PZC
Nieuwe theorie ramp Toulouse
Rechters halen streep door wet Schroder
Aanklagers eisen tegen
Plavsic 15 tot 25 jaar
Schoonmoeders
in Spanje te huur
voor kerstdiner
Gestolen chloor zou explosie in Franse fabriek hebben veroorzaakt
Eis doodstraf
in drugszaak
Nederlander
Nog meer olie op Spaanse kust
Directeur Argentijnse krant vast
China laat inspecties VN toe
Rebellen Ivoorkust slaan terug
Zwitserland staakt betaling joden
Vertrapt door dronken olifanten
SLA-lid Kilgore uitgeleverd
aan de Verenigde Staten
donderdag 19 december 2002
jrlnnrHenk Glimmerveen
PARIJS - De ontploffing van de
chemische fabriek AZF in Tou
louse, vorig jaar september, zou
;ijn veroorzaakt door een fout
met voor illegale handel gesto
len chloor. Dat meldde gisteren
het Franse regionale dagblad
La Dépêche du Midi.
JAKARTA - De officier van jus-
litie in de Indonesische hoofd
rad Jakarta heeft gisteren de
doodstraf geëist tegen een Ne
derlander wegens de productie
,-anxtc in een fabriekje in Tan-
icrang, West-Jakarta. De ver
dachte wordt bijgestaan door
drie advocaten. De consulaire
afdeling van de Nederlandse
ambassade volgt de zaak.
Mocht de rechtbank over een
maand de doodstraf uitspreken,
dan zal de ambassade proberen
dietelaten omzetten in een lich
tere straf, aldus een woordvoer
ster. „Nederland is op humani
taire gronden tegen de dood
straf." De advocaten gaan ervan
uitdathun cliënt kans maakt op
vrijspraak, omdat de bewijslast
onvoldoende zou zijn.
Het fabriekje dat de Nederlan
der zou leiden in Jakarta be
hoort tot de grootste drugsbe-
drijven die ooit zijn ontdekt in
het land'. Het produceerde in de
afgelopen drie jaar dagelijks
zo'n 15.000 xtc-pillen.
In het afgelopen jaar zijn vijf
buitenlanders in Indonesië ter
dood veroordeeld in verband
met drugs. Die straf wordt in de
meeste gevallen echter niet uit
gevoerd. De laatste keer dat ie
mand werd geëxecuteerd was
eindjaren tachtig.
Enkele jaren geleden werd in
Singapore de Nederlander Jo
hannes van Damme ter dood ge
bracht wegens drugssmokkel.
Pogingen vanuit Nederland
konden hem niet redden. GPD
Advertentie
De krant citeerde een niet met
name genoemde woordvoerder
van de gerechtelijke politie in
Toulouse. Bij de ontploffing
kwamen dertig mensen om het
leven, raakten tweeduizend an
deren gewond en werd de fa
briek met de grond gelijk ge
maakt.
De politie heeft gisteren een
verklaring uitgegeven waarin
wordt tegengesproken dat de
speurtocht naar illegale handel
in chloor centraal zou staan in
het onderzoek, zoals de krant
schreef. Wel werd bevestigd dat
vorige maand aan alle ex-werk
nemers van de fabriek is ge
vraagd of ze op de hoogte zijn
geweest van een dergelijke acti
viteit vorig jaar.
In 1996 werd een soortgelijke
handel ontdekt als gevolg waar
van enkele werknemers werden
ontslagen.
Volgens La Dépêche zouden on
langs enkele arbeiders van AZF
tij dens hun verhoor hebben ver
klaard dat gedurende een aantal
maanden, tot aan het moment
van de ontploffing, binnen de
fabriek illegaal werd gehandeld
in chloor. Volgens de krant zou
het onderzoek tot dusver heb
ben uitgewezen dat het chloor
werd weggehaald uit de voorra
den van de fabriek, op het ter
rein werd verborgen en vervol
gens werd doorverkocht aan
eigenaren van privézwembaden
die er het water mee ontsmetten
Zak
Een werknemer van het aanne
mingsbedrijf Surca had eerder
verklaard dat hij een kwartier
voor de explosie een zak van 500
kilogram had leeggestort op een
voorraad van 300 ton ammoni
umnitraat. Hij zei niettehebben
geweten wat er in de zak zat om
dat er geen etiket op was aange
bracht. Maar volgens de krant
zou dit achterovergedrukt
chloor zijn geweest.
