PZC
Bush heeft een goddelijke missie
Hoofddoek moslimmeisjes
straalt juist emancipatie uit
Euthanasietoerisme
wekt weerstand bij
Zwitserse bevolking
Van kroeg naar kerk bekeerde president spreekt als een dominee
4 februari 1953
dinsdag 4 februari 2003
door Ans Bouwmans
{f~~* eorge Bush wordt in woord
'LXen daad steeds evangeli-
scher. De Amerikaanse presi
dent heeft op binnenlands ter
rein een neoconservatieve
agenda geadopteerd die in goe
de aarde valt bij zijn christelijke
achterban. En hoewel Bush er
voor waakt de oorlog tegen ter
rorisme neer te zetten als een
strijd tussen christendom en is
lam, valt zijn theologisch taal
gebruik steeds meer op.
Het christelijk geloof leeft in de
VS veel meer dan in Europa. Re-
lïgie wordt actiever beleefd en
veel meer mensen zijn lid van
een kerkgemeenschap. Bijna de
helft van de Amerikanen gaat
elke week naar de kerk en van de
285 miljoen inwoners noemen
171 miljoen zich christelijk. Er
is weliswaar strikte scheiding
van kerk en staat, maar in alle
uiterlijkheden beleven Ameri
kanen hun land als een christe
lijke natie, van de eed van trouw
("één natie onder God') tot het
officieuze volkslied 'God bless
America'.
Bush is de meest openlijk religi
euze president sinds de Demo
craat Jimmy Carter (1977-
1981), maar zijn visie en opvat
tingen vertonen vooral veel ge
lijkenis met die van Ronald
Reagan (1981-1989). Extreem
conservatief en ideologisch, al
dus The New York Times on
langs. Beiden 'schamen zich niet
voor hun geloof, en geven daar
echt uiting aan, meer dan alleen
in de kerkgang'. Hun retoriek
maakt gebruik van evangeli
sche thema's en de suggestie
dat Amerika een goddelijke
plicht heeft om in de wereld het
heilige vuur van de menselijke
vrijheid te verspreiden, aldus de
krant.
De christelijke toon van Bush
valt goed in de VS, maar het is de
vraag of het 'grote midden' van
het electoraat veel op heeft met
zijn religieuze gedrevenheid.
Het tekent de zelfverzekerdheid
van de president dat hij deson
danks op binnenlands terrein
een stuk verder gaat dan
Reagan. Op het gebied van
abortus en klonen neemt Bush
ferme standpunten in: een ver
bod op late abortussen en op al
het klonen.
Op sociaal terrein probeert
Bush een voet tussen de deur te
krijgen voor de kerken. Een
steunsysteem voor christelijke
scholen kreeg hij niet door het
Congres. Ook met zijn 'initiatief
op geloofsbasis' om sociale
dienstverlening door christelij
ke instellingen met belasting
geld te steunen, wil het nog niet
lukken. Het goede werk van
kerkgenootschappen verdient
de steun van de federale over
heid, zo zei Bush vorige week in
zijn State of the Union. „God
verricht wonderen in de levens
van mensen", aldus de presi
dent, verwijzend naar een
drugsverslaafde die via een
kerk in Louisiana van zijn ver
slaving was afgekomen. Als het
niet rechtstreeks lukt, dan pro
beert hij het via de omweg van'
subsidies, tot ongenoegen van
groeperingen die strijden voor
de scheiding van staat en kerk.
Bush heeft voor Amerikanen de
allure van een 'wedergeborene'.
Hij dronk te veel, maar zag na
zijn veertigste het licht. In het
onlangs uitgekomen boek van
David Frum (ex-speechschrij-
ver van de president) staat een
citaat van Bush 'dat hij nog
steeds een kroegloper zou zijn
als hij het geloof niet had ge
had'. Dat zijn persoonlijke ge
loof ook van invloed is op zijn
denkbeelden over de wereld
werd na 11 september 2001 dui
delijk.
Kwaad
„Onze historische verantwoor
delijkheid is al duidelijk: een
antwoord geven op deze aanval
len en de wereld bevrijden van
het Kwaad", zei hij in een her
denkingsdienst in de kathe
draal van Washington kort na
de aanvallen. Uit een recon
structie van de eerste maanden
na 11 september - door gere
nommeerd journalist Bob
Woodward van The Washington
Post in het boek Bush at War -
komt ook het beeld naar voren
van een moreel en religieus ge
dreven leider.
