Lege kerken in de aanbieding
PZC
Zaken gaan goed bij specialistische makelaar Reliplan
puzzel
Heer Bommel en het Kongruwer Toonder Studio's
Casper Hobbes
recept
Nederlands kaasplateau
het weer
Sê,
O
■rü
dinsdag 24 december 2002
Met de kerst zitten de kerken vol. Maar de rest van het jaar
staan ze leeg. Steeds meer godshuizen hebben zo weinig be
zoekers dat nog maar één optie rest: verkopen. Met een beetje
geluk begint het kerkgebouw dan een nieuw leven, als appar
tementencomplex, atelier, museum, discotheek of congres
centrum. Makelaardij Reliplan heeft sinds 1991 al tweehon
derd kerken 'opnieuw ingevuld'. Op dit moment staan er 52 te
koop.
door Mark van Assen
Meneer Zwaan uit Stavoren
heeft er een tijdje wakker
van gelegen, maar nu niet meer.
Het was een knus, klein kerkje,
vol geschiedenis, sinds 1888 in
gebruik van de gereformeerde
kerk. „Maar je moet reëel blij
ven. We zaten in financiële nood
en het aantal kerkgangers werd
almaar minder. Dus uiteindelijk
moesten we wel verkopen."
Het kwam natuurlijk niet on
verwacht, zegt hij. De gerefor
meerden maakten al een hele
tijd gebruik van de kerk van de
hervormden. Die heeft meer vo
lume en is in de winter ook wat
aangenamer. Maar toen de kos
ten voor beheer en onderhoud
van de eigen kerk niet meer op
gebracht konden worden, kre
gen sommigen het toch te
kwaad. „De mensen zijn groot-
1 gebracht met het kerkje, ze zijn
er gedoopt. Dus ja, dan is het lo
gisch dat de verkoop ze aan het
hart gaat."
Maar hoe verkoop je een kerk.
Meneer Zwaan had nog een fol
der liggen van Reliplan, make
laar in kerkelijk onroerend
goed, de enige in Nederland. Die
was hem ooit toegestuurd, om
dat hij lid was van de commissie
van beheer van de kerk. Hij had
de folder niet weggegooid; iets
zei hem dat die nog wel eens van
pas zou kunnen komen. „Toen
hebben we dus eens gebeld
Bijzonder
Het telefoontje kwam binnen in
een prachtig dijkpand in Am
sterdam-Noord: Café Noord -
'Holland uit 1907. „Tjsa, dat
moet wel", zegt Mickey Bos-
schert, directeur van Reliplan.
„Als je handelt inzulkbijzonder
onroerend goed, dan kun je niet'
ergens drie hoog achter gaan
zitten."
Het is er rustig en licht, met een
groot beeld van Maria, en in een
grote kast staan tientallen foto
boeken met daarin alle 13.500
kerken van Nederland, 'alle fo
to's zelf gemaakt'. Bosschert:
„Dus als er iemand belt, dan zeg
ik: 'Als u even wacht, kijk ik wat
voor gebouw het is'. Vervolgens
maken we een afspraak. Ik ga
dan langs voor een gesprek met
het kerkbestuur, maakt niet uit
waar, al is het in Friesland. Ik
wil als eerste weten wat ze wil
len en wat er leeft. Dan kijk ik
welke mogelijkheden er zijn
met het gebouw en dan gaan we
aan de slag. En we nemen de
tijd, het gaat niet snel-snel, zo
werkt het niet. Het besluit moet
gefundeerd zijn."
Op dit moment is Reliplan - 'Die
naam? Religie en een nieuw plan
voor kerken, vandaar' - bezig
met 52 kerken. En sinds het be
gin in 1991 zijn er zo'n tweehon
derd 'opnieuw ingevuld'. „De
zaken gaan goed", zegt Bos
schert. „Ik ben erg relaxed."
Markt
Toch was het zakelijke aspect
voor haar niet de reden om deze
markt op te gaan. Eind jaren
tachtig kreeg haar dochtertje
plotseling kanker. Het was een
lijdensweg die uiteindelijk leid
de naar de dood van hettienjari-
gemeisje. „Ik ben niet echt gelo
vig, maar na haar dood ging ik
vaak naar de kerk. 'Misschien is
ze daar', dacht ik. In die tijd
hoorde je steeds vaker dat ker
ken werden afgebroken. En om
dat ik toen al deed in onroerend
goed, dacht ik dat ik het best
kon combineren. Ik wilde ge
woon niet dat die kerken ver
dwenen."
