Het had zo mooi kunnen zijn
PZC
Ode aan oermoeders
Contrasten in glas
lezers schrijven
Windmolens II
Beroepsrisico I
Beroepsrisico II
Beth Jala
Tsjetsjenië
Discussieavond
GroenLinks
over oorlog Inl
kunst cultuur
dinsdag 14 januari 2003
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC»»,
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. Der»»-
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent ni«j
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschr*
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen^
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woordai!
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. 0»
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
In de PZC van 4 en 7 januari zijn
prima artikelen over PvdA-
plannen geschreven door Har-
men van der Werf. Kandidaat
PvdA-kamerlid Samsom
voormalig goeroe van Green
peace - is wraakzuchtig en heeft
een nieuw plan alsnog Borssele
te sluiten. Krijgt hij zijn zin, dan
gaat de kerncentrale dicht en
hiervoor in de plaats komt een
gigantisch windmolenpark in
zee. Samsom snapt kennelijk
eindelijk dat er geen plaats is
overal in Zeeland horizonver-
vuilende windmolens, die met
elkaar dan nog maar een klein
deel van de energie leveren die
onze kerncentrale probleem
loos produceert, te zetten.
Samsom wil nu een Deens be
drijf in Vlissingen-Oost de kans
geven windmolens te gaan bou
wen en ziet als ideale werkne
mers ontslagen kerncentrale-
personeel. Samsom snapt
helaas niet dat: 1. de economie
nu niet toelaat een nog jaren on
misbaar goed draaiend bedrijf
te sluiten; 2. kerncentralemede
werkers echt niet voor een be
drijf zullen gaan werken dat
hun eigen bedrijf om zeep helpt:
3groene stroom grotendeels ge
bakken lucht is, want, ondanks
forse subsidies van de overheid,
is er nog steeds geen controle
voor gebruikers of wat uit het
stopcontact komt echt groene
stroom is, bijv. een meetbaar af
wijkend voltage lijkt dringend
nodig. Tenzij de PvdA-top zich
tijdig van windmolen Samsom
distantieert gaat zijn plan 22 ja
nuari niet alleen in Zeeland on
nodig stemmen kosten. Samsom
mag wat mij betreft honderd
dagen liefst in Denemarken met
Legosteentjes zijn droompark
als model gaan bouwen.
Ime Dekker
Den Omloop 24
's-Heer Hendrikskinderen
Geduputeerde Jaap Hennekeij
had recent nog last van een on
smakelijke oprisping. Hij vond
toch echt dat een arts onderweg
voor een mogelijk levensred
dende situatie, zijn bekeuring,
vanwege het overschrijden van
de maximum snelheid, toch
maar als een beroepsrisico moet
zien en voor de rest niet zo moet
zeuren. Vervolgens kreeg hij nog
meer maagkrampen van moge
lijke zwaailichten op patiënten
auto's onderweg voor spoedei
sende hulp Bravo, beste Jaap,
ferme taal, maar dan alleen nog
even het volgende. Vorig jaar 5
mei zat ik te kijken hoe het
kruispunt
Badhuisstraat/Spuikomweg in
Vlissingen plotseling voor alle
verkeer werd afgesloten en
voorafgegaan door een zootje
racende motoragenten (met
zwaailichten...) scheurde er een
BMW over de Spuikomweg met
een vaart waar Jos Verstappen
doodzenuwachtig van zou zijn
geworden. In die BMW zat pre
mier Wim Kok onderweg naar...
een kerkdienst ter herdenking
van de bevrijding. Nee, beste
Jaap, wrijven helpt echt niet en
Rennies ook niet. Dat soort
oprispingen hoort politiek te
worden afgestraft en daar komt
binnenkort een uitstekende ge
legenheid voor.
Lex Hoogstrate
Boulevard Bankert 264
Vlissingen
In de PZC van 7-1 staat een be
richtje over het mogelijk gedo
gen van snelheidsovertredingen
in bijzondere gevallen. Met na
me de reactie op een vraag door
gedeputeerde J Hennekeij. In
houdelijk kan ik mij gemakke
lijk onttrekken aan de discussie.
