Frauderen was vanzelfsprekend
i
Kabinet ruïneert natuurbeleid
PZC
PZC
Bouwfraude
Commissie bouwnijverheid is verbijsterd over handelwijze bedrijven
Conclusies en aanbevelingen
c
N)
vu
Stembureau
is een leuke
schnabbel
13 december 1952
te gast
vrijdag 13 december 2002
door Alex Bogers
en Peet Vogels
Dc parlementaire enquête
commissie naar de bouw
nijverheid is verbijsterd over de
vanzelfsprekendheid waarmee
de bedrijven onderling het werk
verdeelden en de prijs bepaal
den. Het klungelige optreden
van justitie en de kartelpolitie
NMa, de beperkte controleren
de rol die accountants zichzelf
toedichtten en de cultuur van
feestjes en reisjes voor ambte
naren deden de commissie even
eens de wenkbrauwen fronsen.
Overal was wel iets mis, dus is
iedereen schuldig, concludeert
de commissie dan ook.
De omvang van de fraude, het
georganiseerde karakter en de
lange tijd dat de bedrijven af
spraken maakten zonder dat er
iets naar buiten kwam verwon
dert de commissie. Die verwon
dering bleek al tijdens de open
bare verhoren. Daar gaven
topmannen van bouwbedrijven,
overigens na lang doorvragen,
toe dat ze op de hoogte waren
van verboden prijsafspraken.
Toch ging iedereen ermee door.
Daarnaast heerst er een vrije-
jongensmentaliteit. Prestaties
Conclusies
- Er zijn geen honderden cor
rupte ambtenaren. Het gaat om
vier concrete gevallen en vijf
tien onderzoeken naar mogelij
ke corruptie.
- De commissie betwijfelt of ju
stitie wel voortvarend genoeg
op zoek gaat naar corruptie.
- Toenmalig minister van Justi
tie Korthals loog tegen de Twee
de Kamer over de gerechtelijke
afhandeling Schipholtunnel.
- Bouwers en installateurs
'vroegen' 8,8 procent te veel bij
openbare aanbestedingen.
- Het gaat bij de werkverdeling
niet om 'pepernoten' of 'mono-
polygeld', maar om echt geld.
- De top van het bedrijfsleven
deed niets met de signalen over
georganiseerde en grootschali
ge fraude. Die houding droeg er
toe bij dat de fraude jarenlang
aanhield.
- Het Openbaar Ministerie is
traag, laat steken vallen en
communiceert slecht.
- De Nederlandse Mededin
gingsautoriteit (NMa) doet niets
met aanwijzingen over onregel
matigheden en geeft de regie uit
handen.
- De ministers Jorritsma en Ne
telenbos gaven het verkeerde
voorbeeld door bij H. Koop aan
te schuiven voor overleg en mee
te gaan naar een schaatswed
strijd in Inzeil.
- Accountants zijn niet onaf
leveren staat bovenaan. Regels
worden daarbij naar believen
overtreden. Dat leidt niet tot
enig schuldbewustzijn. Inte
gendeel, bouwers waren meer
bezig de schuld bij de in hun
ogen te strenge regels te leggen.
Het bedrijfsbelang, althans wat
zij daar onder verstaan, was in
hun ogen belangrijker dan het
naleven van wetten en regels.
Gezegd moet worden dat de
overheid het de bouwers ook
niet gemakkelijk maakte met de
inschrijvingen. Als enige op
drachtgever voor bijvoorbeeld
wegen en bruggen heeft de over
heid een ijzersterke onderhan
delingspositie. Onvoorzienbare
risico's tijdens de bouw werden
dan ook vaak op het bordje van
de aannemer gelegd. Die pro
beerde zich daar tegen in te dek
ken door bij voorbaat extra ho
ge marges te rekenen.
Laks
Maar de overheid bleek ook niet
erg gespitst op mogelijke frau
de. De cultuur waarin ambtena
ren innige relaties onderhielden
met aannemers, studiereizen op
snoepreisjes leken en opleve
ringsfeestjes soms in het bordeel
eindigden, werd niet aange
pakt. Daardoor kon het 'smeren
en fêteren' zoals de commissie
het noemt blijven bestaan. Een
integriteitsbeleid is daarom
hard nodig bij de overheid.