De ontwi kkelingen rond de kerk
Directeur Mickey Bosschert van Reliplan, de makelaardi j die kerken een nieuw leven geeft.
van meneer Zwaan in Stavoren,
de dilemma's en de aarzelingen,
komen Bosschert maar al te be
kend voor. Het is een algemeen
beeld, zegt ze, en het speelt bij
alle kerken. Op dit moment
staan er zo'n veertig leeg. „Het
grootste probleem is dat het le
denaantal terugloopt. Maar je
ziet bijvoorbeeld ook dat de ker
kelijke gemeenschap verandert.
Stel je eens een van oudsher ka
tholieke wijk voor waar in de
loop der jaren steeds meer bui
tenlanders zijn komen wonen.
Dan verliest zo'n kerkgebouw
uiteindelijk zijn functie. Meest
al is verkoop dan onvermijde
lijk, en de kerkbesturen zien dat
ook aankomen, maar het is na
tuurlijk toch triest. Het enige
wat ze dan nog willen is een goe
de invulling van hun kerk en een
mooie opbrengst."
Ze bewandelt elke keer een vast
traject. „Allereerst kijk ik of er
een andere kerk is die het ge
bouw wil kopen. En de geloofs
richting moet dan wel een beetje
aansluiten. Dan kijk ik of er an
dere maatschappelijke instel
lingen zijn die interesse hebben,
zoals kinderdagverblijven of se
niorenorganisaties. Ten slotte,
en dat komt het meest voor,
moeten we gaan kijken of het
bestemmingsplan veranderd
kan worden voor bijvoorbeeld
woningbouw."
Appartementen
Een koper vinden is vaak niet
zo'n probleem. Reliplan heeft
een hele lijst van zoekende
kerkinstanties, maatschappe
lijke instanties en projectont
wikkelaars. In de meeste geval
len wordt een kerk, omgebouwd
tot een appartementencomplex.
Precieze cijfers zijn er niet.
Zwaan en zijn kerkbestuur had-
1 23456789 10
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes let
ters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het
voorgaande woord plus 1, het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters
van het voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen
de letters op de vet omlijnde regel een woord.
1. Taaie lekkernij, fraai grasveld, dag v.d. week; 2. pluim, inwendig orgaan, been
v.d. ruggengraat; 3. drinkgerei, via, toch nog; 4. geestdrift, forum, postludium; 5.
strook, wapen, opzettelijk; 6. drietal, inleiding, openbaar; 7. wandpilaster, Franse
schilder, kozakkenhoofdman; 8. hinder, monsterlapje, wegverharding; 9. verharde
huid, schoenvorm, verwonding; 10. waterplant, plant, kamergenoot.
Horizontaal:
1. Gemeente om in te nemen
(6); 4. Deze plant is vaal (6); 6.
Bij hevige storm en regen ga
je in de verdediging! (8); 8.
Gloeiende kandelaar (6); 9.
Dat kleintje van jou heeft de
kriebels (4).
Verticaal:
1. Vrucht van het haasje (6);
2. Schuin slot (6); 3. Twee
muziekstukken, drie rollen (8);
5. Groot waterdier (6); 7.
Drank achterin de loods (4).
Oplossingen van gisteren:
Horizontaal: 1. Eer; 5. dek; 7. rebel; 8. eed; 9. ent; 11. etter; 14. si; 16. op; 17. end;
18. gek; 19. ut; 20. eb; 22. frêle; 25. tra; 27. lei; 29. reaal; 30. elk; 31. nis.
Verticaal: 2. Ere; 3. rede; 4. eest; 6. een; 8. Eos; 9. er; 10. top; 12. teder; 13. engel;
15. iet; 16. oké; 19. uit; 21. bei; 22. fa; 23. ezel; 24. elan; 26. ral; 28. Eli.
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Schaap; 4. heling; 6. orakelen; 8. bestel; 9. plat.
Verticaal: 1. Schoot; 2. helaas; 3. aannemer; 5. gestel; 7. slot.
©JFS.NL
Zie ook de kerstpuzzel op pagina K10.
Tom Poes stond een beetje besluiteloos bij de mijningang.
De wolken van de ontploffing waren opgetrokken en uit
het inwendige drong de keelstem van professor Prlwytz-
kofski tot hem door, terwijl die zich boos pratend naar bui
ten repte.
„Misschien heeft hij houwelen bij zich", dacht Tom Poes.
„We moeten direct aan het werk om heer Ollie uit te hak
ken." Op dat moment zag hij een beweging op de bergtop.
Tegen het vale licht van de dageraad bewogen daar twee fi
guren, en het was duidelijk, dat een daarvan heer Bommel
was.
„Gelukkig mompelde Tom Poes opgelucht.
„Wat is hier dan geluklig?" vroeg de geleerde, die ontstemd
naderbij was gekomen. „Hier is ja alles gans onzalig afge
lopen geworden! Wat meent u?"
