Duurzaam moet de norm zijn
Succesvolste jaar ooit
voor Zeeuwse popmuziek
Haven Antwerpen op
weg naar recordjaar
Storm van 1953 had
volgens weerman nog
erger kunnen zijn
15
Directeur Essent pleit voor straf op goedkope grijze stroom
Jazzconcert
in Terneuzen
kunst cultuur
donderdag 2 januari 2003
De bio-energiecentrale in Cuijck levert stroom voor 50.000 huishoudens, maar is toch nog te klein. foto Ed van Alem
doorMaurits Sep
fcUIJK - Stroom uit kolen, olie
of gas zou veel duurder moeten
zijn dan duurzame energie. Dan
pas heeft het zin op grote schaal
biomassa te gaan verbranden
om elektriciteit op te wekken.
Die les trekt Paul van Son, di
recteur duurzame energie van
Essent, uit investeringen in on
der meer de bouw van een bio-
pnergiecentrale in Cuijk.
Zolang de prijs voor stroom uit
fossiele brandstoffen niet om
gaat, zal een bio-energie-
als die van Essent nooit
renderen, stelt Van
Zowel het financieel als het
rendement is te laag.
De bouw van een bio-energie-
bentrale is duur en de opbrengst
[s relatief laag. Ook is er meer
randstof nodig om dezelfde
oeveelheid stroom te maken
een centrale die met kolen,
of gas wordt gestookt.
Nederland op basis van
internationale afspraken wel
toe moet naar een duurzame
Energieproductie, en omdat bio
daarvoor noodzakelijk
zijn, vindt Van Son dat de
het gebruik van grijze
aanzienlijk duurder zou
maken dan dat van
jroene stroom. Grijze stroom
cou als het ware uit de markt
noeten worden geprijsd.
De ecotax, die dat ook beoogtis
hem slechts een eerste
Fossiele brandstoffen zijn
voor het milieu, om-
bij de verbranding ervan
kooldioxide, een broeikasgas,
/rijkomt. „In de prijs voor grijze
stroom zouden daarom ook mi-
ieueffecten moeten worden
Nu wordt grijze
te goedkoop verkocht",
legthij.
Subsidie
energieleveranciers als Essent
:n Delta verkopen nu al groene
jtroom tegen dezelfde prijs als
stroom. Dat komt echter
doordat groene stroom
gesubsidieerd, merkt Van
op Hij pleit ervoor dat op
duur niet meer te doen,
naar grijze stroom juist zwaar
der te belasten. „De norm zou
duurzame energie moeten zijn.
Je moet op deze markt niet belo
nen wat goed is maar bestraffen
wat fout is."
In zijn voorstel krijgen de con
sumenten de rekening gepre
senteerd. Als de overheid nog
meer belasting heft op fossiele
stroom, moeten zij meer beta
len. Dat vindt hij niet vreemd.
„De vervuiler betaalt." Indirect
wordt toch bereikt wat hij na
streeft: consumenten schakelen
vanzelf over op de goedkopere
groene stroom en producenten
maken geen grijze stroom meer,
want die wordt niet gekocht.
Van Son beseft dat zijn pleidooi
niet snel werkelijkheid zal wor
den. Zolang fossiele brandstof
fen niet op zijn en de milieu-ei
sen niet strenger worden, zal
grijze stroom goedkoper blij
ven, verwacht hij. Kolen, olie en
gas worden in grotere hoeveel
heden gewonnen, zijn goedko
per en makkelijker te verwer
ken dan biomassa. „En dus zal
een kleinschalige biomassacen
trale als deze in Cuijk niet op ei
gen kracht rendabel worden."
Hout
Essent heeft twee jaar geleden
in het Brabantse Cuij k een ener
giecentrale gebouwd die wordt
gestookt met hout. Het bedrijf
zou zo n centrale nu niet meer
bouwen. Essents eerste les is dat
de centrale te klein is: 24 mega-
Watt. Dat is opmerkelijk, omdat
de centrale bij de opening de
grootste in zijn soort was in Eu
ropa. De centrale levert vol
doende stroom voor ruim 50.000
huishoudens.