Het door God gegeven stelsel
van normen en waarden moet
overeind blijven. Zijn afkeer
van de Noord-Koreaanse leider
('Ik walg van Kim Jong-il') was
ingegeven door diens uithonge
ring van zijn volk. „Het is in
stinctief. Misschien is het mijn
religie, maar ik ben hier ge
passioneerd over", zei Bush. Dat
gold overigens ook voor Sad
dam Hoessein, voegde hij er aan
toe.
Bush gebruikt woorden als
'boosdoeners' en 'kwaad' met
grote regelmaat in zijn strijd te
gen het terrorisme. Dat is geen
toeval. Frum - bedenker van dé
term uit de vorige jaarrede: 'As
van het Kwaad' - moest van zijn
baas komen met iets dat paste in
'de theologische taal die Bush
zich eigen had gemaakt na 11
september'.
Vorige week kleurde Bush zijn
zaak tegen Irak in de State of the
Union ruimhartig met religieu
ze woorden en termen. Hij be
schreef marteltaferelen in Irak
en concludeerde: „Als dit niet
het Kwaad is, dan heeft het
Kwaad geen betekenis." Vrij
heid noemde hij 'niet Amerika's
geschenk aan de wereld, maar
God's geschenk aan de mens
heid'.
Suprematie
Hij ging verder dan ooit door te
eindigen met een geloofsgetui
genis: „We menen niet alle we
gen van de Voorzienigheid te
kennen, maar we geloven er in,
vertrouwen op de liefhebbende
God achter al het leven, achter
de hele geschiedenis. Dat Hij
ons nu mag leiden."
Kenmerkend is dat zijn morele
overtuiging gekoppeld is aan
het 'nieuwe' conservatieve den
ken dat de suprematie van de VS
gebruikt moet worden om de
Amerikaanse 'door God gege
ven' vrijheden in de wereld te
verspreiden. Een boodschap die
in Europa stuit op een culturele
kloof, al was het maar vanwege
de openhartige eigendunk
waarmee George Bush haar ver
kondigt. GPD
door Bob Kroon
In tegenstelling tot hun Ne
derlandse collega's, mogen
Zwitserse medici niet zelf
een dodelijke injectie toedie
nen aan ongeneeslijk zieke
patiënten. Wel mogen ze hulp
bieden bij zelfdoding als de
patiënt op medische gronden
daarvoor in aanmerking
komt en vrijwillig een acte
ondertekent.
Dignitas (waardigheid) en
Exit (uitgang) zijn particu
liere verenigingen die zich in
Zwitserland bezighouden
met euthanasie. De dienst
verlening van Exit beperkt
zich tot in Zwitserland ge
vestigde patiënten. Dignitas
helpt ook wekelijks gemid
deld één buitenlandse gega
digde aan een menswaardig
levenseinde. Meestal gaat
het om patiënten uit Duits
land, Denemarken of Enge
land, waar iedere vorm van
euthanasie verboden is.
Bij aankomst in Zürich
wordt de patiënt, voorzien
van medische verklaringen,
door Dignitas overgebracht
naar een appartement in de
voorstad Wiedikon.
Daar wacht een dokter die de
verklaringen controleert en
de patiënt na ondertekening
van het zelfdodingscertifi
caat andermaal vraagt of hij
vastbesloten is vrijwillig uit
het leven te stappen.
Dan krijgt de patiënt een glas
met een (lOx) dodelijke dosis
sodium penthiobarbital, het
zelfde preparaat dat in Ame
rika voor de executie van ter
dood veroordeelden wordt
gebruikt. De patiënt zuigt de
drank op door een rietje, valt
terstond in een diepe slaap en
overlijdt na enkele minuten.
Dignitas is enkele jaren gele
den opgericht door Ludwig"
Minelli, tot dan correspon
dent van het Duitse week
blad Der Spiegel, en heeft
geen winstoogmerk. Minelli
motiveert zijn overstap door
het 'afschuwelijk en einde
loos lijden van mijn doodzie- I
ke grootmoeder.'