Hij hield halt en keek korzelig in de richting die Tom Poes
wees. Maar toen maakte een grote verbazing zich van hem
meester.
„Praw zo riep hij uit. „Wat geschiedt dan daar? Wat
maakt der Boml op der bergenspits en waarom doet hij
daar een luchtballon opstijgen? Ik moet hem dringstens
spreken, want van deze zaken moet ik het mijnige hebben!
"Het zag ernaar uit, dat dit niet moeilijk zou zijn. Heer Ol
lie kwam reeds met veerkrachtige passen de helling afda
len, en in het voortgaan stak hij een pijp op.
„Het werk van een heer is toch niet voor niets geweest",
sprak hij welgemoed tot zichzelf. „Natuurlijk is het jam
mer, dat mijn zoon Konstantijn nu is uitgevlogen, en dat ik
hem misschien niet meer terug zal zien. Maar ja, men moet
de jeugd laten gaan. En de hoofdzaak is, dat ik hem geeste
lijk inhoud heb gegeven, als iemand begrijpt wat ik be
doel."
door Bill Watterson
KIJKH0BBE5, IN DE D005
VAN DE CHOCOLADE SUIKER-
BOHrtETJES ZIT EEN
PLASTIC SPEELGOEDJE!
ER STAAT, PROBEER ALS
EERSTE IN DE BUURT ALLE
TIEN DE KLEUREN BIJ
ELKAAR TE SPAREN.
JA, HAAR rtAHA ZEGT DAT
ZE NIET HEER DOZEN GAAT
KOPEN VOORDAT DEZE
LEEG IS
De zuivelboeren in ons land verdienen
het dat dit jaar het kerstmenu-thuis
wordtafgerond meteen kaasplateau datïs
samengesteld met uitsluitend Nederland
se kaassoorten. De soorten dienen in
smaak op te lopen van mild tot uitgespro
ken pittig. Naast verschillende broodsoor
ten zoals stokbrood, roggebrood, noten
brood en crackers kunt u het plateau ver
der 'aankleden' door er bij voorbeeld ra
dijsjes, kerstomaatjes, (zoet)zure augurk
jes, al dan niet gevulde olijven, blokjes
komkommer en blee^selderijstengels bij
te geven. Ook noten, druiven en grote don
kere (Chileense) rpzijnen sluiten goed aan
bij een kaasplateau. Schenk er een volle
rode wijn of rode port bij.
Wanneer u uitsluitend milde kaassoorten
en noten, druiven en rozijnen op tafel
brengt dan is het het overwegen waard
om een licht zoete witte wijn, zoals Beau-
mes-de-Venice, te schenken.
Kaasplateau voor 6 - 8 personen: 200 gram
Kernhemse kaas of halfharde geitenkaas
(Arina); 200 gram Hollandse gatenkaas;
200 gram extra belegen of oude (boeren)
Goudse of Edammer kaas; 200 gram bele
gen of oude Friese nagelkaasof belegen of
oude (boeren)Leidse kaas met komijn.
Hans Belterman
Voorts: stokbrood; notenbrood; donker
roggebrood; crackers; radijsjes, (wal)no-
ten, druiven etc..
Presenteer de kaassoorten bij voorkeur
op een (houten) plateau of snijplank. Leg
er een (kaas)mes bij. Geef de begeleiders,
zoals het brood, radijsjes en noten er in
mandjes of op schalen bij. Zet voor de lief
hebbers een schaaltje met boter(balletjes)
op tafel en vergeet de notenkraker niet.
De kaas kan het beste door de gastheer of
gastvrouw aan tafel in de gewenste hoe
veelheden worden gesneden.
Zeeland: Groene kerst
foto Bram Budel/GPD
den destijds maar twee voor
waarden: er mocht geen bordeel
in hun kerkje komen en ook
geen kroeg. Uiteindelijk is het
kerkje van Stavoren enkele ja
ren geleden gekocht door de
buurman, een kunstenaar. Die
gaat er een museum van maken.
Hij mocht de inboedel hebben,
behalve het doopvont en de bij
belkansel. Zwaan heeft er vrede
mee. Zeker omdat het meer op
bracht dan gedacht: zo'n
300.000 gulden (toen nog).
„Nee, we zijn er niet van gaan
eten. Het blijft natuurlijk gere
formeerd geld." GPD
Vooruitzichten
weer
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
max.
9°
8°
9°
7°
min.
8°
6°
6°
4°
wind
ZW 3
Z 4
ZO 4
ZO 4
Zon
O vandaag
op 8.48
onder 16.38
Maan
vandaag
op 21.44
onder 12.10
Nautisch bericht
De temperatuur van het kustwater bedraagt 7 graden en het zicht
is goed. De wind waait uit het zuiden en is matig tot vrij krachtig,
4 tot 5 Beaufort.