Een nieuwe bio-energiecentrale
zou ongeveer vier keer zo groot
moeten zijn, schat Van Son op
basis van voorlopige berekenin
gen. Hij benadrukt echter dat
Essent niet van plan is zo'n cen
trale op korte termijn te bou
wen. En als het zover zou ko
men, zou het niet alleen voor de
stroom zijn. Ook de warmte die
vrijkomt zou verkocht moeten
worden, bijvoorbeeld aan glas
tuinbouwers. Alleen dan wordt
het financieel interessant.
Momenteel is het wel rendabel
biomassa mee te stoken in be
staande kolencentrales. Dat ge
beurt onder meer door EPZ in
Borssele, waarvan Essent sa
men met Delta eigenaar is. Zul
ke centrales zijn veel groter. Dat
leidt tot hogere opbrengsten,
zowel in geld als in stroom.
Flexibel
Bovendien betekent een combi
natie van kolen en biomassa een
grotere flexibiliteit voor de pro
ducent, legt Van Son uit. Die is
dan niet afhankelijk van één
brandstof, maar kan kiezen
hoeveel hij waarvan gebruikt.
Het is zelfs mogelijk verschil
lende soorten biomassa te ge
bruiken, terwijl de centrale in
Cuijk alleen op hout brandt.
Ondanks de teleurstellende re
sultaten van de bio-energiecen
trale, die met verlies draait, is
Essent tevreden over het pro
ject. Van Son wijst erop dat het
een nieuw concept betrof. „Het
was een experiment. Qua uit
straling en connecties zijn we er
heel blij mee. Belangrijk is ook
dat de beschikbaarheid uiter
mate hoog is. De centrale draait
wat mogelijk is, 24 megaWatt,
en ook nog eens volcontinu: 24
uur per dag, zeven dagen per
week. En onbemand. Alles
wordt per computer gestuurd
vanuit Eindhoven. Overdag zijn
er wel een paar onderhouds-
mensen aanwezig die een oogje
in het zeil houden."
Essent heeft biomassa ook niet
afgeschreven als duurzame
energiebron. Integendeel. Het
bedrijf ziet de toepassing ervan
in grote energiecentrales als de
eerste prioriteit bij de uitbouw
van zijn duurzame energiebron
nen in Nederland. Daarom heeft
het de Universiteit van Utrecht
gevraagd te onderzoeken wat de
kansen en bedreigingen van
biomassa zijn en waar de import
van biomassaproducten aan
zou moeten voldoen. Zo wordt
niet alleen gekeken naar de eco
nomische aspecten, maar ook
naar de ecologische en maat
schappelijke aspecten.
Kinderarbeid
„We bekijken de hele keten",
verduidelijkt Van Son. ..Wij vin
den het ook belangrijk om te
weten hoe biomassa wordt ge
maakt, waar het vandaan komt
en hoe het wordt vervoerd. Eco
logisch bosbeheer is voor ons
een voorwaarde. We kopen
nooit hout van bossen die niet
natuurvriendelijk worden be
heerd. Maar ook de politieke en
sociale situatie in een land is van
belang Met een land waar kin
derarbeid plaatsvindt, doen we
geen zaken." Het onderzoek is
zeer de moeite waard, vindt de
Essent-directeur. Hij stelt dat
biomassa noodzakelijk is voor
de toekomstige energievoorzie
ning. Van Son schat het aandeel
op de lange termijn op zeventig
procent. „Uit zon en water is in
Nederland te weinig te halen.
Wind heeft wel toekomst, vooral
met parken in zee."
Voor niet-duurzame energie ziet
hij op de lange termijn geen toe
komst weggelegd. Daaronder
verstaat hij stroom uit fossiele
brandstoffen én uit kernener
gie. „Want niet alleen de voorra
den kolen, olie en gas zijn ein
dig, ook de voorraad uranium.
