Oogverblindende kitsch
degradeert kerstboom
Grand Dessert als
feestelijk besluit
Eten boven beetje groen
W13
over
In/uit
Pare Central
Vlissingen
Giftboxen
Snowqueen
Kerstkaarten
zaterdag 14 december 2002
Wij Nederlanders zijn van
huis uit echte zoetekau
wen. Dat zijn we trouwens al
heel lang want al in de 18e eeuw
waarschuwden de wetenschap
pers tegen het eten van sterk ge
kruide gerechten en te sterk
gezoete gerechten. Over het ge
bruik van vetten, zout en andere
voor de gezondheid schadelijke
producten werd niet gesproken.
Wel gaf men aan dat enige vari
atie van gerechten bij het sa
menstellen van de maaltijden
geen kwaad kon. Het zou zelfs
de eetlust kunnen bevox'deren.
Het een en ander had tot gevolg
dat in die eeuw bij de 'aanzien
lijken' de maaltijden uitgebrei
der werden en er naar de begrip
pen van destijds ook veel meer
zuivelproducten in de keukens
werden gebruikt. Grote nadruk
werd destijds gelegd op de nage
rechten en omstreeks de helft
van de 18e eeuw kwam het
Grand Dessert in de mode. Het
Grand Dessert omvatte een se
rie nagerechten waarvan de
gasten naar believen konden ge
nieten en dat deden ze ook want
de embonpoints van de heren
werden almaar omvangrijker.
Uit kookboeken en uit bewaard
gebleven menu's, weten we dat
dergelijke Grand Desserts vaak
meer dan tien gerechten omvat-
ten. De belangrijkste waren
puddingen, compotes en vlaai
en. Kaas, verse vruchten en de
patisserie waren van het Grand
Dessert uitgesloten omdat die
als een aparte gang werden op
gediend.
Het Grand Dessert heeft meer
dan een eeuw bestaan. Pas in de
loop van de negentiende eeuw,
toen men het wat soberder aan
ging doen verdwenen de pud
dingen, compotes en vlaaien
van tafel. Een enkele zoet nage
recht werd wel gehandhaafd en
dat waren onder andere de ge
rechten met ijs en de bavaroises.
Opleving
Het Grand Dessert beleefde in
de twintigste eeuw een korte
maar hevige opleving. Dat ge
beurde in de jaren zeventig en
tachtig toen de nouvelle cuisine
over ons land raasde. De oor
sprong van de nouvelle cuisine
lag in Frankrijk en was ontstaan
in een tijd dat veel koks hun ge
rechten met kant-en-klaar ge
kochte (half)producten gingen
bereiden. De vervlakking van de
Franse keuken was een doorn in
het oog van de destijds vooraan
staande keukenmeesters onder
wie Bocuse, Troisgros en Michel
Guérard. Zi] propageerden een
sobere kookkunst waarbij het
op de eerste plaats ging om de
natuurlijke smaak van de pro
ducten die zij in hun keukens
verwerkten.
Daarnaast luisterden ze naar
voedingsdeskundigen en intro
duceerden het streven om voort
aan wat minder vetten, minder
suiker en minder zout te gebrui
ken. Michel Guérard ging daar
in heel ver en lanceerde 1977 in
Eugénie-les-bains zijn 'grande
cuisine minceur'. Hij pleitte er
voor om het gebruik van boter,
olie, room en andere vette zui
velproducten uit de keuken te
bannen. Purees van groenten en
vruchten, vetloze kwark, kunst
matig verkregen zoetstoffen en
magere melkpoeder namen hun
plaatsen in de keuken in. Ook
introduceerde hij nieuwe kook-
technieken of plaatste verou
derd geachte kooktechnieken,
zoals het stomen, weer op de
voorgrond.
De meeste koks in ons land za
gen die ontwikkelingen met
open mond aan en volgden de
Franse meesters op een wel
haast slaafse wijze. Daarbij
maakten zij grove fouten en dat
is dan opk de reden dat de mees
te koks in ons land liever niet
meer over die periode spreken.
