Rouwen blijft
hard werken
Chayenna werd in één klap enig kind
Je kunt je geen interessantere hobby indenken
Na de Goese moord
03
Als in Nederland de doodstraf bestond, hadden ze die niet hoeven
opleggen voor de roofmoord op de 51-jarige Gilles Brouwer, vindt
echtgenote Maaike. Zij is tegen de doodstraf. „Dat gaat mij te ver. Bo
vendien zouden de daders er dan veel te snel vanaf zijn." De twee jonge
buurtgenoten die de Goese tankstationuitbater om het leven brachten,
hadden wat Maaike betreft heel wat langer in de cel mogen zuchten dan
de veertien en tien jaar die de Middelburgse rechtbank het duo afgelo
pen november oplegde. De door de officier van justitie geëiste achttien
en vijftien j aar zouden voor haar een grotere genoegdoening hebben be
tekend, „Ze hebben mijn man zijn recht om te leven ontnomen."
dinsdag 31 december 2002
Twee messteken maakten Maaike
vorig jaar november tot weduwe
en beroofden de beide kinderen van
hun vader. De buit bestond uit een
paar pakjes sigaretten. De jongste da
der ging na de overval naar de disco
theek. Alsof er niets gebeurd was. De
familie bleef vei'bijsterd achter. Vol
ongeloof dat Gilles slachtoffer was
geworden. Iemand die altijd klaar
stond voor iedereen. De goedheid zel
ve. Een man die vervelende dingen
met een kwinkslag kon oplossen.
Waarom juist hij? „En iedereen had
het ijs- en ijskoud", weet Maaike nog
goed. „We konden het gewoon niet be
vatten. Dat schijnt dan wat met je li
chaam te doen.Het besef dat het echt
waar was wat er gebeurd was, kwam
pas later toen er rond het benzinesta
tion dingen geregeld moesten worden
en Gilles er niet meer was om allerlei
vragen te beantwoorden.
De politie had de familie van het
slachtoffer gewaarschuwd: wees er op
voorbereid. Als de daders gepakt zijn
gaat daar alle aandacht naar uit. Het
enige wat jullie kunnen doen is schrij
ven naar Justitie. Maaike: „Dat heb ik
ook een paar keer gedaan. Hoe het bij
ons en in de familie aangekomen is.
Die brieven zijn bij de stukken ge
voegd zodat ook de verdachten en hun
advocaten en de rechters die hebben
kunnen lezen." Verder werd de vrouw
van het slachtoffer in de gelegenheid
gesteld een gesprek te hebben met de
officier van justitie en kon ze aange
ven of ze op de hoogte wilde worden
gehouden van de vorderingen van het
proces. „Het enige wat ik wilde horen
was dat die twee levenslang opgeslo
ten zouden worden, maar dat konden
ze natuurlijk niet zeggen."
Van die eerste verwarrende weken na
de gebeurtenis weet Maaike nog dat ze
een spraakwaterval was. „Terwijl ik
toch nooit zo'n prater ben geweest.
Dat heeft goed gewerkt, vindt ze ach
teraf. „En ik heb veel opgeschreven.
Wel drie schriften vol. Het was een gi
gantische chaos in mijn hoofd. Als je
daar dan niets aan doet, gaat het niet
goed met je. Er ligt een soort steen op
je maag en die moet eruit. Door dingen
op te schrijven kon ik de boel ordenen
kreeg ik ook alles beter op een rijtje.
Het waren voor Maaike Brouwer bi
zarre dagen rond de rechtszitting,
eind oktober van dit jaar. Een dag te
voren had ze haar moeder begraven.
Die was, op bijna tachtigjarige leef
tijd, vrij plotseling overleden. Maaike
had graag een toespraak willen hou
den op de begrafenis. Maar door de
emoties rond de naderende rechtszit
ting was ze er niet toe in staat geweest.
„Rouwen is heel hard werken. Dat
vreet energie. En toen kwam daar nog
een rouwproces bij."
