouwen vast. Te zien
tot en met 13 februari in de Di
rectiekamer in De Drvkkery in
Middelburg, gedurende de win
keluren.
Tot 12 april heeft het Fruitmu-
seum in Kapelle een tentoon
stelling over het lieveheers
beestje georganiseerd. De
expositie biedt grote fotopane
len en objecten die met lieve
heersbeestjes t^ maken hebben.
Aan bod komen volksnamen,
stippen, kleuren, eten en de le
venscyclus (maximaal drie jaar
oud). Een speciaal onderdeel
vormt een kleine serie aquarel
len van de hand van Inge van
Noortwijk. Het museum is ge
opend op woensdag- en zater
dagmiddag van 13.00 tot 17-00
uur.
Tot en met 28 april exposeert
beeldend kunstenaar Kees van
de Wetering pasteltekeningen
in de ABN-AMRO-bank aan
het Havenpark in Zierikzee.
Deze nieuwe pastels tekende hij
op locatie in Frankrijk en Zee
land. Door zijn persoonlijke
vertaling van het onderwerp
laat Van de Weterering zien dat
zijn ontwikkeling met dit mate-
driaal niet heeft stilgestaan.
Geopend van maandag tot en
met vrijdag van 9.00 tot 17.00
uur.
In deWillem3 in Vlissingen
wordt vrijdag (20.00 tot 22.30
uur) de expositie geopend van
Arjan Janssen met een poëzie-
avond. Hierbij zijn aanwezig de
dichters Astrid Lampe uit
Utrecht, Erik Lindner uit Am
sterdam en F. van Dixhoorn uit
Middelburg. Arjan Janssen
toont composities van met el
kaar kruisende lijnen en banen,
die overgaan in rasters. Ge
opend donderdag tot en met
zondag van 12.00 tot 17.00 uur
Onder de titel Second Skin ex
poseren drie kunstenaars tot en
met 6 april in deWatertoren AK
in Oost-Souburg. Zondag om
14.00 uur wordt de tentoonstel
ling geopend van Marco Cops
(Je maakt deel uit van een we
reld die enerzijds echt en tast
baar lijkt, maar anderzijds geen
houvast biedt, geen eenduidige
betekenis in zich draagt), van
IJna Heniy uit Ierland ('All the
Wrong': projecties van angst en
verlangen, onschuld en bevrij
ding...) en van Lize Keldermans
(kunst om te drinken, te dragen
en in te verblijven). Geopend
donderdag tot en met zondag
van 12.00 tot 17.00 uur.
Zondag wordt de expositie Ta-
les of the Skull, van Narcisse
Tordoir (een samenwerkingpro-
ject met David Neirings) in de-
Willem3 in Vlissingen geopend
over individu, geschiedenis,
kunst en samenleving. Het be
treft een drieluik van 3 meter
hoog en 4,5 meter breed. Tegelij
kertijd wordt de expositie van
Ton Slits geopend onder de titel
Wishfull Thinking. In een papie
ren gordijn van 3 bij 6 meter
heeft hij ons beeld van de kos-
mor uitgesneden. De expositie
duurt tot 6 april en is geopend
van donderdag tot en met zon
dag van 12.00 tot 17.00 uur.
Onder de titel Wat voert gij in
uw schild?! wordt een tentoon
stelling over oude en nieuwe
heraldiek gehouden in Koffie-
en theeschenkerij St. John in
Middelburg. Deze kleine expo
sitie laat een keuze zien uit de
wapencollectie van het Neder
lands Genealogische Bureau en
de familiewapens van J. -M.
Hangoor. De expositie loop tot
en met 12 april en is geopend
van maandag tot en met zater
dag van 8.30 tot 18.00 uur.
Liesbeth Binkhorst exposeert
tot en met 15 april bij de San-
quin Bloedbank in Middelburg.