Een van de onderzoekers noemt
het onbegiijpelijk dat 'de zak op
een plek stond waar normaliter
nooit iemand komt'. Van het be
gin af aan hebben de experts
zich het hoofd gebroken over de
vraag hoe het mogelijk kon zijn
dat chloor en ammoniumnitraat
met elkaar in contact konden
komen. Een anonieme politie
woordvoerder liet de regionale
krant weten dat de nieuwe theo
rie 'in ieder geval veel ver
klaart'.
Zijn visie wordt gedeeld door
actievoerders van het comité
'Dit nooit meer', die vinden dat
de in de publicatie gemelde za
ken tot op de bodem moeten
worden uitgezocht. De directie
van AZF heeft tegengesproken
dat een illegale handel in chloor
aan de basis lag van de explosie.
Het onderzoek duimt nog steeds
voort. GPD
PequgnkT
Wille Paardstr. 1-3
13)21 2729 Goes
Twee vrijwillige schoonmakers staan tussen de met olie overdekte rotsen aan de Galicische kust bij Kaap Tourian.
van onze redactie buitenland
LA CORUNA - Ruim een maand na de ondergang van de
tanker Prestige is gisteren op de Spaanse Atlantische
kust opnieuw olie aangespoeld. De nieuwe olietapijten
zijn soms meer dan een meter dik, berichtte de radio-
omroep RNE.
Een visser uit de regio Galicië, die zwaar is getroffen
door de milieuramp, zei sinds de catastrofe nog niet eer
der zulke dikke olieplakken te hebben gezien. De stran
den van Galicië waren al twee keer eerder vervuild met
olie uit de Prestige.
Op zee drij ven over een lengte van 3 5 kilometer nog gro
te olievlekken, zo berichtte de radio. Het tapijt van in
totaal 5000 ton olie lijkt de voorbode te zijn van een
nieuwe ramp, aldus de radio.
De Prestige zonk vier weken geleden. Ongeveer 20.000
doorWierd Puk
BERLIJN - Eén van de belangrijkste
projecten van de rood-groene regering
van kanselier Schröder (SPD) is giste
ren door het Duitse Constitutionele
Hof vooralsnog geblokkeerd. De rech
ters van het Bundesverfassungsgericht
in Karlsruhe oordeelden dat de veel be
sproken immigratiewet, een ontwerp
van minister van Binnenlandse Zaken
Schily (SPD), in maart op onrechtmati
ge wijze door de Bondsraad, de deelsta-
tenkamer, is geloodst.
De wet, die door deskundigen als voor
beeld voor Europa wordt geprezen,
moest per 1 januari van kracht worden.
In het voorstel wordt enerzijds de toe
stroom van asielzoekers ingeperkt, aan
de andere kant wordt het aantrekken
van hooggekwalificeerde arbeids
krachten van buiten de Europese Unie
vergemakkelij kt
Het Hof stelde zes conservatief be
stuurde deelstaten in het gelijk, die
tegenstander zijn van het voorstel. Zij
tekenden protest aan tegen de interpre
tatie van de stemming in de Bondsraad.
In dit college, te vergelijken met de Ne
derlandse Eerste Kamer, zitten afge
vaardigden van de zestien deelstaatre
geringen.
Verdeelde stem
De deelstaat Brandenburg, bestuurd
door een 'grote coalitie' van SPD en
CDU, bracht een verdeelde stem uit.
Daarop besloot de sociaal-democrati
sche Bondsraad-voorzitter om het 'ja'
van de deelstaatpremier, een partijge
noot, doorslaggevend te maken. Dit
leidde tot grote consternatie onder de
tegenstanders van de wet. Die beweer
den dat het voorstel op ongrondwette
lijke wijze was aangenomen.