De vrouw van het slachtoffer heeft
geen enkele vorm van spijtbetuiging
van de daders ontvangen. Van de da
der die de dodelijke messteken toe
bracht, weet Maaike dat die wel op het
punt heeft gestaan om haar een brief
te schrijven, maar dat zou hem door
zijn advocaat zijn afgeraden. „En dan
nog. Ik geloof niet zo in spijtbetuigin
gen van daders. Zeker niet van die
twee, nu ik zo'n beetje weet hoe ze in
elkaar steken." De opmerking die één
van de mannen op de zitting maakte,
zegt haar al genoeg. „Die zei letterlijk
tegen de rechter: 'die man heeft zelf
moord gepleegd, want hij heeft niet
gedaan wat wij zeiden'. Hij schoof dus
in feite de schuld naar mijn man toe.
Een persoon met zo'n mentaliteit
moet na verloop van tijd toch niet
weer op straat kunnen komen?" Eerst
had Maaike niet bij de behandeling
van de zaak willen zijn. Maar achteraf
vindt ze het goed dat ze erbij was.
„Omdat je daarmee toch iets afsluit
voor jezelf. Daarna kwam er voor mij
een soort rust in het geheel,"
MaaikeBrouwerheefthet als hartver
warmend ervaren hoeveel mensen
hun medeleven betuigden. Op hun ei
gen manier. Door aan huis in het ver
driet te komen delen. Of door een flin
ke pan macaroni af te geven, wat in die
eerste dagen van verbijstering goed
van pas kwam omdat het hoofd er niet
naar stond om eten te bereiden. En
ook precies een jaar nadien, op memo
ry daywas dat medeleven nog niet
vervaagd maar ontving het gezin
kaartjes en bloemetjes. „Dat doet heel
goed."
Zoals wel meer gebeurt als iemand
door een ongeval of misdrijf wegvalt,
heeft ook Maaike Brouwer moeten
vaststellen dat sommige goede vrien
den toch niet zulke goede vrienden
blijken te zijn. „Er vielen er af", stelt
ze vast.,Maar er kwamen er ook bij
Uit onverwachte hoek zelfs." Ook wa
ren er reacties van bekenden die lang
durig contact hielden, maai- op een
gegeven moment aangaven dat
Maaike zelf maar een signaal moest
afgeven als ze contact wilde. „Maar
dat kan soms gewoon niet", probeert
ze uit te leggen. „Alles kost zo ver
schrikkelijk veel energie dat het wel
eens teveel is om zelfs maar een tele
foonnummer van iemand te draaien
Daarom is het juist zo fijn als het an
dersom gebeurt. Ik denk dat je dat
pas door hebt als je iets meegemaakt
hebt. Dan weet je waar die ander
doorheen moet."
Jacques Cats
Chayenna verloor in juli bij een brand haar zes broertjes
en zusjes. foto Sanne Linssen/GPD
In juli verloor ze haar zes broertjes en
zusjes bij een brand in haar huis in
Roermond, aangestoken door vader.
Nu heeft Chayenna voor het eerst een
eigen kamertje. En gaat het best goed
met haar.
„Ben jij bang?" Eindelijk ontdooit de
verlegen Chayenna een beetje. „Ben
jij bang", vraagt ze. Uitdagend ritst ze
haar vestj e open en showt haar nieuw
ste schat. EenT-shirt met doodshoofd.
De verslaggeefster schrikt. Chayenna
lacht.
Chayenna vindt haar kamertje 'leuk'.
Ze heeft er al drie nachtjes geslapen.
Alles in het kamertje is nieuw, want
Chayenna raakte in de nacht van 11
op 12 j uli bij de brand in Roermond al
les kwijt. Bed, kleren, speelgoed, zes
broertjes en zusjes.
Pas sinds december hebben het meisje
en haar moeder een nieuw thuis. Een
keurig opgeknapte rijtjeswoning in
een stil straatje in de Roermondse
volkswijk 't Veld.
'Goed' en 'leuk' zijn de standaardant-
woorden van Chayenna. Tien is het
meisje, maar volgens haar moeder
heeft ze het verstand van een achtjari
ge. Van sinterklaas heeft ze deze
maand heel wat cadeautjes gekregen.
Het doodshoofd-T-shirt, een trui, veel
spelletjes. En haar allergrootste wens:
een babypop, die ze liefdevol de fles
geeft en een Pamper omdoet. Britney
heet ze.