Een van de fouten die men
maakte, waren de hoeveelhe
den. In de nouvelle cuisine gaf
men weliswaar aan dat voor
overdaad gewaakt moest wor
den. Dat men de porties kleiner
moest maken, heeft geen Franse
kok hen ook verteld.
Wensen
Met de wensen van de gasten
werd in die jaren nauwelijks
meer rekening gehouden. Koks
liepen als 'gebraden hanen'
door hun restaurants en lieten
zich graag bejubelen. Applaus
klonk er in die j aren vooral op in
de luxe restaurants waar de ge
rechten zoals in Frankrijk op
borden werd opgediend. Hoe
wel wij in Nederland kort na de
Tweede Wereldoorlog niets
moesten hebben van de plate
service uit de VS, zo enthousiast
werden de gerechten begroet die
meestal onder een cloche wer
den geserveerd. Wanneer dan
aan een tafel de cloches alle
maal tegelijk van de borden
werden genomen dan kon men
het niet nalaten in de handen te
klappen. Dat het daarbij om ge
rechtjes ging die later als mui
zenhappen werden betiteld
deerde geen mens, althans niet
in de keuken. Hoe de gasten er
over dachten werd niet ge
vraagd. De Nederlandse koks
waren destijds nog roomser dan
de paus.
Om er voor te zorgen dat de gas
ten toch nog met een voldaan
gevoel het restaurant zouden
verlaten, experimenteerde men
in Frankrijk en België met nage
rechten waarbij niet gekeken
werd op een calorie meer of min
der.
Het Grand Dessert werd weer
naar voren gehaald en daarmee
werd de ondergang van de nou
velle cuisine al min of meer gete
kend. Het een en ander wil
echter niet zeggen dat koken
volgens richtlijnen van de nou
velle cuisine uit den boze is.
Het gevolg is dat er in veel Ne
derlandse restaurants weer heel
behoorlijk wordt gekookt en dat
men het gebruik van convenien-
ce-producten tot nu toe heeft
kunnen beperken. De toekomst
zal ons leren of dat zo zal blij
ven. Wanneer de voortekenen
niet bedriegen, gaan we wat de
keukens van de restaurants in
ons land betreft een sobere pe
riode tegemoet waarin alles
draait om de verwerking van
natuurlijke producten waarvan
de natuurlijke smaak zoveel
mogelijk gehandhaafd dient te
worden.
Hans Belterman
In de komende week treft u in de
dagelijkse rubriek recepten
voor nagerechten aan die een
plaats zouden verdienen op de
Grand Desserts van de jaren ze
ventig. Nu zijn het recepten
voor nagerechten voor uw
kerstmenu.
Zilver, goud, rood of blauw. Groot,
middel of klein. Dof of glanzend.
Meer smaken had de kerstbal lange tijd
niet. Nu is 'ie te krijgen in 236 kleuren
en heeft 'ie concurrentie van James
Dean, Marilyn Monroe, veren en var
kens. Oftewel: hoe een kerstboom ont
kerstent.
Arme boom. Wat hij tegenwoordig al niet
moet dragen: varkens, veren, olifanten
koppen, panda's, James Dean, Marilyn
Monroe, gsm's, ridders, vuurtorens, Popeye
en fazanten. De tijd van lichtgewicht kerst
ballen, op hoorns blazende engeltjes en be
sneeuwde minikerkjes lijkt voorgoed voor
bij. Voorbij lijkt ook de tijd dat er altijd wel
een paar attributen sneuvelden voordat ze
een boomtak bereikten.
Toch zijn ze er nog, de breekbai'e ballen. Vo
rig jaar verkocht tuin- en interieux'centrum
Walter van Gastel in het Belgische Ekeren
kerstballen van €150 per stuk. Zo bx-oos,
vertelt kerstinkoper Bart van Gastel, dat ze
niet meer rendabel waren.
Natuurlijk maakt zijn familiebedrijf, met
vestigingen in de buurt, megawinst met de
kerstmarkten die de grootste in België heten
te zijn en daarom ook door koningin Paola
worden bezocht. Rxxim drieduizend vier
kante meter kerstmai-kt, even groot als die
van grootste Intratuin van Nederland, die xn
Halsteren.
