Kolkende vloedgolven overrompelden
oud-Vlissingen.
Schade in West Zeeuws-Vlaanderen
beperkt gebleven; geen slachtoffers?
In enkele uren voltrok zich een ramp.
Binnenstad van Vlissingen
metersdiep in het water.
Hoop doet leven
Proclamatie van het
Provinciaal Watersnood-Comité.
Gevaar tussen Westkapelle en
Domburg werd afgewend.
196e Jaargang No. 27
PROV. ZEEUWSE COURANT
Maandag 2 Februri 1953
De noodlotsnacht in de Scheldestad.
(T
Zware orkaan over
Vlissingen.
De storm, welke in de vroege morgen
over Vlissingen raasde, kan geken
schetst worden als een orkaan. Er de
den zich windstoten voor van 33'4
meter per seconde, terwijl voor een
orkaan als gemiddelde geldt 29 meter
pér seconde. Gemiddeld werd over tien
minuten een windkracht van 23/4 me
ter per seconde.
Zaterdagnacht is slapend Vlissingen overrompeld door het woeste water, dat
Zondagmorgen om drie uur in vloedgolven over de boulevard sloeg en reeds om
half vier de binnenstad in een kolkende binnenzéë had veranderd. Op dat tijd
stip waren nog slechts weinigen gealarmeerd. Terwijl de ramp zich voltrok be
vonden zich m de straten van Vlissingen slechts enkele tientallen personen, die
verbijsterd gadesloegen wat zich aan de Scheldestad voltrok.
Vrouwen en mannen, die komende
van familieleden, beestjes en andere bij
eenkomsten huiswaarts wilden keren,
zagen zich plotseling geconfronteerd met
de Krankzinnige woestheid van het wa
ter, dat opgezwiept door een orkaan,
Coosje BusKenstraat, Waistraat, Badhuis
straat en andere straten herschiep in een
bruisende, kokende en gevaarlijke snel-
stromende watermassa. Een vrouw en
twee mannen, die probeerden de Bad
huisstraat over te steken, konden zich
niet op de been houden, vielen en zouden
in deze nacnt van triest geweld wellicht
een tragische verdrinkingsdood hebben
gevonden, indien met een drietal jonge
mannen hand in hand een levende ke
ten vormend er in waren geslaagd de
gestruikelden weer op de been te helpen.
Een in de Badhuisstraat geparkeerde
auto werd door het water meegesleurd;
losgeslagen planken, kisten en andere
voorwerpen dreven in de donkere nacht
vooroij en intussen waren meerdere Vlis-
singers gealarmeerd. Ontsteld kwamen
vele winkeliers tot de rampzalige ontdek
king, dat hun bezit bedreigd werd en in
allerijl trachtten velen, met behulp van
huisgenoten, nog van de voorraden goe
deren te reoden wat mogelijk was.
Een onneilspeiienae noou.otssreer hing
boven Vlissingen. Velen wisten niet wat
er precies aan de hand was; gissingen,
geruchten en gruwelijke feiten vlogen
over en weer. intussen loeide nog steeds
een schrikwekkende stormwind door de
straten, waar tegen vijf uur in vele wo
ningen de lichten opgingen. Buren waar
schuwden elkaar; in de deuropeningen
verschenen mensen in nachtgewaad, met
haastig omgeslagen jassen en ongelovige
gezichten. Men kón het niet geloven. Eu
eerst toen velen zich persoonlijk hadden
overtuigd, een tocht hadden gemaakt
naar de binnenstad, over de boulevards,
waar het water in tomeloze woestenij
fluitend over de stenen sioeg, metershoog
opgolfde tegen woonhuizen en grote ge
bouwen, ja, toen moest men wel geloven.
Aan de Scheldestad had zich in enkele
uren tyds een ramp voltrokken.
HOE HET GING.
Reeds had de zee Zateruagmiddag eni
ge schade toegebracht aan de Boulevard
Evertsen, op dezelfde plaats, waar half
December vernielingen werden aange
richt. De dienst van gemeentëwerken
nam terstond maatregelen en men meen
de in de loop van de avond het gevaar
bezworen te hebben. Het zou anders lo
pen. De woeste kracht van wind en wa
ter greep omstreeks drie uur, toen 't tij-
weer hoog was, de zeewering
aan. Op vijl', zes plaatsen tegelijkertijd
werd zij opengesciicura en toen net be
gin er eenmaar was, kon me»s cte oouie-
vard meer redden.
Zware muren werden aan brokken ge
hamerd, het wegdek door het overslaan
de water opengereten en bazaltblokken
weggeslingerd of het knikkers waren.