Die tegenstanders werden gisteren
door het Constitutionele Hof in het ge
lijk gesteld. Volgens de rechters moet
een deelstaat een unanieme stem uit
brengen. Bij verdeeldheid mag de stem
niet worden geteld.
Minister Schily reageerde teleurge
steld. Hij zal de wet in januari echter
opnieuw indienen. Schily's tegenstan
ders binnen de conservatieve
CDU/CSU verklaarden bereid te zijn
door Simone van Priel
DEN HAAG - De aanklagers
van het Joegoslavië-Tribunaal
hebben gisteren 15 tot 25 jaar
gevangenisstraf geëist tegen de
72-jarige Bosnisch-Servische
oud-president Plavsic. Omdat
ze schuld heeft bekend aan een
misdaad tegen de menselijk
heid, vroegen ze niet de levens
lange straf die ze zou verdienen,
zei hoofdaanklager Del Ponte.
Del Ponte verklaarde niet waar
om in haar eis een marge van
tien jaar zit, maar impliciet leek
ze Plavsic te willen verleiden tot
getuigen tegen onder anderen
haar
vroegere bondgenoot
Milosevic.
Plavsic heeft een nieuwe weg in
geslagen, zei Del Ponte. „Maar
heb haar nog niet kunnen
overtuigen van de noodzaak om
de laatste stap te zetten: bereid
te zijn om als getuige in andere
processen te verschijnen." De
rechters kunnen medewerking
met de aanklagers als verzach
tende omstandigheid laten
meetellen. Del Ponte: „Omdat
het vonnis er nog niet is, geloof
ik nog steeds dat zij zal beslui
ten om met ons samen te wer
ken."
Plavsic' advocaten vinden dat
zij vanwege haar hoge leeftijd
niet meer dan acht jaar in de cel
zou moeten hoeven doorbren
gen. Volgens raadsman Pavich
komt de eis van de aanklagers
neer op levenslang.
Hel
Plavsic bekende in oktober
schuld aan de systematische
vervolging van moslims en Kro-
aten in Bosnië in 1992. Zij wer
den met geweld hun huizen uit
gejaagd, gedeporteerd of opge
sloten in concentratiekampen
waar hen marteling, uithonge
ring en vaak de dood wachtten.
Aanklager Tieger schetste gis
teren in het slotpleidooi de 'visi
oenen van de hel' die kampen
vol onschuldige mannen en
vrouwen boden. „De enige grens
aan de marteling van de gevan
genen was de grens aan de fan
tasie van hun bewakers.
Plavsic erkent medeverant
woordelijkheid aan de dood en
deportatie van moslims en Kro-
aten in 37 dorpen en steden in
Bosnië. Eerder zei ze dat haar
deelname in die misdaden was
ingegeven door 'blinde angst'
dat de Serviërs zouden worden
uitgemoord.
Plavsic was, hoewel niet de in
vloedrijkste, wellicht de onver-
zoenlijkste van de Bosnisch-
Servische leiders, aldus Tieger.
„Plavsic was niet iemand die
een gevangene sloeg, een huis in
brand stak of de trekker over
haalde. Zij was een van de ba
kens van de mensen die dat de
den. Zij bezielde hen om met
misdadige middelen haar visi
oen van een etnisch zuiver Bos
nië te vervullen."
Haar hoge positie noemde hij
een verzwarende factor, evenals
het feit dat de slachtoffers
'kwetsbaar' waren en bloot
stonden aan 'verdorven' misda
den.
Wanneer de rechters uitspraak
zullen doen, is nog niet bekend.
GPD
BUENOS AIRES - De leiding van de Argentijnse krant Clarin
heeft gisteren met verontwaardiging gereageerd op de arres
tatie van directeur Ernestina Herrera de Noble. De grootmoe
ders van de Plaza de Mayo beschuldigen haar ervan dat haar
kinderen geroofd zijn van mensen die tijdens de militaire dic
tatuur in het Latijns-Amerikaanse land zijn verdwenen.
De justitie stelde na de klacht enige jaren geleden een onder
zoek in naar de herkomst van de kinderen Felipe en Marcela.
Herrera de Noble zou documenten hebben vervalst om de kin
deren in handen te krijgen.
