goeder wil geen fulltime baan
Seldén maakt mast voor elk schip
19
Hopen op herstel
Van bruto naar netto
op het loonstrookje
fogingen meer vrouwen aan het werk te krijgen lijken te mislukken
Spruitenproef
het bedrijf
economiewijzer
mm
m
profijt
donderdag 9 januari 2003
ikomende generatie vrouwen
hoger opgeleid dan de huidige
imaakt dus meer kans op een
f(j betaalde baan Deson-
pks uil bijna de helft (tijde-
ft stoppen met werken om
te storten op het fulltime
tderschap. Het Sociaal Cul-
r,:;lPlanbureau (SCP) noemt
daardoor onwaarschijnlijk
.degroep werkende vrouwen
ie toekomst veel groter wordt
in «u het geval is. Alle pogin-
van de politiek - om vrou-
economisch zelfstandig te
(ken-ten spijt.
lorSvlvia Marmelstein
EN'HAAG - Nadat Nicolle Or
is (33) uit Doetinchem tien
geleden haar studie psy-
iologie had afgerond ver-
ichtte iedereen dat ze een
aanging zoeken. Maar Orriëns
Êiseerde zich dat ze graag
deren wilde en zelf voor hen
ilde zorgen. Daarom besloot
haar sollicitatiepogingen op
geven en zich fulltime te wij-
en aan het moederschap.
pij! heeft Orriëns - die inmid-
vier kinderen heeft - nooit
had ..Het is onzin als mensen
;en dat ik mijn studie voor
eheb gedaan. Als de kinde
nwat groter zijn, ga ik een bij—
w doen. Dan kan ik als-
;gaan werken. Ik sta volledig
iter mijn keuze en vind het
ntastisch om alle stapjes van
n kinderen zelf mee te ma-
f, zegt ze
Imèns is een bekende Neder-
ind.se 'thuisblijfmoeder' sinds
etwee jaar geleden een website
begonnen voor moeders (en
iders) die dezelfde keuze heb-
0i gemaakt. Per dag krijgt ze
ie tweehonderd reacties bin-
E .Thuisblijfmoeders heb-
behoefte aan contact met
Èaar'verklaart ze het succes,
hun woonomgeving kunnen
die contacten vaak moeilijk
len. Ze hebben alleen maar
sutbewoners die om acht uur
KL'hun werk gaan en om vijf
pr terugkomen."
Dat gaat veranderen, blijkt uit
de Emancipatiemonitor van het
Sociaal Cultureel Planbureau.
Van de volgende generatie moe
ders kiest een grote groep ervoor
om niet te werken zolang de kin
deren klein zijn. Dat geldt zowel
voor laag- als hoogopgeleide
vrouwen Van de huidige gene
ratie studentes aan hbo of uni
versiteit zegt bijna de helft al
dan niet tijdelijk te stoppen met
werken na de geboorte van het
eerste kind. In 2001 (de recent
ste cijfers) had driekwart van de
hoog opgeleide moeders een be
taalde baan. Bij de lager opge
leiden was dat nog geen kwart.
De wens om thuis te blijven is
een flinke domper voor de poli
tiek die met man en macht pro
beert om vrouwen economisch
zei fstandig te maken Het doel is
zelfs om in 2010 minstens 65
procent van alle vrouwen aan
een betaalde baan te helpen (nu
is dat 40 procent). Daarvoor in
vesteert de overheid flink in uit
breiding van kinderopvang en
worden allerlei vormen van ver
lof in de wet vastgelegd. Het
SCP betwijfelt of al die maatre
gelen helpen. „Het is namelijk
de vraag of de Nederlandse
vrouw wel zoveel meer wil wer
ken."
Het SCP noemt als belangrijk
ste reden om te stoppen met
werken dat de kinderopvang
nog steeds niet onomstreden is.
Zo doken in 2002 weer publica
ties op dat crèches een negatief
effect kunnen hebben op de ont
wikkeling van jonge kinderen.
Dat heeft waarschijnlijk in
vloed op de keuze om wel of niet
te gaan werken.
