Ingrijpen in Kosovo was afgang
PZC
PZC
Werkgever knipt bij opsteken
tegenwind franje van de CAO
Herdenking
Ervaringen van 1999 manen Pentagon tot voorzichtigheid met Irak
Waarheidscommissie
Zuid-Afrika is klaar
met zuiveringsproces
2 februari 1953
zaterdag 1 februari 2003
!oor Cees van Zweeden
Het wordt soms vergeten,
maar in hun laatste oorlog
gen een serieuze vijand ver
nietigden de Amerikanen maar
tven tanks. Die oorlog was in
1999, toen Servië elf weken lang
.verd gebombardeerd. Een ver
gelijking met een oorlog tegen
rak gaat op enkele punten
nank, maar de ervaringen van
1999 zouden de strategen in het
i entagon tot voorzichtigheid
noeten manen.
Destijds was het doel de Ser
viërs te dwingen Kosovo te ver
laten, Maar de Amerikanen re
denden erop dat hun bommen
nog een gunstige bijwerking
/.ouden hebben: de val van Milo
sevic, de autocraat in Belgrado.
..De val van Milosevic is mijn
hoogste prioriteit", sprak Ma-
.leleine Albright, de toenmalige
i linister van Buitenlandse Za
ken. ,,Ik wil dat hij is opgekrast
.oordat ik zelf weg ben."
Ditmaal is het plan om Irak te
ontwapenen. Echter, evenals
loen, is er een impliciet doel.
Saddam Hoessein, de dictator,
noet uit de weg worden ge
ruimd. De Madeleine Albright
van toen heet nu Donald Rums
feld, en 'Rummy'maakt van zijn
hart evenmin een moordkuil. De
minister van Defensie is voor-
kander van 'verandering van
tcgime'.
De Amerikanen begonnen in
1999 aan hun bombardement in
de veronderstelling dat de ope
ratie hooguit een week in beslag
zou nemen, een voorspelling die
ou ook wordt gehoord. Het wer-
Jen vier jaar geleden elf weken.
Aanvankelijk was het plan om
de Serviërs Kosovo uit te bom
barderen, maar dat lukte niet
erg.
Verbazing
Toen na elf weken van massale
luchtaanvallen de vrede werd
getekend, zagen verbaasde tele
visiekijkers hoe eindeloze co
lonnes Servische legervoertui
gen Kosovo verlieten. Naar
verluidt waren zelfs de Navo-
x.lrategen geschokt bij het zien
van de beelden. Hadden ze zo
weinig geraakt? De feiten zijn
inmiddels bekend. Volgens een
geheim rapport van het Penta
gon, gepubliceerd door News
week, waren slechts 14 Servi
sche tanks en 18 pantservoer
tuigen onschadelijk gemaakt.
Een Servische expert, Milovan
Dracun, stelde het aantal verlo
ren tanks op 13. Maar van die 13,
zei hij, waren er zes vernietigd
door landmijnen. Vanuit de
lucht waren er slechts zeven ge
raakt.
De oogst was beschamend. Van
de480tanks waren er zeven ver
nietigd. Van de 78.000 man
schappen van het Pristina
Corps sneuvelden er volgens
Dracun 545. Geen enkele Servi
sche MiG werd op de grond ge
raakt, alleen enkele trainings
vliegtuigjes.
Wanhoop
Toen het onmogelijk bleek de
Serviërs Kosovo uit te bombar
deren begon de Navo andere
doelwitten te kiezen: bruggen,
luchthavens, een chemisch
complex, de Zastava-autofa-
briek, een televisiestudio. Maar
president Milosevic gaf geen
krimp, waarna pure wanhoop
zich van de Navo meester maak
te.
Het bondgenootschap werd ge
red door Boris Jeltsin, de Russi
sche leider die zijn pro-westerse
beleid met iedere bomaanval op
Servië verder in rook zag op
gaan. Jeltsin stelde Milosevic
voor Russische troepen naar
Kosovo te sturen, die samen met
de Navo de provincie zouden
bestieren. Milosevic aanvaard
de het Russische bod, en presen
teerde het akkoord als een
'overwinning'.
In Irak liggen de kaarten ietsje
anders. De Serviërs wisten hun
oorlogstuig te verbergen. En de
tanks en vliegtuigen die de
Navo-piloten wel konden vin
den, waren veelal modellen. De
Iraakse woestijn leent zich min
der voor camouflage en de Ira
kezen zijn wellicht minder in
ventief dan de Serviërs.