Waterstanden
DINSDAG
24 DECEMBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
WOENSDAG
25 DECEMBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
DONDERDAG
26 DECEMBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog water
Laag water
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
04.42
212 17.06
229
11.12
195 23.27
162
05.03
236 17.22
254
11.39
202 23.56
171
04.17
205 16.37
223
10.50
189 23.06
157
04.41
161 16.59
179
10.55
147 23.16
112
06.06
130 18.36
143
12.15
132
--
06.15
150 18.45
165
12.15
150 -----
05.45
159 18.14
170
12.36
150
05.30
244 17.52
263
12.09
216 -----
06.16
154 18.46
168
12.14
148
Hoog water
Laag water
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
05.29
200 17.50
216
12.06
193 -----
--
05.45
224 18.11
239
12.28
202 -----
05.06
192 17.28
209
11.41
188 23.49
147
05.25
150 17.48
167
11.45
148
-
06.46
124 19.20
139
00.25
100 12.55
135
06.55
143 19.30
161
00.35
117 13.05
153
06.36
153 19.51
167
00.36
119 13.15
155
06.17
233 18.40
250
00.15
187 12.52
215
06.55
148 19.36
163
00.36
117 13.04
152
Hoog water
Laag water
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
06.26
186 18.56
200
00.16
152 12.56
189
06.40
209 19.11
222
00.40
162 13.20
198
05.58
178 18.29
192
12.29
183
06.26
138 18.55
154
00.16
104 12.46
147
07.36
11920.16
132
01.05
095 13.50
136
07.40
137 20.25
155
01.25
112 13.55
154
07.44
146 20.45
163
01.23
114 14.05
157
07.09
219 19.45
234
01.06
177 13.46
212
07.56
142 20.25
157
01.25
112 13.54
153
Europa: Kou dichtbij
Gisteren werd het in Torremolinos in het zuiden zonnig en
21 graden. Deze week komen ook daar nog enkele buien en wol
kenvelden. Diezelfde regenstoringen schuiven vervolgens in een
zuidwestelijke stroming over Frankrijk en België ons land bin
nen. Ook de Britse eilanden delen in het wisselvallige en grijze
weer. In al deze landen geeft een zuidwestelijke aanvoer tempe
raturen met dubbele cijfers. In ons land valt de overgang naar
enkele cijfers en de vorstgrens ligt over noordoost-Groningen
of net over de grens in het noordwesten van Niedersachsen.
En terwijl wij zeer zachte lucht krijgen blijft het oost van de lijn
Denemarken-Oostenrijk gewoon winteren, met (zeer) strenge
vorst in Rusland.
Door: Johan Reuiei
Nu het ook volgens de kalender
winter is, doet de temperatuur juist
voorjaarsachtig aan met temperaturen in het Zeeuwse rond
9 graden. Het weerbeeld is daarentegen somber met overheers
ende bewolking en regelmatig regen. De verwachte hoeveelhe
den zijn wel beduidend minder dan afgelopen zondag toen er
ruim 20 millimeter viel. De oorzaak van dit natte en relatief zach
te weer moet gevonden worden in storingen die vanaf de oceaan
opdringen en uiteindelijk ook onze regio bereiken. Daardoor is
het ook vaak bewolkt, waardoor de dagen soms mistroostig lij
ken. Als er dan ook nog regen valt is er buiten niets meer te bele
ven voor hen die nu kerstvakantie hebben. Sleetje rijden en een
sneeuwpop maken zijn de activiteiten van de laatste dagen van
het jaar. Vandaag loopt de temperatuur op tot 11 graden bij een
matige wind uit het zuiden. Aan zee is de wind vrij krachtig,
kracht 5. Morgen is het eerste kerstdag en dan hopen veel men
sen op een witte wereld als ze
de gordijnen openschuiven.
Gezien de laatste weerkaarten
lijkt sneeuw in onze contreien
echter ver weg. Niet heel ver
over de grens in Duitsland is
wel een winterlandschap te
verwachten. Bij ons is het
woensdag echter bewolkt en
soms valt er regen. De tem
peratuur is opnieuw zacht
met 9 graden, terwijl het 4 of
5 graden zou moeten zijn vol
gens het langjarige gemiddel
de. Zelfs in de nacht naar
tweede kerstdag wil het ther
mometerkwik nauwelijks
omlaag. De minimumtempe
ratuur komt namelijk uit op
6 graden in Zeeland en 4 in
het Brabantse.
Regenachtig
Z04 17
.i
Maximumtemperatuur voor vandaag
Minimumtemperatuur voor de komende nacjit j