Bovendien komt bij kernenergie
afval vrij. Zolang daar geen op
lossing voor is, is het niet duur
zaam Maar omdat er geen kool
dioxide bij vrijkomt, zou je
kernenergie wel semi-duur
zaam kunnen noemen."
ANTWERPEN - Ondanks het
uitblijven van economische
groei stevent de Antwerpse ha
ven in 2002 af op een record
overslag van bijna 131 miljoen
ton. Dit resultaat is iets beter
dan het vorige recordjaar 2000,
toen 130,5 miljoen ton aan goe
deren werden overgeslagen.
Evenals in voorgaande jaren
werd de belangrijkste stijging
gehaald in de containerover
slag. Die steeg met 13 procent
naar ruim 4,7 miljoen teu (twin-
tigvoetscontainers). Er zat bij
na 53 miljoen ton goederen in
Na enkele jaren van teruggang
groeide de overslag van fruit
met vier procent tot bijna 1,4
miljoen ton. De overslag van
rollend materieel laat eveneens
een opmerkelijke groei zien. Die
bedraagt ruim 14 procent, zodat
de totale trafiek boven de twee
miljoen ton komt. Het aantal
behandelde personenwagens
stijgt naar ongeveer 860.000
stuks
De overige aan- en afvoer liet
aanzienlijke dalingen zien. De
overslag van droog massagoed
(ertsen, staal) daalde met onge-
Snerttochten
OOSTKAPELLE - De Kynolo-
genclub Zeeland begint het
nieuwe jaar zondag 5 januari
met de traditionele snertwan-
deling.
Halverwege de wandeltocht
voor honden en baasjes kan een
kop erwten- of tomatensoep
worden gekocht. Daarna gaan
de wandelaars terug over het
strand of door de bossen, waai
de honden moeten worden aan
gelijnd. De start van de tocht is
om 11.00 uur op het parkeerter
rein aan het einde van de Duin
weg in Oostkapelle.
De regio Zeeland van de Border
Collie Club Zeeland houdt op
dezelfde ochtend ook een snert-
wandeling. De wandeling ver
trekt om 11.30 uur vanaf de par
keerplaats bij hotel Duinoord in
Vrouwenpolder. Er wordt gelo
pen over het strand richting
Oostkapelle. Na ongeveer drie
kwartier wordt een pauze inge
last voor de soep.
veer vier procent tot 26 miljoen
ton. Als gevolg van de afnemen
de vraag in Europa ging de aan
voer van staalproducten met
een kwart naar beneden. De
verwerking van ertsen viel sterk
terug door een veranderd be
voorradingspatroon van de
staalindustrie van Wallonië ten
voordele van Rotterdam De
aanvoer van papier- en houtcel -
lulose daalde met tien procent.
Deze ontwikkelingen zijn te
wijten aan algemene marktom
standigheden en verlies van tra
fiek aan de haven van Vlissin-
gen.
De overslag van niet-gecontai-
neriseerd stukgoed daalde met
bijna zeven procent naar ruim
twintig miljoen ton. Het eindre
sultaat van vloeibaar massa
goed (ruwe petroleum en brand
stoffen) komt uit op bijna 32
miljoen ton, circa acht procent
lager dan in 2001. Het aantal
zeeschepen dat Antwerpen aan
deed, daalde licht tot 15 .500.
Evenaring
De cijfers van de Antwerpse ha
ven lopen in de pas met de resul
taten in Rotterdam. Daar werd
dit jaar bijna 322 miljoen ton
goederen overgeslagen, een eve
naring van het topjaar 2000. De
containersector liet hier een
stijging van zeven procent zien
naar ruim 65 miljoen ton lading
(6,5 miljoen teu). De overslag
van ruwe olie daalde met bijna
twee procent naar ruim 96 mil
joen ton Daar staat een flinke
stijging van aardolieproducten
en petcokes tegenover; van ruim
27 procent naar 35,3 miljoen
ton.
De havens van Terneuzen en
Vlissingen deden het relatief ge
zien aanzienlijk beter dan beide
grootmachten. De aan- en af
voer van goederen steeg met
ruim vijf procent naar een re
cord van 26,7 miljoen ton.
