Palestijnse burgerij verpaupert PZC PZC Geweld blijft uit in aanloop naar verkiezingen in Kenia Bomhoff spuwt gal over eigen LPF en kabinet Duits lijden bij i Stalingrad breekt uit taboesfeer Maatregelen Israël brengen middenklasse aan de bedelstaf 4 20 december 1952 vrijdag 20 december 2002 door Ad Bloemendaal Dat hij ooit nog eens bij het Rode Kruis zijn hand zou ophouden. Abu-Ali Imter (59) heeft het nooit voor mogelijk gehouden. In zijn onberispelijke pak zou hij zo kunnen poseren in een toeristische advertentie voor een welvarend Arabisch land. Maar de Palestijnse gebie den zijn allesbehalve welvarend en Abu-Ali is zonder meer straatarm. Zijn voornaamste troost is dat hij niet de enige is. Volgens cijfers van de Verenigde Naties leeft nu al zestig procent van de Palestijnen onder de ar moedegrens, wat wil zeggen dat ze moeten rondkomen van min der dan twee dollar per dag per persoon. En de armoede treft hoe langer hoe meer ook de ge vestigde burgerij. Niet minder dan twintig procent van de huishoudens in de Palestijnse steden op de Westelijke Jor- daanoever is tegenwoordig af hankelijk van voedselbonnen van het Rode Kruis. Bijna alle ontvangers van die hulp zijn 'nieuwe armen', mensen die het voor de Aksa-intifada begon economisch aanzienlijk beter hadden. In snel tempo voltrekt zich een verpaupering van de Palestijnse middenklasse. Abu-Ali besloot naar het Rode Kruis te gaan na de arrestatie van zijn 18-jarige zoon Ali we gens het gooien met stenen naar Israëlische soldaten. ..Een Isra ëlische officier vertelde me dat All in ieder geval voor drie maanden vastzit, maar dat ik zijn aanhouding maar het beste kan beschouwen als een blanco cheque. Nou, dan weet je het wel." De duizend shekel (220 euro) die zijn zoon als schaapherder per maand verdiende was bijna al les waarvan hij de laatste jaren moest leven, samen met zijn vrouw en dochter. ,,Nu komt er niets meer binnen", zegt hij. „We hadden nog wat spaargeld, maar dat is nu op en wat we aan voedsel krijgen, is niet genoeg." Hij laat een brief zien van het Is raëlische militaire bestuur, waarin staat dat zijn zoon ge vangen zit. De brief moet hij overleggen om in aanmerking te komen voor Rode Kruishulp. „Wat we nu zien is de algemene teloorgang van de middenklas se", zegt Nader Said, hoofd van de faculteit voor ontwikke lingsstudies aan de universiteit van Bir Zeit. „Steeds minder mensen zijn in staat hun kinde ren naar middelbare scholen en universiteiten te sturen. Velen zien af van regelmatig medisch onderzoek, omdat het te duur is. En wie vroeger een keer per j aar een buitenlandse reis maakte, blijft nu thuis." „Maar dat is nog niet het ergste. Uit veldonderzoek is ons geble ken dat de kinderarbeid hand overhand toeneemt. Zestig pro cent van de werkende kinderen is afkomstig uit middenklasse gezinnen in de steden. Door gaans verdiende de vader tot de afsluiting een goed loon in Isra el. In tegenstelling tot de chro nisch armen hebben die mensen vaak geen idee hoe ze zich in die nieuwe toestand moeten gedra gen. En dan krijg je kinderar beid. Kinderen kunnen gemak kelijker aan simpel werk komen dan ouderen, omdat ze goedko per zijn. En dan blijven ze weg van school." „Veel mensen uit de midden klasse wonen nog in een mooi huis. Daar hebben ze ooit al hun spaargeld in gestoken. Maar ze hebben geen cent meer te beste den. De mensen steken zich ook steeds meer in de schulden, bij banken en bij familieleden. Het aantal mensen dat bij zijn huis groenten en fruit verbouwt, is het afgelopen half jaar bijna