De zon is pas echt gevaarlijk
W1
Dijkwater biedt oase van rust
uitjes
Australië
lijkt soms
vol risico's
zaterdag 25 januari 2003
Aanvallen door een kro
kodil en een haai, de
mysterieuze dood van een
zwemmer en een fatale val
van een waterval: de stroom
onheilspellende berichten
uit Australië houdt aan. De
reisbranche verzekert dat
het geen gevaarlijk land is
voor een reiziger, zolang die
zijn verstand gebruikt. De
voorvallen zijn vooral van
invloed op de gemoedstoe
stand van de thuisblijvers.
„Een vliegtuigongeluk ont
houdt ook iedereen."
Opscheppen over de meedo
genloze schepsels in eigen
land is misschien wel het meest
geliefde tijdverdrijf van bus
chauffeurs en gidsen tijdens
eindeloze ritten door het Au
stralische niemandsland. Om
dat de toeristen niet te veel
schrik aangejaagd mag worden,
doen ze het met een glimlachDe
gruwelijkste details vechten zo
om voorrang met de grootste
verzinsels.
De tien dodelijkste slangen ter
wereld komen alle in Australië
voor en van de 25 dodelijkste
heeft het land er twintig. Een
kwal met meterslange tentakels
kan je zo stevig in zijn greep
houden dat je het nog uit
schreeuwt van de pijn als je al
bewusteloos bent. De gevaar
lijkste spinnen verblijven bin
nenshuis. Een krokodil rent
sneller dan een mens en is le
vensgevaarlijk omdat hij zo
oliedom is. Haaien vallen zelden
duikers aan vanwege de onap
petijtelijke aanblik van de
zuurstoffles op hun rug
Het is slechts een greep uit het
repertoire van de gemiddelde
reisleider. Aan de toerist uit het
land van huismus en bromvlieg
de taak om te bepalen wat waar
is en wat niet. Een cursus om
gaan met gevaren krijgt de on
wetende buitenlander er gratis
bij, zodat hij voortaan weet dat
hij een haai het best kan bestrij
den door hem hard op zijn ogen
te meppen. Dat heeft weer geen
zin bij een krokodil, die zijn
ogen in zijn kassen laat zakken
als hij de aanval heeft ingezet;
hij voelt immers wel dat hij beet
heeft. Een krokodil versla je
door een stuk hout rechtop in
zijn bek te zetten.
Moordmachine
Alsof de stukken hout voor het
oprapen liggen in het water. Het
is ook niet bepaald het eerste
waar je aan denkt als je volsla
gen onverwacht wordt aange
vallen door een moordmachine
die niet voor rede vatbaar is.
In het paradijselijke Cape Tri
bulation, even ten noorden van
Cairns, komen alle gevaren sa
men. Staand op het uitgestrekte
strand word je niet alleen omge
ven door het regenwoud en het
koraalrif, maar ook door haai
en, kwallen, krokodillen, slan
gen en spinnen. Binnen een
straal van een kilometer liggen
niet minder dan vijf dodelijke
diersoorten op de loer.
Cairns ligt aan de noordoost
kust van Australië, waar drie
van de vier recente incidenten
hebben plaatsgevonden. Afge
lopen maandag verongelukte
een negentienjarige Nederlan
der door van een waterval dertig
meter naar beneden te vallen.
Twee weken geleden verdronk
een Nederlandse twintiger tij
dens het snorkelen in het Great
Barrier Reef. In datzelfde ge
bied werd een achttienjarig
meisje uit Hilvarenbeek eind
vorig jaar aangevallen door een
hamerhaai. Het bleef bij één hap
en flinke verwondingen aan
haar arm
De prachtige watergebieden en moerassen van het nationaalpark Kakadu trekken steeds meer toeristen. Bezoekers van Arnhem Land worden gewaarschuwd dat de wegen gedurende zes maanden in het jaar
verdwijnen onder water dat rijk aan krokodillen is. foto Reuters
Ernstiger was de manier waar
op een 24-jarige toeriste uit
Duitsland in oktober 2002 om
het leven kwam. Argeloos
zwemmend in een rivier in het
uitgestrekte noorden werd ze
gegrepen door een krokodil. ,,Ze
zwom op een plaats waar met
grote borden werd gewaar
schuwd voor de aanwezigheid
van krokodillen", zegt Muriël
Bakker van de reisorganisatie
Australian Backpackers uit
Alkmaar, die jaarlijks zo'n
tweeduizend Nederlanders
naar de andere kant van de we
reld begeleidt. „Tja, dan is er
weinig meer aan te doen natuur
lijk. Als je op de snelweg gaat
wandelen, word je vroeg of laat
ook aangereden."