Wanneer verkeersdeelnemers
door het negeren van de spelre
gels zichzelf en medewegge
bruikers in gevaar willen bren
gen, vind ik dat misschien niet
netjes maar 'verbeter de wereld
en begin bij jezelf'. Aldus ont
trek ik mij aan de discussie Een
ander verhaal is het voor gede
puteerde Hennekeij. Hij zit op
een plek waar hij een mening
moet hebben. En wel een duide
lijke Het normen- en waarden-
debat zal 'top-down' worden
gevoerd. Wat een gedeputeerde
zo dagelijks uitspookt is voor de
doorsneekiezer toch al een
raadsel. En als zo'n persoon zich
dan ook nog onttrekt aan de ge
legenheid zich (eindelijk eens)
te kunnen profileren, dient die
kans met twee handen te wor
den aangegrepen Waar Hen
nekeij liever voor kiest zijn wat
gemelijke, ongetwijfeld leuk
bedoelde, opmerkingen over de
risico's van een vak en over de
uitbreiding van het aantal huis
artsenposten en de door hem
verwachte stroom van immer
haastige patiënten in die rich
ting. Thssen de regels door zou je
tot de conclusie kunnen b
dat de gedeputeerde het®
van dingen niet eens is e
een heleboel gezeur hernia
ver de keel uithangt. Tijdig
eens iets anders te gaandcè
AG. VI,
Hoge Sb
Nieuw- en Sint hu
De foto in PZC 3-1U
hoe de mensen in Isrjc
moorddadige Arabieren pn
ren te weren Echter al in a
ren 1920, 1921 en 1929 «q
honderden joden in Jeruzd
Jaffa, Safed en Hebron
moord. Toen was er nog
staat Israël. Ook wordt h
weer de bezetter van Juda
Samaria genoemd dooreg
die de geschiedenis niet ke
Israëlieten zijn echter
spronkelijke bewoners val
land. Nog in de tijd van jJ
werd het land Galilea.Sad
en Judea genoemd. Geen»
bank dus. De woorden H
bank, kolonisten en bezd
worden gebruikt door de.H
sche propagandamachiia]
door de pers klakkeloosos)
nomen. In het jaar 631
Christus tot 1967 is het lang
tijd bezet geweest (Ror.a
Engelsen en Houssein)
werd er nooit over bezetter)
sproken. Maar dit warend
zetters. Onder Houssein*
ook geen Palestijnse staal]
sticht. Wat een geluk dat
man naar Nederland kan
mensen in Israël zijn aar
moordpartijen in Europan
komen en dachten in vredett;
ven maar ze zijn nu gevanga
in eigen land. Waar raoets
naar toe? Europa steunt!
steeds de corrupte Arafateni
moordenaars met miljara
EU is dus medeplichtig aai
ellende daar. Dat vanuit Bi
Jala door de Tanziem-tenai
ten steeds op het joodse i
Gilo wordt geschoten ven
Woudman helaas niet. Waan
laat hij zijn gezin in gevaari
Israël en zit zelf lekker bijps
ma?
Ada vwO\
LeeghwatersM
Vlusaj
Minister Wilders verklaar i
namens de WD woedendtq
Gretta Duisenberg na j
woorden van begrip met bea
king tot de aanslag in Tel-A
Dit is toch haar vrijheid vaii
ningsuiting. Maar ook ta
op Jaap de Hoop ScheBe
volgens Wilders lafhartigs
zijn beleid tegen Arabiscis
Oost-Europese landen. Ea
lijk, dit is mijn eerste gwx
bij de uitspraken die Jas
Hoop Scheffer, voort
OVED, deed met betrekkit
mensenrechten onder ancea
Tsjetsjenië Eindelijk won
aandacht besteed aan heil;
leed van duizenden nxö
Want nee, het zijn niet aii
terroristen die in Tsjetsie
wonen, al doen tv en med*
vaak zo overkomen. Want*»
heid mag getoond worden,c
senrechten in onder ana
Tsjetsjenië, het zal hoog'
worden dat hier aandacht;
geschonken wordt. In dit ii
wonen mensen als wolvenop
jaagd met maar één ding'
ogen; overleven! De oorlog
pijn en de verliezen zijn
groot. Kinderen die opgroe
en helaas te jong sterven zoo
ooit geweten te hebben wat'
de is. Kinderen die nietw
hoe speelgoed er uit ziet a
wel perfect weten hoe je wap
moet gebruiken. Wie het If
programma 'Tsjetsjenië i
zacht' (oktober 2002) heen
zien snapt ook dat dit niet
door mag gaan. ZieookPZC
2 november 'Mjarsj Gul i
Frank Hendrickx. Het is te"
sen dat De Hoop Schefe
Tsjetsjenen hoop geeft zo*
dit nog hebben op deze uit#
loze situatie.