De 2500 merendeels buiten
landse 'leden' van Dignitas
betalen een jaarcontributie
van 18 euro ter dekking van
de kosten. Dooreen lacune in
de Zwitserse wetgeving is de
door Dignitas en Exit bedre
ven passieve euthanasie niet
strafbaar. Tot voor kort baar
de dit weinig opzien, temeer .j
daar het een publiek geheim j
is dat vooral in de protestan-
te kantons ongeneeslijk zie-
ken in ziekenhuizen uitzicht- j
loos lijden wordt bespaard.
Ommekeer
Maar dat veranderde met Re
ginald Crew, een 74-jarige
Engelsman met een onge-
neeslijke neuro-vegetatieve
aandoening, die in een televi
sieprogramma Engeland tot
tranen bewoog met zijn plei
dooi voor euthanasie. Enkele
weken geleden vloog Crew
met een cameraploeg van
ITV naar Zürich om een eind
aan zijn leven te maken. Het
doodsritueel kwam thuis uit- j
gebi-eid op de buis. Eerder
was op de Deense televisie
het Zwitserse 'zelfmoordtoe-
risme' ook al gehekeld.
De bewoners van het flatge
bouw, waar Dignitas werkt,
hebben genoeg van 'het ko
men en gaan van lijkkisten'.
De Zwitserse bisschoppen
veroordeelden zowel Digni
tas als Exit.
Procureur Andreas Brunner
van het Zürichse Openbaar
Ministerie erkent dat Minel-
li's praktijken niet strafbaar
zijn, maar heeft een motie in- I,
gediend in Bern om de hulp j
van Dignitas tot ingezetenen I
te beperken. Met een verwij- i
zing naar de Nederlandse eu
thanasiewetgeving noemt
Minelli dit een 'discrimine- i
rende stellingname.' Maar i
Brunner zegt dat in Neder
land 'naar mijn weten' geen
zelfmoordtoerisme bestaat
en wijst erop dat minstens
twee artsen daar de ingreep
moeten begeleiden. GPD
Met verbod jaag je meisjes naar islamitische school
Mira van Kuijeren hoopt eind dit jaar te promoveren op een onderzoek naar de inburgering van islamitisch immigranten in Nederland en
Frankrijk. foto Jaap Rozema/GPD
door Marijke Nijboer
Wie moslimmeisjes met een
hoofddoek ziet als slacht
offers van een geloof dat vrou
wen onderdrukt, heeft het hele
maal mis. Zij vormen juist de
bovenlaag van hun groep; geë
mancipeerde vrouwen die staan
voor hun overtuiging en weten
hoe en waar ze hun recht moeten
halen.
Dat zegt geschiedkundige Mira
van Kuijeren. Zij hoopt eind dit
jdar te promoveren aan de Eras
mus Universiteit op een onder
zoek naar inburgering van isla
mitische immigranten in Ne
derland en Frankrijk.
..Meisjes met een hoofddoek
zijn het toppunt van integratie,"
zegt Mira van Kuijeren (1973).
..Volgens mij durf je alleen zo'n
conflict aan te gaan als je in
;taat bent om je in de taal van
het land uit te drukken. Die jon
ge, schoolgaande meiden zijn
bereid om de discussie aan te
gaan. Ze gaan met de rector in
oen kantoortje zitten en komen
al onderhandelend nog een heel
eind. Lukt dat niet, dan stappen
ze rustig naar de Commisie Ge
lijke Behandeling." Dat soort
dingen doe je alleen, redeneert
Van Kuijeren, als je op de hoogte
bent van de gang van zaken in
een land.
Weerstand
Door de weerstand op scholen
tegen hoofddoekjes ontwikke
len jonge moslimvrouwen zich
tot experts in strategisch han
delen. „In Nederland praten de
ze meisjes tegen de media over
tolerantie, een eigenschap die
wij menen te bezitten en waar
we erg trots op zijn. In Frankrijk
leggen ze de nadruk op vrijheid,
gelijkheid en broederschap, de
idealen van de Franse Revolu
tie."
.Veel vrouwen zonder hoofd
doek beschouwen zich als goede
moslims. Maar je kan ook geë
mancipeerd zijn mét een hoofd
doek. Veel van de vrouwen die ik
ken, zijn geëmancipeerder dan
ik. Ze hebben een gezin, een car
rière en moeten dan ook nog de
hele dag uitleggen waarom ze
een hoofddoek dragen. Ook dat
is strategisch handelen: het con
stant laveren tussen thuis en de
buitenwereld.
..Wij snappen niet dat vrouwen
kiezen voor de islam, een geloof
dat wij als onderdrukkend zien.