verdubbeld. Op die manier pro beert de helft van de bevolking van de Gazastrook en de West oever het inkomen aan te vul len." Op de bon In augustus is het Rode Kruis een hulpactie begonnen die is gericht op de 'nieuwe armen', mensen die vaak nergens anders terecht kunnen. Huishoudens ontvangen maandelijks een soort consumptiebon ter waar de van negentig euro. Ze moeten die bon binnen zes dagen beste den in een geselecteerde winkel, doorgaans in hun eigen buurt." Het Rode Kruis heeft de groot ste moeite het aantal ontvan gers van de hulp beperkt te hou den. Op de afhaaldagen van de coupons worden de medewer kers belaagd door nieuwe aan vragers. „Kom alsjeblieft bij me thuis kijken. Ik heb het veel meer nodig dan mijn buurman, die wel bonnen ontvangt", ver tellen ze Marjukka Antila, die de hulpverlening in Ramallah coördineert. Maar de Finse Ro de Kruiswerkster weet dat schijn bedriegt. Als er twijfels bestaan aan de behoeftigheid van ontvangers, gaat ze met een medewerker op huisbezoek. „Het gebeurt nogal eens dat we in een prachtig huis worden ontvangen, maar als je dan binnenkomt blijkt het zo goed als leeg. Onze doelgroep bestaat in de eerste plaats uit mensen die als gevolg van het conflict hun inkomstenbron hebben verloren. Het probleem is alleen dat bijna iedereen hier zich slachtoffer voelt van de buitengewone omstandighe den." Antila prijst zich gelukkig dat niet zij, maar het tot de be delstaf gebrachte Palestijnse ministerie van Sociale Zaken en buurtcomités de eerste selectie maken. Het aantal Palestijnen zonder inkomen zal alleen maar toene men, voorspelt Nader Said: „Ongeveer twintig procent van het arbeidsleger werkte tot voor kort in Israël. Dat is afgelopen. Nog eens twintig procent is in dienst van het Palestijnse Be- stuux-. Als Israël Palestijns be lastinggeld blijft confisceren, stort het bestuur over een maand of zes volkomen in. Nu al is het uitbetalen van salarissen ongeveer het enige dat het nog doet. Samen sterven Als dat ophoudt, zit veertig pro cent van het arbeidsleger zon der werk. Steeds meer bedrijven sluiten hun poorten, ontslaan werknemers of verlagen hun lo nen. Dat wijst in de richting van een enorme crisis en meer ge weld, waarvan niet alleen wij, maar vooral de Israëliërs slachtoffer zullen worden. Zo gaat het namelijk: als we niet samen leven, zullen we samen sterven." In het Rode Kruiskantoor kijkt Abu-Ali na zijn gesprek met de distributiemedewerkster wat minder bedrukt. Hij heeft te horen gekregen dat hij waarschijnlijk in aanmer king komt voor bonnen. Maar of de toekomst er nu echt beter uit ziet? „De eerste intifada heeft ons be schadigd en de tweede heeft ons totaal kapot gemaakt", ver zucht hij. „Er is voor ons geen hoop meer, geen toekomst. Alles wat we kunnen doen is op God vertrouwen." GPD door Wierd Puk Zestig jaar na de 'Hel van Stalingrad' herdenken de Duitsers in de geschreven media, op radio en televisie het lot van de vaders en grootvaders die zestig jaar geleden stierven aan de Wol- ga. Het was een veldslag zo als de geschiedenis niet eer der had beleefd. „Om elk huis, elke fabrieks hal en watertoren, elke muur, kelder en uiteindelijk om el ke ruïne werd gevochten", berichtte een Duitse officier. „Er was geen afstand, alleen nabijheid. De krijgsgevange nen trokken op hun mars naar de kampen volledig uit geput hun legermantels over hun hoofden, knielden op de besneeuwde grond en lieten zich doodschieten." Bij Stalingrad werd begin 1943 Hitiers Zesde Leger on der generaal Friedrich Pau- lus weggevaagd. Van