Maar daar staat tegenover dat
Saddam Hoessein zijn belang
rijkste eenheden al lang uit de
woestijn heeft teruggetrokken.
door Eelco van der Linden
De Waarheidscommissie,
Zuid-Afrika's belang
rijkste exportproduct naast
wijn, goud en diamanten, na
dert haar einde. Zeven jaar
na de eerste publieke hoor
zitting over de dagelijkse
gruwelen van Apartheid, en
vijf jaar na de publicatie van
het voorlopige eindrapport,
kan er een punt worden gezet
achter het 'zuiveringspro
ces'. Met dank aan de groot
ste dwarsligger, de natio
nalistische Zulu-partij Inka-
tha.
De Waarheidscommissie was
een voorbeeld voor heel de
wereld, maar niet geliefd in
eigen land. Het orgaan vol
deed natuurlijk niet volgens
leiders van het Apartheids
regime, inclusief Nobelprijs
winnaar W.F. de Klerk. Maar
ook delen van de ANC-top,
onder aanvoering van presi
dent Thabo Mbeki, hadden
weinig op met de commissie.
Dat kwam doordat deze ook
door het ANC gepleegde mis
daden aankaartte.
Maar de Inkatha Freedom
Party, van prins Mangosuthu
Buthelezi, huidig minister
van Binnenlandse Zaken en
tot 1994 leider van het 'thuis
land' KwaZulu, was de
grootste criticus. Hij was
door het Apartheidsregime
het hof gemaakt en in de ogen
van het ANC een collabora
teur. Voorafgaand aan de
eerste vrije verkiezingen van
1994 vocht Inkatha met het
ANC in KwaZulu een regel
rechte burgeroorlog uit
waarbij grove misdaden zijn
begaan en vijfduizend men
sen om het leven kwamen.
Buthelezi verscheen een
keer, in 1996, voor de com
missie om te zeggen dat hij of
zijn partij nooit opdracht
had gegeven tot geweld en
haar leden 'het conflict wa
ren binnen gezogen'. Inka-
tha-leden meden de commis
sie en vrijwel niemand
maakte gebruik van het prin
cipe 'amnestie in ruil voor het
vertellen van de volledige
waarheid'. De commissie
oordeelde in 1998 dat Inka
tha en dus Buthelezi verant
woordelijk was geweest voor
zeker een derde van alle ge
weldsmisdrijven en voor
3800 moorden tijdens de bur
geroorlog. Ook was er bewijs
voor de stelling dat veel In-
katha-leden door het Apart
heidsregime waren aangezet
tot geweld om zo de verkie
zingen te saboteren.
Buthelezi stapte in 1999 naar
de rechter om een proces aan
te spannen tegen de commis
sie en wist vorig jaar toegang
te krijgen tot haar documen
ten. Deze week, vlak voor de
eerste zitting in het proces,
kwamen Buthelezi en de
commissie tot een vergelijk.
De commissie accepteert wat
ze zelf noemt 'kleinere wijzi
gingen' in het eindrapport, in
ruil waarvoor Buthelezi zijn
verzet opgeeft.
De belangrijkste is dat niet
de partij maar 'zekere delen
van de partij' te maken had
den met de misdaden. Buthe
lezi vindt dat hij daarom zelf
niet als verantwoordelijke
gezien kan worden, maar de
commissie ziet dit anders:
„De bevindingen van de
commissie dat Buthelezi in
zijn hoedanigheid als partij
leider, premier en minister
van Politie verantwoorde
lijkheid draagt, blijft onver
anderd".
De commissie vindt dat alle
peilers van haar aanklacht
overeind zijn gebleven, in
clusief de beschuldiging dat
Inkatha in een complot zat
met het Apartheidsregime en
milities tegen onder andere
het ANC op de been bracht.
Waarom dat volgens hem on
zin is, zal Buthelezi nu nog
een keer op schrift stellen.
Dit document zal als officiële
bijlage worden gepubliceerd
bij het eindrapport.
Het compromis maakt de
weg vrij voor publicatie van
het rapport, waarna presi
dent Mbeki eindelijk moet
zeggen of hij nu wel of niet
compensatie wil uitbetalen
aan door de commissie er
kende (22.000) slachtoffers.
Mbeki 'zit' al drie jaar op een
fonds met daarin 85 miljoen
euro, en heeft altijd gezegd
niet aan individuele com
pensatie te denken - 'omdat
je niet tegen Apartheid
streed om het geld' - een op
merking waarmee hij zich
veel woede en een rechtszaak
op de hals haalde. GPD
Zijn Republikeinse Garde, die
volgens sommige experts
100.000 man omvat, heeft zich
in Bagdad ingegraven. Het zou
moeilijk zijn deze elitetroepen
vanuit de lucht aan te vallen
zonder een bloedbad aan te
richten in een stad van zes mil
joen inwoners.
