Alle lessen worden steeds cooler
De school is de school niet meer
Tweetalig onderwijs
(liniclaa
14 januari
2003
onaeru/Lió
j\
Teojv.n I ioS^cAS fl uii
J L
In deze onderwijsbij lage van de PZC aandacht
voor veranderingen die het traditionele beeld van
de school aan stukken hebben gescheurd. De basis
school als instituut voor maatschappelijke dienst
verlening. Met spreekuren van dokter, sociaal wer
ker, verpleger en politie-agent. De leraar is al lang
geen meester meer. Hij is coach. En leunt in die func
tie steeds meer op de lesassistent: de gevangenisbe
waarder, wielrenner of danser die onbevoegd les
mag geven. Ondertussen worden scholieren geacht
zelf te plannen en te organiseren. Zelfstandig leren
dus. Wie daar niet voor in de wieg is gelegd, kan naar
het huiswerkinstituut. Tenminste, wanneer de ou
ders betalen. Zo niet, dan kan je werkend leren. Met
de school als fabriekshal, kantoor of keukenSpaart
soms aardig wat euro's. Want kies je voor techniek,
dan betaalt het bedrijf, en dan kost leren niets. Spe
lend leren kan ook. De school als recreatieoord.
Spelen achter de computer. Of studiepunten verza
melen in de bioscoop. Het wordt je in het voortgezet
onderwijs al aangeleerd. Terwijl de moedertaal
wordt uitgewist. Krijgt Zeeland eindelijk een eigen
universiteit, spreken de scholieren alleen nog maar
Engels. Staan we in ieder geval weer midden op de
wereldkaart. Doctorandus worden, kan ook al niet
meer. In plaats daarvan leer je voor master. Meester
dus. Maar denk niet dat je met die titel zomaar voor
de klas kan gaan staan.
Op het Goese Lyceum worden vanaf de eerste schooldag de meeste vakken in het Engels gegeven.
fotografie Lex de Meester
De Stichting Natuurlijk Nederlands is er niet blij mee. Het onder
wijs vermoordt onze moedertaal, zo luidt de klacht. Straks praten
we op school alleen nog Engels. En jawel. Als Zeeland over anderhalf
jaar eindelijk een eigen universiteit in huis heeft, dan wordt Engels de
voertaal Op de Zeeuwse hogeschool is het bij een aantal opleidingen al
zo ver. En zelfs het voortgezet onderwijs doet mee. Het Goese Lyceum is
één van de bijna vijftig middelbare scholen in Nederland waar je twee
talig vwo kan volgen. Drieënhalf jaar geleden begonnen ze er daar al
mee. Vanaf de eerste schooldag wordt het grootste deel van de vakken in
het Engels gegeven. Dat wil overigens nog niet zeggen dat de moeder
taal verloedert. Integendeel, tweetalige vwo'ers halen op examens ho
gere cijfers voor Nederlands dan gewone vwo'ers.
Wie het Engels niet beheerst, hoort
er straks niet meer bij. Neem al
leen al het internet Beheers je alleen
je moedertaal, dan blijft vrijwel alle
informatie die je daar kan vinden een
gesloten boek. Een beetje wereldbur
ger weet zich dan volledig lamgesla
gen. Wie echt vooruit wil in een wereld
waarin grenzen vervagen, zal het En
gels minstens zo goed moeten beheer
sen als z'n eigen taal. Tweetalig
onderwijs, zoals je dat in Goes kan
volgen, is echter lang niet voor ieder
een weggelegd. Je moet er bolleboos
voor zijn. En je ouders moeten er wat
extra voor willen en kunnen betalen.
Op het Goese Lyceum volgt nu zo'n
tien procent van de leerlingen tweeta
lig vwo-onderwijs. Al met al zijn dat
er zo'n 130, voor het grootste deel uit
de Bevelandse regio, maar ook uit
plaatsen als Westkapelle en Bruimsse.
Het zouden er al flink wat meer zijn
wanneer de toelatingseisen niet zo
streng waren. Alleen de besten wor
den toegelaten: de cito-toets in de
hoogste klas van de basisschool moet
uitwijzen dat je tot de knapste koppen
behoort. Het gaat niet alleen om intel
ligentie, uit adviezen en gesprekken
moet ook blijken dat er sprake is van
leergierigheid en motivatie.
En er moet plek zijn. Op het Goese Ly
ceum starten ze er ieder jaar twee
nieuwe klassen voor op, elk met maxi
maal 24 leerlingen. De belangstelling
is groter. Vorig jaar vielen acht kandi
daten buiten de boot wegens plaats
gebrek. Gezien de strenge selectienor
men is het niet zo verwonderlijk dat de
leerlingen die het grootste deel van de
vakken in het Engels doen, voor het
vak Nederlands hoger dan gemiddeld
blijven scoren. De eerste groep twee
talige vwo'ers, die afgelopen jaar van
uit de derde klas doorstroomde naar
het studiehuis, deed dat met bijzonder
aansprekende resultaten.