de 250.000 Duitse soldaten die naar het slagveld werden ge stuurd, keerden slechts zo'n vijfduizend terug. De rest stierf in de gevechten of kwam om van honger en kou in krijgsgevangenschap. Maar het zegevierende Rode Leger verloor nog meer men senlevens: naar schatting een half miljoen soldaten vonden de dood, zeshonderdduizend rode gardisten raakten ge wond of werden gevangen genomen. Alles aan Stalingrad was overweldigend. De Russen hadden niet eens voldoende kampen om plaats te bieden aan de negentigduizend ge vangen genomen Wehr- macht-soldaten. Die uitge mergelde, tot op het bot verzwakte krijgsgevangenen aten gras, jaagden op ratten en stierven bij bosjes. „Er werd alleen maar gestorven", schreef een overlevende. Het lijden van de Duitsers was lang taboe. Duitsers be leden schuld en zwegen be schaamd. Maar afgelopen jaar kwam hierin verande ring. Nobel-prijswinnaar Günther Grass schreef een boek over het lot van de Vertriebenen, Duitstaligen die uit de oostelijke gebieden werden verdreven. En het boek Der Brand van de histo- j ricus Jörg Friedrich, over de geallieerde bombardemen ten op Duitse steden, ver kocht in enkele weken vijf tigduizend exemplaren. En nu dan Stalingrad. Een radiozender liet de afgelopen j weken dagelijks fragmenten voorlezen uit veldpost en het massablad Bild drukte brie- I ven af die Wehrmacht-solda- ten van het slagveld naar j huis stuurden. Het zijn be klemmende berichten. In Der Spiegel van deze week en binnenkort in documen- taires op televisie worden deze ooggetuigenverslagen begeleid door pogingen tot analyse. Waarom, is de vraag j die na de tragedie vele malen j is gesteld, waagde de omsin gelde generaal Paulus geen uitbraakpoging? Hij durfde Hitier niet te weerstaan en offerde daarmee zijn mannen aan de grillen van de Führer. Bovendien, schrijft Der Spiegel, identificeerden Paulus' mannen zich mas- i saai met het doel van Op eratie Barbarossa, de code naam van de veldtocht in j Rusland. Opgeven was er niet bij. Schaamte Na de nederlaag bij Stalin- grad werd de omvang van de tragedie in Duitsland ver zwegen om de moraal van de bevolking niet te verzwak ken. En na de oorlog over heerste de schaamte. Maar nu, constateren de media, vraagt een nieuwe generatie nieuwsgierig naar de oor logservaringen van hun grootvaders, 'net als in Ame rika of Franlaijk'. GPD door Erwin Tuil Gewezen LPF-ministerEdu- ard Bomhoff bijt van zich af in zijn laatste boek 'Blinde am bitie', dat gisteren uitkwam. Van enige mildheid voor zijn po litieke omgeving tijdens zijn korte ministerschap is geen sprake. De zo steil overkomende eco noom en hoogleraar noemt de LPF-staatssecretaris van Fi nanciën Van Eijck een 'gifpis ser', collega-minister Heins- broek een 'desperado' en hij vergelijkt de zeven LPF-be- windslieden die hem uiteinde lijk dringend verzochten op te stappen met de inquisitie. „Ik zat direct naast deze minis ter-president als hi j in de Kamer een hele dag stond te oreren Vrijheid en verantwoordelijk heid, dat is de balans van oixs sa menleven... Van belang blijft de conclusie dat bij veel van de ge noemde kwesties'En zo ging het verder, uur na uur", ver- zucht Bomhoff Johan Remkes zette zo af en toe een peinzend gezicht op en ver trok met bedachtzame pas voor een sigaret in de coulissen. Ik strekte af en toe mijn benen. Als we tei-ugkwamen was de minis ter-president nog steeds aan het woord: ,....ik markeer dat het Strategisch Akkoord volstrekt helder is..." Aan het eind van de lange dag had de MP wel eens even een vriendelijk woord kun