Dodenlijst stopt
niet bij 1835
PZC
<J
Ver keer sobjecten tot kunst verheven
Zenkast toont werk van Borsten
Minister spreekt in
Middelburg over
jeugd en onderwijs
Stichting Surplus
krijgt site cadeau
12
Aantal slachtoffers Ramp hoger
kunst cultuur
www.pzc.nl/reizen
zaterdag 25 januari 2003
door Jacques Cats
ZIERIKZEE - Archivaris
II. Uil van de gemeente Schou-
wen-Duiveland vindt dat er
alle aanleiding is om aan de of
ficiële lijst met 1835 slachtof
fers van de watersnoodramp
tenminste één naam toe te voe
gen. Het betreft hier de baby
Van der Straten uit Capcllc.
Het kind werd vlak vóór de
Ramp geboren, maar kwam op
1 februari 1953 om het leven,
samen met zijn moeder en de
drie andere kinderen uit het ge
zin.
Bij het doen van naspeuringen
voor zijn boek over de gebeur
tenissen van toen in de kleine
woongemeenschap Capelle
ontdekte auteur Kees Slager
dat de pasgeboren baby Van
der Straten de burgerlijke
stand en ook daarmee de offici
ële dodenlijst nooit heeft ge
haald. De vader overleefde de
ramp. Om onduidelijke rede
nen is bij de burgerlijke stand
nooit aangifte gedaan van ge
boorte en overlijden van het
kind.
Vlot
De naam van het op 1 februari
op een vlot geboren en kort
daarna overleden jongetje Va
ne van een Nieuwerkerks gezin
staat wel vermeld in de officië
le lijst met slachtoffers van de
Ramp.
Archivaris Uil noemt het een
extra complicerende factor dat
het lijkje van het kindje Van der
Straten na de Ramp niet is te
ruggevonden. „Als dat het ge
val was geweest, had er op een
of andere manier een registra
tie plaatsgevonden. Doordat
het kind niet is aangegeven is
die registratie tussen wal en
schip geraakt. Maar door de
publicatie weten we nu dat het
kindje Van der Straten heeft
bestaan."
Als U11 wordt gevraagd hoeveel
slachtoffers de ramp heeft ge-
eist, noemt hij in het vervolg
het getal 1836. „En als ze daar
dan vragen bij hebben omdat
ze een ander getal kennen, ga ik
uitleggen dat het er eentje meer
moet zijn."
De archivaris ziet niet direct
mogelijkheden om het nieuwe
aantal erkend te krijgen Vol
gens hem is er maar één ding te
doen: er bekendheid aan geven.
„Kees Slager is daarmee be
gonnen. Ik denk dat we in zijn
voetsporen verder moeten
gaan."
Hartfalen
De watersnoodramp maakte
ook slachtoffers die niet door
verdrinking of onderkoeling
om het leven kwamen. W. de
Vrieze uit Burgh-Haamstede
vertelt van een zuster van zijn
grootmoeder die nogal hoog op
de Kuierdamseweg in Ellemeet
woonde. „Toen ze 's morgens
uit het raam keek en de boel
blank zag staan, is ze in een
hartaanval gebleven. Mijn oom
heeft nog even met dat lijk in
huis moeten zitten, want die
kon toen ook niet meer weg
vanwege het water." In het
West-Brabantse Klundert zag
landbouwer Blommerde, die al
zijn vee verloren waande, zijn
beesten terug. Deze aanblik
bezorgde hem een hartstil
stand.
Dan waren er ook nog indirecte
slachtoffers. S. van der Wekken
uit Nieuwerkerk maakte deel
uit van een groep geredde per
sonen die per schip naar Dor
drecht werden vervoerd.
Archivaris Uil: „Daar was ook
een man bij die wegens uitput
ting in het ziekenhuis is opge
nomen en daar acht dagen later
is overleden. Wellicht was dat
een indirect slachtoffer. Maar
waar is de grens als je die er ook
bij zou tellen? En hoe ga je be
wijzen dat een en ander een ge
volg was van de ramp? Zo zijn
er zeker wel meer geweest.
Maar zouden die anders niet
zijn gestorven, gewoon thuis?"
De meeste slachtoffers vielen in
het Zuid-Hollandse Oude Ton-
ge (305). Nieuwerkerk was met
289 doden de zwaarst getroffen
Zeeuwse gemeente. Het 565 in
gezetenen tellende Ouwerkerk,
waar het dodental tot 91 opliep,
was procentueel gezien de
zwaarst getroffen gemeente in
het rampgebied. Tot de doden
behoorden vooral kinderen in
de leeftijdscategorie van vijf
tot en met veertien jaar: 155
jongens, 130 meisjes.
In heel het rampgebied werden
als gevolg van de overstromin
gen 92 kinderen wees.