Speciale begeleiding, psychologische
hulp krijgt Chayenna niet na de
brand, zo vertelt Fransien. Volgens
haar gaat het best goed met het in één
klap enig kind geworden meisje. „Ze
is veranderd, een beetje vrijer gewor
den. Nee, niet brutaal. Ja, soms is ze
buiten wel erg druk." Ook het hoofd
van de zmlk-school bevestigt dat het
goed gaat met Chayenna. „Inhoude
lijk kunnen we er verder niet op in
gaan. Natuurlijk heeft ze wel eens een
mindere dag, maar wij houden haar
samen met de schoolarts goed in de
gaten."
Het meisje krijgt een veelvoud van de
aandacht die ze voor de brand kreeg,
zo hoor je in kringen om het Roer
mondse gezin. Misschien is het alle
maal wel een beetje te, vermoedt moe
der Fransien. Niet dat ze problemen
heeft met haar dochter. „En als ze
moeilijk wordt, dan weet ik wel waar
ik hulp kan halen."
'Leuk' vindt Chayenna de fotok van
de overleden kinderen, die de schoor
steen tot een altaar maken. Gisteren
heeft Fransien ze opgehangen. De zes
portx-etten die tijdens de emotionele
herdenkingsdienst als herinnering -
en als levensgroot verwijt - op het al
taar van de Roermondse Munsterkerk
prijkten. Een verwijt aan de omgeving
en de hulpverlening, die de ramp niet
konden voorkomen.
Nee, Chayenna denkt nooit aan Davy,
Pascal, Rowena, Sandelina, Robin en
Charissa. Twee donkere ogen staren
strak naar het nieuwe zeil op de vloer.
„Ook niet aan Pascal?", probeert moe
der Fransien. „Denk je nooit: was hij
maar hier?" Chayenna schudt haar
hoofd.
'Niet leuk' vindt ze het om aan Pascal
te denken. Waarom weet ze niet. Met
open mond reageert ze op de vraag of
het haar misschien verdrietig maakt.
Rent weg, komt terug met een hagel
nieuw Mens Erger Je Niet Spel. Chay
enna is gek op spelletjes. Yahtzee,
kwartetten - ze speelt ze met haar
moeder, tantes en neefjes en nichtjes.
Als je over haar broers en zusjes be
gint, loopt ze weg, heeft Fransien ge
waarschuwd. Chayenna begrijpt het
niet. Ook opa Schouwenaar, luid en
duidelijk aanwezig in het nieuwe huis
van zijn dochter - „alles heb ik hier
met mijn eigen handen opgeknapt,
geen cent hebben we ervoor gekregen"
- heeft erover verteld. „Ik neem haar
mee naar het kerkhof en zeg: 'jij moet
de plantjes doen'. Dan zegt zij al na
een minuut: zullen we gaan opa?"
Terwijl Chayenna na de brand bij tan
te Petra logeerde, bivakkeerde Fran
sien vier maanden bij opa Schouwe
naar in de huiskamer op een veldbed.
Niemand heeft haar geholpen, briest
hij. En met de Kinderbescherming
weet hij ook wel raad. „Toen het nodig
was, waren ze er niet. Dus nu kunnen
ze ook opsodemieteren."
In de nieuWe straat wonen geen kin
deren van Chayenna'sleeftijd, vertelt
Fransien. Heel anders dan in de Jupi-
terstraat. Nee, het afgebrande huis
heeft ze nooit meer teruggezien. De
moeder van het eens zo kinderrijke
gezin heeft om een huis in een andere
buurt gevraagd. Stilletjes: „Daar kan
ik niet meer zijn," Zelf lag ze na de
brand met een gebroken rug in het zie
kenhuis, maar lichamelijk gezien gaat
het nu weer met haar. Ze probeert sa
men met Chayenna de draad weer op
te pakken. En ja, dat is moeilijk.
Haar vriend Peter, die de brand aan
stak waarbij de zes kinderen om het
leven kwamen, zit momenteel in het
Pieter Baancentrum. Hij zou het on
denkbare gedaan hebben in een vlaag
van wanhoop, doordrenkt met alco
hol.
Fransien zoekt haarvriend elke week
op. Of ze hem de dood van haar zes
kinderen ooit kan vergeven, durft ze
niet te zeggen. „Maar ik weet dat hij
het zo niet bedoeld heeft." Hij zal wel
moeten zitten, vermoedt ze. Maar
daama is hij welkom in het huis met
de zes kinderfoto's op de schouw.
„Wij gaan samen verder", klinkt het
zacht maar stellig. „Dat wil Chayenna
ook. Die is gek op haar vader."
