c
Kunst biedt elke dag
troost en verbeelding
Gilgamesh inspireert
iverleden
auziekportret
Meeleven met Ghost World
Bezeten
Herman Gordijn
eelheid aan dingen
Achterkant
van het feest
OFW YQRk I
Dirk Tanghe,
theaterregisseur
Frank Groothof, theatermaker
Anton Corbijn,
fotograaf
Barbara Stok, striptekenaar
29
René Appel,
thrillerschrijver
Judith Herzberg, dichter
Theaterregisseur DirkTanghe fotoHarmendeJong/GPD
ci inghe: „Op muzikaal gebied
ben ik het afgelopen jaar
beïnvloed door de opera
m vanVerdi. De hunkeren-
i efde en de mineur... Prach-
'tjüeheledag. Als ik opsta, als
a strijken... Ik draai hem he
al grijs, krijg er kippenvel
en gebruik de emotionele
len die ik ermee associeer
|i voorstelling Night and
Maar ik ben een spons. De
gom één kunstwerk uit te
is eigenlijk onmogelijk
mij. Ik leef voor een veel-
aan dingen. Ik heb duizend
istentakels voor de meest
nalopende kunstwerken. Ik
n iijn inspiratie eruit, ik kan
zonder het genot dat de
iBtmij levert. Mijn werkka-
i raat. vol met foto's, boeken,
:i- filosofische stukken.
i .huis is een grote doos vol
dingen en prikkelingen.
Anton Corbijn: A. Somebody, Strijen, Holland A. Lennon.
'orbijn; ,,Het afgelopen jaar
'Was voor mij zo vol, dat het
van anderen langs me heen
egaan. Ik voel dat ik dat ont-
ead mis. Voor mij was het
angrijkste dit jaar mijn
hwste boek, daarin ben ik al
maar met mezelf bezig ge-
ist. Om eens niet zozeer de
'dacht op de ander te leggen,
er uit mezelf te halen en min-
afhankelijk te zijn van de
ier- Ik heb mezelf als overle-
muzikant gefotografeerd,
der meer als a. marley, a. co-
n. a. hendrix en a. lennon. Ze
1 verzameld in het boek: 'a.
"ebody, strijen, holland.' De
'ag aan mezelf was: is het niet
len iets voor teenagers om je
vrijdag 27 december 2002
wee gevallen kabinetten, de eerste politieke moord mooie dingen. Als de realiteit even te grimmig is, biedt de
sinds 1672, sombere economische voorspellingen,
treinen met vierkante wielen, een dure euro, het
jaar 2002 blonk niet uit in optimisme. Toch waren er ook
kunst plaats en tijd voor troost en verbeelding. Wat was voor
Nederlandse kunstenaars uit verschillende disciplines het
mooiste van het afgelopen jaar?
Op een groot schoolbord schrijf
en teken ik de inspiratie daar
van uit. Een kunstwerk is geen
fluitende jongen die onder de
douche staat. Het is een compo
sitie. Er zit vaak een heel leven
achter. De drijfveer, de absolute
noodzaak van kunstenaars in
spireert mij het meest. Een
kunstwerk is een stuk leven, een
stuk ziel. Dus eigenlijk kan het
ook een fluitende jongen onder
de douche zijn." „Ik kan geen
theater maken zonder de kunst
om me heen. Theater is zo vluch
tig als schrijven in het zand.
Niets wat ik met mijn voorstel
lingen laat zien is voor de eeu
wigheid. Maar misschien blijft
er wel iets eeuwig in iemands
hart achter. In de kleine zwarte
doos waar ik met mijn gezel
schap voorstellingen maak, kan
ik de kunsten vanuit alle invals
hoeken de kans geven."
Frank Groothof
foto Dirk Buwalda/GPD
Groothof: „Het Gilgamesh-epos is een
geschenk! Het is zo prachtig, inspire
rend en actueel. Het is het oudst bewaard
gebleven verhaal van de mensheid. Over de
avonturen van Gilgamesh, de legendarische
koning van Uruk. Deze koning heerst als
een tiran over zijn volk. Als zijn vriend
Enkidu in één van hun gezamenlijke avon
turen sterft, wordt Gilgamesh bang voor de
dood en gaat hij op zoek naar het eeuwige
leven. Uiteindelijk bereikt hij Utnapishtim,
de enige mens die de zondvloed heeft over
leefd en van de Goden het eeuwige leven
heeft gekregen. Van hem leert Gilgamesh te
berusten in het feit dat de Goden, toen ze de
mensen schiepen, het eeuwige leven voor
zichzelf hebben gehouden en de mensen de
dood als lot hebben gegeven. Toen de vijf
duizend jaar oude kleitabletten waar het
verhaal op staat in 1839 in Mesopotamië (nu
Irak) werden ontdekt, stortten geleerden uit
de hele wereld zich erop om de geheimzinni
ge teksten te vertalen. Het duurde nog hon
derd jaar voordat men het spijkerschrift
foto Harmen de Jong/GPD
idolen te fotograferen? In hoe
verre zijn ze voor mij nog rele
vant? Ik ben teruggegaan naar
het eiland waar ik ben opge
groeid, de Hoeksche Waard.
Daar was ik nooit meer geweest.