J. van des s
Rouaanseï-X
Middel
MIDDELBURG - GroenU
Middelburg houdt
avond een politiek café-
Het thema van de avoodjs
dreigende oorlog in Irak
de eerste bijeenkomst v#;
reeks waarin GroenLin«-
cussie op gang wil breng?"
actuele onderwerpen.
Höhne Spartborth
avond in. Zij is lid van df
den-Oosten commissie
GroenLinks. De avond
gehouden in café Schutte-
en begint om 20.00 uur
Ze zijn onderweg tot de dag des oordeels op 22 januari Welke uit
slag de opiniepeilers ook voorspellen, ze blijven stug doorgaan, de
vijf Zeeuwen die op een zekere en iets minder zekere verkiesbare
plaats staan voor de Tweede Kamer. Vandaag de eerste, Jan Ge
luk, nummer 28 op de kandidatenlijst van de VVD.
door Harmen van der Werf
Het is 16 oktober 2002. Het
zindert in de Tweede Ka
mer. De fractievoorzitters van
regerings- en oppositiepartijen
rollen over elkaar heen. 'Moet
Jan Peter Balkenende naar het
parlement komen om te praten
over de val van zijn kabinet of
niet?', is dé vraag. Jan Geluk
uit Schouwen-Duiveland is
met iets heel anders bezig. Hij
staat op het punt opnieuw be
ëdigd te worden als volksverte
genwoordiger. Een radiover
slaggever volgt hem op de voet
en spreekt van 'het ongelukki
ge Kamerlid Geluk'. Vijf
maanden en één dag heeft hij in
de wachtkamer gezeten na de
geruchtmakende Kamerver
kiezingen van 15 mei 2002.
Nummer 33 stond Geluk op de
WD-kandidatenlijst. Hij was
daar'hartstikke tevreden' mee,
tot WD en PvdA door Pim
Fortuvn naar de afgrond scho
ven. De liberalen zakten weg
naar 24 zetels. Geluk viel kans
loos buiten de boot, tot er half
oktober voldoende oudgedien
den uit de WD-fractie waren
gestapt om zijn rentree moge
lijk te maken Voor korte tijd,
bleek al razendsnel
Patstelling
En het had zo mooi kunnen
zijn, zeker op hét vakgebied
van Geluk, de landbouw. In
zijn eerste periode als Kamer
lid, vanaf 1998, hielden links
en rechts elkaar in de Tweede
Kamer in evenwicht. Juist op
landbouwonderwerpen, zoals
de toelating van bestrijdings
middelen, leidde dat vaak tot
een patstelling, tussen SP,
GroenLinks, PvdA en D66 aan
de éne kant en WD, CDA,
ChristenUnie en SGP aan de
andere kant. Dat die patstel
ling is doorbroken, is volgens
Geluk de grote verdienste van
de verkiezingen van 15 mei vo
rig jaar. Op bezoek in Goes, bij
de Zeeuwse tak van de Zuide
lijke Land- en Tuinbouworga
nisatie (ZLTO), laat hij niet na
dat te benadrukken. „Er is
maar één reden waarom het be
leid ten gunste van de land
bouwsector is veranderd", stelt
hij,en dat is de gewijzigde sa
menstelling van de Tweede Ka
mer, omdat WD, CDA en LPF
een meerderheid hebben. Dat
verschil maakt de dienst uit."