Zo blijkt dat de helft van alle
Nederlanders momenteel vindt
dat moeders met kinderen jon
ger dan 5 jaar niet mogen wer
ken als dat betekent dat de
kinderen naar een kinderdag
verblijf moeten.
Thuisblijfmoeder Orriëns heeft
een andere verklaring waarom
vrouwen kiezen voor het fullti
me moederschap. „Vrouwen
zien op tegen de hectische toe
standen die de combinatie van
werken en de zorg voor de kin
deren met zich meebrengt. Al
dat geregel Ze willen rust in
hun huizen. Een ander deel van
de moeders raakt bovendien
overdonderd door het moeder
gevoel dat ineens naar boven
komt na de geboorte van de ba
by en besluit ontslag te nemen
Uit een enquête op de site http
//www. thuisblijfmoeders.nl
blijkt dat de hoge kosten van
kinderopvang of weerzin tegen
crèches een veel kleinere rol
speelt bij de beslissing.
De keus om thuis te blijven is
volgens Orriëns zeker voor ho
ger opgeleiden geen gemakke
lijke. „De meeste vrouwen om je
heen hebben immers wel een
baan. Vooral in het begin voelen
de thuisblijfmoeders zich erg
eenzaam. Ze hebben plotseling
geen collega's meer. Ze krijgen
het financieel veel krapper. En
de relatie met hun partner ver
andert omdat die plotseling
kostwinner wordt. En voor ve
len valt met hun werk ook hun
intellectuele uitdaging weg."
Een ander probleem waar thuis
blijfmoeders mee te maken krij
gen is het gebrek aan waarde
ring „Thuis krijg je weinig
complimentjes. Dat ik voor de
kinderen zorg, boodschappen
doe en verse maaltijden kook,
vindt mijn man de normaalste
zaak van de wereld. Maar een
THOLEN - OpTholen is een boer bezig in het spruitenveld. Er wordt gecontroleerd of de spruiten nog bevroren zijn. Zoniet, dan wor
den ze direct geoogst. foto Robin Utrecht/ANP
Grotere EU
biedt kansen
in vleessector
DEN HAAG - De Neder
landsevee-, vlees- en eier-
sector heeft na het ramp
jaar 2001 met onder meer
demkz- en bse-crises, af
gelopen jaar geen kans ge
zien er bovenop te komen.
Scherpere eisen ten aan
zien van voedselveilig
heid en dierenwelzijn en
groeiende concurrentie op
de wereldmarkt, zet de
sector nog steeds onder
druk.
■Verdere samenwerking
van boer tot slager of su
permarkt zijn noodzake
lijk om te overleven Ook
moet de sector zijn kansen
grijpen met de aanstaan
deuitbreiding van de Eu
ropese Unie.
Dat zei voorzitter J. Ra-
mekers van de Product
schappen Vee. Vlees en Ei
eren gistermiddag in zijn
nieuwjaarsrede. Rame-
kers staafde zijn sombere
verhaal met eerdere cij
fers van het Landbouw
Economisch Instituut.
Het inkomen van een boe
rengezin daalde met 15
procent ten opzichte van
vorig jaar en kwam daar
mee uit op het laagste peil
sinds 1993. Vooral
varkensboeren en vlees-
kuikenhouders kregen het
zwaar te verduren. Hun
gemiddeld inkomen daal
de met vele tienduizenden
euro's De totale werkge
legenheid in de sector vee,
'•'lees en eieren is afgelo
pen jaar met 1 procent ge
daald.
De voorzitter is niet bang
dat de Nederlandse boe
ren last zullen krijgen van
.toenemende concurrentie
door de uitbreiding van de
I EU met tien lidstaten.
■w We' 'n c*'e ^anc^en ar~
I beid, grond en vervoer re
latief goedkoop zijn, is
I Nederland veel verder als
f*et gaat om efficiency en
yuldoen Nederlandse
poenen ook beter aan alle
EU-eisen.