Daar komt de inspiratie en de
oorsprong van mijn obsessie
vandaan; ik ben weg gegaan,
keerde nooit terug want ik sloot
daar geen vriendschappen voor
het leven. Als volwassene deed
ik dat juist wel. Het resultaat
van de terugkeer is heel positief.
Ik ben ervan overtüigd dat ik
door dit project sterker in mijn
werk sta. Ik hoop dat het ook
voor anderen relevant kan zijn
en dat mensen het esthetisch in
teressant vinden."
Stok: „Naar de bioscoop gaan is een van
mijn grote hobby's. Ik ontdekte door de
sneak preview dat ik van bijna alle soorten
films kan houden. Door een film hoef ik
even twee uur niks meer met mijn eigen le
ven te maken hebben en kan ik helemaal
wegdromen, met de hoofdpersonen mee
kruipen in hun belevenissen. De film Ghost
World was een van de grote favorieten van
het afgelopen jaar. Die gaat over twee meis
jes die net klaar zijn met hun middelbare
school. Er gebeurt eigenlijk niet zo veel in,
terwijl de film van het begin tot het eind heel
erg boeiend is. Omdat het verhaal laat zien
hoe deze jonge vrouwen in het leven staan.
Gewone sympathieke meisjes, die normale
dingen doen. Een stuk realistischer dan de
geromantiseerde stereotype rollenverde-
ling tussen man en vrouw in veel Ameri
kaanse films. Het verhaal is trouwens geba
seerd op een stripboek van Steve Claws, dat
is een van de beste striptekenaars uit Ame
rika. Voor mij als striptekenaar is dat na
tuurlijk een interessante bijkomstigheid,
überhaupt is het wel leuk dat daardoor
mensen misschien wat meer aandacht aan
strips besteden. Er zijn echt vreselijk veel
mooie stripboeken, mensen weten niet dat
stripboeken onder de volwassen serieuze li
teratuur vallen."
Morad Bouchakour: Carnaval Vrijthof Maastricht, 2002.
Appel: „Carnaval. Drie man
nen staan alledrie verkleed
als Nijntje met een zwart kruis
op hun mond voor een café met
een glaasje bier in de hand. Dat
heeft zoiets treurigs en moois. In
het Rijksmuseum is momenteel
de fototentoonstelling 'Doku-
ment Nederland: FEEST!' van
Morad Bouchakour, die vind ik
erg indrukwekkend en mooi. Hij
is erin geslaagd om de achter
kant van de Nederlandse feest
cultuur te portretteren. Hij laat
vele facetten van de samenle
ving aan de hand van het thema
feest zien. Twee oudere dames
die met hun verse permanentje
een gebakje zitten te eten, het
typische beeld van de borrelen
de Nederlander op een van de
vele recepties. Op een prachtige
manier toont hij een ontroerend
soort menselijkheid. Zo'n re
ceptie is meestal helemaal niét
zo feestelijk. In Vrij Nederland
las ik een citaat van de schrijver
Martin Walser, dat ik een tref
fende omschrijving vond van
deze tentoonstelling: „Het in
zicht in de lelijkste werkelijk
heid is ook een vorm van
schoonheid." Ook het beeld van
een schoolkas in de Bijlmer, van
kinderen in afwachting van het
Sinterklaasfeest. Er zijn op de
foto geen Sint en Piet te beken
nen, toch zie je meteen dat hun
hart vol verwachting klopt. De
foto's op de expositie vertellen
niet tien, maar wel dertig mini-
verhaaltjes. Samen vormen ze
het verhaal achter dat grote
kleipe Nederland."
kon ontcijferen. Toen ontdekte men iets ge
weldigs: een poëtisch kunstwerk dat de
mensheid na vijfduizend jaar opnieuw een
inspirerende kijk op de zin van het leven zou
geven: Staar je niet blind op een leven na de
dood, maar geniet nu het nog kan: 'Een vlin
der op het water, denkt niet over later. Kijk
eens hoe de zon zijn kleuren beschijnt. Wees
een vlinder voor je verdwijnt.De enige ma
nier waarop je kunt doorleven is door de
dingen die je achterlaat."
Claartje van den Broek
Herman Gordijn: Drie figuren met kinderwagen, olieverf op
linnen, 2002.
Herzberg: „Ik vind het niet zo
voor de hand liggend om
drie oude vrouwen achter een
kinderwagen te zetten. Dat heb
ik nog nooit gezien als onder
werp voor een schilderij. Het is
knap zoals Herman Gordijn dat
heeft gedaan. Ik houd van de
manier waarop hij zijn belang
stelling vormgeeft. Wat hij
schildert is grappig, eigenzinnig
en technisch heel knap. Of ik
kan vertellen waarom? Dat
blijkt volgens mij uit het werk
zelf wel, mensen kunnen dat op
het beeld goed zien. De bezeten
heid waarmee hij met een thema
omgaat vind ik bijzonder. In de
expositie in het Stedelijk Muse
um in Amsterdam zijn sommige
tekeningen en schilderijen ver
schillende malen uitgewerkt, in
andere kleuren met een andere
intentie. De details verschillen.
Het ene laat meer aan de fanta
sie van de toeschouwer over dan
het andere. Ik kan niet zeggen
wat voor gedachten voor mij
achter een beeld zitten. Ik vind
dat dit juist niet hoeft, dat is niet
de bedoeling. Het is een schilde
rij. Dat blijft verf op een doek.
Meer kan ik daar niet over ver
tellen."