Bij Australian Backpackers
hebben ze vooralsnog niet te
maken gehad met annulerin
gen. Muriël Bakker: „Misschien
dat alleen een meisje dat al twij
felt en erg bang is van spinnen,
nu heeft besloten niet meer te
gaan, maar verder merken we er
weinig van. Het gaat elk jaar
slechts om een paar gevallen. In
Nederland komen veel meer
jongeren om bij een auto-onge
val dan in Australië bij een aan
val van een haai. Het probleem
is alleen dat dingen die niet elke
dag gebeuren, de mensen langer
bijblijven. Een vliegtuigonge
luk onthoudt ook iedereen."
Met maandelijkse informatie
bijeenkomsten probeert de or
ganisatie de aanstaande reizi
gers zo goed mogelijk voor te
lichten over de eventuele geva
ren. „Australiërs kennen de risi
co's, Nederlanders zijn wat
makkelijker. Het zal zo'n vaart
niet lopen, denken ze. Maar als
er ergens iets is gebeurd, merkje
dat de mensen weer alerter wor
den. Onze reizigers zijn over het
algemeen heel verantwoorde
lijk. Ze zijn vaak nog erg jong en
moeten wel snel volwassen wor
den, anders redden ze het nooit.
Zolang je normaal doet, is Au
stralië absoluut geen gevaarlijk
land."
Leg dat het thuisfront maar
Parkwachters staan bij de gevangen krokodil die vorig jaar een 24-jarige Duitse toeriste doodde bij Sandy Billabong in het nationaal park
van Kakadu.
eens uit. In enthousiaste
e-mails lezen ze over avontuur
lijke wandelingen in verboden
gebied, nachtelijke zwempar
tijen in een kwallenrijke oce
aan, duiklessen met te weinig
instructeurs voor te veel cursis
ten, dagenlange reizen met
krakkemikkige wagens door
streken waar niemand woont en
vuistdikke spinnen op de wc
„Op een gegeven moment heb
ben ook wij geen grip meer op
wat mensen doen", erkent Bak
ker. „Maar moeders die zich zor
gen maken, kennen hun eigen
kind het best Het is aan hen om
hun zoon of dochter aan het ver
stand te brengen toch vooral
geen domme dingen te doen. Als
ze iets willen weten, kunnen ze
bij ons terecht. Vaak is een onge
ruste moeder al gerustgesteld
als ze de juiste informatie
krijgt."
Ook in Australië zelf is de infor
matievoorziening in orde. Reis
leiders en beheerders van natio
nale parken mogen dan de
natuurlijke neiging hebben om
te overdrijven, als het erop aan
komt zijn ze van onschatbare
waarde met hun ervaring. Tij
dens het kwallenseizoen aan de
oostkust, van oktober tot en met
april, mag niemand het water in
zonder 'stinger suit', een zwem
pak dat prikbestendig is. Ze leg
gen uit hoe een zoetwaterkroko
dil te onderscheiden valt van de
veel gevaarlijker zoutwaterva
riant, dat de dingo's (wilde hon
den) op Fraser Island je niet
lastigvallen als je hen niet las
tigvalt en dat het stevig verbin
den van het lichaamsdeel de
eerste en veruit belangrijkste
stap is bij het bestrijden van een
slangenbeet.
Het aantal slachtoffers dat slan
gen in Australië maken, ligt la
ger dan iedereen denkt: gemid
deld één per jaar. Slechts een
paar spinnen zijn echt dodelijk.
Blijf je uit de buurt van haaien
en krokodillen, dan is ook dat
gevaar bezworen.
Kwallen
Alleen kwallen vormen een seri
eus probleem. De 'box jellyfish'
of kubuskwal, twintig centimer
groot met zo'n vijftien tentakels
van drie meter elk, valt met do
delijke precisie aan. De overle
vingskans is vrij klein. Het
slachtoffer is vaak zo in shock
dat hij verdrinkt nog voordat de
kant kan worden bereikt.