Hamekers ziet eerder kan-
voor de Nederlandse
vleesexport, omdat de
consumptie harder zal
Roeien dan de productie
door de verwachte wel
vaartsgroei in de nieuwe
"dstaten. Op langere ter-
m'jn ziet Ramekers Polen
1 en Hongarije als geduchte
concurrenten. GPD
door Inge Heuff
BROUWERSHAVEN - Waar
het Zweedse moederbedrijf
gaat voor kwaliteit door kwan
titeit, maakt Seldén Mid Europe
in Brouwershaven juist alumi
nium masten op kleinschalig ni
veau. Dat heeft alles te maken
met het werkgebied in de Bene
lux waar jachtwerven met hoge
productieaantallen nauwelijks
voorkomen en de werven vooral
hoogwaardige kwaliteit en
maatwerk leveren.
In de werkplaats aan de Noord-
dijk in Brouwershaven liggen de
aluminium masten in soorten en
maten op de vier productielij
nen klaar om verder afgewerkt
te worden. Voor een lengte van
twintig meter wordt de hand
niet meer omgedraaid. Masten
van acht tot vierentwintig me
ter kunnen er gemaakt worden
al moet voor die laatste maat de
deur open staan. Schepen wor
den groter en daarmee ook de
masten. Met de ontwikkelingen
in de moderne zeilvaart worden
tevens steeds hogere eisen aan
de masten gesteld
De Zweedse Seldén Group be
schikt overeen eigen technische
onderzoeks- en ontwikkelings-
dienst. Aan de hand van specifi
caties van de ontwerpers van
een zeiljacht bepalen de mede
werkers van deze dienst welke
mast geschikt is voor het schip.
„Seldén ontwikkelt zelf de mast
en de beslagen en legt die gege
vens vast in specificaties", legt
verkoopleider voor de Benelux,
Pieter Oenema uit.
„Toeleveranciers maken die be
slagen en masten volgens deze
specificaties en bij dochteron
dernemingen in Engeland.
Amerika en Nederland (en in li
centie in Argentinië en Austra
lië) worden de masten vervol
gens geassembleerd."
Beslag
De Seldén Group levert zo'n ze
venduizend masten per jaar aan
af. Die schaalgrootte levert de
onderneming het voordeel op
dat elk onderdeeltje in opdracht
gemaakt kan worden en op
voorraad bij de assemblagehal
len ligt. Het beslag op de mast
wordt bij Seldén niet er opgelast
maar ingepast in speciaal daar
voor open gelaten ruimtes in de
mast.
„Deze werkwijze is kwalitatief
perfect en veel sneller dan wan
neer er gelast moet worden,
Maar de investeringen liggen
veel hoger door het werken met
mallen daar waar de uitsparin-
gen-moeten komen. Dat kan dus
De werkplaats van Seldén Mid Europe in Brouwershaven.
alleen als het gaat om grote aan
tallen."
De Seldén Group is volgens Oe
nema wereldmarktleider op het
gebied van masten maken en
heeft circa veertig procent van
het wereldaandeel in handen.
Daarbij richt het zich op alumi
nium masten voor het midden
segment zeiljachten in serie-
Naam:
Seldén Mid Europe BV
Plaats:
Brouwershaven
Jaar:
2000
Werknemers:
10
Omzet:
Seldén Group (vestigingen in
Denemarken, Engeland,
Amerika, Zweden en Nederland)
30 miljoen euro
bouw. Voor Nederland loopt dat
marktaandeel op tot tegen de
zestig procent.
„Scandinavië is altijd een ge
bied van botenbouwers geweest
en dus van mastenmakers De
echte concurrenten zitten in
Frankrijk waar ook een grote
thuismarkt in seriebouw is te
vinden."
Importeur
Brouwershaven is volgens Oe
nema niet de meest logische ves
tigingsplaats. Het gros van de
jachtwerven bevindt zich in
Friesland en Noord-Holland.
Maar Seldén Mid Europe heette
tot 2000 Seldén Nederland. Het
bedrijf in Brouwershaven was
zelfstandig importeuren bouw
de in licentie al zo'n 25 jaar ver-
vangingsmasten voor het
Zweedse bedrijf.
Het productiebedrijf in Zweden
groeide in de loop van de jaren
uit zijn jasje en de Seldén Group
zocht op het vaste land een
tweede productie-eenheid.