De grootmoeders eisen opheldering over het lot van hun
kleinkinderen en houden daarom vaak demonstraties op het
Plaza de Mayo in Buenos Aires. AFP
PEKING - China heeft erin toegestemd VN-vertegenwoordi-
gers uit te nodigen om te komen kijken wat er waar is van be
schuldigingen dat er wordt gemarteld, er geen godsdienst
vrijheid is en mensen zo maar kunnen worden opgepakt.
Dat heeft de Amerikaanse onderminister Craner van Buiten
landse Zaken bekendgemaakt na twee dagen van besprekin
gen met Chinese regeringsvertegenwoordigers. Craner zei dat
de Chinezen hebben beloofd de uitnodigingen onmiddellijk te
versturen en geen voorwaarden te stellen. AP
ABIDJAN - Rebellen van de Volksbeweging voor het Verre
Westen van Ivoorkust hebben gisteren gezegd dat zij de stra
tegisch gelegen stad Man hebben ingenomen. De regerings
militairen hadden begin deze maand de stad in het koffiepro-
ducerende gebied op rebellen heroverd.
Bronnen binnen de Ivoriaanse strij dkrachten bevestigden dat
er rond Man wordt gevochten, maar spraken tegen dat de stad
weer in handen van rebellen is. RTR
ZURICH - De Zwitserse overheid staakt eind dit jaar de beta
lingen uit het compensatiefonds voor slachtoffers van het na
zi-regime. Dat maakte het Zwitserse ministerie van Binnen
landse Zaken gisteren bekend.
Het fonds werd in 1997 opgericht door Zwitserse bedrijven en
banken, en de Zwitserse nationale bank.
Sinds de oprichting heeft het speciale fonds in totaal aan meer
dan 300.000 slachtoffers een schadevergoeding uitbetaald. In
het potje zit nog ongeveer 12 miljoen Zwitserse franc (ruim 8
miljoen euro)Een derde deel van dat bedrag gaat naar slacht
offers van oorlog en martelingen woonachtig in Zwitserland.
De Joodse Wereld Restitutie Organisatie krijgt de rest. RTR
GAUHATI - Olifanten die zich te buiten waren gegaan aan
rijstbier hebben vorige week in de Indiase deelstaat Assam
zes mensen vertrapt. Eerder deze maand werden al vier men
sen vermorzeld onder olifantenpoten.
Sinds de Indiase regering de jacht op de dieren in 1992 ver
bood, is de olifantenpopulatie dusdanig gegroeid dat zij niet
meer in de hand te houden is. Volgens deskundigen wordt de
situatie verergerd doordat het leefgebied van de olifanten
steeds kleiner wordt door de grootschalige ontbossing in cle
regio. Veel olifanten uit het buurland Birma trekken daardoor
de grens over naar Assam, waar volgens cijfers uit 1999 bijna
5500 wilde olifanten leven. AP
foto Miguel Vidal/RTR
ton ruwe olie belandde in zee en in het gezonken schip
zit nog 50,000 ton. Het wrak ligt op ongeveer 3500 meter
diepte. Naar verwachting zal uit het wrak meer olie
gaan lekken.
De Spaanse regering maakte gisteren bekend dat tot
dusver 200 miljoen euro is uitgegeven om de olie op te
ruimen en de schade binnen de perken te houden. Span
je krijgt van de Europese Unie 265 miljoen euro voor
steun aan de zwaar getroffen visindustrie. DPA
tot onderhandelen. Schily zei er op te
rekenen dat in het overleg tussen
Bondsdag en Bondsraad een oplossing
zal worden gevonden.
Werklozen
De weerstand tegen de wet wordt alom
als politiek gemotiveerd gezien, Inhou
delijk zijn de verschillen minimaal. Te
genstanders beweren dat de wet in zijn
huidige vorm te veel immigranten toe
laat. Dat kan Duitsland, met vier mil
joen werklozen, zich niet permitteren,
vinden zij. GPD
door Henk van den Boom
BARCELONA - Kerst is voor
de Spanjaarden een familie
feest bij uitstek. Maar wie ge
brouilleerd is met zijn
schoonmoeder en toch vindt
dat zo'n familielid niet mag
ontbreken aan het kerstdi
ner, kan er nu een huren bij
een centrum voor acteurs in
Barcelona.