Alleen reeds, langs de Boulevard Evert
sen ontstonden drie enorme gaten. Het
plein voor de ingang van het Strand-
hotel sloeg voor meer da nde helft weg
en het voortgejaagde zand bedekte over
een grote oppervlakte het einde van de
Badhuisstraat aan de voet van de Leeu-
wentrap. Iets verder in Westlijke richting
werd het vonnis aan de gebouwtjes van
het gemeentelijk badbedrijf voltrokken;
van de lange rij cabines bleef geen stuk
je heel en ook hier werd een groot deel
van de boulevard weggeslagen.
De restanten van de strand-reddings-
vlet lagen Zondagmorgen aan de voet
van de Leeuwentrap.
Het meest kritiek was de situatie ech
ter nóg verder in de richting van de
Nollepunt, waar juist tegenover de be
kende „Scheldeflat" een enorm gat
ontstond, dat 't dijklichaam openbrak
tot slechts enkele meters van de voor
gevel van het grote flatgebouw. Men
vreesde zelfs, dat dit gebouw onder
mijnd zou worden en dientengevolge
zou kunnen instorten. De bewoners,
die omstreeks half drie gealarmeerd
werden, hebben een paar angstige
uren doorgemaakt. Men stond gepakt
en gezakt om in geval van nood ter
stond te kunnen vluchten, maar ge
lukkig is het zover niet gekomen.
Omstreeks vijf uur werd het gevaar
voorlopig als geweken beschouwd.
Ook langs de Boulevard Bankert en
de Boulevard De Ruyter was de toestand
verschrikkelijk. Ter hoogte van het z.g.
Haventje van Meijer heeft het overslaan
de water de dijk over een lengte van ze
ker 150 meter aan de landzijde wegge
slagen en vooral direct naast het restau
rant „Victoria", waar de dijk betrekkelijk
smal is, was de situatie geruime tijd zeer
hachelijk.
Ernstig was ook de schade aan de Bou
levard De Ruyter, waar de zeewering uit
direct uit het water oprijzende muren be
staat, die het van zelfsprekend op ontzet
tende manier moesten ontgelden. De zwa
re borstwering tussen de Oprit en de Ge
vangentoren werd op verschillende plaat
sen totaal weggeslagen en van de z.g.
brug in de boulevard, die enkele jaren
geleden werd gebouwd, bleef maar heel
weinig over. Een enorm gat was even
verder, ongeveer ter hoogte van de Roei-
erswacht, in de boulevard geslagen.
Onmiddellijk nadat het tot de autoritei
ten was doorgedrongen, dat Vlissingen
door een ramp was getroffen, die waar
schijnlijk de watersnood van 1906 over
treft en bange herinneringen wakker riep
aan de verschrikkelijke dagen van Octo
ber 1944, werd onder persoonlijke leiding
van burgemeester mr, B. Kolff een breed
opgezette hulpverlenings- en reddings
dienst georganiseerd, die zijn hoofd
kwartier betrok in het voormalige Wees
huis aan de Badhuisstraat. De burge
meester, alle wethouders en de hoof
den van dienst namen elk een on-
de hoofden van dienst namen elk een on
derdeel van het noodzakelijk werk voor
hun rekening en in recordtijd werd een
dienst georganiseerd, die in staat bleek de
hulp te bieden, welke op dat moment zo
bitter nodig was.
Toen het omstreeks vier uur zover was,
was ieder tot het uiterste gespannen: zou
den de versterkingen het houden?
Ze hielden het en toen omstreeks half
vijf duidelijk werd, dat het ergste gevaar
weer achter de rug was zonder dat n
we rampen aan de eerste waren toege
voegd, slaagde eder een zucht van ver
lichting: de burgemeester en allen, die
zich met hem haden ingespannen om dit
resultaat te bereiken. De duizenden vrij
willigers, die zich op de oproep van het
gemeentebestuur hadden gemeld, de hon
derden mannen en vrouwen van alle rang
stand en leeftijd, die zich spontaan bij de
hulpploegen hadden gevoegd, en ieder in
Vlissingen, die met vrees in het hart het
kritieke uur had afgewacht.
Het gevaar was voorlopig bezworen en
weer waren» twaalf uren beschikbaar
nóg meer versterkingen aan te brengen
voor een volgend tij opnieuw de kracht
van de zeewering zou komen beproeven.
Handen waren er nodig, honderden,
zo mogelijk duizenden handen, die
een schop konden hanteren om vóór
alles de zeewering op de getroffen
plaatsen althans zodanig te verster
ken, dat er een kans bestond bij het
nieuwe tij een volledige doorbraak te
voorkomen. Onder leiding van tech
nisch bekwame lieden, zowel van de
eigen gemeentediensten als uit het
particuliere bedrijfsleven, togen hon
derden Vlissingers aan de arbeid. Er
werden zakken zand aangesjouwd,
versterkingen aangebracht van palen,
balken, vlechtwerk, rijsthout en elk
ander bruikbaar materiaal en
slaagde men er in de gaten althans
zover te dichten, dat et een kans was
op het kritieke uur verder rampen
voorkomen.