Maar we vergeten daarbij dat
alle geloven vrouwen hebben
onderdrukt. In Iran, een zwaar
islamitische staat, zijn meer
vrouwelijke hoogleraren dan
hier. En bij ons verdienen vrou
wen structureel nog steeds min
der dan mannen."
Elke natie heeft een beeld van
zichzelf. Die nationale identi
teit wordt opnieuw aange
scherpt, wanneer het land onder
druk staat. Het is niet toevallig
dat, nu Nederland 'opgaat' in
Europa en het ook nog eens
slecht gaat met de economie, de
roep om een streng immigratie-
en integratiebeleid aanzwelt.
Nederland, al sinds eeuwen een
immigratieland, heeft de ene
groep sneller dan de andere op
genomen in haar nationale zelf
beeld. Moslims worden volgens
Van Kuijeren nog steeds buiten
gesloten.
Ze denkt dat het geloof hierbij
een grote rol speelt. „Sinds de
kruistochten hebben wij al een
slecht beeld van de islam. Bo
vendien zijn wij zelf ontkerke
lijkt. We snappen mensen niet
die er religieus uitzien. Ayaan
Hirsi Ali is zo populair, omdat
zij uitstraalt dat je pas echt mo
dern bent als je niet in God ge
looft en nergens bijhoort."
Dat bij de moslims de meisjes
met hoofddoek nu zoveel nega
tieve aandacht krijgen, heeft
volgens haar te maken met hun
vrouw-zijn. Van vrouwen pik
ken mensen zo'n als recalcitrant
opgevatte uitdossing nog min
der. Bovendien speelt het con
flict zich af op scholen. „Dat ligt
extra gevoelig, want daar wordt
de ideologie overgedragen, daar
leer je om Nederlander te zijn.
Docenten
Van Kuijeren kan zich voorstel
len dat docenten zich druk ma
ken over hoofddoekjes. „Zeker
als die meisjes moeilijk doen
over biologielessen of niet mee
willen met uitstapjes. Aan de
hoofddoek kleven natuurlijk re
gels: meisjes worden veronder
steld zich zedig te gedragen en
respect te tonen voor leraren.
Maar er zijn meisjes die de
hoofddoek combineren met
sexy strakke kleding, of mis
bruik maken van de situatie en
onder allerlei activiteiten uit
proberen te komen omdat het
'van hun geloof niet mag'. Veel
moslims balen daarvan, want
zij lijden onder de verkeerde
beeldvorming."
Een verbod op de hoofddoek
vindt Van Kuijeren geen optie.
„Emanciperen doen mensen
vooral door scholing. Als je de
hoofddoek op school verbiedt,
sluit je die meisjes uit. Dan gaan
ze naar een islamitische school,
of blijven thuis. De meisjes die
het hoofddoekje alsnog afdoen,
zijn alleen maar teleurgesteld in
de samenleving: ze mogen niet
zichzelf zijn."
Het is tijd voor discussie over
het anti-discriminatieartikel
van de Grondwet, vindt ze. „Op
dit terrein heeft de minister van
Onderwijs te weinig macht. El
ke school bepaalt z'n eigen be
leid. Zo blijven we doormodde
ren. De afgelopen vijftien jaar
vlamde ieder jaar deze discussie
weer op. Telkens loopt het met
een sisser af. Nederlanders be
seffen onvoldoende hoeveel
vrijheden en rechten wij heb
ben, en dat die gelden voor alle
burgers."
Scootertje
Nederland moet zich richten op
het echte probleem: de achter
stand. „De gemiddelde moslim
in Nederland is allochtoon en
heeft meer sociaal-economische
problemen dan andere inwo
ners. De gastarbeiders werden
geselecteerd op hun lage oplei
ding, dus is het niet raar dat de
ze mensen aan de onderkant van
de maatschappij zitten. Dat
heeft niks met geloof te maken.
Als wij wat willen veranderen,
moeten we ons daar op richten."
En dan liefst allereerst op de
jongens. „De meisjes volgen op
leidingen en proberen te wer
ken. Veel jongens willen nog niet
deugen."
Dat is sneu voor de meisjes,
want voor hen zijn geschikte
partners dun gezaaid. „Ze wil
len een moderne man van wie ze
mogen werken. Dus halen ze een
hoogopgeleide man uit Turkije
of Marokko, of trouwen ze met
Irakezen, Joegoslaven of andere
hoogopgeleide vluchtelingen.
