uit
Elk kunstoog ziet er anders
Veel amputaties te voorkomen
(Crème versoepelt
te nauwe voorhuid
Vergeetachtigheid is
niet meteen dementie
Groeidiagram allochtone kinderen
Bij ouders in bed niet nadelig
Fijn stof in lucht schadelijk
Zonlicht goed voor humeur
Haags laboratorium maakt in één dag een prothese
weest. Daarom is de rol van de
ouders zo belangrijk." Ziekten
en vergrijzing zijn de belang
rijkste oorzaken van blindheid
en het missen van ogen. Tussen
de 15.000 en 20.000 mensen in
Nederland dragen een oogpro
these. ,,In mijn eigen woonom
geving weet ik er zo al vier", zegt
Rob. „Ik let altijd op ogen. Ik
herken een prothese meestal
wel. Vroeger hadden we meer
slachtoffers van auto-ongeluk-
ken. We hebben ze nog zelden. Je
kunt echt merken dat de voor
lichting over het dragen van au
togordels helpt. En airbags.
Dan zijn er de staaroperaties.
De ene procent die mislukt, zien
wij."
Bierflessen
„Ruzies met bierflessen. Soms
heb je er twee achter elkaar. Be
drijfsongevallen. Maar ook
daarbij merk je dat er meer op
werkomstandigheden en veilig
heid wordt gelet."
„Bij vuurwerk zie je het ook. Af
gelopen jaar hadden we nie
mand bij wie een oog door vuur
werk was beschadigd." Axel
suggereert dat er nu meer han
den verloren gaan.
In 'de keuken' van het laborato
rium gaat een eierwekker af. De
volgende fase in het proces van
een kunststof oogprothese ma
ken. Met een mesje is eerst een
wasmodel gemaakt. Van dat
model wordt een mal van gips
gemaakt, die met kunsthars
wordt opgevuld. Het 'oogwit'
wordt onder druk verhit totdat
het hard is en gepolijst kan wor
den. Met olieverf wordt onder
tussen een iris geschilderd. „Net
als het oogwit, is ook de iris bij
niemand hetzelfde."
„Bij kinderen zet je er vaak een
wat grotere pupil in. De pupil
van oudere mensen werkt wat
minder, voor hen maken we een
meer priemende pupil."
Zo'n 400 tot 450 ogen maken
Rob en Axel Franken per jaar.
Mensen komen om de zoveel tijd
terug met hun prothese. Contro
leren of hij nog goed zit, geen
pijn doet of dat de kleur moet
worden aangepast. De verzeke
ring betaalt één keer in de twee
jaar een nieuwe prothese. GPD
RIJSWIJK - Er komen aparte groeigrafieken voor Turkse en
Marokkaanse kinderen. Hun lichaamsbouw verschilt zoveel
met die van autochtone Nederlandse kinderen dat aparte
groeidiagrammen nodig zijn. Zij worden gemiddeld tien cen
timeter minder lang dan kinderen van Nederlandse afkomst.
Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en TNO
Preventie en Gezondheid hebben de nieuwe diagrammen ont
wikkeld en gisteren gepresenteerd. De consultatiebureaus
werken met groeidiagrammen. Aan de hand daarvan volgen
zij de groei en ontwikkeling van kinderen.
De kans bestaat dat allochtone kinderen volgens de Neder
landse diagrammen te klein worden bevonden en worden
doorverwezen voornader onderzoek, terwijl dit eigenlijk niet
nodig is. Daarom zijn er nu aparte groeidiagrammen ontwik
keld. De verschillen in de groei treden op vanaf de peutertijd.
ANP
WEINHEIM - Kleine kinderen kunnen best bij hun ouders in
bed slapen. In tegenstelling tot wat veel mensen beweren,
heeft dat voor de kinderen geen nadelige gevolgen, zo is geble
ken uit een psychologisch onderzoek.