Gedrang
Rond die wezen ontstond een
hevig gedrang van vaak kin
derloze echtparen die zich
graag over zo'n kind wilden
ontfermen. Met de verzorging
van wezen belaste instanties
werden bestookt mét aanvra
gen uit binnen- en buitenland.
Over die laatste categorie had
de Nederlandse regering echter
al in de eerste rampdagen laten
weten dat er geen sprake van
zou zijn dat kinderen zouden
worden toegewezen. Alle bui
tenlandse hulp was in die dagen
zeer welkom, maar op het punt
van kinderzorg en pleegouder
schap werd die hulp afgewe
zen. De kinderen moesten in ei
gen land worden opgevangen.
Verzoeken van Nederlanders
tot adoptie hoefden tenslotte
niet in behandeling te worden
genomen. Vrijwel alle wezen
konden in het gezinsverband
van familieleden worden opge
nomen.
Herbegrafenis in Drcischor.
foto archief PZC
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Maria van der
Hoeven, demissionair minister
van onderwijs en staatssecreta
ris Clémence Ross-van Dorp
(jeugdzorg) spreken beiden tij
dens de conferentie Jeugdzorg
en Onderwijs, die de provincie
houdt op donderdag 20 februari
in Middelburg.
Doel is de samenwerking tussen
de jeugdhulpverlening en basis
scholen en voortgezet onderwijs
te verbeteren. Gedeputeerde
L. Coppoolse opent de confe
rentie.
Snelle herkenning en aanpak
van problemen bij kinderen -
voor ze leiden tot voortijdig
schoolverlaten of ontwikke
lingsstoornissen - is onderdeel
van het beleid van de regering.
Provincie en gemeenten zijn
daar verantwoordelijk voor in
hun jeugdzorg en preventief
jeugdbeleid. Bij de preventie
taak van nieuwe Bureau Jeugd
zorg Zeeland hoort het advise
ren van scholen bij problemen
met leerlingen en het coördine
ren van de hulp.
In Zeeland bestaat een aantal
projecten, sommigen op proef,
waarbij instellingen als GGü'
Jeugdzorg en Maatschappelijk
Werk leerlingen hulp bieden Zo
zijn er sociaal-medische teams
voor alle scholen en werken er
op proef consultatieteams van
GGD en Maatschappelijk Werk
Oosterschelderegio in Goes en
Borsele. Op Walcheren zette het
AMW het schoolmaatschappe-
lijk werk op
Vanuit het Nederlands Instituut
voor Zorg en Welzijn onder
steunt het Landelijk Centrum
Jeugdzorg en Onderwijs betere
samenwerking tussen scholen
en jeugdzorg. Prof. drs. Dolf van
Veen, hoofd van het LCOJ,iséén
van de sprekers tijdens de con
ferentie, die een aantal work
shops omvat.
GOES - De stichting Surplus,
een Zeeuwse hulporganisatie
van vrijwilligers die zich richt
op Oekraïne, heeft een website
gekregen van het bedrijf Motion
Works.
De website, die binnen enkele
weken moet uitmonden in een
interactieve documentaire,
heeft voor Motion Works gefun
geerd als een uitgebreide vin
geroefening. Cas Slagboom van
Motion Works wilde na lange
tijd werken in de commerciële
sector, verkennen hoe moderne
informatiemedia ideële be
weegredenen en organisaties
onder de aandacht kunnen
brengen. Slagboom en zijn part
ner Nathalie Nijkamp kozen
voor Surplus, waarvan de vrij
willigers werden gevolgd bij
hun acties in Nederland, onder
weg naar Oekraïne en in de
dorpen waar ze scholen, wees
huizen ziekenhuizen en wees
kinderen ondersteunen. Op de
website vertellen de vrijwilli
gers over wat hen drijft endebe
schouwer krijgt een doorkijkje
in de Oekraïense samenleving,
Ook zijn er allerlei links toege
voegd, waaronder een cursus
Oekraïens voor beginners. Voor
de documentaire-onderdelenui
de website verzorgde Ton Son-
dag het camerawerk. De site is
vanaf vandaag toegankelijk:
www.sui-plus-oekraine.com.
Advertentie
KLOVENIERSDOELEN
MIDDEL BUR C
ZA. 25 JAN. 20.30 UUR
ACOUSTIC JAZZ TRIO
OLAF TARENSKEEN gitaar
HARRY EMMERY contrabas
JOSHUA SAMSON percussie
door Anita Tournois
KNOKKE - C.C. Scharpoord in
Knokke biedt plaats aan meer
dere tentoonstellingen. Het SE
AS is de plek waar de jonge kun
stenaars, van 18 tot 30 jaar, de
gelegenheid geboden wordt
haar of zijn werk te tonen. Dit
keer wordt de ruimte ingeno
men door Jan(us) met Interpre
taties. Op de bovenverdieping
kan men kennis nemen van het
geen geselecteerd werd voor de
Vierjaarlijkse prijs voor Beel
dende Kunst van de Provincie
West-Vlaanderen 2002
Kunstenaar Jan(us) Boude-
wijns uit Mortsel volgde ver
schillende kunstopleidingen,
zowel toegepaste als vrije beel
dende kunst - schilderen en ex
perimenteel - en digitale foto
grafie. Al deze disciplines zijn
terug te vinden in zijn geëxpo
seerde werken. Driedimensio
naal wordt teruggebracht naar
het platte vlak en omgekeerd.