Het betreft de serie Vaults (Ge
welven) en drie studies. Vaults
omvat zeven schilderijen met
olieverf op doek en de drie stu
die zijn aquarel-gouache op pa
pier. Zij werkt tevens als por
tretschilder en exposeerde haar
vrije werk solo op verschillende
plaatsen in Nederland. Ge
opend op maandag, dinsdag en
woensdag van 14.00 tot 20.00
In Bergen op Zoom is het zondag
weer galerie-zondag. Men kan
dan een kunstwandeling maken
langs schilderijen, zeefdruk
ken, beelden in brons en hout,
aquarellen, sieraden, glas enzo
voorts. Van 14.00 tot 17.00 uur
zijn geopend Interium, stuART
Galerie, Galerie Govert van
Dijk, Galerie de Mollegangen en
de Artotheek
De fototentoonstelling Plenty
tot go on van Ludmila Kalmae-
va in de gang naar de toiletten
van de Drvkkery in Middelburg
is een weerslag van een installa
tie die zij maakte tijdens de kun
stenaarsmanifestatie En Pas
sant in de Grote Kerk in Goes.
Ze zette een toilet tegen een van
de pilaren en nodigde mensen
uit daarop plaats te nemen. En
fotografeerde hen. Te zien tij
dens de winkeluren.
MAANDAG
Inleiding
Hans Pot houdt een inleiding op de voorstelling Die Lustige Wit-
we.
Dit gebeurt in samenwerking met de ZVU. De voorstelling zelf is
13 februari.
Stadsschouwburg, Middelburg, 19.30 uur
Lebbis
Het derde soloprogramma van Lebbis heet Vuur.
En daarmee geef ik eigenlijk al teveel weg. Denk daarom
maar aan water. Drie uur fietsen in de zon, harde wind
tegen, onpeilbare dorst en dan eindelijk, klaterend fris,
ijskoud water.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
Henk van Ulsen
Henk van Ulsen brengt zijn programma Spelen met woorden.
Hierin staan werken centraal van onder anderen Ida Gerhardt,
Liselore Gerritsen, Gerard Reve, Annie M.G. Schmidt, Martinus,
Rutger Kopland, Gerrit Komrij, Kees van Kooten, John O'Mill,
Shakespeare en Tucholsky.
Deze voorstelling, in samenwerking met de Openbare Biblio
theek, is uitverkocht.
Gasthuiskapel, Tholen, 20.15 uur
DINSDAG
Poetry Slam
Vijf dichters/performers gaan in Poetry Slam de strijd aan om de
gunst van het publiek.
Het publiek is de jury en kan door applaus of het uitblijven daar
van bepalen welke slammer de beste is. Verder werken mee
deejays Bas en Lance, veejay Grootendorst en Zingo.
Arsenaaltheater, Vlissingen, 19.30 uur
Lebbis
Het derde soloprogramma van Lebbis heet Vuur.
Zie maandag.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
Irish Unplugged
Irish Unplugged is een veelzijdig programma.
Er treden Ierse vedetten voor het voetlicht zoals Frances Black
band, Kieran Goss en 'box-virtuoos' Dave Munnelly friends in
een afwisselend theaterfolkfestival. Het biedt gezellige meezin
gers, ingetogen ballads, virtuoze dansmuziek en vermakelijke
verhalen.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
5 tm 11 februari
VLISSINGEN
Cine City (Belbios 0900-9363/www.cinecity.nl)
Catch ineifyoucan. domaendi 13.45,16.15,19.en21.45u, vrza
en zo 13,16, 19, en 22 u;
Gangs of New York. wo 13,19 en 21.15 u., do ma di 13.45,19 en 20
u, vr en za 15,18.45, 21.15 en 22. u, zo 15,18.45 en 21.15 u;
Spy Kids, wo 13 en 16 u.,do ma en di 13.45 u„ vr za en zo 13 u.;
Piraten Planeet, wo vrza en zo 13 u., do ma di 13.45 u.;
Harry Potter en de geheime kamer, wo vr en za 13 u., zo 16.30 u.,
Harry Potter and the Chamber of secrets, wo 19 u.;
Pietje Bell. wo vr za en zo 13 en 16 u„ do ma di en wo 13.45 en
16.15 u.;
De Ramp. wo 16.30 u., vrza en zo 13 u.,
8 Mile, wo 16,18.45en22u.,domaendil6.15,19en21.45u.,vren
za 16, 18.45 en 22.15 u„ zo 16,18.45,21.45;
Die Another Day. wo 13, 16, 19 en 22 u., do ma di en wo 13.45,
16.15, 19 en 21.45 u„ vrza en zo 13,16,19 en 22 u.;
Sneak. ma 22 u.;
Lord of the Rings 2. wo 14,19 en 22 u., do ma en di 13.45 en 20 u.,
vrenza 16,18.30, 21.15 en 21.45 u„ zo 13, 20 en 21.15 u.;
De Tweeling, wo 15.30 19 en 22 u.,do 16.15 en 21.45 u., vrza en zo
15.30 en 19 u., ma 16.15 en 19 u.,di en wo 16.15,19 en 21.45 u.