Het grootste gevaar is nog wel
de zon. Bescherm je huid, bedek
je hoofd en drink veel water: het
klinkt zo vanzelfsprekend maar
het is van levensbelang. In het
geval van dom gedrag schieten
alle preventieve middelen ech
ter tekort. Dat ondervond John
ny uit Wales, voor wie het ge
vaar vorig jaar uit onverwachte
hoek kwam. In een overmoedige
bui probeerde hij een tamme
kangoeroe in een wildpark te
verleiden tot een zoen op de
mond. Het beestje haalde uit en
Johnny reisde verder zonder
voortanden.
Sven Remijnsen
Een winderig pad gemar
keerd door een lange rij
knotwilgen. Aansluitend een
tussen aanplant gelegen wind
vrij pad dat naar een open vlak
te voert. Het vergt niet al te veel
inspanning om, vanaf de Weg
door het Dijkwater, bij dit 're-
eënweitje' te komen. Toch is het
alsof je een compleet andere we
reld wordt binnengevoerd
Een onderbreking op de 4,5 ki
lometer lange Stevensluiswan-
delroute door natuurgebied
Dijkwater bij Sirjansland. In
een cirkelvormig patroon zijn
palen geprikt met in het middel
punt een informatiepaneel en
bankje. Hoe simpel van opzet
ook, de gang naar het midden
geeft de wandelaar direct het
gevoel een oase van rust binnen
te stappen. Met zicht op het ou
de vaarwater waarover, tot de
Watersnoodramp, beurtschip
pers richting lajidbouwhaven-
tjes trokken. Een dammetje
verbindt de reeënwei met het
achterliggende open landschap
Het weitje heeft haar naam te
danken aan het feit dat hier voor
het eerst reeën werden gesigna
leerd. Inmiddels lopen er een
stuk of tien rond in het in totaal
130 hectare grote gebied, schat
boswachter Dirk Fluijt. Het is
slechts één van de vele diersoor
ten die Dijkwater bevolken.
Haas, fazant, beverrat, bun
zing, valksoorten, uilen, bui
zerds, tal van zangvogels, bril-
duikers en fuutsoorten zijn
slechts een minimale greep uit
de opsomming door de bos
wachter. Met aanstekelijk en
thousiasme tuurt hij door z'n
verrekijker richting overkant
Van de plas, waar duizenden
smienten zich hebben verza
meld. Keer op keer weer wordt
Fluijt verrast. Het open gebied,
de aanwezigheid van diep en
ondiep water en de variatie.
„Dit is toch een parel", stelt hij
vast
Dijkwater, waar nog altijd oude
resten dijk te zien zijn, is ont
staan na de Watersnoodramp.
De vroegere schorren werden
door de landbouw in gebruik
genomen. Wat aan grond over
bleef kreeg een natuurbestem-
ming. Door middel van singels
werden beide functies van el
kaar afgeschermd. Van de bo
men die destijds zijn geplant
zijn eigenlijk alleen de essen
overgebleven. Staatsbosbeheer
voert een instandhoudingsbe-
leid waarbij slechts mondjes
maat op natuurlijke processen
wordt ingegrepen. Zo worden,
op plaatsen waar het - vanuit
veiligheidsoogpunt - kan, ge
vallen bomen aan hun lot over
gelaten. Dat levert spookachti
ge taferelen op, met kris-kras
door elkaar liggende stronken
overwoekerd door grassen en
mos. Maar meer nog, licht Fluijt
toe, bieden deze resten een goe
de ondergrond voor tal van in
secten die op hun beurt weer als
voer voor de vogels dienen. Er
groeien paddenstoelen en ande
re schimmels. „Dat alleen al is
een heel mooi zicht."
Dijkwater is het hele jaar te be
zoeken, al dan niet via een ex
cursie onder leiding van een
gids van Staatsbosbeheer. Één
van de hoogtepunten van het
jaar valt in de maanden mei en
juni Dan bloeien er orchideëen
in het gebied.
Esme Soesman
Het Dijkwateris een eldorado voor vogels. foto Marijke Folkertsma