Onderzoekers van de universiteit van Califomië in Los Ange
les hebben onderzoek gedaan naar meer dan tweehonderd ou
ders en hun in 1974 geboren kinderen. Daaruit bleek onder
meer dat 35 procent van de kinderen van vijf maanden oud
toen in dezelfde kamer of hetzelfde bed sliep als him ouders.
Van de kinderen van vijf en zes jaar was dat nog 4 procent.
Nadelige gevolgen op de langere termijn zijn er niet, zeggen
de onderzoekers. Dat bleek uit onderzoek van de kinderen op
achttienjarige leeftijd. Die bleken geen slaapproblemen of
psychoseksuele stoornissen te hebben opgelopen. DPA
BILTHOVEN - Fijn stof in de lucht kan leiden tot gezond
heidsklachten en zelfs tot voortijdige sterfte. Bij ongeveer
1700 tot 3000 sterfgevallen per jaar speelt het inademen van
fijn stof een rol.
Dit blijkt uit studies van het Nederlandse Aërosol Program
ma, waarin onder andere het Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieu (RIVM), TNO en de Universiteit Utrecht
samenwerken. Fijn stof komt in de lucht onder andere door de
uitstoot van verkeer.
Het stof is een mengsel van deeltjes van verschillende grootte
en verschillende samenstelling. Sommige onderdelen zijn
schadelijker dan andere. De bron van het stof is waarschijn
lijk bepalend voor de schadelijkheid. Fijn stof afkomstig van
de uitstoot door verkeer, lijkt schadelijker voor de gezond
heid dan stofdeeltjes afkomstig van de bodem.
Effecten op de gezondheid treden niet pas op boven een be
paalde concentratie stofdeeltjes. Zelfs wanneer de concen
tratie van fijn stof ver onder de huidige Europese normen blij
ven, zijn gezondheidseffecten te verwachten. GPD
MELBOURNE - Een zonnige dag is letterlijk goed voor je hu
meur. Hoe meer uren zon, des te sterker is de aanmaak van het
stemmingshormoon serotonine in de hersenen, concludeert
G. Lambert (Baker Heart Research Institute, Melbourne) in
het medisch tijdschrift The Lancet op grond van metingen bij
101 gezonde mannen. Deze bevinding ondersteunt het idee
dat de winterdepresessie waar sommige mensen last van heb
ben, direct te maken heeft met het gebrek aan zonlicht in de
winter. GPD
vrijdag 13 december 2002
rfnnr Maaike Oppier
DEN HAAG - Rob en Axel
franken maken in hun Haags
(unstogen Laboratorium in
één dag van kunststof een oog-
jrothese. Met de hand, gecon-
«ntrcerd en snel. Omdat een
prothese een emotioneel pro
ud is, waarop je iemand niet
ig wilt laten wachten.
jmar (7) staat voor de deur van
iet Haags Kunstogen Labora
torium te rillen. Eng! Hij is er
féén keer eerder geweest, om te
horen, te zien en te voelen wat
>en oogprothese is voor zijn
Strofisch linkeroogje. Het oog is
de baarmoeder niet vol-
oeid, is blind en zal dat altijd
[blijven. Het enige wat je daar
aan ziet in het gezichtje van
mar, is dat zijn linkeroog is
chtgeknepen. Het is daarmee
rder het accent op zijn stoer-
eid geworden, dan dat het
araan afbreuk doet. Op
chool, op judo, zijn eigen
endjes en vriendinnetjes en
van zijn broer en zusje we-
Omar kan maar met één oog
ïen. Geen doelwit van pesterij-
Maar zijn oogkas blijft ach-
Jïer in de groei en daarom heeft
1'de oogarts zijn ouders aangera
den toch te kiezen voor een pro
these.
i Franken (54) doet open in
witte jas. Hij is een van de twee
lieve dokters' waarover Omar
i zijn eerste bezoek heeft ver
teld. Samen met zijn neef Axel
Franken (26) begint Rob met en
gelengeduld aan wat voor alle
partijen een lange, emotionele
dag gaat worden.