Op het Goese Lyceum wordt tweetalig
onderwijs overigens niet als luxe be
schouwd. Eerder wordt het als zorg
taak gezien. Een beetje bolleboos
loopt meer dan de gemiddelde leerling
het gevaar in de problemen te komen
wanneer het onderwijs geen extra uit
dagingen biedt. „Kinderen die moeite
hebben met leren, kregen bij ons op
school/al langer speciale aandacht
Maar we zagen ook in de bovenlaag
problemen ontstaan. Tweetalig on
derwijs blijkt daar een oplossing
voor", zegt R. van de Korput die op de
school over de zorgleerlingen waakt.
Trots zijn ze er wel op, daar bij het
Goese Lyceum. „Het was een geweldi
ge investering, zowel in geld als in
menskracht Een vijftiental docenten
is intensief bijgeschoold, zodat ze de
bevoegdheid kregen in het Engels les
te geven. Er is ook speciaal lesmateri
aal voor aangeschaft Aandachtspunt
was ook de kwaliteitsbewaking.
„Want", zegt vestigingsdirecteur
A. Wevers, „we verkopen geen gebak
ken lucht. Bij een eerste controle door
het Europees Platform voor tweetalig
onderwijs, en de Onderwijsinspectie,
scoorden we meteen al op vrijwel alle
onderdelen uitstekend. Alleen de in
ternationale oriëntatie, bijvoorbeeld
de Europese uitwisseling, kan beter.
Daar zijn we nu dan ook druk mee be
zig."
Critici
Engelstalig voortgezet onderwijs.
„Leer die kinderen liever goed
Zeeuws", schamperden de critici des
tijds. Maar het bleek een schot in de
roos De belangstelling was al meteen
veel groter dan verwacht. „We mikten
op één klasje van 14 leerlingen. Dat
werden er meteen al twee van 23." Die
eerste lichting behaalde afgelopen
jaar, bij de overgang van de derde klas
naar het studiehuis, het certificaat
Engels van de Universiteit van Cam
bridge.
Extra bijdrage
Het zijn veelal kinderen van hoger op
geleide ouders die in Goes het tweeta
lig vwo bevolken. Ouders moeten er
ook wat extra voor over hebben. Het
kost hen een extra bijdrage van 340
euro per jaar. Althans in Goes. Er zijn
scholen elders in het land die er 800
euro voor vragen Dat geld wordt in
hoofdzaak gebruikt voor bekostiging
van extra activiteiten zoals trips naar
Engeland en het inhuren van gast
sprekers Op het Goese Lyceum ko
men Engelstalige gastsprekers uit
eenlopende thema's behandelen. In de
eerste klas wordt in het Engels een to
neelstuk ingestudeerd. In de tweede
klas staat een verblijf van een week in
een Engelse kostschool op het pro
gramma. en in de derde klas een trip
naar Oxford.
Engelstalige vwo-examens zijn er nog
niet. Dus dat lesgeven in het Engels
hou je niet tot het eind toe vol. Vanaf
het vierde leerjaar, wanneer de scho
lieren voor het vwo-diploma worden
klaargestoomd, wordt op het Goese
Lyceum gewoon weer in het Neder
lands lesgegeven Althans wat de exa
menvakken betreft. Wie dat wil kan
daarnaast een speciaal Engelstalig
traject blijven volgen.
Meer dan de helft van de tweetalige
vwo'ers doet dat. Ze krijgen extra En
gels, en blijven vier vakken in die taal
volgen: historie, algemene natuurwe
tenschappen, cultureleen kunstzinni
ge vorming en lichamelijke opvoe
ding.
Naast het gewone eindexamen doen
die tweetalige leerlingen eindexamen
Engels voor het I.B. (Internationaal
Baccalaureaat). Daarmee kunnen ze
zonder meer op iedere internationale
academische opleiding terecht, dus
ook op de Roosevelt Academy, de
Zeeuwse Universiteit in oprichting,
die volgend jaar in Middelburg van
start wil gaan met een brede Engelsta
lige bachelor-opleiding Ook de hoge
school in Vlissingen, nu al Nederlands
meest internationale hogeschool,
biedt Engelstalige studenten intere
sante perspectieven.
Wordt met dat al het Nederlands ver
moord? In het onderwijs komt die taal
inderdaad steeds meer op het tweede
plan. Maar het maakt van Zeeland
weer middelpunt op de wereldkaart.
Henk Postma