De Bijenkorf, ook een begrip in kerstartike-
len, kan daar moeilijk tegenop.
En nu we toch bezig zijn met een België-Ne-
derland vergelijking: Vlaming Van Gastel is
aparter. Wandel daar eens door de 'Aspen-
sti-eet', loop links en rechts eens wat kamers
binnen en je weet niet wat je ziet. Kerstbo
men met bxxrberry-ballen in de traditionele
Novacek-ruit ('speciaal voor Van Gastel ge
maakt'), met elfjes, met een gewaagde maar
geweldig werkende combinatie van rose-
oranje ballen, met goudkleurige olifantjes,
IN:
- lila, turkoois, fuchsia
- kerstman als piek
- engeltjes en elfjes
- veren
UIT:
- strikken
- pratende kerstmannen
- slingers
- chique en stijlvol
OPVALLEND:
- nepbladeren met gekleurde glitters
- Christmascrackers (met een wens erin)*
- glow-in-the-dark spuitsneeuw (geeft licht
in het donker)
- ornamenten van bladgoud
(Georg Jensen)**
- kerstballen van prikkeldraad
- kerstboom met kant-en- klare verlichting
erin
COLLECTOR'S ITEMS*
- Marilyn Monroe (€39,70)
-Popeye (€34,70)
- Charlie Chaplin (€18,20)
- James Dean (€11,60)
- Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen
(€247,50)
O.a. te koop bij: Bijenkorf
Saga Royal Design, Den Haag
Walter van Gastel, Ekeren
met fazanten en pauwen, met bedauwde
dx-uiven.. Wee de consument die zijn smaak
thuis heeft gelatexx maar zijn creditcard
niet. Die koopt zich kwijt.
Intratuin stelt daar bijvoorbeeld een gezel
lige berenboom tegenover, een witte vogel
boom en een bijzondere barokke Franse
boom met balletdanseresjes, parapluutjes
en schoentjes in lila en gebroken wit. Bij In
tratuin voorzien ze ook weer een glorieuze
comeback van de engelen. Van Gastel houdt
een slag om de arm: „Engelen, dat is iets
voor ouderen." Toch ontkent hij niet dat de
verfilming van The Lord of the Rings (In de
Ban van de Ring) zijn invloed heeft gehad op
het kerstgebeuren. Alles wat niet echt is, al
les wat kitsch is, elke sprookjesfigum
maakt tegenwoordig kans op een plekje in
en om de kerstboom. Dus ook elfjes, Alice
(in Wonderland) en Sneeuwwitje met haar
zeven dwergen.
Pi-ijzen? Variëren sterk, veel meer valt er
niet over te zeggen. En crisis of niet, gekocht
wordt er toch. Alleenniet zo veel als in Ame
rika, waarde consument gemiddeld €750
per jaar aan Kerstmis uxtgeeft.
Van Gastel in Ekeren is in elk geval optimis
tisch. „Vorig jaar hebben we eigenlijk niks
van 11 september gemerkt. Nu is het mis
schien de invoering van de euro, waar we
iets van merken. Maar ik denk het niet, want
we doen het ieder jaar beter.Ook in Halste
ren verwachten ze een goeie kerst: „Er ko
men duizenden voetjes per dag, dat is ze
ker."
Annelies Vlaanderen
Tuin- en Interieurzaak Walter van Gastel,
Kapelsesteenweg 509-517, Ekeren, ge
opend: alle dagen 8.30-20.00 uur.
Nepkerstmannen in kitschsfeer.
foto's Thom van Amsterdam
Bellamypark en Nieuwendijk vor
men het kleine, compacte uit
gaansgebiedvan Vlissingen en Grand
Café/Restaurant Pare Central is
daarin niet zozeer centraal maar wel
gunstig gesitueerd, namelijk aan het
'groene' gedeelte van het park. In
Vlissingen waar bomen worden ge
kapt zodra ze de volwassen status
dreigen te krijgen, is het kleinste
beetje groen al meegenomen.