Poldergeoiea van ivrummgcn*
(.Vervolg op pag. 1.)
ALGEHELE EVACUATIE.
De situatie m woliaartsdijk werd in de
loop van de Zondag zeer kritiek. Waar
men aanvankelijk nog voor gespaard
dacht te blyven, werd bittere realiteit:
men moest tot een algenele evacuatie be
sluiten. De meeste inwoners werden by
kennissen elders ondergebracht of naar
Goes vervoerd. Toen in de nacht van Za
terdag op Zondag de noodklok in Wol-
faansdyk luidde, was de waterstand op
sommige plaatsen zó hoog, dat in de hui
zen het water reeds ver was binnenge
drongen. Zondagavond had men zes ge
zinnen nog niet kunnen bereiken.
By Scheiphoek is een gedeelte dyk
weggeslagen ter lengte van 'n halve km.
In deze gemeente zyn drie doden U
betreuren, drie bejaarde inwoners: de Ti-
jarige weduwe Hoek van Dyke, de 70-
jarige D. Schipper en de 66-jarige C.
Tramper.
uua oij Krabbendijke was de toestand
Zonuag noogst ernstig. Overwogen werd,
de oevoiking te evacueren.
Kiiland-Baih was nagenoeg geïsoleerd.
In de omgeving van beide gemeenten
slonuen uugesireKte landerijen onder
ter. Geruchten, ais zou er een gat in de
Kreeakarkdam zijn geslagen, blexea Zon
dagavond iaat, naar de Rijkswaterstaat
uit Bergen op Zoom vernam, gelukkig
van aiie grond ontbloot te zijn. Wel is
ook bij de toegang tot Zeeland grote
■cnaae aangericnl, met name aan de zij
de van Ossenisse. Hel, was ook onmoge
lijk om van Brabant" uit de provincie
binnen te komen, daar de Rijksweg ge
deeltelijk onder water stond. Ter hoogte
van Rilland-Bath was het 1,20 meter
hoog.
De Fredericapolder, de grote Reigers-
ber&sche polder en de Zimmermanpolder
staan blank.
Het verkeer over Zuid-Beveland was
uiterest moeilijk. Even voorbij de Vlake-
brug verdween de rijksweg m zee, die
zien in het gebied van Kruidingen uil-
strekt. Krabbendijke was alleen bij laag
water via Yerseke te bereiken. Ook in
het oestersdorp proefde men een sfeer
van grimmige dreiging. Donkere wolken
hingen laag over ae Ooster-Schelde, die
met ongekende kracht, terwijl de storm
bulderde en het schuim metershoog uit
waaierde, op de dijken beukte. Voor zo
ver zij niet ijlings deze dijk aan de land
zijde met zandzakken verstevigden, ke
ken de inwoners met stil ontzag naar het
angstwekkend, maar toch ook fascine
rend schouwspel van het uit alle ketenen
losgerukte natuurgeweld, 1-Iier en daar
ria.u men het zekere voor het onzekere
en bracht men zijn huisraad naar veiliger
oorden.
Üp ue wegen in Beveland was het Zon
dagmiddag druk. Vrachtauto's met zand-
7.Uiv.Ken, brokken beton, zeilen en gereed
schappen reden af en aan en alom zag
men manen met schoppen over de schou
der lopend, fietsend of op vrachtauto's
naar de bedreigde punten gaan.
In Kattendijke, waar de situatie zich
aanvankelijk slecht liet aanzien, werd
met tallozen gewerkt om de dijk te red
den. Tegen de avond kwam vast te staan,
dat dat in de eerste aanleg gelukt was.
Daardoor was een groot gebied, waarin
Goes lag, behouden gebleven.
Na middernacht vernamen wij nog, dat
Oudelande en Baarland in het water lig
gen. In Oudelande zouden twee slacht
offers te betreuren zijn. Ook In Elle-
woutsdijk was de toestand hopeloos.
Geen gasgeen water
Voor honderdduizenden guldens
schade aan bedrijven.
Met angst en ontzetting zagen de spaarzame nachtelijke toeschouwers hoe het
zeewater in de Vissershaven en de Voorhaven te Vlissingen over de kademuren
vloeide en zich als een cascade uitstortte over de oude stad. In ijltempo werd
alarm gemaakt om de vele honderden, die rustig te slapen lagen, op het gevaar
te attenderen.
Bewoners van benedenverdiepingen en sousterrains moesten de vlucht nemen
voor het wassende water, dat op sommige plaatsen een hoogte van drie meter
bereikte.