Kampen
Als het aan Geluk ligt, blijft
dat zo, dat 'boervriendelijke
partijen met de WD voorop'
een meerderheid houden in de
nieuwe Tweede Kamer. Ook
Zeeuws ZLTO-voorzitter Pe
ter de Koeijer lijkt op die lijn te
zitten. Aan landbouwminister
Brinkhorst (D66) en staatsse
cretaris Faber (PvdA) bewaart
hij in elk geval geen goede her
inneringen. „Dat waren ram
pen voor ons, omdat ze vrijwel
niks voor de landbouwsector
deden. Ze werkten ons eerder
tegen, onder meer door hun
zwalkende toelatingsbeleid
voor bestrijdingsmiddelen."
Hoewel het kabinet-Balkenen
de slechts 87 dagen heeft vol-
gemaakt, is het gelukt in dat
beleid een doorbraak te force-
vHeeole
ren. Geluk, zelf voormalig ak
kerbouwer en landbouwadvi-
seur, was nog niet terug in de
Tweede Kamer toen dat ge
beurde. Achter de coulissen
was hij er wel bij betrokken, als
raadgever van zijn vervanger,
de vertrekkende VVD'er Jan te
WD-Kamerlid Jan Geluk (52): Zalm luistert...
Veldhuis uit Middelburg. Ne
derland loopt voortaan niet
meer voorop met het verbieden
van bestrijdingsmiddelen,
maar volgt de Europese Unie.
Onder het motto: Geen concur
rentievervalsing voor Neder
landse boeren.
Toch is ZLTO-voorman De
foto Marijke Folkertsma
Geluk, „én hij heeft goed ge
luisterd. Hij heeft zijn stand
punt bijgesteld
De Koeijer blijft beducht,
vooral voor een wereldwijde li
beralisering van de landbouw
markt. Het is naar zijn idee een
illusie dat boeren in ontwikke
lingslanden daarvan zullen
Koeijer niet vrij van kritiek op
de VVD. Het heeft hem danig
gestoord dat fractievoorzitter
en lijsttrekker Gerrit Zalm
zich vorig jaar uitsprak tegen
Europese inkomenssteun aan
boeren. „Als landbouwspecia-
list heb ik daar indringend met
hem over gesproken", reageert
profiteren, omdat ze dan ge
makkelijker naar het westen
kunnen exporteren. Hij noemt
de koffieboeren. „Een handje
vol grote concerns maakt de
dienst uit en bepaalt de prijzen
voor die boeren. In Nederland
is het voor veel producten niet
veel anders." Geluk toont be
grip, zonder zijn WD-inborst
te verloochenen. „Het zoveel
mogelijk liberaliseren van de
landbouwmarkt levert op de
lange termijn meer resultaten
op."
Maar de Europese Unie moet
de grenzen niet zomaar open
gooien. „Brussel moet eisen
stellen, aan de duurzame pro
ductie van landbouwproduc
ten, aan voedselveiligheid en
dierenwelzijn." En wat betreft
de invloed van grote concerns
die boeren hun wil kunnen op
leggen? „De overheid moet op
zulke bedrijven de mededin-
gingspohtie zetten", vindt Ge
luk, „om te voorkomen dat die
te veel macht kunnen uitoefe
nen." De Koeijer is niet over
tuigd. „Daarmee redden we het
niet.Dat is Geluk te gemakke
lijk. „Marktmacht is één van de
belangrijkste punten. Ook
boeren kunnen daaraan wer
ken door de handen ineen te
slaan." ZLTO-akkerbouwbe-
stuurder Joris van Waes be
dient hem op zijn wenken: „Als
aardappelboeren zijn we daar
volop mee bezig."
Waarschuwing
Voor landbouwers zit er, denkt
WD'er Geluk, ook niet veel
anders op dan zich klaar te ma
ken voor een vrijere markt.
„Maar", stelt hij, „boeren moe
ten dan ook van de politiek de
ruimte krijgen om te produce
ren." Om vervolgens, het is ten
slotte campagnetijd, een waar
schuwing te laten horen. „Als
er na de verkiezingen een cen
trumlinks kabinet van PvdA en
CDA komt, houd ik mijn hart
vast."
Over zijn eigen positie maakt
hij zich niet eens zoveel zorgen.
Al beseft hij dat hij slechts één
zekerheid heeft: dat hij deze
keer vijf plaatsen hoger staat
op de kandidatenlijst.