Een kunststof schaalprothese -
die er uitziet als een schelpje - in
één dag maken, daar zijn zij de
enigen in. „Een prothese is iets
„emotioneels. Mensen missen
iets. Bij ogen ook nog in hun ge
zicht, waar het eerste door an
deren naar wordt gekeken. Wij
vinden dat je zo'n prothese zo
snel mogelijk moet kunnen
plaatsen", zegt Rob Franken.
„Ik heb wel eens gehoord over
een meisje van zestien dat een
jaar lang elke maand moest te
rugkomen voordat de prothese
klaar was. Een meisje van zes
tien, dat juist op die leeftijd zo
gevoelig is voor haar uiterlijk!"
Vanwege de daglange aandacht
voor één cliënt, is het maximale
aantal mensen dat per dag kan
worden geholpen vier. „Soms
minder. Als je, zoals bij Omar,
aan een nieuwe prothese begint.
Hij komt vandaag drie keer
langs. Een keer om een stan
daardprothese te passen, de
kleur van zijn iris en de grootte
van zijn pupil te bepalen. Van
middag komt hij een keertje te
rug om het op zijn gezicht aan
gepaste model te passen en aan
het einde van de middag nog een
keer om te leren hoe hij en zijn
ouders de prothese inbrengen en
er weer uithalen. Zo'n schaal
prothese moet er de rest van je
leven elke avond worden uitge
haald."
In de wachtkamer staat speel
goed en hangt een vitrine met
foto 's uit de tij d dat de vader van
Rob Franken het bedrijf nog
had, anno 1953, gipsvormen en
boekjes. Op de omslag van een
van de boekjes over kinderen
met kanker is te zien hoe een
moederhand oen prothese in de
oogkas van haar baby plaatst.
Later laat Franken een foto
boek zien waarin ook een meisje
staat dat aan twee ogen blind is,
met haar door Rob gemaakte
prothesen. Twee blauwe ogen
kijken net naast de lens.
Stijf
Het passen van het standaard
model door Omar verloopt
moeilijk. Hij zit bij zijn moeder
op schoot, zoals Axel had voor
gesteld, maar omdat hij zijn lin
keroog stijf dichtknijpt, krijgt
Axel de prothese er niet in. „Op
zich is het heel eenvoudig", zegt
Axel. „Je duwt het bovenooglid
omhoog, schuift de prothese er
onder, trekt het onderooglid
naar beneden en plaatst de on
derkant van de prothese onder
dit ooglid en duwt dit terug. Het
is altijd beter als mensen het bij
zichzelf doen. Zij voelen precies
wat ze doen. De door Omar te
'verdienen' gameboy wordt in
de strijd gegooid. Even later zit
de prothese erin. Hij doet aan de
bovenkant pijn, zegt Omar.
„Dan ga ik hem daar bijwer
foto Jacques Zorgman/GPD
hier doen. Ze denken dat ze hier
geopereerd worden. Je probeert
de mensen gerust te stellen. Er
komt in ons vak veel praten bij.
Aan de andere kant moeten we
ons werk doen. We moeten in
een dag tijd de prothese maken,
schilderen, polijsten. Vooral bij
kinderen is het soms moeilijk.
Als je zegt: 'Westoppen, het gaat
niet', dan is alles voor niets ge-
ken", zegt Axel. Hij heeft nau
welijks tijd om te controleren of
de kleur van de iris goed iswant
Omar wil dat de prothese er 'nü'
uitgaat. Met een klein zuignapje
is de prothese er uit voordat
Omar het in de gaten heeft, „.Ze
ven jaar is een moeilijker leef
tijd dan vier", zegt Axel. „Tegen
kinderen van vier kan je zeggen
dat iets móet. Een jongen van
zeven is zich veel meer bewust
van alles. We hebben de dag
daarom bewust zo gepland.