MIDDELBURG
Schuttershoftheater (0118 613482/
www.schuttershoftheater.nl)
Promises, do 20 u;
The Pianist, wo 20. u., vr 22 u., za 19.30 u., zo 20. u. en di 20. u.;
Moonlight vr 19.30 u., za 22.30 u.,ma 20. u.
The Travelling Birds zo 14. u.;
Die Reise nach Kafiristan Wo 20 u.
Peter Pan - terug naar Nooitgedachtland wo. 14. u.
HULST
De Koning (0114 312030/www.merral-theaters.nl)
About Schmidt, do t/m di 20.30 u.;
Catch me if you can. do 19 en 21.30 u., vr 16,19 en 22 u„ za 13.30,
16,19en22u.,zo 13.30,16 en 20 u., ma endi20u.;
Harry Potter and the Chamber of secrets, wo 16u.;
Harry Potter en de geheime kamer, wo za en zo 13 u.,
Pietje Bell, wo 13.30 en 16 u., vr 16 u.; za en zo 13.30 u.;
Spy Kids 2. wo za en zo 13.30 en 16 u., vr 16 u.;
Lord of the Rings 2. ma di en wo 20 u., vr en za 21.30 u.;
Die Another Day. wo enzo 16 en 20 u„ do 19 en 21.30 u„ vr en za
16, 19 en 21.30 za ook om 23.30 u„ zo 16 en 20 u., ma en di 20.;
8 Mile, wo 13.30, 16 en 20 u., do 19 en 21.30 u., vr 16 en 19 u.,za
13.30,16 en 19 u., zo 13.30,16 en 20 u„ ma en di 20 u.;
De Tweeling, wo 20.30 u., vr za en zo 16 u.;
Gangs of New York, wo do en zo t/m di 20 u., vr en za 19 en 22 u.
GOES
't Beest (0113-22 8142/www. tbeest.nl)
Burning in the wind, do en vr 20.30 u.;
De Ramp, do 13.30 u.(senioren), en di 19 en 20.30.
ZIERIKZEE
Filmtheater (0111- 411223/www.fizi.nl)
Ja zuster, nee zuster, vr en za 20.30;
Some like it hot. zo 14 u.
OOSTBURG
Ledeltheater (0117-452735/www.ledeltheater.nl)
Lord of the Rings 2. Vr. en zo. 19.30 u., za. 14 en 19.30 u.
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel (0164 254886)
Bend it like Beckham, zo 19 u„ ma 20.30 u.;
Insomnia, di 20.30 u.;
Sneak Preview, do 20 u.;
De Tweeling, do en ma 20 u„ vrenza 18.30 u.,zo 16 u.;
Spy Kids 2. Wo 14 u.,vr 18.30u., za 14 u. en 18.30 u., zo 13.30 u. en
16 u.;
The Lord of the Rings 2. Wo. 19.30 u., vr. en za. 20.30 u, zo. 16 en
19.30 u;
Pietje Bell. Wo. en za. 14 u., zo. 13.30 u.;
Die Another Day. Wo., do. en di. 20 u., vr. en za. 18.30 en 21.30 u..
zo. 16,18.30 en 21.15 u.;
Harry Potter and the chamber of secrets. Wo en za 14 u., zo. 13 u.;
Gangs of New York, ma di en wo 20 u., vren za 21.30 u., zo 21 u.
BERGEN OP ZOOM
Roxy(0164233434)
Catch me if you can. do ma en di 20 u., vr en za 18.45 en 21.30 u., zo
16.30 en 20 u.;
Pietje Bell, wo za en zo 14 u.;
Harry Potter en de geheime kamer, za en wo 13.45 u., zo 13.30 u.,
8 Mile, wo do ma en di 20 u., vrenza 18.45 en 21.30 u., zo 16.30 en
20 u.;
Lord of the Rings 2. wo 19.30 u.
Het Reicha Kwintet.