Directeur Daniel Aquirre
heeft een gat in de markt ont
dekt. Sinds hij met zijn
kerstaanbieding in de publi
citeit kwamstaat de telefoon
niet stil. Het bureau levert
niet alleen 'schoonmoeders';
ook stand-in ooms, tantes,
zonen en dochters, opa's en
oma's en zelfs vaders en moe
ders zijn te huur tegen een
dagtarief van 210 euro.
„Het is niet bedoeld om de
eenzaamheid op te heffen",
licht Aquirre toe. „We zijn
geen therapeuten of een es
cortbureau. Je moet het eer
der zien als een verrijking
van de feeststemming." Het
bureau van de Barcelonees
bemiddelt al langer voor
werkloze acteurs. „Meestal
zijn het bedrijven die onze
mensen inhuren om een eten
tje met hun relaties wat meer
cachet te geven of een feeste
lijke avond op te leuken. On
ze acteurs kunnen een goed
gesprek voeren en zijn prettig
gezelschap. Vorig jaar met
Kerstmis heb ik in kleine
kring wat geëxperimenteerd
en het sloeg goed aan."
Aquirre heeft twaalf acteurs
op de loonlijst staan. Vooraf
krijgen ze instructies en ach
tergrondinformatie van de
cliënt zodat ze niet door de
mand vallen bij de rest van
het gezelschap. De klant kan
zelf bepalen of hij aan het
eind van het diner de ware
identiteit van het ingehuurde
'familielid' wil onthullen.
„De mensen die ons benade
ren begrijpen meestal heel
goed wat de bedoeling is. Ze
komen vaak met eigen idee-
en."
Verjaardag
Aquirre noemt het voorbeeld
van een klant die het beu
werd dat een vriend elk jaar
zijn verjaardagsfeest ver
ziekte met sterke verhalen
over zijn militaire diensttijd.
De ingehuurde acteur kreeg
opdracht om de ex-soldaat
tot zwijgen te brengen. „Ik
heb onze beste verteller erop
afgestuurd. De diensterva-
ringen van de vriend ver
bleekten bij wat onze acteur
allemaal had meegemaakt.
De meest extreme opdracht
die Aquirre kreeg is volgens
hem de moeder die een 'ver
loofde' inhuurde voor haar
homo-zoon. „Ze wilde haar
vriendinnen laten zien dat
haar zoon écht hetero was."
GPD
Mensen in een winkel in Sarajevo kijken naar uit Den Haag afkomstige beelden van Biljana Plavsic tij
dens haar proces voor het VN-tribunaal. foto Danilo Krstanovic/RTR
KAAPSTAD - Zuid-Afrika
heeft de radicale activist James
Kilgore van de linkse Ameri
kaanse stadsguerrilla Symbio-
nese Liberation Army (SLA)
gisteravond uitgeleverd aan de
Verenigde Staten. Kilgore vloog
van Kaapstad naar Johannes
burg, waar hij onder politiebe
waking aan boord ging van een
vliegtuig met bestemming VS.
De Amerikaanse autoriteiten
zochten de 55-jarige Kilgore al
bijna 27 jaar toen hij vorige
maand in Kaapstad werd gear
resteerd. De VS hadden om zijn
uitlevering gevraagd, om hem te
berechten voor onder meer een
bankoverval waarbij een ander
SLA-lid een vrouw doodschoot.
Vier SLA-leden zijn in verband
met die bankroof veroordeeld
tot celstraffen van zes tot acht
jaar. Kilgore was het laatste
voortvluchtige SLA-lid.
De SLA kreeg in 1974 interna
tionale bekendheid door de ont
voering van Patty Hearst, de
kleindochter en erfgename van
krantenmagnaat Randolph
Hearst. Na de ontvoering sloot
zij zich bij de groepering aan.
Later verklaarde ze door de
SLA te zijn gehersenspoeld.
DPA