De controleurs bleken ook niet
erg alert. De Nederlandse Me
dedingingsautoriteit (NMa),
liet een belangrijke tip over
fraude in de installatiebranche
liggen. Het feit dat de verenigde
aannemers ontheffing van het
kartelverbod vroegen en op alle
mogelijke manieren onder vrije
concurrentie uit wilden komen,
was voor de NMa geen aanlei
ding een onderzoek in te stellen.
Helemaal bont maakte het
Openbaar Ministerie het. Die
hield Ad Bos, die met een scha
duwboekhouding aan kwam
zetten, drie jaar aan het lijntje.
Wereldvreemd
Dat gebrek aan daadkracht
hing ook samen met de enigszins
wereldvreemde juridische ma
nier waarop het OM naar de bui
hankelijkheid genoeg omdat ze
voor bedrijven ook andere be
taalde diensten verlenen.
Aanbevelingen
- De aanbestedingsregels wor
den wettelijk vastgelegd.
- De overheid ziet beter toe op de
naleving van wet- en regelge
ving.
- Bij standaardwerken is de
laagste inschrijfprijs bepalend.
- De rekenvergoeding ver
dwijnt. Voor complexe projec
ten kan een ontwerpvergoeding
worden gegeven.
- Bouwbedrijven staken het
'smeren en fêteren' van ambte
naren en zien zelf toe op hun in
tegriteit.
- Ambtenaren gaan alleen nog
zakelijk om met aannemers. Be
zoeken aan feestjes of uitjes en
het aannemen van geschenken
moet worden uitgebannen.
- Er komt een register van
bouwbedrijven die onregelma
tigheden pleegden.
- Het Openbaar Ministerie geeft
meer prioriteit aan het opsporen
van financieel-economische de
licten als fraude en corruptie.
- De NMa moet meer bevoegd
heden krijgen als blijkt dat de
sancties, zoals het opleggen van
dwangsommen, niet helpen.
- De overheid verscherpt de re
gels voor accountants, zeker
waar het gaat om fraudemel
dingen. GPD
ten wereld kijkt. De afhandeling
van de zaak rond de Schiphol-
spoortunnel was daar een goed
voorbeeld van. De maatschap
pelijke en politieke veront
waardiging over de fraude werd
niet opgepikt. Het OM besloot
tot een schikking.
Die zaak werd ook nog eens ont
sierd door miscommunicatie,
zowel onderling als naar de mi
nister toe. Dat leidde ertoe dat
minister Korthals de Tweede
Kamer verkeerd informeerde,
een politieke doodzonde. Giste
ren is hij afgetreden. De verbijs
tering van de commissie heeft
zich inmiddels vertaald in een
waslijst aan maatregelen ter
voorkoming van grootschalige
fraude. GPD
WA I
De bezem moet door de bouw. De parlement; de
enquête naar misstanden in deze bedrijfg [u!
geeft meer dan voldoende aanleiding voor» TOtf
grote schoonmaak. De kwaliteit van de gehele kt Sent
van opdrachtgevers, opdrachtnemers, controleurs; ree>
geldstromen en toezichthouders is onder de maat. Pr, aflz
tici blijken niet in staat - of niet bereid - hierin verbet
ring te brengen.
De Nederlandse bouwwereld is geen bolwerk vanq
ruptie, maar netjes zakendoen is anders. Prijsopd- «ei
ving en concurrentievervalsing maken grote project on>';
honderden miljoenen te duur. Daarmee wordt de ma; W
schappij ernstig benadeeld. Er is dus alle reden om le."'
aanbevelingen van de commissie-Vos zeer serieus tei f,
men. Het is echter onverstandig blindelings te vertm JjfJi
wen op de nieuwe regels die zij bepleit. Want integrity m
bij de gunning van grote werken moet komen uit! .zot
hoofden van de betrokkenen, niet uit de regels. he
Y0F
De commissie-Vos verbaast zich het meest over den; ®u:
nieme morele laksheid van bouwtopmannen, bewm n*
lieden en toezichthouders. Duidelijke misstanden <iw
onvolkomenheden worden in de honderden betrokk St.c
bedrijven laconiek geaccepteerd. De overheid doetm Aa
alsof het niet anders kan. Toezichthouders blijven pa 1$
sief. De accountancy is als onafhankelijke controle -]
van het financiële verkeer ongeloofwaardig.