nen spreken tegen zijn 28 colle ga's die vol respect achter hem zaten in de Tweede Kamer - het duurste levend behang van Ne- derland. In plaats daarvan wilde hij van ons horen hoe bril jant het allemaal was. En ik had nooit de persoonlijke band met hem om te kunnen zeggen: 'Jan Peter, jammer dat je niet per woord wordt betaald."' Balkenende is een 'competente voorzitter, maar geen Margaret Thatcher." „Hij wist wat hij wil de: minister-president blijven en nog meer stemmen verzame len voor het CDA, en dus heb ik hem nooit zien vechten in het kabinet", schrijft Bomhoff. De premier had bovendien nog de neiging om over zichzelf te spre ken in de derde persoon. Bom hoff kon zich daar mateloos aan ergeren. De nadruk in zijn boek legt Bomhoff vooral op de 87 dagen die hij minister was en de ra zendsnelle opkomst en val van het eerste kabinet-Balkenende. Hij klapt uit de school over de wekelijkse ministerraad in de Trêveszaal - not done in Den Haag -, omschrijft de afspraken die de LPF-bewindslieden maakten over de proefballonne tjes van Heinsbroek en het we ken durende gedoe tussen Heinsbroek en Bomhoff. Dolkstootlegende En natuurlijk mag de kwade ge nius achter de val van het kabi net niet ontbreken. De dolk stootlegende die vanaf de dag van de val van het kabinet in LPF-kringen geventileerd werd, wordt door Bomhoff met vex-ve verdedigd. WD-leider Gerrit Zalm trok de stekker er uit. Hij heeft het allemaal be dacht en uitgevoerd, in nauwe samenwerking met enkele WD-ministers en kamerleden en dat allemaal ter meerdere eer en glorie van hemzelf. Zalm wil de zelf in het Torentje. In zijn mildei'e passages begrijpt ook Bomhoff achteraf wel dat het vei'standshuwelijk tussen CDA, LPF en WD gedoemd was te mislukken. Vooral de opmer kingen van Balkenende in de Kamer dat de voorgaande kabi netten op te ruime voet hadden geleefd, ziet Bomhoff als directe oorzaak van het vexvliegen van het laatste restje liefde dat Zalm nog had voor de coalitie. Uiteindelijk is Bomhoff boos op velen uit zijn politieke omge ving. Velen hebben hem laten vallen: de premier, vice-premier Remkes, de liberalen, de LPF, maar vooral Heinsbroek. Vol gens Bomhoff heeft deze zelfs Balkenende gebeld met de vraag: „Wat moet ik doen om of ficieel vice-premier te worden?" Kringen rond de premier ont kennen dit. Overigens is Bom hoff ook over zichzelf niet altijd even aardig. Al op de tweede pa gina noemt hij zichzelf een 'lo ser'. Maar hij bedoelde het goed in de geest van Pim, zo vindt Bomhoff, die duidelijk laat blij ken dat de titel van zijn boek niet op hem slaat maar altijd op derden. GPD Blinde Ambitie door Eduard Bom hoff. Uitgeverij Balans, 176 pagi na's. ISBN 90 5 018 605X, 12,95). President Moi in de ereloge van het Nyayo-stadion, waar hij vriend en vijand verrast met de mede deling dat hij iedereen vergeeft die hem pijn heeft gedaan en om vergiffenis vraagt aan de mensen die hij pijn heeft gedaan. foto Eelco van der Linden/GPD Tussen Kerstmis en de jaar wisseling, op 27 december, vinden in Kenia presidentiële en parlementaire verkiezin gen plaats. Het woord histo risch mag worden gebruikt, want het land neemt na bijna een kwart eeuw afscheid van Daniel arap Moi. Weinigen ontkennen met een autoritaire manipulator van doen te heb ben gehad, die van Kenia een arm en intens corrupt land maaktevelen eren hem omdat de vrede bewaard is gebleven. door Eelco van der Linden Het eerste parlementslid is al gekozen. Zijn naam: Gideon Moi, een van de zoons van de president. Al zijn te genstanders in het kiesdistrict