Netzoals in Servië zou in Irak de
Amerikaanse overmacht in de
lucht dus van beperkte beteke
nis kunnen blijken. Al snel zou
den de Amerikanen gedwongen
kunnen worden bruggen en te
levisiestudio's te bombarderen,
tenzij ze in Bagdad huis-aan-
huis gevechten willen aangaan.
De tweede les betreft de val van
de leider. Milosevic kwam niet
ten val door de bommen.
De oorlog dreef een sceptische
bevolking eerder terug in zijn
armen, waardoor hij nog een
kleine anderhalf jaar op zijn
troon kon blijven. Milosevic
werd daar van afgetrokken door
een half miljoen betogers, die
het parlementsgebouw in brand
staken.
Maar Milosevic was een auto
craat, geen dictator zoals Sad
dam Hoessein. De betogers in
Belgrado riskeerden weinig
meer dan de politieknuppel.
Saddam Hoessein gebruikte
ooit chemische wapens om een
rebellie neer te slaan. Een op
roer in Bagdad hebben zelfs de
meest optimistische Pentagon-
strategen niet in hun scenario
opgenomen.
door Alex Bogers
De werkgevers grijpen hun
kans nu de economie wat
tegenzit: hun eisen bij de CAO-
onderhandelingen zijn dit jaar
steviger geformuleerd dan
voorheen. Het rempedaal wordt
diep ingedrukt, en wel vanuit de
gedachte dat werknemers onder
het huidige economisch ge
sternte al blij mogen zijn met
behoud van hun baan. Dus moet
het personeel accepteren dat de
baas het 'overtollig' vel afzuigt
en de franje van de CAO knipt.
Zo werd deze week een slechtere
CAO afgesloten voor de werk
nemers in de confectie. Wie ziek
wordt, kan tijdelijk maximaal
30 procent gekort worden op
zijn salaris. In ruil daarvoor
vervallen de wachtdagen (da
gen die een werknemer niet uit
betaald krijgt bij ziekte). Doel
van de maatregel is tegengaan
van het ziekteverzuim, dat In de
confectiesector met 11 procent
bijna het dubbele bedraagt van
het landelijk gemiddelde (6 pro
cent).
Deze voor de werknemers in de
confectie beperkende maatre
gel lijkt niet op zichzelf te staan.
Bij Cap Gemini gaan de auto
matiseerders - die door het in
zakken van de ict-sector minder
geld opleveren dan pakweg
twee, drie jaar geleden - er tien
procent in salai-is op achteruit.
TPG Post wil de functie van
postbode zo ver uitkleden dat
het salaris voor de postbode-
nieuwe stijl het wettelijk mini
mumniveau niet hoeft te over
schrijden.
De ingreep in het salaris van zie
ke werknemers in de textiel
komt precies overeen met de
wens van MKB NedexJand. de
werkgeversorganisatie voor het
midden- en kleinbedrijf. MKB-
voorzitter Hans de Boer wil het
ziekteverzuim tot speerpunt
maken van de CAO-onderhan-
delingen. Een nieuwe financiële
prikkel voor de werknemer in
diens eerste ziektejaar kan
daax-bij volgens De Boer niet
uitblijven.
Verworven rechten
Volgens Heidi Haastert, secre
taris arbeidsvoorwaarden van
MKB Nederland, is het niet de
bedoeling van haar ox-ganisatie
om verwox*ven rechten van
werknemers af te pakken. „Wij
zetten in op een maximale loon
-V"-. -è
- Jé- -
kostenstijging van 2,5 procent
bij bedrijven waar het kan",
stelt Haastert. „Dat zijn alle
kosten: pensioen, salaris en
werkgeverslasten. Bij de onder
nemingen waar het slecht gaat,
zetten we in op de nullijnEn dat
blijken volgens de laatste gege
vens steeds meer bedrijven te
zijn."
Terug
De vakbonden moeten verder
niet het hart hebben om met ei
sen te komen. De werknemers
organisaties moeten volgens
MKB-voor-zitter De Boer 'tenig
in him hok'. Ze mogen weer met
eisen komen als het met de be
drijven weer wat beter gaat, als
de ondernemers weer geld heb
ben.