Tentoonstelling in stadhuis Terneu-
zen t/m 13 februari, openingstijden
ma. t/m vr. van 9.00-17.00 uur
Marian Aerssens (links) en Keina Ramakers exposeren schilderijen en beelden in De Bewaerscho-
le. foto Marijke Folkertsma
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE
Ode aan oermoeders, vrucht
baarheid en schepping blijkt
een verrassend raakvlak voor
de twee kunstenaressen die de
nieuwe expositie in De Be-
waerschole in Burgh-Haam-
stede verzorgen. Zowel in de
kleurrijke schilderijen van
Marian Aerssens uit Elle-
woutsdijk als in de beelden
van Reina Ramakers uit
Krommenie spelen zwangere
vrouwen een belangrijke rol.
Dat deze combi-tentoonstel
ling zo'n gezamenlijke noe
mer oplevert is een toevals
treffer, want beide vrouwen
hebben nooit eerder samen
geëxposeerd.
Aerssens laat zich vooral in
spireren door oude culturen.
Haar reizen naar Nepal,
Egypte, India en Turkije le
verden haar een schat aan in
drukken op. In het verleden
legde zij zich toe op textiele
kunstvormen en batikschil
deren. Sinds lang al echter
geeft zij de voorkeur aan het
werken met gemengde tech
nieken in het platte vlak. Dat
levert sprankelende schilde
rijen op met een mix aan felle
kleuren, materialen, beeld en
tekst. Aerssens houdt van di
verse kunstdisciplines. Mu-
Een van de glaskunstwerken van Luuc Ottens; zijn werk wordt samen met dat van Herman Kampman
tentoongesteld in het Terneuzense stadhuis. foto Charles Strijd
leven en werk te kiezen. Eerst
legde ze zich toe op het maken
van wandkleden, maar haar
artistieke draai heeft ze echt
gevonden bij het werken met
steen.
Foetushouding
Uit serpentijn, albast, mar
mer en Belgisch hardsteen
maakt zij fraaie beelden. Zij
ziet de gewenste vormen di
rect al in het ruwe materiaal
en bewerkt dat net zolang tot
zij dat beoogde eindresultaat
eruit heeft gehaald. Zwangere
vrouwen en vruchtbaarheid
spelen ook in haar werk een
belangrijke rol Mooi voor
beeld daarvan in De Bewaer-
schole biedt het beeldje Uitge
rekend, dat hier in een
bronzen afgietsel wordt ge
toond. In diezelfde serie
onderscheidt zich ook een
beeldje van een liggend kind
figuurtje in foetushouding,
Heel mooi beeld is ook
het mollige vrouwtje uit
Belgisch hardsteen dat de ti
tel Verleiding kreeg. Verder
zijn er fraaie torso's van haar
hand te zien, evenals een boei
ende abstracte vorm uit ser
pentijn.
Duo-expositie Marian Aerssens
(schilderijen) en Reina Ramakers
(beelden), in de Bewaerschole t/m
1 februari, geopend di-za 13.30-
16 30 uur
door Anita Tournois
TERNEUZEN - De glaskunste
naars Luuc Ottens en Herman
Kampman exposeren, op uitno
digingvan Stichting Toonbeeld,
glaskunst met een eigen en ei
gentijdse vormgeving. Hun
werk vormt een direct contrast
door een verschillende bena
dering en toepassing. Objec
ten, panelen, hangers en scha
len vormen een divers geheel
in de hal en de passerelle van
het stadhuis van Terneuzen.
Het materiaal en uitgangspunt -
glas en het scheppen van bij
zondere eigentijdse ontwerpen -
zijn hetzelfde, maar vorm
geving, kleurgebruik en toe
passing verschillen aanzienlijk.
Bedient Kampman zich voor
zijn schalen vooral van ingeto
gen donkere tinten, het werk
van Ottens wordt gekenmerkt
door felle primaire of diepe
kleuren.
Beeldend kunstenaar/glazenier
Ottens genoot een veelzijdige
opleiding, zowel technisch als
beeldend en door het zelf uit
voeren van zijn werk is hij zeer
ervaren in de glasbewerkings
techniek en kent hij haar beel
dende mogelijkheden. Hij ver
vaardigt glas-in-lood, al of niet
gebrandschilderde raam- en
wandpanelen - naast vrij werk
ook in opdracht - en ruimtelijk
werk in de vorm van glasobjec
ten. Geometrische vormen als
cirkel, vierkant en rechthoek
worden in vakken verdeeld
door gebogen en rechte lood
lijnen, hetgeen resulteert in
een abstracte vormgeving met
een zekere speelsheid. Kleuren
contrasteren of versterken el
kaar.