Baringo-Centraal, inclusief de kandidaat van de oppositione le en een in een winnende stemming verkerende Regen boogcoalitie, trokken zich 'uit respect' terug. Ze zorgden zo dat de parlementszetel die va der Moi al 40 jaar in handen heeft, in de familie blijft. Een cadeautje, zoals dat hooit bij het afscheid van een vrijge vig man. De afgelopen 24 jaar wist Moi stammen tegen el kaar uit te spelen en personen aan zich te binden via de meest elementaire regels van het cli- entèle-systeem. Grote en klei nepersonen. Toen Moi gisteren na een lange buitenlandse trip weer voet op vaderlandse bo dem zette, stonden er duizend aanhangers op het vliegveld om elk 2000 shilling (25 euro) in ontvangst te nemen. Het was hun beloofd en ze waren bereid geweest er een dag en een nacht op te wachten. Maar de president was het kennelijk vergeten. Tegen de woede-uit barsting die volgde, durfde de politie niet op te treden. De sfeer is opmerkelijk, dezer dagen in KeniaHet gevreesde (etnische) geweld, kenmerk van de verkiezingen in 1997 en 1992, is tot nu uitgebleven. Ie dereen vreesde de lange arm van Moi, die nooit zijn belofte zou houden om af te treden. Of, als hij het al zou doen, in ieder geval keihard achter de scher men zou doorgaan met het manipuleren en 'sturen' van degene die hij als opvolger aanwees: Uhuru Kenyatta, zoon van Jomo Kenyatta, de man die Moi in 1978 zelf op volgde. Een serene overgang naar een Moi-loos tijdperk, was even onvoorstelbaar als het Moi-loze tijdpei'k zelf. „Het is bijna surrealistisch. Ie dereen lijkt van elkaar te hou den", zegt Lawrence, een werkloze leraar in Nairobi. Nyiva, die werkt voor het noodlijdende elektriciteitsbe drijf, merkt op dat de oppositie Moi als 'vredesambassadeur' wil handhaven, iets wat ze geen slecht idee vindt. „Het enige goede dat hij heeft ge daan is het bewaren van de vrede; Kenia is geen Soedan of Somalië gewoi'den. Wat we wel zijn, weet ik overigens ook niet." Lawrence en Nyiva zijn op weg naar het Nyayo-stadion, waar Moi zijn allerlaatste gi"o- te publieke optreden heeft als president van Kenia. Voor de 39ste keer wordt de onafhan kelijkheid gevierd. Het stadi on is half leeg op de gepro grammeerde aanvangstijd, en het lange wachten begint. „Hij wacht tot het voller wordt", bromt mijn buurman op de tri bune. Na anderhalf uur is het stadi on voller en gebiedt de spreker het even ervoor ingestudeerde handgeklap uit te voeren. Mu ziek, geronk en gejoel. Daar is hij: Daniel arap Moi, de 78-ja- rige ongekroonde koning van Kenia. Hij staat kaarsrecht op een antieke open Landrover. Zoals altijd strak in het pak, een 'verkeerde das' om de nek en de onafscheidelijke gouden staf in de hand. Op de tonen van militaire marsmuziek maakt hij een ereronde over de atletiekbaan. Eenmaal gezeten volgen twee uren van muziek, dans en klef entertainment. Maar dan is er de echte verrassing. „Ik ver geef iedereen die mij heeft misbruikt en ik vraag vergiffe nis aan al diegenen die ik pijn gedaan heb." De oppositielei ders op de tribune grijnzen breed, en zullen later vragen voor welke dingen Moi precies vergeven wil worden. Maar het geeft allemaal niet. In zijn ha perende Engels (en later in zijn volgens kenners even gebrek kige Swahili) zegt hij echt met pensioen te zullen gaan, de overgang vreedzaam te la ten plaatsvinden en niet te zul len regei-en via de volgende president, 'wie het ook zal zijn'. Verliefdheid Die dag en de dagen erna ver keert het land in een roes. Een vreemd soort verliefdheid lijkt zich meesterte maken, zelfs