Terneuzen nam deze stijging
volledig voor zijn rekening. De
overslag ging hier van 11,9 naar
13,4 miljoen ton, die groten
deels te danken is aan de toena
me van de aanvoer van aardolie
producten (plus 1,2 miljoen ton)
voor de nieuwe krakerinstalla
ties van Dow Benelux In Vlis
singen bleef de overslag met
13,3 miljoen ton goederen nage
noeg gelijk aan vorig jaar.
door Rinus Antonisse
RITTHEM - In de rampnacht
van 31 januari op 1 februari
1953 bereikte het water in Vlis
singen de recordhoogte van 4,55
meter boven Normaal Amster
dams Peil. Het had nog erger
kunnen zijn, zegt de Zeeuwse
weerman Jos Broeke. Er traden
- hoe wrang het ook klinkt - en
kele gunstige ontwikkelingen in
het weerbeeld op.
Wanneer alle weerfactoren te
gen hadden gezeten, was een
waterstand van tegen de zes me
ter plus NAP in Vlissingen mo
gelijk geweest en in Hoek van
Holland zelfs nog iets meer, re
construeert Broeke achteraf.
Dan was vrijwel zeker ook het
overgrote deel van Walcheren
onder water gelopen, evenals
een groot deel van de Randstad.
Hij tekent er wel bij aan dat de
kans op een dergelijke calami
teit erg klein was (en is).
De storm die de Februanramp
veroorzaakte was op zich al erg
genoeg. Maar de wind was niet
eens zo heel krachtig, vertelt
Broeke. Op het weerstation
Vlissingen, toen gevestigd in
een hut op het voormalige vlieg
veld ten noorden van Vlissin
gen, bedroeg het hoogste uurge
middelde van de windsnelheid
21 meter per seconde, ofwel ne
gen Beaufort. Omgerekend naar
een situatie waarbij het weer
station aan zee lag, komt dat uit
op een hoogste uurgemiddelde
van 26 meter per seconde, ofwel
tien Beaufort. De zwaarste
windstoot werd in Vlissingen op
zaterdag 31 januari om 22.00
uur vastgelegd: ruim 120 kilo
meter per uur.
Volle maan
De getijtafel gaf voor hoogwa
ter op 1 februari springtij aan,
met een verwachte hoogwater
stand van 1,98 meter plus NAP
Het was volle maan en een laag
springtij (waarbij de maan het
verst van de aarde staat). Veer
tien dagen later trad nieuwe
maan aan (maan het dichtst bij
de aarde), met bijbehorend hoog
springtij. Derde pluspunt was
het feit dat het hoogtepunt van
de storm niet tegelijk met het
tijdstip van hoogwater viel,
maar er enkele uren vóór lag.
Bovendien speelde nog mee dat
het waterpeil van de grote rivie
ren laag stond, waardoor er
vanuit zee meer water kon wor
den opgestuwd. Volgens Broeke
waren het deze factoren - wind
kracht, laag springtij, hoogte
punt storm en waterpeil grote
rivieren - die een nóg grotere
ramp voorkwamen. Hij tekent
er onmiddellijk bij aan dat het al
erg genoeg was. Rond Schot
land werden windsnelheden
van 125 kilometerperuur geme
ten (twaalf Beaufort). De tot
dan bekende hoogste water
stand in Vlissingen van 3,92 me
ter plus NAP, bereikt tijdens de
stormvloed van 1906, werd
ruimschoots overschreden.
„Die 4,55 meter was toch een
enorme uitschieter", aldus
Broeke.
Weerkaart
Zijn weerbureau Meteo Zeeland
heeft op internet een aparte ru
briek gewijd aan de Februa-
riramp 1953. „Ik ben me ervan
bewust dat er meer mensen sites
over de ramp hebben gemaakt.