Tussen de middag is het ijs
meestal al gebroken. Ook vol
wassenen zijn tijdens de eerste
passessie soms gespannen en
daardoor niet altijd vriendelijk,
zegt Rob. „Maar dat zijn alle
maal zenuwen. Sommige men
sen hebben geen idee wat wij
Het aanbrengen van aders op de kunststof oogprothese.
j| door Ray Simoen
HEERLEN - Bijna alle pasge
boren jongetjes hebben een te
nauwe voorhuid. Te vaak en te
snel besluiten ouders dan tot
een besnijdenis, die de voorhuid
volledig verwijdert. Beter is het
om met een crème de te nauwe
voorhuid soepel te maken om zo
een besnijdenis te voorkomen.
In het Heerlense Atrium-zie-
kenhuis boekt dr. Karl Delaere
er opmerkelijke resultaten mee.
„Eerst smeren, niet meteen ope
reren."
Van de pasgeboren jongetjes
I' heeft 96 procent een voorhuid
ji die niet teruggeschoven kan
K worden. De voorhuid is te nauw.
I „Voor pasgeborenen is dat een
li normale situatie," meentDelae-
re. „Want van driejarigen heeft
|i nog slechts 10 procent van de
n jongetjes een te nauwe voor-
i huid, waardoor ze niet in staat
zijn de eikel te ontbloten." En
bij adolescenten blijkt nog
I slechts 1 procent last te hebben
I van fimosis, oftewel een te nau-
I we voorhuid.
Dat klinkt ontnuchterend. En
I tegelijk ongewoon in de oren
van veel ouders, wier kind last
heeft van een vernauwde voor
huid. Volgens Delaere maken
ouders zich dan ook te snel on
gerust en nemen ze vaak niet de
juiste beslissingen. Zo stimule
ren ze hun kind om toch te pro
beren de voorhuid naar achter
te trekken over de eikel, ook al
zorgt dat voor onnodige pijn.
Ook snellen ze met hun kind
i naar het ziekenhuis om daar de
voorhuid van hun kind weg te
halen.
Afwijking
j Delaere vindt dit allemaal niet
nodig, „Meestal wordt de voor-
huidmetdejarenvanzelfwijder
en losser. Pas vanaf de leeftijd
van vijf jaar mag een te nauwe
j voorhuid als een afwijking wor
den beschouwd. Pas dan spre
ken we van een 'echte' fimosis."
Dat betekent dat er een ontste
king optreedt. Daarbij zwelt de
voorhuid op, wordt rood en er
vormt zich pus tussen de voor
huid en de eikel van de penis.
„Dit kan erg pijnlijk zijn en zal
hij herhaalde pijn resulteren in
een besnijdenis, waarbij de
voorhuid volledig weggenomen
wordt."
Maar, zo benadrukt Delaere,
vóór het vijfde jaar kan een kind
al goed geholpen worden, zodat
hij geen last meer heeft van en te
nauwe voorhuid. „In het
Atrium-ziekenhuis hebben we
drie keuzemogelijkheden."
De meest rigoureuze is het com
pleet verwijderen van de voor
huid: de besnijdenis. Delaei-e is
er niet voor om snel het mes te
pakken en de hele voorhuid weg
te halen. „De voorhuid heeft een
esthetische en seksuele functie.
Het op en neer schuiven van de
voorhuid wordt door velen als
opwindend ervaren. Waarom
zou je dan de voorhuid wegsnij
den?" Hij weerspreekt dan ook
de mening als zou seks met een
besneden man opwindender
zijn. „Nergens is bewezen dat
dit inderdaad het geval is."
Naast de totale verwijdering
van de voorhuid kan ook een ge
deeltelijke besnijdenis plaats
vinden: de partiële circumcisie.
Daarbij worden het binnenblad
('het vel aan de binnenkant van
de voorhuid') en het te nauwe
ringvormige vel - 'de ring' - aan
het uiteinde van de voorhuid
weggehaald. Van het achterge
bleven vel aan de buitenkant
van de voorhuid ('het buiten
blad') wordt een nieuwe voor
huid gemaakt, waardoor de ei
kel alsnog volledig wordt be
dekt. „Na zo'n operatie zie je
niet dat de voorhuid geopereerd
is."