Vrijwel allen konden zich in veiligheid stellen. Slechts een enkele maal moest
een venster of een dak ingedrukt worden om slapers te kunnen wekken.
Geen tijd was er echter om in dit be
langrijke zakencentrum van Vlissingen,
waar zovele winkels en werkplaatsen ge
vestigd zijn, ook maar iets te redden van
de handelsgoederen, die in winkels en
paknuizen opgeslagen lagen.
De schade beloopt honderd duizenden
guldens.
Toen in de vroege ochtend het water
begon te vallen bood de oude binnenstad
een troosteloze aanblik.
Met enkele boten, are per vrachtauto
waren aangevoerd, werd hulp geboden
aan gezinnen, die moesten evacueren.
De boten voeren tussen ronddobberen
de matrassen en halve winkelinventaris-
sen, sinaasappels en gerookte vis.
schoenen en tafelkleedjes.
In de sousterraïnwonmgen aan de Bad
huisstraat en de Paüngstraat verloren
verscheidene families practisch haar ge
hele meubilair.
Zondagochtend ving de brandweer di
rect aan met het leegpompen van sous
terrains op punten, waar dat mogelijk en
nodig bleek. Droogkomende straatgedeei-
ten bleken ernstig vernield te zijn door
de heftige stroom. Trottoirs waren ge
deeltelijk weggespoeld en palen en weg
wijzers omver geworpen.
De gewoonte om auto's op straat te
parkeren bleek noodlottig te zijn, want
verscheidene wagens stonden tot aan de
kap in het water.
HET BROOD.
Een ernstig feit is, dat in de oude stad
niet minder dan tien bakkersbedrijven
uitgeschaKeld zijn. De bakkerspatroons
heDben een noodvoorziening georgani
seerd, waardoor Maandagmorgen vol
doende brood verkrijgbaar zal zijn, maar
dat brood kan niet thuis bezorgd worden.
GEEN GAS.
De gasvoorziening viel Zondagmorgen
in de gehele stad uit en in enkele delen
de stad ook de drinkwatervoorzie
ning.
Het provinciaal gasbedrijf te Vlissingen
moest na het onderlopen van het fa
brieksterrein de productie staken. De
gasfabriek te Middelburg voorziet nu de
kleinere Walcherse gemeenten zoveel
mogelijk van gas.
Vlissingen zelf is van gas verstoken.
Het herstel van de fabriek te Vlissingen
zal na het droogvallen van het terrein
enige dagen in beslag nemen, omdat de
machinekamer onder water heeft ge
staan.
VELE VRIJWILLIGERS.
In het gebouw van het voormalige Bur
gerweeshuis aan de Badhuisstraat werd
een bureau voor de hulpverlening inge
richt, dat reeds vroeg in de ochtend goed
functionneerde. Aan de oproep van de
burgemeester en van de directeur der
Kon. Mij. „De Schelde" om zich in werk
kleding te melden voor hulpverschaffing
gaven direct vele honderden gehoor.
Minder druk was het gelukkig in de
Bonedykeschool, waar de Rode Kruis-
vlag wapperde. Door het Nederlandse
\/aarde zal worden geëvacueerd. In Goes I Rode Kruis was daar een evacuatiecen-
3 gisteravond geen gist voor het brood. 1 trum ingericht. De meeste gezinnen kon
den bij bevriende families onder dak ge
bracht worden.
Ongeveer 100 vrijwilligers waren wel
dra overal in Vlissingen bezig met nood-
herstel. Dat waren zowel mannen als
vrouwen. Daarbij was personeel van de
Kon. Marine, de C.O.A.K.,, de Nationale
Reserve, de reserve-politie en vele Am
bonezen.
BSJ HET STATION.
Zondag arriveerde geen enkele trein in
Vlissingen. Dat zou ook bezwaarlijk ge
weest zijn, want des nachts had het sta
tionsemplacement onder water gestaan.
Het water steeg zo hoog, dat men nog
even beducht was voor de motoren van
een stilstaande dieseltrein. Bij wachtpost
66 sloeg het water een gat in de spoor
baan.
Ernstiger dan bij de Spoorwegen was
de schade by de bouw van de grote zee
sluizen. De sluisput is geheel volgelopen
en de daarbij aangerichte schade kon nog
niet worden vastgesteld.
De smalle landstrook van het Eiland te
Vlissingen is tussen de Schelde en het
Binnenhaven-complex ernstig beschadigd.
Met man en macht wordt gewerkt om op
dit gevaarlijke punt zo snel mogelijk her
stelwerk te verrichten.