Brouwershaven lag voor de
hand: de locatie was er evenals
de ervaren medewerkers en de
contacten met de Nederlandse
markt.
„De Nederlandse jachtenbouw
is kleinschalig, divers en heel
hoogwaardig", verklaart Oene-
„Die markt is lastig vanuit
Zweden te bedienen, vooral ook
omdat de productie van het
moederbedrijf Seldén Mast in
Zweden is ingesteld op seriema
tig werken in grote aantallen.
Daarom wilde de groep graag
een productievestiging in Ne
derland die zich juist op de klei
ne aantallen kan richten en door
de omvang flexibel is. Ook voor
de transportkosten is Neder
land een goed uitvalsbasis."
Dankzij die kleinschaligeen dus
flexibele productieplanning
dient Seldén Mid Europe zono
dig als overloop voor het
Zweedse moederbedrijf als daar
de orderportefeuille tijdelijk te
vol wordt.
Oenema: „De klant merkt er
niets van want elke mast is vol
gens het interne certificering
systeem gebouwd, het maakt
dus niet uit waar de feitelijke
assemblage plaatsheeft. De
masten kunnen ook uit Amerika
of Engeland komen waar iden
tieke assemblagehallen van de
Seldén Group staan."
De helft van de omzet uit Brou
wershaven wordt behaald in de
levering aan nieuwbouwjach-
ten van de kleinschalige en
hoogwaardige jachtwerven in
de Benelux. Daarnaast is de ver-
vangingsmarkt van masten
belangrijk. Midden- en Zuid-
Europa zijn op dit gebied dit
foto Marijke Folkertsma
duidelijk een groeimarkt voor
de komende jaren.
Seldén levert niet aan particu
lieren, verkoop gaat altijd via
dealers of werven. Alles wat bo
vendeks met de mast te maken
heeft, kan het bedrijf leveren.
Een flinke catalogus ('heeft
geen enkele andere mastenma
ker') laat zien wat er op dat ge
bied te koop is.
Tuigers
Seldén werkt nauw samen met
tuigers. De trend is dat masten
steeds smaller en langgerekter
worden door veranderende tui
gages; voor Seldén een belang
rijk gegeven om zich daaraan
aan te passen. Naast de ontwik
keling van masten heeft de on
derneming bijvoorbeeld ook
rolreefsystemen ontwikkeld on
der de naam Furlex en is het ook
daarin wereldmarktleider.
Juist omdat de ontwikkelin
gen niet stilstaan, kijken we wat
er voor Seldén mogelijk is. Onze
nieuwste mast bijvoorbeeld,
heeft al twee vakprijzen gewon
nen. Het concept is dat de rail
voor het hijsen van het zeil in de
mast zelf verwerkt is in plaats
van erop. Dat scheelt werk in
het assembleren, het maakt de
mast goedkoper en het systeem
is minder onderhevig aan slijta
ge door weer en wind
huishouden runnen is ook ge
woon werk."
Slechts een klein deel van de
vrouwen die ervoor kiest thuis
te blijven gaat weer werken als
de kinderen ouder zijn. Hoogop
geleiden gaan het vaakst weer
aan de slag (60 procent). Van de
middelbaar opgeleiden vindt de
helft weer een baan en van de la
ger opgeleiden (40 procent).
Driekwart van hen gaat in deel
tijd aan de slag. GPD
door Arjo Klamer
Een nieuw jaar nodigt uit tot
vooruit- en terugblikken.
Vorig jaar kon ik rond deze tijd
constateren dat mijn voorspel
lingen van een economische te
ruggang in 2001 uitgekomen
waren. Die was indertijd tegen
draads: de rekenmeesters van
het Centraal Planbureau had
den een groei van 3 procent of
meer voorspeld. We weten nu
beter.
Inmiddels is ook mijn voorspel
ling van dalende huizenprijzen
een feit geworden. Datzelfde
geldt voor de ondergang van
Paars. De enquêtes wezen daar
toen nog niet op, maar gelet op
het gevoel van onbehagen dat ik
alom waarnam en de opmars
van Fortuyn, leek me die ver
wachting gerechtvaardigd.