De onlangs met de prestigieuze
professor Moonen-prijs be-
lcroonde uroloog geeft de voor
keur aan een betere en minder
ingrijpende manier om jonge
kinderen met een te nauwe
voorhuid te helpen.
In het Heerlense ziekenhuis
worden a 1 twee j a'ar goede resul
taten geboekt met een crème te
gen fimosis. „Het is een cortiso
ne zalf. Tweemaal daags moet
een kind de zalf gedurende vier
tot zes weken opsmeren." Na
twee weken vanaf het begin van
de behandeling mag de voor
huid voorzichtig dagelijks wor
den teruggeschoven of mag dat
voorzichtig geprobeerd worden.
Na vier tot zes weken is de voor
huid soepel. „Dan kan 75 pro
cent van de kinderen met gemak
de voorhuid over de eikel schui
ven en heeft het kind geen last
meer." Het grote voordeel is ver
der, aldus de Belgische specia
list, dat met behulp van de zalf
een operatie vermeden kan wor
den. „.Verder heeft het gebruik
van de cortisone zalf totaal geen
bijwerkingen." GPD
Informatie:
www.besnijdenisinfo.nl of Afdeling
urologie van het Atrium-zieken
huis, Heerlen.
door Henk Hellema
DEN HAAG - Wie met z'n blo
te voet op een punaise trapt,
trekt die snel terug. Een nor
male reactie, lijkt het, maar
niet voor veel patiënten met
suikerziekte of diabetes. Door
schade aan zenuwen in hun
benen voelen ze niet of nauwe
lijks pijn. Gevolg: een diabeti-
sche voet met vaak zweren, die
tot een voet- of beenamputatie
kunnen leiden. Het risico op
een amputatie kan sterk wor
den verminderd, beweert drs.
Edgar Peters in zijn promotie
onderzoek.
Een diabetische voet kan vari
eren van een hamerteen tot een
flinke zweer op of onder de
voet. Naar schatting 15 tot 20
procent van de diabetespati
ënten krijgt na verloop van tijd
een zwerende, moeilijk gene
zende voetwond. Wordt die
zweer niet goed behandeld
dan kan het op den duur nood-
zakelijk zijn een deel van de
voet of zelfs het onderbeen te
amputeren. Bij een derde van
de diabetespatiënten met een
voetzweer vindt een dei-gelijke
verminkende opei-atie plaats.
Bij patiënten zonder zweer is
dat bij ongeveer 1 op de 100.
In richtlijnen voor artsen en
verpleegkundige staat, dat de
voeten van diabetespatiënten
jaarlijks moeten worden ge
controleerd op afwijkingen.
„Maar dat gebeurt nog veel te
weinig", zegt promovendus
Edgar Peters, internist-in-op-
leiding in het Leyenburg Zie
kenhuis in Den Haag. „Meteen
goede preventie zou het aantal
amputaties met de helft kun
nen verminderen."
Risico
In zijn onderzoek heeft hij de
risicofactoren voor het ont
wikkelen van een diabetische
voet onder de loep genomen.
Vooral schade aan zenuwen in
de benen en de voet vormt een
belangrijk risico. Maar ook
een slechte doorbloeding van
de benen en een veranderde
druk verhouding onder de voet
door misvormingen voorspel
len weinig goeds. Naar schat
ting 7 0 procent van de diabete
spatiënten met zenuwschade
loopt het risico op een diabeti
sche voet, aldus de promoven
dus.
„Pijn wordt wel beschouwd
als een cadeau dat niemand
graag wil hebben. Op ge
voelloze voeten kunnen mak-
Een diabetische voet kan v
arieren va
van een hamerteen tot een flinke zweer.
foto GPD
kelijk blaren ontstaan. Door
dat ook de spieren in de voet
ongevoelig worden, kunnen
tenen kromtrekken tot klauw-
tenen. Worden blaren ver
waarloosd dan kunnen ze zwe
rende wonden worden. Door
de verminderde bloedaanvoer
naar de voeten wordt het weef
sel van de voet ook nog eens
kwetsbaarder en neemt de
kans op infecties toe."