Ik denk dat ze straks misschien
nog eerder kiezen voor een goed
opgeleide christen, dan zo'n
jongen op een scootertje."
Karbonade
Volgens de onderzoekster is de
moslimgemeenschap volop in
beweging. „Mensen denken dat
de loyaliteit van moslims bij het
thuisland ligt, maar er is hier in
Nederland van alles gaande.
Mensen gaan zich anders orga
niseren, bijvoorbeeld in multi
culturele moskeeën. De gemid
delde moslimjongere spreekt
geen Arabisch meer. Iedereen
koopt de koran in het Neder
lands. Veel jongerenorganisa
ties doen zelf aan koranstudie.
Er zijn op internet veel chatpa-
gina's waarop heftig wordt ge
discussieerd over thema's waar
een imam niks van weet."
Van Kuijeren looft het allochto
nenbeleid van Rotterdam. „In
Gouda moeten moslimmeiden
op het vmbo karbonades klaar
maken én opeten, anders krij
gen ze een onvoldoende. Dat zal
in Rotterdam niet gebeuren."
In Frankrijk pakken ze het heel
anders aan. „Zij stellen zulke
harde eisen aan assimilatie; dat
redden sommigen gewoon niet.
En dan komen ze echt in een get
to terecht. Derde generatie al
lochtonen veranderen hun ach
ternaam, omdat ze anders geen
kans maken op een baan of een
huis,"
Toch kan Nederland op één punt
leren van Frankrijk: „Daar mag
je gewoon zeggen wat je denkt.
Er wordt stevig gedebatteerd,
en daarna is men even goeie
vrienden. Hier gaat dat altijd zo
verontschuldigend: 'Ik ben geen
racist hoor, maar...' Ook de LPF
zegt niet echt wat ze vindt. Als je
een hekel hebt aan moslims, zeg
dat dan gewoon. Waarom zo'n
ophef maken over El Moumni?
Er zijn nu eenmaal mensen die
een hekel hebben aan homo's.
En niet iedereen hoeft hoofd
doekjes leuk te vinden. Je mag
een eigen mening hebben, als je
maar niet aanzet tot haat.GPD
873 DODEN - Bij de waters
noodramp die ons land heeft
getroffen zijn zeker 873 men
sen om het leven gekomen.
Het grote aantal slachtoffers
dat vanuit Stavenisse is ge
meld heeft het dodental snel
doen oplopen.
Over het lot van honderden
mensen op Schouwen-Dui-
veland bestaat gx-ote onze
kerheid. Vooral vanuit Ou-
werkerk en Nieuwerkerk
komen onheilspellende be
richten.
Een volkomen murw gesla
gen groep vluchtelingen
wacht in het overbevolkte
Zierikzee op transpoit naar
opvang elders in het land.
WILHELMINA - Prinses
Wilhelmina heeft in een boot
van de marechaussee een
tocht gemaakt langs de ge
troffen Zeeuwse eilanden.
Het bezoek van de 72-jarige
prinses maakte heftige emo
ties los bij de dakloos gewor
den slachtoffers. Mannen en
vixmwen schreiden als kin
deren en drukten de hand
van de prinses.
JULIANA - Koningin Juli
ana heeft in Roosendaal met
geevacueerde Zeeuwen ge
sproken. Verder heeft ze een
tocht gemaakt door de on
dergelopen gebieden in
West-Bi'abant.
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax:(0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax. (0118) 470102
E-mali. redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273030
E-mail redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel (0115)645769
Fax. (0115) 645741
E-mail. redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114) 372771
E-mail; redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vri|dag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8 30-17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12 00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruretl
zondag van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2,00)
per maand: 20,50
per kwartaal; 55,10
per jaar: €209,90
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
E-mail' lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor I
het einde van de betaalperiode
Losse nummers per stuk.
maandag t/m vrijdag 1.10
zaterdag: 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW B
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93 00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden i
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd.
Voor gewone advertenties
Tel: (0118) 484240
Fax:(0118)470100
Voor kleintjes: Tel. (0118) 484321
Fax: (0118)484370
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courani BV is een onderdeel van hel Wegener-concern De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordt gebruikt voor onze
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaa!schappi|en van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
ijk melden bij PZC, afdeling
Behoort tot LUGQGflSr