Ook de grootste werkgeversor
ganisatie, VNO-NCW, stelt dat
het bod van de werkgevei-s zal
verschillen per onderneming of
bedrijfstak. „2,5 Procent is nog
maar op weinig plaatsen haal
baar", meent woordvoerder
Roelf van der Kooij. „Soms is
het inleveren van periodieken of
zelfs een loonoffer noodzake
lijk. Nieuwe personeelsleden
beginnen waarschijnlijk met
een lager salaris."
Tornen aan vexworven rechten
als bijvoorbeeld de financiering
van kinderopvang is in sommige
gevallen mogelijk, maar niet al
tijd raadzaam, denkt Van der
Kooij. „De werkgever wil dat
zijn personeel komt werken, hij
zal er ook voor moeten zorgen
dat dit kan."
Volgens de vakcentrale FNV
duidt de opstelling van VNO-
NCW en MKB Nederland op on
macht. „Voorzitter Schraven
van VNO-NCW zei bij de aan
stelling van het kabinet-Bal
ken
ende: 'Nuzijnwijaan de beurt',"
zegt FNV-bestuui-slid Agnes
Jongerius. „Na 87 dagen viel het
kabinet en het is maar de vraag
of er een kabinet terugkomt dat
de werkgevers even gunstig ge
zind is als het vorige.
Leasewagen
Jongerius denkt dat de werkge
vers alleen een grote mond op
zetten op bestuursniveau en
niet aan de onderhandelingsta
fel. Bij CAO's als die van Cap
Gemini, de schoonmaakbran
TPG probeert de functie van postbode zover uit te kleden dat de salarissen fors omlaag kunnen.
foto Marcel Antonisse/ANP
che en de textielsector spelen
specifieke, aan het bedrijf of
aan de bedrijfstak gerelateerde
problemen. Jongerius: „In de
automatisering wei'den tot voor
kort de sollicitatiegesprekken
gevoex-d bij de autodealer. De
sollicitant kon dan meteen een
leasewagen meenemen. Het is
logisch dat er wat in deze sector
verandert nu het veel minder
gaat. De textiel en de schoon
maak kennen een heel hoog
ziekteverzuim, dat aangepakt
moet worden."
Jongerius waarschuwt dat
werkgevei's zich niet rijk moe
ten rekenen. De in de SER af
gesproken maatregel om de sa
larissen dit jaar met niet meer
dan 2,5 procent te laten stijgen,
moet volgens haar een voldoen
de basis zijn voor het CAO-
overleg. „Natuurlijk, wex-k is
het belangri j kste en voor het be
houd daax-van zijn in sommige
bedrijven pijnlijke maatregelen
nodig. Maar de werkgevers hoe
ven niet te denken dat ze in ver-
woiwen rechten als de dertiende
maand of kindei'opvangx'ege-
ling kunnen snijden. Daaraan
werken wij niet mee." GPD
Rijen Servische tanks kwamen onbeschadigd uit Kosovo ondanks elf weken van geallieerde bombardementen.
foto Anja Niedringhaus/EPA
En deze keer i s er geen B oris Jel
tsin om de Amerikanen te hel
pen. De Russische invloed in
Ix-ak is miniem. En Saddam
Hoessein zal volgens zijn minis
ter van Buitenlandse Zaken, Ta-
riq Aziz, 'tot de laatste kogel'
dooxwechten. De reden ligt voor
de hand. Zoals de Amerikaanse
Irak-deskundige Kenneth Pol
lack zei:Saddam weet hoe diep
hij gehaat wordt. Als hij de
macht verliest, is hij een dood
man." GPD
Nu vandaag in aanwezigheid van koningin Bes
trix wordt herdacht dat vijftig jaar geleden 4
zee haar gi-uwzame ï'ooftocht ondernam in he'
zuidwesten van Nederland, vloeien nog de tranen. Ind;
weken die zijn voorafgegaan aan de herdenking, lijk!
het of sluizen zijn geopend waardoor het tientallen jg.!
ren lang in toom gehouden verdriet zich alsnog een uit
weg baant. Velen hebben hun reserves overwonnen er
komen, een halve eeuw na de ramp, alsnog met hun ge
tuigenissen.
Voor het massale betoon van betrokkenheid bij de her
denking liggen de verklaringen voor de hand. De af
stand in de tijd is vergroot; de mensen die de ramp mee
maakten, hebben de gelegenheid gehad hun verhakt
talrijke malen in gedachten te formuleren. Zij hebber
min of meer vat gekregen op hun herinneringen en zier
uiteindelijk kans ze onder woorden te brengen. Daar
komt bij dat menige getuige van de ramp in deze dage:
wordt bekropen door het gevoel dat de vi jf tigj arige her
denking de laatste betekenisvolle kan zijn. Veel overle
venden zijn intussen wel op j aren gekomen, maar ze be
schikken nu nog over voldoende vitaliteit en hun herin
nering heeft weinig aan scherpte verloren.