Het is vreemd dat de commissie de voor de hand ligge
de conclusie mist: in de (top van) de bouwwereld is es ver
gesjoemel al jarenlang heel gewoon. Dat hebben weg 'Aie
weten. En gedoogd. Grote verontwaardiging over: tuc
misstanden die de commissie rapporteert, is dus hyp
criet. Een ongemakkelijk gevoel over het collectieve#
brek aan zakelijke normen en waarden past beter.
uit'
De commissie-Vos komt met een waslijst van maatreg
len die grootschalige fraude in de toekomst moet
bannen. Daarop ontbreekt een belangrijke aanbeg
ling. Er moet wat worden gedaan aan de kwaliteit?
het bestuur, bij de overheid en in de bouw. De Nee-
landsche Bank stelde ooit een econoom/theoloog st
als directeur, onder meer van ethische zaken. Het gat
misschien wat te ver de bouw dezelfde aanpak op te leg
gen, maar het is wel een richting waarin oplos
kunnen worden gezocht.
Demissionair minister Korthals van Defensie legde gis
teren zijn functie neer, omdat de commissie condi
deert dat hij de Tweede Kamer om de tuin heeft gele
over de gerechtelijke afwikkeling van fraude met:
bouw van de Schipholspoortunnel. Maar hiermee k
kous niet af. De problemen zitten dieper. Ook de i
ministers van Verkeer en Waterstaat Netelenbos ent!
ritsma en hun ambtenaren faalden jammerlijk. Dei
zem moet dus ook door de overheid.
Wie op 22 januari deel
uitmaakt van een
stembureau vangt daar
voor tussen de 100 en 159
euro.
Amsterdam is met een
vergoeding van 137 euro
bruto voor leden en 159
euro voor de voorzitters
van de 400 stembureaus
de beste betaler, gevolgd
door Utrecht en Rotter
dam die 125 euro bruto
uitkeren.
Het bijbaantje is vooral
aantrekkelijk als er geen
belasting over wordt be
taald. Studenten mogen
van de fiscus 5400 euro
per jaar onbelast bijver
dienen en kunnen het be
drag netto in hun zak ste
ken zolang ze daar onder
blijven. Ook voor huis-
wouwen en huismannen
zonder eigen inkomen kan
een dagje stembureau lu
cratief zijn.
Alle gemeenten zijn dezer
dagen druk aan het wer
ven. Het gaat om enkele
tienduizenden mensen,
want op ieder bureau
moeten minimaal drie
medewerkers zetelen. De
meeste gemeenten maken
gebruik van een vast be
stand, maar er zijn ook
lange reservelijsten. ,,Je
moet rekening houden
met een griepepidemie",
vertelt Ada Goudsmit van
de gemeente Den Haag.
Huisregels
Alle stembureaumede
werkers in Nederland
krijgen vooraf instructies
hoe ze op 22 januari moe
ten handelen. De ene ge
meente stuurt een boekje
met huisregels, de andere
houdt een aparte voor
lichtingsavond. Zo moe
ten ze bijvoorbeeld weten
dat ze bij volmachten
twee handtekeningen
moeten controleren: die
van de stemmer en die van
de gemachtigde.
Bij een kiezerspas, waar
mee de kiesgerechtigde
buiten de eigen gemeente
kan stemmen, moet wel de
handtekening van de bur
gemeester van zijn woon
plaats staan.