Wat me aan Pare Central vooral op
valt is dat het er doorgaans gezellig
vol is. Het cafégebeuren is beneden
en het restaurant bereiken we via een
trap in het café. Niet gemakkelijk
voor wie slecht ter been is en mogelijk
verklaart dat de vrij lage gemiddelde
leeftijd van de gasten. Met mijn
komst stijgt dat gemiddelde met een
jaar of vijf-
De keuken behoort tot de midden
klasse en biedt een redelijk ruime
keus uit over het algemeen niet al te
ingewikkelde gerechten. Ook de prij
zen zijn zeer acceptabel. De vijf voor-
gereefxten zijn: vissalade met tonijn,
zalm en garnaaltjes (€6,80), salade
met kipfilet, spekjes en limoendres
sing (€6,70), salade met gegratineer
de geitenkaas, ahornsiroop en pijn
boompitjes (€6,90), salade Pare
Centx-al met mosseltjes, calamaris-
ringen en garnaaltjes (€7,80) en sala
de met gerookte parelhoenfilet en
mangodressing (€6,80).
De vier soepen zijn bistroklassiekers:
vissoep (€4,10), gegx-atineerde Franse
uiensoep (€3,70), romige tomaten
soep (€3,60), Hollandse exwtensoep
(€3,80).
De vis- en vleesgerechten vormen
weer twee vijftallen: gebakken zon
nevisfilet met kreeftensaus (€14,70),
gepocheerde roodbaarsf ilet met witte
wijnsaus (€15,20), gegrilde zalmfilet
met bloemenhoning (€14,50), gebak
ken mosselen met knoflooksaus
(€13,90), gebakken scampi's met ui
en paprika (€15,50), stoofpotje Pare
Central met in trappistenbier mals
gestoofd vlees (€14,20), touxmedos
met pepersaus (€16,30), ossenhaas
puntjes met stroganoffsaus
(€15,40), gegrilde kipfilet met zachte
kemesaus (€14,30) en gebakken var
kenshaas met een saus van spek, ui en
champignons (€15,20).
Voor vegetarische gasten vermeldt de
kaart gerechten als nladerdeeg ge
vuld met setan en quorci en verse
groenten (€14,20) en boerenbol ge
vuld met sojaballetjes en een raita-
sausje (€14,60).
De ontvangst in het restaurant is heel
vriendelijk en hoewel ik niet heb ge
reserveerd en het vrij druk is kxijgik
een tafeltje aangewezen bij het raam.
Het uitzicht strekt tot aan de Koop
manshaven en ik zie ook het pand
Grand Café/Restaurant Pare Central
Bellamypark 34
4381 CK Vlissingen
Tel. 0118-414119
Gesloten op maandag
Keuken open vanaf 17.30 uur
Creditcards: Visa, Mastercard
Vegetarisch: 2 gerechten op kaart
Rolstoel: onmogelijk door trap
Roken: niet gescheiden
Kinderen: kindergerechtjes
waarin Café Nationaal is gevestigd,
een nieuwe eigenaar zou op die plaats
The Flying Dutchman in ere willen
herstellen met boven een restaurant.
Goed nieuws.
Mijn zeer attente gastvrouw wijst me
op het speciale menuutje (€19,50) op
de grote antieke spiegel en ik besluit
direct daar mijn keus van te maken.
Het voorafje bestaat uit een salade
met gerookte makreel, heel eenvou
dig en heel lekker. De frisse vinaigi'et-
te van limoen en citroen combineert
goed met de makreel die zo goed als
graatloos blijkt te zijn.
Gegrilde gambaspiesjes in een witte
wijnsaus vormen het hoofdgerecht.
De formule van Pare Central is geba
seerd op het gebruik van nogal wat
convenienceproducten en deze gam
baspiesjes zijn er een goed voorbeeld
van. De keuken gaat echter goed met
de halfproducten om en de gamba's
zijn maar net éven gegrild. Ik krijg er
vers gebakken aardappeltjes met
dragon en krokante frietjes bij en een
schaaltje rauwkost.
Het nagerecht is een taartje van cho
colade bavarois met een bolletje va-
nille-ijs. Ook dit lijkt me geen volle
dig eigen creatie, maar de smaak
stemt tevreden.