DE PROVINCIALE
STOOMBOOTDIENSTEN
De directie van de Provinciale Stoom
bootdiensten deelde ons Zondagavond me
de, dat de aanlegplaats te Kruiningen is
vernield, die te Terneuzen en Perkpolder
zijn beschadigd en die te Breskens on
bruikbaar is, omdat de haven val wrak
hout drijft. De dienst Zierikzee—Katse-
veer kan niet gevaren worden omdat men
geen verbinding kon krijgen met Zierikzee.
Nog niet valt te zeggen, wanneer de
diensten hervat zullen worden.
TREFFEND
Treffend was het aanbod van een be
kend oud-Vlissinger, de heer Nachbar,
destijds gezant van het Brittannia-hotel en
thans hotelhouder in Roermond. Hij tele
foneerde: „Mijn hotel staat geheel ter be
schikking, wanneer U evacués kunt zen
den'.
Het kon niet en het was gelukkig ook
niet nodig. Maar het gebaar is in Vlis
singen bijzonder geapprecieerd T
ZONDAGAVOND!
-Het was Zondagavond een gelukkig
moment toen de P.Z.E.M. er in slaagde
de rioolpomp te herstellen, waardoor in
versneld tempo het water uit de oude
stad van Vlissingen kon wegvloeien. De
geïsoleerde bewoners kregen reeds ge
brek aan drinkwater cn er was ook be
hoefte aan warm voedsel. Men hoopte
Maandagmorgen de gehele binnenstad
weer droog te krijgen.
Ir. Wiersma's indrukt
Dc toestand in Nieuw- en
St Joosland.
De heer ir. A. G. Wiersma, hoofdinge
nieur van de Polder Walcheren meld
de ons gisteravond ora elf uur omtrent
Arnemuiden, Nieuw- en St. Joosland het
volgende: In Arnemuiden zijn de Oranje
polder en Suzannapolder ondergelopen.
De zeedijk heeft het begeven. De binnen
dijk van de Oranjepolder en de Polder
Walcheren is nu zeewering geworden. De
kruin van deze dijk is beschadigd. Maat
regelen zijn genomen om hierin te voor
zien.
Het wachten is thans op het zakken
van het water.
In Arnemuiden gebruikt men de spoor
lijn als hulpwaterkering en men is bezig
deze te versterken.
In Nieuw- en St. Joosland is de toe
stand niet ongunstig. De algemene indruk
van ir. Wiersma is: de wind neemt geluk
kig af, hoop doet leven 1
NIEUW- EN ST. JOOSLAND
Uit de gemeente Nieuw- en St Joos
land vernamen wij, dat Zaterdagnacht
alarm werd gemaakt, omdat een drietal
polders dreigde onder te lopen namelijk
de Suzanna, de Nieuwerkerk^ en de Ra
penburgpolder.
De Suzanna en de Nieuwerkerkepol-
ders vloeiden zo snel vol, dat men ogen
blikkelijk met de ontruiming moest begin
nen. Aanvankelijk met één en later met
meer boten werdén alle bewoners geëvacu
eerd.
Er is veel vee verdronken. De geëva-
cueerden werden bij boerenfamilie s in de
omgeving ondergebracht.
In het Rapenburgpoldertje woont slechts
een gezin, dat gered werd.
Men heeft nog getracht dit poldertje te
behouden. Een vijftigtal personen beijver
den zich met schoppen en zand een laagte
in de dijk op te hopen, waarover het wa
ter vloeide. Dat gelukte, maar toen was
een duikertje onderloops geworden en
stroomde het poldertje toch vol.
Zondagavond te twaalf uur vernamen
wij uit Nieuw- en Sint Joosland, dat met
man en macht werd gewerkt om de gaten
in de Nieuwlandse dijk te dichten met
zandzakken. Het water was zakkende en
men beschouwde de toestand als Iets gun
stiger.
In Ritthem heeft de zogenaamde Zuid-
Pe waterramp, welke o.a. onze provincie heeft getroffen, noopt tot onmiddel
lijke actie!
^ersteld ma£ worden, dat in de getroffen en bedreigde delen der PROVIN
CIE door de locale autoriteiten de allereerste voorzieningen in de onmiddellijke
nood zuilen zyn of worden getroffen.
De leden van het Provinciaal Comité, die in die dèlen der provincie woonachtig
ztin, worden verzocht zoveel mogelijk deze voorzieningen te leiden en, voor
zover nodig, te organiseren.
De toestand in de provincie is op dit ogenblik nog te weinig overzichtelijk
dan dat het Dagelijks Bestuur van het Comité hierin leiding of bepaalde aanwij
zingen zou kunnen geven.
Ieder Comité-lid en ieder autoriteit zal ongetwijfeld spontaan handelen naar
beste inzicht en vermogen.