Veel verder gingen mijn voor
spellingen toen niet. De econo
mische situatie was onduide
lijk Dat de beurs verder omlaag
zou gaan, leek waarschijnlijk.
Maar dat de beurs nog eens een
derde van haar waarde zou
verliezen, dat zou ik een jaar ge
leden niet hebben durven voor
spellen. Zo werd 2002 uiteinde
lijk somberder en dramatischer
dan ik mij had voorgesteld.
Voor 2003 ben ik gematigd opti
mistisch. Een hervatting van de
stevige economische groei van
een paar jaar geleden zit er
voorlopig nog niet in. De werk
loosheid zal verder oplopen en
de groei zal iets boven nul eindi
gen. De economie blijft stagne
ren. Wel verwacht ik een licht
herstel van de beurs als teken
van een langzaam terugkerend
vertrouwen in de economie. Dat
laatste heeft weer te maken met
de terugkeer van politieke sta
biliteit na de verkiezingen van
22 januari.
Thema
Het gaat mij niet alleen om con
crete voorspellingen maar ook
om thema's. Schrijf ik over het
schandaal rond de gevallen
Amerikaanse energiereus En
ron, zoals ik een jaar geleden
deed, dan beweer ik min of meer
dat het thema van frauderende
bedrijven belangrijk gaat wor
den. Daar heb ik dus gelijk in
gehad Andere schandalen volg
den. Het gerenommeerde
accountantsbureau Arthur An
dersen is niet meer, en boek
houdkundige praktijken in de
VS. alsook hier in Nederland,
zijn flink aangepast. Of de rege-
ring-Bush door deze schanda
len aangetast wordt - zoals ik
verwachtte - blijft een vraag.
Het thema van de bedrijfs-
schandalen in de VS hangt sa
men met een ander thema waar
ik het afgelopen jaar aandacht
op probeerde te vestigen, en dat
is het thema van een mogelijke
economische crisis in de VS. Al
is de Amerikaanse economie
slechts half hersteld van de re
cessie na 11 september 2001,
van een echte crisis is nog geen
sprake geweest.
Op de pof
Maar Amerika leeft onvermin
derd op de pof. Het land blijft
meer invoeren dan dat het uit
voert en moet daarom giganti
sche bedragen lenen op de inter
nationale kapitaalmarkten.
Hoe lang kan dat nog goed gaan?
Reken er op dat dit thema in
2003 nadrukkelijk aan de orde
zal zijn Het zal niet alleen de
VS, maar ook ons hier in Neder
land gaan bezighouden Want
een kwakkelend Amerika is
slecht voor onze economie.
Een kwakkelende Amerikaanse
economie betekent een verdere
waardestijging voor de euro.
Amerika wordt goedkoper voor
ons. Wat de euro betreft, is mijn
scepsis bekend. Het stabiliteits
pact heeft zijn langste tijd ge
had. De politieke spanningen
zullen toenemen. Een Frans
man zal Wim Duisenberg opvol
gen als president van de Euro
pese Centrale Bank. De meesten
van ons zullen in guldens blij
ven denken Het is evenwel nog
te vroeg voor een terugkeer van
de gulden. GPD
Arjo Klamer is hoogleraar cul
turele economie aan de Erasmus
Universiteit.
door Hans Sonders
Van de belangrijkste financi
ële afrekening die we perio
diek onder ogen krijgen, be
grijpt bijna niemand een snars.
De autodealer, de tandarts of de
loodgieter zouden met een der
gelijke ondoorzichtige rekening
niet ver komen. Maar de over
heid blijkbaar wel. Zij bepaalt
immers hoe de loonstrook er uit
ziet. Die staat bijna gelijk aan
absolute ondoorzichtigheid.
Dat blijft niet zonder gevolgen.
Ymi Knaap, hoofd belastingser
vice van de FNV, weet dat door
die ondoorzichtigheid geregeld
fouten worden gemaakt.