Chayenna zet grote ogen op en knikt.
'Leuk' vindt ze het om bij haar vader
op bezoek te gaan. „Met de trein."
Mariëtte Stuijts
Om redenen van privacy willen Bu
reau Jeugdzorg Limburg en de Kin
derbescherming niet inhoudelijk in
gaan op het wel en wee van Chayenna.
konHet beroep van molenaar sterft snel uit en een molen is
zo'n ingewikkeld en gevaarlijk instrument, dat je er veel
kennis maar nog meer ervaring voor nodig hebt om het te
gebruiken. Die oproep was dus niet aan dovemansoren ge
richt."
Schoutens heeft nog geen moment spijt gehad van zijn sol
licitatie. „Ik ben met pensioen, 69 jaar en nog hartstikke
gezond. Je kunt je geen interessantere hobby indenken.
Echt moeilijk is het niet maar je moet wel veel weten. Dat
hebben we tijdens theorielessen gedeeltelijk geleerd, maar
vooral in de molen zelf, van Verbiest. Regelmatig ga ik ook
naar Waarde, waar molenaar Cornelissen nog graan maalt.
Dat doen we op De Rozenboom niet. Die draait alleen voor
de fitness."
De vrijwillige molenaar in spe verwacht nog wel een paar
jaar nodig te hebben voordat hij zelfstandig de wieken los
kan gooien. „Het is geweldig dat Verbiest zolang wilde
blijven, anders had het niet kunnen doorgaan. Bij een be
roepsmolenaar, waarvan er maar heel weinig meer zijn,
kun je niet zo'n stage lopen. Die moeten hun brood verdie
nen door efficiënt te malen. Vrijwillige molenaars hebben
het razend druk. Ze racen van de ene molen naar de andere,
dus wij hebben veel geluk gehad." Of Schoutens de vaste
molenaar wordt van De Rozenboom is nog niet duidelijk,
zijn collega-leerling zou dat ook kunnen doen. Overigens
heeft Reimers waal genoeg molens om een heel clubje mole
naars aan het werk te houden.
Mieke van der Jagt
Piet Schoutens, één van de twee nieuwe vrijwillige molenaars in Krabbendijke: „De
Rozenboom draait alleen voor de fitness." foto Dirk-Jan Gjeltema
In april luidde de gemeente Reimerswaal de noodklok:
de vrijwillige molenaar van de prachtmolen De Rozen
boom in Krabbendijke, S. Verbiest, had aangegeven ermee
te willen stoppen. Hij zorgt ook voor een molen in Veere, en
vond twee molens teveel worden. Een groot probleem voor
Reimerswaal. Molens moeten immers draaien, anders ra
ken ze, net als een lichaam dat niet beweegt, in verval. En
waar vind je zo gauw een andere molenaar? Ze zijn maar
dun gezaaid, zo dun, dat sommige vrijwillige molenaars
wel vier molens onder hun hoede hebben.
Een advertentie in het gemeentekrant je van Reimerswaal
leverde twee reacties op. Twee mensen met interesse voor
molens, maar zonder enige ervaring. Ze bleken bereid de
opleiding tot vrijwillig molenaar te volgen en Verbiest be
loofde de kandidaten te begeleiden tot aan hun 'brevet'.
Vrijwillig molenaar word je niet zomaar. Er komt veel the
orie bij kijken en je moet bijna een maand aan draaiuren
hebben, voordat je zelfstandig mag draaien. Het was dus
de vraag of de vrijwilligers dat er voor over hadden. En dat
hadden ze. Inmiddels hebben ze al een aantal draaiuren
onder begeleiding van Verbiest kunnen noteren.
Piet Schoutens, uit Krabbendijke, is één van de twee. De
advertentie in de Reimerswaalse Omroeper deed bij hem
een vergeten droom ontwaken. „Mijn vader is tot 1944 mo
lenaar geweest. Ik heb hem daarmee beziggezien, zijn en
thousiasme gemerkt, maar zelf heb ik er weinig van meege
kregen. Het leek me altijd leuk om dat beroep van mijn
vader ook te leren. Ik ging er alleen van uit dat zoiets niet
Maaike Brouwer voor het benzinestation waar vorig jaar haar man Gilles om het leven werd gebracht.
foto Willem Mieras