Wat betreft de financiële zjjde der ramp, stelt het Provinciaal Comité zich
bereid als centrale verzamelplaats te fungeren voor alle geldinzamelingen ten
behoeve van de slachtoffers van de overstromingen in de provincie.
Aan de leden van het Provinciaal Comité en de plaatselijke autoriteiten wordt
dringend verzocht plaatselijke comité's te vormen tot het houden van collectes
en de opbrengst dier inzamelingen over te maken aan het BIJKANTOOR DER
AMSTERDAMSE BANK TE MIDDELBURG (Girono. 37721) TEN GUNSTE VAN
DE REKENING VAN DE PENNINGMEESTER VAN HET PROVINCIALE WA
TERSNOOD COMITé IN ZEELAND, Mr. J. F. van Deinse.
Aldus zal gezorgd kunnen worden voor een billijke en gelijkmatig» schadeloos
stelling voor alle getroffenen in de provincie.
Het spreekt wel vanzelf, dat het Provinciaal Comité bereid zal zyn zich aan
te schakelen aan de hulpverlening, welke door het Nationale Rampenfonds, door
Het Nederlands Rode Kruis, het Oranje-Kruis en andere Nederlandse hulporga
nisaties zal worden georganiseerd.
Het adres van het Provinciaal Comité is ter PROVINCIALE GRIFFIE,, DAM 6
te MIDDELBURG.
Het Dagelijks Bestuur,
Jhr. Mr. A. F. C. DE CASEMBROOT, Voorzitter.
J. GOEDBLOED, Secretaris.
Mr. J. F. VAN DEINSE, Penningmeester.
SS P«™9TeJgnenRa,nme1Pold«s °P Oost-Walcheren
Bij fort Rammekes vloeit zeer veel wa- j
ter door.
Zondagavond waren twee honderd man
bij het spaarzame licht van autokoplam
pen aan het werk om de twee grote gaten
in de dijk te dichten bij Fort Rammekens
en Fort De Ruyter.
Er waren meer gaten en zwakke plek
ken in de dijk, maar dank zij het feit, dat
er nog een slaperdijk lag waren de andere
gaten niet zo belangrijk.
De gehele nacht zou er doorgewerkt
worden en men had goede hoop dat de si
tuatie hedenmorgen verbeterd zou zijn.
Er stond Zondagavond 20 c.m. water op
de weg naar de dijk.
Zondag zijn de zieken en ouden van da
gen afgevoerd naar het noodziekenhuis te
Souburg en naar familie elders op Wal
cheren of Beveland. Ook zijn een aantal
boerderijen geëvacueerd, voorzover de be
woners daarop prijs stelden.
200 mannen zwoegden dag en nacht
Middelburg en andere gemeenten zonder drinkwater.
Te oordelen naar de dikke stoomkolomamnejö ap uaöaj apan ap uj goiz aip 'uaiu
lucht aftekendengeleek het Zondagmiddag, alsof er van achter de duinkant van
Westkapelle naar Domburg een stoomtrein zwaar-puffend voortsnelde. Zo op 't eer'
ste gezicht een vreedzaam beeld in een vredig landschap, maar hoe geheel anders, de
realiteit.
Achter de duinen kolkte een wildgewor-
den zee; de atoomkolommen bleken mach
tige brokken wit- en bruisend zeewater, die,
stenen en klei meesleurend, hoog over het
duin heensloegen en de weg van West-
kappel naar Domburg blank zetten.
zTemidden van deze woedende elementen
kroop onze auto over de met slik en ste
nen bezaaide weg naar het kritieke gedeel
te in het duin bij strandpaal 3, waar in de
rampnacht een gat van 25 meter was ge
slagen.
Voor wij bij het bedreigde punt aan
kwamen, moesten we verscheidene malen
stoppen doordat het overkomende water,
dat als het ware met bakken over onze
wagen werd uitgestort, het uitzicht volko
men belemmerde.
ter van de Polder Walcheren, de heer
Bij strandpaal 3 leidde de hoofdopzich-
Hoefkens, de reddingswerkzaamheden.
Ongeveer 200 arbeiders uit Domburg,
Zoutelande en Westkapelle stonden onder
zijn bevel.
Doornat van het regen- en zeewater,
de pet door middel van een touwtje vast
op 't hoofd gebonden, gelukte 't deze men
sen met inzet van al hun krachten het ge
vaar daar af te wenden. Tonnen klei zijn
in het gat gestort. Draglines waren voor
dit zware karwei ingeschakeld, 's Mid-
s om half vijf kon men zeggen: de dijk
houdt I
f 73.000SCHADE.