Ook moeten stembureau
leden weten wanneer een
stem ongeldig is. GPD
door Jeroen Dijsselbloem
In de twintigste eeuw ging de
natuur in Nederland bijna
verloren. Pas begin jaren negen
tig van de vorige eeuw is voor
zichtig begonnen met het veilig
stellen van bestaande èn de
aanleg van nieuwe natuurge
bieden. Deze Ecologische
Hoofdstructuur (EHS) is het
grootste ruimtelijke project van
de overheid.
Het proces brengt ook op lange
termijn verplichtingen met zich
mee. In CDA termen: rentmees
terschap en verantwoordelijk
heid nemen. Het is bedroevend
dat het CDA nu, met LPF en
VVD, kiest voor het privatiseren
van de natuur, bij uitstek een
collectief en kwetsbaar goed.
Natuurherstel is een moeizaam
proces omdat andere functies
zoals landbouw soms moeten
wijken. De afgelopen jaren is
daarom samenwerking gezocht
tussen landbouw- en natuuror
ganisaties. Een onmisbaar mid
del is grondaankoop. Dat geldt
zowel voor boeren die elders een
nieuw bedrijf willen starten, als
voor het stichten van grotere
aaneengesloten natuurgebie
den. Die laatste zijn onmisbaar
om zeldzame flora en fauna een
overlevingskans te geven.
Budget
Het kabinet besloot in het Stra
tegisch Akkoord het budget
voor natuuraankopen te halve
ren. Minister Veerman (Natuur
beheer) liet zelfs weten tot 2004
niets extra's meer te zullen aan
kopen. Het grote project van de
EHS is na tien jaar tot stilstand
gebracht. Hoewel het duidelijk
is dat de overheid minder geld
heeft door economische tegen
slag, hebben we hier echt te ma
ken met de gevolgen van politie
ke keuzen.
De WD, en in haar kielzog de
LPF, is ideologisch tegenstan
der van grond in overheidshan
den. Ook als het om natuurge
bieden gaat. Het CDA sluit zich
daar helaas bij aan. Daarmee is
de weg ingeslagen naar privati
seren van een collectief goed bij
uitstek. Het is een principieel
onjuiste keuze, die zal verzan
den en mislukken.
Professioneel
Tenslotte gaat het volstrekt
voorbij aan de noodzakelijke
kennis bij de beheerders van de
natuur. Duurzaam beheer is het
beste verzekerd in handen van
professionele natuurorganisa
ties zoals Natuurmonumenten.
Minister Veerman heeft, door geldgebrek, het natuurbeleid in
de ijskast gezet. Dat dupeert vele boeren en berokkent de na
tuur grote schade. Volgens Jeroen Dijsselbloem is er politieke
onwil in het spel.
Het RIVM stelt over natuurbe
heer door particulieren: het is
niet of nauwelijks goedkoper,
de continuïteit is niet verzekerd
en de natuurkwaliteit zal niet
worden gehaald.
Financiële alternatieven, zoals
door de PvdA aangedragen,
stuiten op onwil bij de coalitie.
Ons voorstel om het kwartje van
Kok in een duurzaamheids
fonds te storten, ten behoeve
van mobiliteit èn natuur zou
zo'n oplossing zijn. Voor de kor
te termijn bepleiten we om na
tuuraankopen weer mogelijk te
maken met voorfinanciering
door de provincies en het Natio
naal Groenfonds.
Wat zijn de gevolgen van deze
politieke keuze? De effecten ra
ken niet alleen de natuur maar
ook de toekomst van veel boe
ren. Ook landbouworganisatie
LTO verzet zich.
Een inventarisatie van de PvdA
leert dat plannen in de ijskast of
zelfs de vuilnisbak verdwijnen
Het besluit van Veerman heeft
effect op onder meer de volgen
de projecten:
- Peelvenen, op de grens van
Noord-Brabant en Limburg.
Tussen Griendtsveen en He-
lenaveen staan boeren klaar om
te worden uitgekocht. Dit gaat
nu met door.
- Plan Tureluur, aan de zuidkust
van Schouwen. Het voltooien
van dit natuurontwikkelings
project loopt vertraging op.