Men vergisse zich overigens niet. De opmaat tot de her
denking en de ceremoniën van heden worden massas!
beleefd, maar veel getroffenen houden zich op de ach-!
tergrond. De dagen rond de eerste februari worden om
rand door verhalen, maar er zijn ook slachtoffers dit
deze periode doorkomen in smartelijk stilzwijgen.
Binnen het Bestuurlijk Overleg Delta 2003, dat de her
denking in Oude Tonge en Ouwerkerk heeft voorbereid
is kennelijk goed nagedacht over de vorm en inhoud dij
aan de plechtigheden wordt gegeven. Dit wordt geer
dag voor lange speeches, opgetekend door ambtenarer
en voorgedragen door gewichtigdoenerige autoritei
ten. Bij de samenstelling van het programma is voor te
rughoudendheid gekozen. Dat uitgangspunt gold ooii
bij de opstelling van de lijst der genodigden. De hoog
waardigheidsbekleders die bij de herdenking aanwezi;
zijn, vormen een minderheid. Er is voor gekozen getals
matig het primaat te geven aan de nabestaanden. Aar;
hun aanwezigheid wordt grote waarde gehecht. He:!
siert de bestuurders dat zij zich niet op hun status be
roepen, maar ruimte laten aan de mensen wier leven te
diepste is beïnvloed door de ramp.
Voor velen zal met de herdenking van vandaag een me
ment in de tijd worden gemarkeerd. Zij zouden zonde
twij fel wensen dat zij een streep konden zetten onder 4
geschiedenis, maar daartoe zullen zij niet in staat zijn
Gevoelens laten zich niet binnen kaders vatten. Welza:
de herdenking het verzachtende besef van saamhorig
heid, waarover koningin Juliana kort na de ramp sprak
kunnen versterken. Koningin Beatrix geeft aan dat be
wustzijn vandaag opnieuw gestalte.
RAMP - De PZC opent maan
dag 2 februax-i 1953 met: De
nacht van Zaterdag op Zondag
is voor Nederland een zwarte
nacht geweest. In de loop van
de Zondag werden bijzonder
heden bekend over tal van
dijkbreuken, die op vele plaat
sen ernstige overstromingen
hebben veroorzaakt. Hierbij
zijn talrijke slachtoffers geval
len. Zondag overdag was het
beeld van de situatie voor Zee
land weinig overzichtelijk. De
meeste verbindingen waren
verbroken en het was buiten
gewoon moeilijk om bijzon
derheden te verkrijgen om
trent hetgeen erin de verschil
lende delen van Zeeland was
voorgevallen. In de vroege
morgenuren van Maandag
■werd duidelijk, dat er niet al
leen ontzaglijke schade in Zee
land is aangericht, maar dai
ook talrijke mensenlevens te
betreuren vallen. Om vijf uw
hedenmorgen vernamen wij.
dat er alleen in Kortgene 35
doden te betreuren zijn. In
Hontenisse werden acht per
sonen gedood. In Yersekeishet
stoffelijk overschot aange
spoeld van bewoners van
Schouwen. Te vrezen valt, dai
het dodencijfer in de loop van
heden nog zal stijgen. Zo wa
ren al Zondag velen van me
ning, gezien het beeld van de
overstroming bij Kruiningen.
dat het officiële dodencijfer (4i
aanzienlijk hoger zou zijn.
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AAVIissingen
Tel. (0118) 484000
Fax:(0118)470102
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Poslbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel (0115) 645769
Fax. (0115)645741
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax. (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst
8.30-17.00 uur
Internet: v
v pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail-web@pzc,nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren!
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0118)484000.
Fax (0118)470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van €2,00)
per maand: 20.50
per kwartaal: 55,10
per jaar: 209,90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor I
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk:
maandag l/m vrljdag:€ 1,10
zaterdag 1,65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen-
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
Voor gewone advertenties:
Tel: (0118) 484240
Fax- (0118)470100
Voor kleintjes. Tel (0118)484321
Fax:(0118)484370
Auteursrechten voorbehouden
Uiigeveri] Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wogener-concern De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze j
(abonnementen(administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ot door ons zorgvuldig geselecteerde j
derden Als u op deze informatie geen pri|s stelt dan kunt u dit schrlfteliik melden bij: PZC. afdeling
-"te, Postbus 3229,4600 MB Breda
Behoort tot LLJGCjBnGr