Mr. W. F. Crommelin, de burgemeester
van Domburg, die wij in het gemeentehuis
in conferentie aantroffen met de wethou
ders en het bestuur van de Stichting Bad-
plaatsbelang Domburg, was in de fatale
nacht tegen twaalf uur nog op het strand
geweest en had er niets onrustbarends ont
dekt. Een paar uur later het zal tegen
drie uur zijn geweest, aldus de^ burgemees
ter had de ramp zich voltrokken.
De nieuwe badinrichting is een ruïne, de
enkele jaren op het strand gebouwde ste
nen Toko, is als een kaartenhuis tegen het
duin gesmakt. Een bomtreffec zou geen
groter schade hebben kunnen aanrichten!
De eigenaar van de Toko heeft het ge
luk mogen smaken de ijsmachine te kun
nen redden, maar dat is dan ook alles.
Van de badinrichting is niets gered. „Al
les is verloren gegaan, we hebben een
strop van f 73.000.—, aldus mr. Cromrhe-
lin, die er, optimist als hij ia, aan toevoeg
de: „Wij zullen alles in het werk stellen
om het badleven te herstellen. Gelukkig
hebben we nog de tijd"!
GEEN WATER!
Triest, zeer triest, is de toestand in het
waterleidingbedrijf bij Oranjezon. De duin-
doorbraak bij Flensburg heeft de machine
van dit bedrijf volledig onder water gezet,
de zoetwaterkanalen zijn door het zoute
water brak geworden.
Dat betekent, dat de waterlevering aan
Mddelburg, St. Laurens, Domburg en alle
andere gemeenten, die door dit waterléi-
dingstation van water worden voorzien,
verstoken zijn van waterlevering.
Hoe lang? De directeur van het water
leidingstation, de heer ir. B. C. Roeters
van Lennep, haalt de schouders op. „Wie
zal het zeggen? Eén, twee, drie maanden,
het hangt van allerlei factoren af. Mis
schien kunnen wij water uit Beveland be
trekken, misschien uit Vlissingen. We
kunnen nog niets definitiefs zeggen, alles
Is nog zo vers! Gelukkig hebben wij in de
watertoren te Middelburg nog een reser
ve aan water. Wij zouden dit kunnen dis
tribueren en tankwagens laten lopen. On
ze allereerste zorg is zo spoedig mogelijk
de machinekamer leeg te pompen. Dan
kunnen we verder zien'". In de machineka
mer staan meters water; dotten poetska1-
toen drijven daarop in een vette olielaag.
Triest beeld
liepen vol.
Twee dijkdoorbraken ten Zuid Oos
ten van Veere hebben drie polders al
daar geïnundeerd. Het zijn de Suzan
napolder, de Rapenburgerspolder en
de Nieuwerkerkerpolder. Het water
stortte zich met zoveel kracht in deze
gaten, dat de spoordam tussen de
Sloedam en Arnemuiden bezweek. De
spoorrails werden totaal verbogen en
staken grillig in de lucht.
Niet alleen de spoorbaan moest het ech
ter ontgelden. Ook de weg naar de Sloe
dam, werd bij de tweede Arnemuidse
bocht zo door het water aangevallen, dat
het reeds na korte tijd over de weg
stroomde. Deze weg moest voor het ver
keer worden gesloten, maar de verbinding
bleef gehandhaafd door de Quarlespolder
(het Zuid Sloe). Ook de meer Zuidelijk
gelegen polders werden bedreigd door het
uit het Noorden komende water, maar
door versterking aan te brengen langs de
dijk, die deze polders beschermt, slaagde
men er in verder onheil te voorkomen. Ar
nemuiden was bijna geheel door water
omringd.
Het woeste water bood een indrukwek
kende aanblik. Veel belangstelling werd
betoond voor het in veiligheid brengen
van de bewoners en het vee der over
stroomde polders. Bij Veere werd de Kat-
tenpolder overstroomd.
Evacuatie van vee.
In de hal van de coöperatieve- veiling
vereniging Walcheren te Middelburg zijn
twintig koeien, tien paarden en een
stuk of wat varkens ondergebracht. Deze
dieren zijn grotendeels afkomstig uit de be
dreigde gebieden rond Kleverskerke en Rit
them. De veilinghal wordt door deze dieren
voor driekwart bezet.
Dodelijk ongeval bij het
veer Hoedekenskerke.
Zaterdagavond is de pontonknecht W.
Lejjs van de provinciale stoombootdien
sten te Hoedekenskerke bij het meren
van de laatste boot uit Terneuzen be
kneld geraakt tussen de ponton en de
boot. Hy viel in bet water, maar was
reeds overleden.
Kook het water.
De inspecteur voor de Volksgezond
heid te Middelburg beeft er op gewezen,
dat in de gebieden waar de waterleiding
is uitgevallen, de bevolking er op dient
te letten, dat water voor huishoudelijke
doeleinden, verkregen uit andere bron
dan van de waterleiding, voor het ge
bruik gekookt dient te worden.