Voor het inschatten van het ri
sico op voetafwijkingen zijn in
feite heel eenvoudige tests be
schikbaar: een soort nylon vis-
draadje om de drukgevoelig-
heid van de voetzool te meten,
een vibrator om de gevoelig
heid voor trillingen in de grote
teen te bepalen. Peters heeft
laten zien, dat beide methoden
goed bruikbaar zijn om ze
nuwschade mee aan te tonen.
Hoe minder gevoelig voetzool
en grote teen, hoe groter het ri
sico op een diabetische voet.
Daarnaast heeft hij ook de
voetzooldruk bij het lopen ge
meten. „Hoe hoger deze druk
hoe groter het risico op een
voetzweer." Een verminderde
bloedvoorziening in de onder
benen kan worden bepaald
door het kloppen van de slag
ader in de enkel te voelen.
„Maar ook een dunne, gladde
huid op het been of
kalknagels wijzen op een
slechte doorbloeding." Op
grond van de resultaten van
door hem uitgevoerde tests
kan de aanwezigheid en ernst
van de schade aan zenuwen en
bloedvaten worden bepaald.
Bij een zwerende wond aan de
voet zal de diabetespatiënt
naar het ziekenhuis worden
verwezen. Een voetenteam -
bestaande uit een orthope
disch chirurg, een vaatchi-
rurg, een internist, een revali-
datie-arts, een podotherapeut
en een gespecialiseerde
schoenmaker - zal dan de no
dige maatregelen moeten
nemen. Antibiotica bij een ge-
infecteerde wond, een zeer
nauwgezette wondverzorging
en aangepast schoeisel om de
druk op de voet te verkleinen.
Soms worden groeifactoren
gegeven om weefselherstel een
steuntje in de rug te geven.
De gevolgen van niet (goed)
behandelde voeten van diabe
tespatiënten vormen de groot
ste kostenpost bij deze aan
doening, aldus Peters. „Ze
kunnen regelmatige en ook
langdurige ziekenhuisopname
tot gevolg hebben." Een goede
voetcontrole lijkt de simpele
remedie. Maar tijd in de ge
zondheidszorg is kostbaar.
„Met het uittrekken van de
schoenen en sokken en zeker
ook van steunkousen is al een
belangrijk deel van de be
schikbare tijd om," zegt Jan-
Willem Meijer, revalidatie
arts in het Revalidatiecentrum
Tolbrug, onderdeel van het Je
roen Bosch Ziekenhuis in Den
Bosch.
Ook hij promoveerde, begin
november in Groningen, op
een onderzoek naar de risico
factoren voor een diabetische
voet. „Het probleem van de
diabetische voet wordt door-
patiënten en artsen nog steeds
niet voldoende onderkend."
Meijer ontwikkelde een sim
pele vragenlijst om de schade
aan zenuwen vast te stellen.
„De beantwoording daarvan
hoeft niet meer dan vijf minu
ten in beslag te nemen." Beide
promoties onderstrepen nog
eens het belang om voetcom
plicaties te voorkómen. „Ver
geet niet dat een amputatie
diep ingrijpt in het leven van
een patiënt." GPD
door Paul van Dijk
Meestal is het niet de eerste
klacht. Vaak komt de pati
ent voor iets anders. Wanneer de
belangrijkste reden voor de
komst naar mijn spreekuur is
afgehandeld zegt de patiënt:
'Nou nog eens wat anders dok
ter, ik vergeet tegenwoordig al
les. Ik geloof dat ik dement be
gin te worden'.
Het is een zorg waar mensen niet
meteen mee naar de dokter
gaan. Je kijkt het eerst eens even
aan en als je dan toch op het
spreekuur bent... Je loopt bij
voorbeeld naar boven en daar
aangekomen weet
j e niet meer wat j e
ging doen. Of je
komt iemand tegen
in de stad en je
denkt, 'Shit, wat is
zijn voornaam ook
al weer'.