Als schilder legde hij zijn doe
ken in hoeken op de vloer, zodat
deze als objecten integreerden
in de ruimte. Vooral de randen
fascineerden hem en zo raakte
hij in de ban van boorden en af
grenzingen.
De huidige vormgeving van zijn
projecten werd geïnspireerd
door het verkeer. Verkeersbor
den, vluchtheuvels, rotondes,
Interpretatie van Jan(us).
tunnelsstukken trottoir en pla
veisels worden uit hun verband
gehaald en onder de aandacht
gebracht. Verkeersobject wordt
schilder- of tekenkunst. Vier ge
schilderde borden met omge
keerde kleuren, vervaardigd
met lak en zelfklevende film op
metaal, vormen een mooi voor
beeld. Met gebruik van compu
ter manipuleert hij foto's en ver
werkt deze digitale prints op
papier of doek. Realistisch zijn
Advertentie
321182
Pbcb-illl'J
r'f'&K' ''tzkwM**
-> Cbz/jjjJïiï hn'u u/Hf uI'J-jh'uïh'Jhji
in samenwerking met:
snowplaza
rl I
A
Wilrijk (ondertunneling Al 2),
een potloodtekening op papier
en Sculptuur, een driehoekig
object van beton met grind dat
midden in de ruimte ligt.
Prijs
Op de bovenverdieping is actue
le kunst te bezichtigen van Syl-
vie Crutelle, Jan De Vliegher,
Waldo Engels, Nick Ervinck,
Peter Lagast, Lily Rappelet en
Katrien Vermeire, de genomi
neerden van de Vierjaarlijkse
Prijs voor de Beeldende Kunst
voor West-Vlaanderen.
Fotografie vormde een belang
rijk onderdeel. Katrien Vermei
re, laureaat met deze kunst
vorm, heeft een fascinatie voor
het ongerepte, het prille. Zij
maakt kleurenfoto's van tiener
meisjes, als Rivka, of onge
schonden landschappen als een
verlaten grindstrand, Dunge-
ness. Door soberheid van kleur
als compositie leidt mets af,
wordt de afbeelding zelfs in
dringend. In de combinaties van
portret en landschap zijn de fi
guurtjes haarscherp afgebeeld
Dit alles resulteert in een per
soonlijke beeldtaal en techniek
met een zoektocht naar schoon
heid, rust en harmonie.
Dubbelzinnig
Van een totaal andere orde zijn
de foto's van Sylvie Cru telle, die
de premie in de wacht sleepte
Zij gebruikt zichzelf als toon
beeld, In tegenstelling tot Ver
meire is zij niet op zoek naar
schoonheid, haar werk is juist
enigszins bizar en duidelijk
dubbelzinnig. Mooi voorbeeld is
het werk 1 love mama, waar een
foto Peter Nicolai
kind getatoeëerd wordt met het
beeld van de mama op het
rompje en de woorden en een
hart als een band om de boven
arm. Futuristisch is de mixed
media/installatie van Nick Er
vinck, die de aanmoedigings
prijs voor jong talent kreeg.
Fantasieobjecten zijn figuratief
als abstract en hebben techni
sche vormen als schotels, anten
nes, bouwwerken. Geïnspireerd
door ver- en bewerkingen van
zijn ervaringen en belevingswe
reld, ingegeven door details van
onze moderne beschaving en
een tijdperk met overvloedig
beeldmateriaal. Sculpturen met
titels als Gniurks en Kasam lij
ken science-fiction en een sce
nario van een bepaald toe
komstbeeld.
Schedels
Peter Lagast's Pinokkio-Skull
vormt een serie schedels met
lange neuzen, vaak in een ver
werking met metaal. Wees geze
ten is een textielobject, een
knuffelstoel in roodwit gemar
merde stof en uitstekende witte
beenderen, van Lily Rappelet,
geïnspireerd door een stuk vlees
met rib. Jan De Vliegher schil
dert expressief en met warme
tinten. In de videoarchitectuur-
installatie van Waldo Engels be
schermen kartonnen dozen een
naakte man, die ronddraait en
na een poos zelfs ondersteboven
komt te hangen.