Maar ik heb me vooral toege
spitst op de meteorologische as
pecten in Zeeland", vertelt
Broeke. Op zijn site (wivw.mete-
ozeeland.nl) staat onder meer
informatie over het ontstaan
van de ramp, de waarschuwin
gen die uitgingen, de bereikte
hoogwaterstanden en de ont
wikkeling van de wind.Ook is
een weerkaart uit de rampnacht
opgenomen. Broeke is van plan
de rubriek komende weken aan
te vullen.
TERNEUZEN - De stichting
Porgy Jazz houdt zondag
12 januari weer een nieuwjaars
concert, waarmee de twee
de helft van het jazzseizoen be
gint.
Het Rob van Kreeveld Kwartet
speelt op 12 januari. De pianist
neemt slagwerker Hans Eijke-
naar, bassist Edwin Corzelius
en percussionis Jeroen de Rijk
mee.
Van Kreeveld is vooral bekend
doorzijn langdurige samenwer
king met cabaretier Paul van
Vliet. Volgens kenners behoort
hij tot de grootste Nederlandse
jazzpianisten.
Het concert begint zondag 12 ja
nuari om 16.00 uur in Porgy
Bess in Terneuzen.
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Zaterdag 18 januari
worden in Vlissingen de Zeeuwse
Popprijzen uitgereikt. De Stichting
Popmuziek Zeeland zet met dat eve
nement de amateurpopmuzikanten in
het zonnetje die zich het afgelopen
jaar hebben onderscheiden. Maar hoe
hebben de echte toppers het gedaan?
Beter dan ooit, moet de conclusie lui
den. Nooit waren Zeeuwse popmuzi
kanten succesvoller dan in 2002. Alle
reden om het nieuwe jaar met hoogge
spannen verwachtingen tegemoet te
zien.
2002 is begonnen en geëindigd met
Blof. Begin januari bracht de groep
het album Blauwe Ruis uit, de dvd/cd
Tussen nacht en morgen - registratie
van een concert met het Metropole Or
kest - zal op veel verlanglijstjes voor
sinterklaas en Kerst hebben gestaan.
Blauwe Ruis was het eerste album met
Norman Bonink, vervanger van de in
maart 2001 verongelukte drummer
Chris Götte. Diens overlijden is een
belangrijk thema op het album. Vrij
wel unaniem was de vaderlandse pers
van mening dat Blauwe Ruis het beste
album is dat Blof tot dusver heeft ge
maakt. Muzikaal weet de groep nog
steeds te groeien. De aanstekelijke
melodielijnen zijn gebleven, maar het
geluid is volwassener door (produc
tionele) invloed van bands als U2,
REM en Coldplay. De prachtige ma
nier waarop het zware thema in de
muziek is verwerkt, maakt Blauwe
Ruts niet alleen tot een hoogtepunt in
de cd-productie van 2002, maar so
wieso tot een hoogtepunt in de Neder
pop
Hoewel de singles tegenwoordig iets
minder hoge noteringen halen dan
'Liefs uit Londen', 'Aan de kust' of
'Wat zou je doen?' is Blof nog steeds de
meest gedraaide Nederlandse pop-
act. Het album Blauwe Ruis is dubbel
platina (160.000 exemplaren ver
kocht) en de groep wist twee avonden
achter elkaar Ahoy' in Rotterdam
(bijna elfduizend plaatsen) nagenoeg
uit te verkopen. Aan een nieuw album
wordt gewerkt. In de zomer van 2003
moet het verschijnen. Blof is de
Zeeuwse Popprijzen allang ont
groeid, de Nederlandse Popprijs - be
gin januari weer uit te reiken tijdens
Noorderslag in Groningen - zou op
zijn plaats zijn.
Pinkpop
Op één front is Blof dit jaar afgetroefd
door een andere Zeeuwse popgroep.
Zondag 19 mei trad de oorspronkelijk
Racoon gaf dit jaar als eerste Zeeuwse band een optreden op Pinkpop.
foto Lex de Meester
uit Goes afkomstige formatie Racoon
op tijdens Pinkpop. Dat heeft geen
Zeeuwse band eerder voor elkaar ge
kregen. Maar de tweede helft van het
jaar was aanzienlijk minder zonnig,
want platenmaatschappij Sony be
sloot de groep in september na twee
goed ontvangen maar kennelijk on
voldoende verkochte albums op
straat te zetten.