Een twintigtal miniaturen toont
zijn veelzijdigheid in vormge
ving en het behaalde evenwicht
in compositie en kleurgebruik.
Bijzonder is een drieluik in dra
matisch rood en zwart met lich
te tussenkleuren, getiteld Cos-
mos De natuur vormt sowieso
een belangrijke inspiratiebron:
vooral zee en golven zijn regel
matig herkenbaar. De driehoek
is een andere veel gebezigde
vorm. regelmatig terugkerend
in zijn ragfijn vervaardigde ob
jecten met zeilen, zoals de
strandwagen. Net als de wach
ters, een vitrine vol, ontstaan
deze fragiele bouwsels, met
glasfiber als basis, door een
combinatie van verschillende
vormen verbonden door dunne,
iele staafjes of draad.
Bolletjes
Opmerkelijk is de fascinatie
voor bolletjes Doorzichtige
glazen knikkers zijn aange
bracht op vierkante kussentjes
en typeren zijn objecten van
glas in combinatie met brons.
Organisch is zo'n patchwork
van kussentjes, waarin een slin
ger van glazen knikkers is ver
werkt. Eenzelfde patroon werd
ziek en poëzie spreken haar
ook zeer aan. „Maar bij ge
dichten is de inhoud voor mij
ondergeschikt. Het gaat me
vooral om textuur, dus de vi
suele vorm", zegt ze er zelf
over. De combinatie van vrou
wenfiguren met op de achter
grond vervaagde tekstfrag
menten en muzieknoten levert
een boeiend geheel.
Vrouwen zijn bij Aerssens per
definitie 'zusters' of 'konin
ginnen'. Zij verbeeldt ze in se
ries met als titel 'Magische
brieven' of 'Brieven aan mijn
zusters'. Geel, rood en blauw
zijn bepalende kleuren in haar
werk, soms gecombineerd,
soms kiest ze voor één overwe
gende kleur. Verder weet zij
veel zwierige beweging in
haar werk te leggen. Ook de
oerelementen water, vuur,
lucht en aarde weet zij in een
mengeling van kleuren, mate
rialen, beeld en tekst op unie
ke wijze te verbeelden.
Bij Reina Ramakers sloeg de
vonk voor het scheppend be
zig zijn min of meer bij toeval
over. Aanvankelijk had zij een
secretariële functie, maar
daar vond ze te weinig voldoe
ning in. Tijdens een opleiding
voor textiele werkvormen
maakte zij kennis met kunst
geschiedenis en genoot daar
zo van dat ze besloot een vol
ledig andere richting in haar
door de randen om te buigen
verwerkt tot schaal. In het mid
den troont een flinke geslepen
glazen bol.
Dit object vormt een mooie link
naar de fraaie schalen van
Kampman. Aanvankelijk stu
deerde deze Fransman in Gro
ningen, maar als verzamelaar
van glas-in-lood kwam hij in
Frankrijk in aanraking met de
glaskunst, stortte zich op deze
techniek en heeft tegenwoordig
een atelier in zijn huidige woon
plaats Saint-Mihiel. Degeëxpo
seerde schalen, opgebouwd uit
heldere glasplaten, bevatten te
genstellingen als licht en don
ker. mat en glanzend, zilver en
goud. Kleur en karakter wordt
verkregen door het glas te zand
stralen of te bewerken met me-
taaloxyden, die dunne kleur-
laagjes vormen.
Tijdloosheid
De vormgeving is sober en blijft
beperkt tot cirkel en vierkant.
Een aangebrachte ceintuur of
band, in vlakjes verdeeld, loopt
dwars over de schalen. Franse
tekstfragmenten vormen een
belangrijke decoratie. Zij geven
de compositie een grafisch ka
rakter Door het toepassen van
tinten zwart, bruin, zilver, goud
en brons straalt zijn werk een
zekere distinctie en tijdloosheid
uit.