Tentoonstelling Vierjaarlijkse
prijs voor Beeldende Kunst t/m
16 februari, "Interpretaties" tot
23 februari, Scharpoord, Meer-
laan 32, Knokke-Heist.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De Zenkast
in Middelburg, tentoonstel
lingsruimte van kunstenaar
William Verstraeten, laat de
komende maanden kleine
overzichten zien van de oeu-
vres van Zeeuwse kunste
naars. Vanaf morgen is de eer
ste beurt aan Henric Borsten
uit Wissenkerke. De titel van
de expositie is Staten, versie
1988-2003 De jaartallen klop
pen, maar het zou een misvat
ting zijn te denken dat het om
een chronologisch overzicht
gaat.
„Bij het maken van nieuw
werk herneem ik regelmatig
iets uit het verleden", vertelt
Borsten. „Daardoor ontstaat
een bepaalde samenhang in
mijn oeuvre." In de Zenkast is
geprobeerd iets van die sa
menhang zichtbaar te maken.
Daarbij komt dat ruimte een
belangrijk gegeven is in het
werk van Borsten. De manier
waarp de beschouwer zich
verhoudt tot de tentoongestel
de kunstwerken én de manier
waarop de werken zich ver
houden tot de ruimte waarin
ze worden getoond, is belang
rijk. Dus ook in de Zenkast.
Liever dus dan zijn werk in
chronologische volgorde te
presenteren, heeft Borsten er
voor gekozen een duidelijke
link te leggen tussen zijn werk
en de expositieruimte.
De tentoonstellingszaal be
vindt zich in een oud pand in
de Middelburgse Verwerij-
straat. Bij binnenkomst treft
de bezoeker drie werken van
Borsten aan in de hal. Vervol
gens leidt een brede trap naar
de lager gelegen expositie
ruimte. Door de hal bij die
ruimte te trekken, introdu
ceert Borsten meteen een mo
tief uit zijn werk: het hoogte
verschil. Enkele van zijn wer
ken hangen bewust boven of
onder ooghoogte. 'Wat is mijn
positie ten opzichte van dit
werk?', is de vraag die hij daar
mee oproept bij de beschou
wer.
Stroomgeleiders
Opvallend zijn ook twee oude
stroomgeleiders van een tram
die verticaal aan de wand zijn
opgehangen. Borsten heeft de
twee rechte lijnen verbonden
met wat hij noemt 'notities' op
een glasplaat die ernaast
hangt. De notities bestaan uit
twee horizontale lijnen met
een kruisje ertussen. Het is een
werk uit een eerder opge
bouwde serie van zes. Maar in
de Zenkast kan het niet anders
of de bezoeker legt een link
met de twee tralies aan de bui
tenkant van enkele van de ra
men. In Borstens beeld van de
stroomgeleiders worden ze
weerspiegeld.
Of wat te denken van de vi
deosculptuur? Borsten heeft
een beeldbuis op een van de
witte muren gericht. Een glas
plaat staat er schuin tegenaan.
Een continu draaiende video
band zorgt ervoor dat achter
de glasplaat op de witte wand
een groen schijnsel zichtbaar
is. Links van deze installatie
bevindt zich een raam dat uit
kijkt op de tuin. Hier heeft het
groen van de videosculptuur
een parallel in de begroeiing.
Toch zit in het groen ook een
duidelijke tegenstelling, want
het één is een elektronisch pro
duct, het andere van natuurlij
ke aard.
Iets wat alle werken van Bor
sten - er zijn wandobjecten te
zien die een mix zijn tussen
schilderij en sculptuur, gra
fiek, wandobjecten met TL-
buizen en de genoemde vi
deosculptuur - verbindt, is het
motief van horizontale en ver
ticale lijnen. Heel subtiel mar
keert hij hoeken. Dat gebeurt
zelfs in de met toner uit een la
serprinter gemaakte tekenin
gen van diagonalen, want wie
goed kijkt ziet dat ook daarin
perspectief een hoek is gete
kend. „De standpuntbepaling,
waar bevind ik mij ten opzich
te van wat ik zie, dat is essenti
eel in mijn werk", licht Bor
sten toe. Op de vraag of zijn
thema dan is hoe de mens zich
verhoudt tot de wereld omhem
heen, volgt meteen een nuan
cering. „Dat zijn zulke grote
woorden."
En inderdaad, Borstens werk
is vooral subtiel en ingetogen
Daarbij past geen retoriek. „Ik
probeer met zo weinig moge
lijk middelen een maximale
zeggingskracht te bereiken."
Expositie: Henric Borsten,
Staten, versie 1988-2003, t/m
10 maart in De Zenkast, Ver-
werijstraat 28 in Middelburg,
open do t/m za van 14-17 uur.
Opening zondag 14 uur.
Werk van Henric Borsten.
foto Lex de Meester