- Fochteloèrvenen, op de grens
van Drente en Friesland. De uit
breiding van dit mooie natuur
gebied gaat niet door. Hetzelfde
geldt voor het grote natuurge-
beid Dwingelderveld in Drente.
- Ecologische verbindingszo
nes, waarmee grote gebieden
met elkaar zouden worden ver
bonden. Hierin is fors het mes
gezet. Het Renkumse beekdal,
verbinding tussen Veluwe en
Beneden-Rijn, zou natuuront
wikkelingsgebied worden. Dit
gaat niet door Het ecoduct in
Dieren is door het kabinet ge
schrapt waardoor de kans op
een verbinding tussen Veluwe
en IJsselvallei verloren gaat.
- De Leemputten, een prachtig
gebied bij Winterswijk. Dit kan
niet worden aangekocht. De
eigenaar onderhandelt nu
met een projectontwikkelaar
die er villa's wil bouwen.
- De Venneperhout, recreatie
projecten (100 hectare groen
aansluitend aan nieuwbouw bij
Nieuw Vennep) en Zwaans
broek (1000 hectare groen en
water tussen Hoofddorp en
Nieuw Vennep). Deze projecten
kunnen niet worden gestart.
Het stilleggen van het natuur
beleid is vooral een aanslag op
een in de jaren negentig ingezet
te duurzaamheidskoers. Dat de
coalitie alternatieve financie-
ringsvormen afwijst bevestigt
dat het hier puur gaat om poli
tieke onwil. Die moet worden
doorbroken om de continuïteit
van natuurherstel te behouden
en betrokken boeren duidelijk
heid over hun toekomst te bie
den. GPD
Jeroen Dijsselbloem is lid van de
Tweede Kamer voor de PvdA
LAM - Hoewel het in deze
winterse dagen misschien
wat te optimistisch klinkt; de
eerste tekenen van een mil
der jaargetij zijn er toch al
weer. In de schaapskooi van
de heer J. van Dijke te Anna
Jacobapolder schonk name
lijk een ooi op 10 december al
het leven aan een lammetje.
RUBBERBOOT - Te Parijs
wordt gemeld dat de Frans
man Alain Bombard die op
18 oktober de Canarische ei
landen verliet om in een rub
berboot de Atlantische Oce
aan over te stekenis waarge
nomen op een afstand van
ongeveer 1300 kilometer van
West-Indië. Dit is het eerste
nieuws over Bombard, sinds
hij vertrok. Hij leeft uitslui
tend op vis en wat hij verdei
kan vangen en drinkt zeewa
ter. Het doel van zijn reis is te
onderzoeken op welke wijze,
schipbreukelingen lange tijd
in leven kunnen blijven.
PRESIDENT - Het Zwitsene
parlement heeft een nieure
bondspresident gekozen.
Philip Etter, de huidige mi
nister van binnenlandse za
ken, is als bondspresidentge
kozen voor het jaar 1953. Et
ter kreeg 156 van de 212
stemmen. De huidige presi
dent is Karl Kobelt.
Ook de afronding van Plan Turgluur loopt vertraging op door het besluit van minister Veerman.
foto Marijke Folkertsma
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273030
E-mail. redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax (0115)645741
E-mail redtern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17 00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst
8.30-17 00 uur
Internet: www pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail. web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12 00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantoorutrl
zondag van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0118) 484000
Fax (0118)470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2,00
per maand 20.50
per kwartaal 55.10
per jaar 209.90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail lezersservice@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag:€ 1 10
zaterdag 1.65
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABNAMR0 47 70 65 597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
Voor gewone advertenties
Tel: (0118)484240
Fax (0118)470100
Voor klemties Tel. (0118) 484321
Fax. (0118)484370
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concom Oe dccru I
aan ons verslrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor ona I
(abonnementen(administratie en om u te (laten) intormeren over voo, u relevante diensten en pro- I
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener ol door ons zorgvuldig geselecteerd» I
- lort v. ,.m ^in ifirtiuv t-,:, nvr rtiHallnn I
Behoort tot UJGQGnGr