bij de grootste vijanden van Moi. De teneur is: oké, Moi heeft ge stolen, gecorrumpeerd en te genstanders op vele manieren uitgerangeerd, maar het was met zo erg als elders in Afrika. Kwamchetsi Makokha, een politiek analist die zeker niet in het Moi-kamp thuishoort, meent dat de Kenianen hem nog zullen missen. „Hij was het authentieke Afrika: een herdersjongen zonder scho ling, zonder in het buitenland opgepikte dogma's, zonder communicatietechnieken. En dan toch een halve eeuw aan de top blijven. Het deed ons al lemaal denken: als hij het kan, kan ik het ook. En dat was in zekere zin geruststellend." GPD OOSTENRIJK - De Verenigde Naties hebben de Grote Vier (Sowjet-Unie, Frankrijk, En geland en Verenigde Staten) gevraagd om nog eens te pro- beren het eens te worden over een vredesverdrag voor Oos tenrijk. Daarmee zou er een einde kunnen komen aan de bezetting van Oostenrijk door die vier landen. KINDERARBEID - De kan tonrechter in Oostburg heeft een hoteleigenaar uit Breskens veroordeeld tot vier weken celstraf en 500 gulden boete. De hotelier had onder meer twee Franse meisjes van veer tien en zeventien jaar zonder vergunning laten werken, waarbij zij zonder pauzes da gen van twaalf tot zestien uur moesten draaien. Ook had hi; volwassen werknemers zon der vergunning in dienst. Bij wijze van excuus beriep hij zich op de seizoensdrukte. MONUMENT-Koningin Juli ana en prins Bernhard hebben op het Jonas Daniël Meyer- plein in Amsterdam het monu ment onthuld dat herinnert aan de februaristaking van 1941. Burgemeester d'Ailly prees de heldhaftigheid, vast beradenheid en barmhartig heid die volgens hem aan de staking ten grondslag lagen. Uitgever: J, C Boersema Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380AAVIissingen Tel. (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail. redactie@pzc nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)273000 Fax (0113)273030 E-mail redgoes@pzc nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel (0115) 645769 Fax (0115)645741 E-mail redtern@pzc nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel (0114)^72776 Fax (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454657 E-mail redzzee@pzc nl Opening kantoren: Maanoag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee. Goes en Hulst- 8 30-17 00 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-uinuein, ve uw ^5.nS vers'rek,e gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onze (abonnemonien)administratie en om u te (laten) inlormeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde aeroen Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schntteiijk melden bii PZC aldefcng iezersserv.ee. Postbus 3229,4800 MB Breda Internet: www pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag l/m vrijdag gedurende de openingstijden, zaterdags tot 12.00 uur Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag, van 16 00 tot 18 00 uur Tel. (0118) 484000. Fax(0118)470100 Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2.00 per maand 20 50 per kwartaal 55.10 per jaar 209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail. Iezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers per stuk maandag t/m vrijdag 1.10 zaterdag 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverii PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd Voor gewone advertenties Tel: (0118) 484240 Fax:(0118)470100 Voor kleintjes Tel (0118)484321 Fax: (0118)484370 n. Oedootu Behoort tot ILfSQGHGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 4