„Loonstroken zijn onleesbaar,
soms zelfs cryptisch. En omdat
er bijna niemand is die ze be
grijpt. blijven die fouten vaak
onontdekt. Met alle nadelige ge
volgen van dien voor zowel
werknemer als werkgever
Vandaar een poging tot verhel
dering. Hoe het toch komt dat
van een mooi bruto salaris, een
bescheiden netto inkomen over
blijft. Natuurlijk gaat het hier
bij om de grote lijnen. Er zijn
belangrijke verschillen tussen
bedrijven en beroepen en het
bedrijfsleven en de ambtelijke
wereld. Maar in grote trekken
vormt het onderstaande de rou
te waarlangs alle salaristrajec
ten van bruto naar netto lopen.
Van het bruto bedrag bovenaan
de loonstrook gaat altijd eerst
de pensioenpremie af. Die vari
eert per bedrijfstak van zo'n
tien tot twintig procent van het
bruto salaris. Dat wil zeggen:
het bruto salaris minus de AOW
franchise. Dat is een woord voor
dat deel van het loon waarvoor
later de AOW-uitkering het
pensioen vormt. Hiervoor wordt
de AOW-premie ingehouden,
waarover later meer. De twee
uitkeringen samen (de AOW-
uitkering en het pensioen-van-
de-baas) moeten na pensione
ring in de meeste gevallen op
rond 70 procent van het laatst
verdiende loon uitkomen.
Vervolgens gaan er, weer afhan
kelijk van de sector waarin men
werkt, bedragen af voorvut-
en/of prepensioen regelingen.
Het bedrag dat vervolgens over
blijft, heet het 'premieplichtig
inkomen werknemensverzeke-
ringen'. Over dit bedrag worden
de premies voor de werkne
mersverzekeringen berekend.
Onder deze verzekeringen val
len de werkloosheidswetde zie
kenfondswet en de wet op de
arbeidsongeschiktheid. De pre
mie voor die laatste verzekering
wordt echter geheel door de
werkgever betaald. Die staat
dus niet op de loonstrook
De ziekenfondspremie, 1,7 pro
cent, wordt alleen betaald door
mensen die onder de inkomens
grens voor het ziekenfonds val
len (2003: 32 050 euro). De pre
mie voor de werkloosheidswet
is 4,75 procent van het 'premie
plichtig inkomen'. Maar nooit
over inkomen boven 41.499 euro
per jaar.
Als we zover zijn, dan komen we
in de richting van het 'belast
baar inkomen'. Want eerst moet
bij het nu bereikte bedrag weer
worden opgeteld de bijdrage die
de werkgever bijdraagt aan de
ziektekostenverzekering. Dan,
ja pas dan, is er eindelijk het Be
lastbaar Inkomen.
Loonheffïng
Natuurlijk zijn we dan nog lang
niet bij het netto salaris Want
nu gaat de loonheffing er nog
van af Die bestaat uit vier
'schijven' en omvat niet alleen
belasting. In de loonheffing zit
ten ook de premies voor AOW,
AWBZ en ANW 'Om het alle
maal wat overzichtelijker en
eenvoudig te maken,' heette het
bij de invoering van die loonhef-
fing.
De loonheffing bedraagt 32,9
procent over de eerste 15.883
euro, 37,95 procent over de vol
gende 12.967 euro en 42 procent
over de volgende 20.615 euro.
Voor alles wat daarboven wordt
verdiend, wordt 52 procent aan
heffing afgetrokken. Pikant de
tail is dat voor de eerste twee
schijven respectievelijk 1.7 en
6,75 procent daadwerkelijk aan
loonbelasting wordt ingehou
den De rest is premie voor de
werknemersverzekeringen.
Van alle genoemde bedragen
gaan eerst nog heffingskortin
gen af. De belangrijkste zijn de
algemene heffingskortingen de
arbeidskorting, respectievelijk
1775 en 1108 euro (alle bedra
gen gelden voor 2003). Er zijn
ook nog kortingen voor kinde
ren en kinderen-en-werk. Die
komen echter niet op de loon
strook tot uiting. Zij kunnen net
als de teruggave voor betaalde
hypotheekrente wel maande
lijks van de Belastingdienst op
de rekening worden ontvangen.
Ziedaar, aan het einde van een
lange speurtocht, het netto sala
ris. GPD