Parc Central heeft een bescheiden
wijnkaart, in ieder geval was de Cali-
fornische Chardonnay een goede be
geleider van het 'spiegelmenu'.
Tot slot een Belgische koffie met
chouffe coffee, een nieuwe likeur op
basis van esprit d'achouffe, een bier
destillaat van de kabouterbrouwerij
in de Ardennen. En Pare Central ver
dient een extra compliment voor de
echte slagroom in de koffie.
Rien van Reems
Kenzo stunt rond kerst met
combinatiepakketten voor
mannen en vrouwen. Eau de
parfum of eau de toilette vapo
samen met een badproduct van
af €36,50.Ook Givenchy heeft
voor de gelegenheid voor 'gift
boxen' gezorgd.In de paarse
kerstdoos zit de laatste creatie
eau de toilette Eau Torride met
een deodorant verpakt. De roze
giftdoos is gevuld met een fla
con eau de toilette Hot Couture
en bodylotion. Voor mannen
heeft het merk eveneens een eau
de toilette en douche gel. Vanaf
€34,50.
De plexiglazen cadeaubox van
Castelbajac blijkt een eenmalig
collectors item te zijn. Is ook al
tijd leuk als de inhoud van de
eau de parfum, de body lotion en
de bad&shower gel opgebruikt
zijn. En dat voor slechts €53,00
euro.
'Durf anders te zijn met een ori
gineel kerstcadeau wat een vi
brerende geur bevat', zegt Paco
Rabanne over zijn feestpakket.
En een geur met Japanse osma-
thus, witte sensuele bloemen,
abrikoos, peper, amber en va
nille is ook niet alledaags. UI-
traviolette eau de parfum, met
miniatuur Zamak object en vier
'refills'. Ook verimjgbaar in li
mited edition.
Gioi'gio Armani heeft rode en
zilveren geschenkvei-pakkin-
gen. Er zijn verschillende com-
binaries gemaakt. Acqua di Giö
(ook voor mannen), Eau pour
Élomme, Armani Mania en ver
schillende varianten van Empo-
xio Armani zijn verpakt met de
nodige verzorgingsproducten.
Snowqueen is het nieuwe
kerstmis-horloge van
Swatch en helemaal in win
tersfeer. De tx-ansparante band
is van kunststof voorzien van
kleine sneeuwvlokjes. Ook op
de aluminium wijzei*plaat
prijkt een ijsster. De Snowqueen
is een collectors item, waar we
reldwijd 9999 van zijn gemaakt.
Verpakt in een pluche sneeuw
bal
Printpakket Kerstkaarten
bestaat uit software en de
benodigde enveloppen en het
papier om kerstkaarten op af te
drukken. Beide artikelen zijn
ook los verkrijgbaar, onder de
naam PC Drukkerij Kerstmis en
Nieuwjaar en Wenskaarten.
Een klein en handzaam pro
grammaatje denk je in eerste in
stantie, maar als je rien minuten
later nog bezig bent met de in
stallatie, merk je dat er een
enox*me hoeveelheid clipart op
de harde schijf wordt gezet. Als
je eenmaal aan de slag kunt be
schik je over meer dan vijfdui
zend foto's en clipax-t voor de
zestig kaax*ten, die je kunt ma
ken. Je kunt kiezen om helemaal
zelf een kaart te tekenen of de
clipart te gebruiken..
Niet alle tools zijn even intuï
tief, en de onontbeerlijke 'Ei
genschappen voor tekst' krijg ik
niet op de in boekje en helpbe-
stand beloofde wijze.Jammer
van die onhandigheden, want
als j e de werking ervan hebt ont
dekt, blijkt Printpakket Kerst
kaarten een heel uitgebreid
programma. Er is een mogelijk
heid om de kaarten direct via e-
mail te verzenden.
Min. systeemeisen: Pentium
200, Windows 95,32 MB RAM, 4
MB VGA-videokaart, 320 MB
schijfruimte, inkjetprinter.
Prijs €22,50. Web: www.easy-
computing.com
Kerstballen met Burberxy-nxit.