Meestal kan ik
mensen geruststel
len. Iedereen is na
melijk wel eens
zijn huissleutel
kwijt of kan zijn
bril niet vinden. En
wanneer iemand zich even niet
kan herinneren waarvan hij ie
mand kent, is dat ook gewone
vergeetachtigheid. Ons geheu
gen is vaak gespecialiseerd in
een bepaald onderwerp. Zo kan
iemand die heel goed is in het
onthouden van gezichten, het
lastig vinden om namen te ont
houden. We spreken van ver
geetachtigheid wanneer het ge
heugen minder goed werkt dan
iemand gewend is. Mensen mer
ken dan dat ze moeilijker nieu
we telefoonnummers kunnen
onthouden en dat ze vaker din
gen moeten opschrijven willen
ze hun afspraken niet vergeten.
Zo'n afname van de geheugen
functie noemen we geen demen
tie, zo vertel ik mijn bezorgde
patiënten.
Bij dementie is er meer aan de
hand dan alleen vergeetachtig
heid. Het lukt niet meer om
nieuwe dingen te leren. Wat ooit
geleerd is komt moeilijker naar
boven. Het vinden en begrijpen
van woorden wordt problema
tisch. Gewone activiteiten als
fietsen of koffiezetten lukken
niet meer. Mensen of dingen
worden niet meer herkend. Ie
mand die dement is kan steeds
moeilijker iets plannen of orga
niseren, De omgeving merkt dat
dingen misgaan.
Hoe ontstaat nou gewone ver
geetachtigheid? Elk mens ver
geet wel een wat. Bovendien
heeft niet iedereen een even
goed geheugen en gaat het bij ie
dereen met de jaren achteruit.
Vergeetachtigheid wordt vaak
erger in tijden van spanningen
of bij ingrijpende gebeurtenis
sen (overlijden, ontslag). Het
piekeren hierover verdringt als
het ware het geheugen. De ge
heugenfunctie kan ook afnemen
bij depressiviteit of bij het ge
bruik van bepaalde medicijnen.
Schildklieraandoeningen kun
nen vergeetachtigheid veroor
zaken.
Wat kan je doen als je last hebt
van vergeetachtigheid? Het is
verstandig om de dingen in huis
en op het werk
een vaste plek te
geven. Ook een
goede structuur
in het dagpro
gramma kan hel
pen om minder te
hoeven zeggen:
'Stik vergeten!
Mijn eigen ver
geetachtigheid
los ik op door veel
op te schrijven.
Voor mijn werk
noteer ik elk tele
foontje op een blocnote naast
het toestel. Gesprekken met pa
tiënten leg ik nauwkeurig vast
in mijn computer en in mijn pri-
véleven koester ik mijn op
schrijfboekje. Het is een prach
tig boekje met een plaatje van
Piero della Francesca op de
voorkant. Het voelt zacht aan en
geeft me een goed gevoel als ik
het zie. Zoals anderen allerlei
briefjes maken met dingen die
ze moeten doen of niet moeten
vergeten, schrijf ik alles op in
mijn opschrijfboekje. Ik plak er
dingen tussen die ik mooi vind
of die me raken: een mooie post
zegel, een vleugel van een dode
vlinder, een foto van mijn doch
ter of een gedroogde bloem ge
kregen van een priester in India.
Het is een boekje waar ik met
plezier in blader, terwijl het in
feite een keiharde confrontatie
is met mijn gebrek. Het boekje is
ook waardevol omdat er allerlei
wetenswaardigheden instaan
die je bij voortduring onttrekt
aan de vergeetachtigheid. Zo is
er een lijstje met boeken die ik
gelezen heb, een lijstje met wan
neer en waar ik op vakantie ben
geweest, een lijstje met ideeën
voor geschenken, een lijstje met
dingen die ik graag zou willen
doen. Je moet er niet aan depken
dat je zou vergeten waar je zo'n
prachtig boekje hebt neerge
legd. GPD