Verkeersongeval in
Nieuw- en St Joosland.
Te Nieuw- en Sint Joosland heeft zich
Zondag nog een ernstig verkeersongeval
voorgedaan, waarbij een dode te betreuren
viel. De motorrijder I. Goedbloed uit Middel
burg, komende uit Goes, slipte in de beruch
te bocht in het dorp en kwam daardoor te
recht onder de wielen van een juist passeren
de autobus. Zwaar gewond werd hij een wo
wing binnengebracht en overleed korte tijd
later. Eerste hulp werd verleend door dokter
de Weerd.
Vergeleken met overig Zeeland:
Gat van 45 meter in duinen van Cadzand.
In West Zeeuwsch-VIaanderen is de schade ove rhet algemeen beperkt geble
ven, In vergelijking met overig Zeeland. Niettemin is de toestand in Hoofdplaat
kritiek geweest en er gingen geruchten, dat er vier personen de verdrinkings
dood gestorven zouden zyn. Een aantal inwoners van deze gemeente evacueerde
vrijwillig, na een ernstige dijkdoorbraak. Zondagavond richtte men een bood
schap tot alle gemeenten in West Zeeuwsch-VIaanderen om assistentie. Auto's
met zand vertrokken onmiddellijk. De spuisluis by Hoofdplaat was doorgebro
ken en het liet zich gisteravond aanzien, dat evacuatie toch nodig zou worden.
De toestand was gevaarlijk en werd door deskundigen „hopeloos" genoemd.
Zaterdagavond rekende men bij de wa
terschappen en waterkeringen reeds op
een komende springvloed, doch helaas
werden de boeren niet gewaarschuwd.
de fatale nacht verdwenen nabij
Cadzand grote stukken duin in zee. Een
uit acht mannen bestaande werkploeg
moest Zondagmiddag om twee uur de
vlucht nemen. Zij waren bezig met het
versterken van het duin tussen de schor
ren en de herdykte Zwarte Polder. Bun
kers stortten van duinen af en er sloeg
een gat van ongeveer 45 meter in de dui
nen, waardoor „Het Poldertje" volstroom
de. Twee paarden en een wagen spoel
den weg; de paarden wisten zich zwem
mend te redden. De Zwarte Polder werd
overstroomd, toen het verbindingsdljkje
tussen „Het Poldertje", Zwarte Polder en
'Tienhonrdepolder bezweek. Het water
stroomde een tiental huizen en een boer
derij binnen.
De watervloed heeft de dam in de
Zwingeul weggeslagen.
De badhokjes in Cadzand werden ver
nietigd, hetgeen een schadepost van circa
f 20.000 betekent. Aan de gewassen op
het pas ingezaaide land is door het zoute
water grote schade toegebracht. Verschil
lende hotels op de duinen bevonden zich
na het wegspoelen van stukken duin op
nog geen 10 tot 15 meter afstand van het
water en werden in sommige gevallen
bijna ondermijnd. Bijgebouwen van ho
tels werden vernietigd.
Er is veel oorlogstuig blootgelegd.
In Groede cn Nieuwvliet kon een dijk
doorbraak worden voorkomen.
SCHADE AAN BRESKENSE HAVEN.
In Breskens sloegen drie vissersvaar
tuigen op de havendam en één scheepje
dreef in de fuik van de Prov. Stoomboot-
dienst. De noodsteiger voor de provin
ciale boot sloeg los en de aan de haven
staande bouwketen werden verwoest. Een
souvenir-kiosk slingerde over een af
stand van 50 meter weg. In het dorp
stond het gehele nieuwe gedeelte onder
water en op de Scheldekade spoelden
trottoirs weg. Het nieuwe hotel van de
heer A. Roest is gedeeltelijk verzakt.
Overal verdronk veel kleinvee.
Onmiddellijk nadat Zondagmorgen om
8 uur voor de gehele streek groot alarm
was gegeven, formeerden zich uit alle
bevolkingsgroepen werkploegen en in
Oostburg werd een centraaipost geves
tigd. Burgemeester mr. K. Hoekzema nam
contact op met de Gistfabriek in Brugge,
waardoor de gistleverantie gegarandeerd
werd.
Indien in de afgelopen nacht het spring
tij doorstaan is, kan de toestand in West
Zeeuwsch-VIaanderen als gered worden
beschouwd., zo meldde men ons om
streeks middernacht.
Naar wij heden morgen om half vijf nog
vernamen zullen vanmiddag om 12 uur, 250
man Belgische troepen naar Oostburg ko
men en aldaar worden ingekwartierd. De
manschappen zullen ingezet worden aan de
bedreigde plaatsen langs de kust Deze