Een blik op de internetsite van zowel
Racoon als de fanclub doet vermoe
den dat de groep sindsdien op sterven
na dood is, maar niets is minder waar.
„Onze eigen site en de fansite worden
samengevoegd en vernieuwd", meldt
gitarist Dennis Huige. „Vandaar." De
groep werkt hard aan nieuwe num
mers voor een derde cd. Producer Mi
chel Schoots, die de eerste plaat. Till'
monkeys fly, heeft geproduceerd en
meewerkte de tweede, Here we go, ste
reoheeft zijn hulp toegezegd. „Of er
nou geld voor is of niet", zegt Huige.
„Dat is toch geweldig."
Racoon is van plan eerst een album op
te nemen en daarna een label te zoe
ken dat de plaat wil uitbrengen of op
zijn minst produceren. Een datum kan
Huige niet noemen „We willen dat er
twaalf toppers op het nieuwe album
staan. Daar is tijd voor nodig.
Debuutalbum
De verwachting is dat de Middelburg
se zanger Danny Vera zich binnenkort
in het rijtje van Blof en Racoon
schaart. Volgende week verschijnt
zijn eerste single 'My confession' bij
platenmaatschappij Universal. Ge
schreven door Troy Verges, liedjesma
ker uit Nashville die onder meer te
kende voor het origineel van 'Lopen
op het water' van Marco Borsato en
Sita. Een compleet debuutalbum ligt
klaar en wordt waarschijnlijk in fe
bruari of maart uitgebracht. Met be
hulp van sessiemuzikanten heeft Vera
een plaat opgenomen die artistiek in
het verlengde ligt van de liedjes van
Roy Orbison en Chris Isaak. Met zijn
grotendeels Zeeuwse band heeft hij
inmiddels de eerste optredens achter
de rug. Tijdens de uitreiking van de
Zeeuwse Popprijzen, zaterdag 18 ja
nuari in het Arsenaaltheater in Vlis
singen zal hij laten zien of hij er hele
maal klaar voor is.
Volgende week verschijnt de eerste single 'My confession' van Danny Vera.
foto Lex de Meester
En dan is daar nog Nimbus. Alweer
meer dan drie jaar geleden won deze
formatie het concours De Zeeuwse
Belofte (Vera volgde een jaar later met
zijn toenmalige band Till Dawn).
Zanger/gitarist Marien Dorleijn
woont inmiddels in Amsterdam en
heeft twee jaar meegespeeld bij de
groep Caesar. Intussen liet een plaat
van Nimbus op zich wachten. Afgelo
pen jaar verscheen wel een veelbelo
vende demo-cd, met wat ruigere lied
jes, opgenomen in een deels nieuwe
bezetting (nog steeds met de Zeeuwse
bassist Max Joosse, aangevuld door
drummer Bas Pieck en zanger/gitarist
Bob Gibson).
Komend jaar mag toch echt het een en
ander worden verwacht. Op 26 febru
ari verschijnt het nieuwe album van
Caesar. Op zeven nummers doet Dor
leijn mee en aan één ervan heeft hij
meegeschreven. In de loop van het
jaar zal Nimbus met Caesar op tour
nee gaan. Dorleijn zal dan met zijn ei
gen band meespelen en niet bij Cae
sar. want die groep heeft hij definitief
verlaten. Nimbus eist namelijk zijn
tijd op. In februari gaat de groep met
producer Frans Hagenaars de studio
in om een album op te nemen. Grote
kans dat dit uitkomt bij het fameuze
Excelsior-label (van onder meer
Danyl-Ann en Johan). Dorleijn: „De
nummers zijn er volgens Frans Hage
naars goed genoeg voor."
Zit het een beetje mee dan is de
oogst aan Zeeuwse popproducties in
2003 dus groter dan in het succesjaar
2002.
