Als een rol maar iets typisch heeft Je moet op tijd afscheid kunnen nemen 25 Kitty Courbois in Middelburg Kees van Kooten 1 n juli van dit jaar is ze 65 geworden. Toch peinst actrice Kitty Courbois er niet over om met pensioen te gaan. Daar voelt ze zich nog veel te vitaal i voor. Bovendien kan ze onverminderd kiezen uit een veelheid van aanbiedingen. Als gastactrice blijft ze deel uitmaken van Toneelgroep Amsterdam met onder meer een rol in Barmhartige Samaritanen. Levenslustig en jeugdig als ze is, maakt ze zich riiet al te druk om het ouder worden. „Ik ervaar dit beroep niet als slopend." Kitty Courbois heeft een stem als een klok. Maar bij het slaken van enkele harten kreten galmt het extra door de lege kantine van de Amster damse Stadsschouwburg. „Met pensioen gaan voor toneelspe lers is toch heel raarJe creati viteit gaat toch gewoon door. Dat houdt niet plotsklaps op met je 65ste. Ik heb er absoluut nog veel zin in en denk nog lang niet aan stoppen." Even volmondig laat ze erop volgen: „Nee, ik heb godzijdank ook geen afscheidsfeestje van Toneelgroep Amsterdam gehad. Wel een bosje bloemen later. Ik ben midden in de zomervakan tie jarig: Dan is er geen acteur in het land. Op het etentje bij Joop Admiraal ben ik wel geweest toen hij 65 was. We zijn al jaren met elkaar bevriend. Ivo van Hove heeft hem ook verzocht om bij het gezelschap te blij ven." Op 13 juli van dit jaar is Kitty Courbois 65 geworden. Na een loopbaan van 42 jaar als actrice is ze nu officieel met pensioen. Maar Toneelgroep Amsterdam, waar ze sinds de oprichting in 1987 deel van uitmaakt, wil haar niet laten gaan. De komen de tij d blij ft ze op losse basis aan dit eerste gezelschap van het land verbonden. Vandaag is de première van Barmhartige Samaritanen met haar en Cas Enklaar als de vertolkers. De Amerikaanse schrijver en regis seur Richard Maxwell heeft dit stuk speciaal voor Kitty Cour bois geschreven. Het lesgeven op de Arnhemse toneelschool heeft ze evenmin opgegeven. „Ik hoef dus niet bang te zijn, dat ik mij thuis zal vervelen", zegt ze. „Ik zit in de 1 ouwedagenfase. Maar daar merkje niks van als je maar blijft doorwerken. Ik krijg ge- f lukkig nog altijd de ene leuke aanbieding na de andere. Straks sta ik ook in 'Metamorphosen', een coproductie van Toneel groep Amsterdam en Ultima Vez, het gezelschap van de Vla ming Wim Vandekeybus. Ik ben reuze benieuwd. Geen dag heb ik dus tegen die naderende pen sionering op gezien, omdat ik wist dat ik straks nog uit zoveel Barmhartige Samaritanen: woens dag 18 dec. om 20 uur Stadsschouw burg Middelburg. Première: vandaag Stadsschouivburg Amster dam. Voorts: 9 t/m 11 jan. en 14 feb. Stadsschouivburg Amsterdam: 21 en 22 jan. Kaaitheater Brussel; 23 en 24 jan. DeSingel Antwerpen5 febr. Koninklijke Schouwburg Den Haag; 6 febr. Schouwburg Rotter dam. mageringskuren. „Die aanleg voor dikte heb ik nog en daarom zit ik momenteel bij Weight Watchers. Ik ben net negen kilo afgevallen. Mijn gezicht vond ik wel mooi, maar mijn lijf niet zo. Ik hoor nu wel eens mannen zeg gen: ik was vroeger stapel ver liefd op je. Dan antwoord ik steevast: dat had je dan wel eer der mogen vertellen, want dat was me helemaal niet opgeval len." Kitty Courbois geeft toe dat ze aanvankelijk enigszins moeite had met het ouder worden. „Tien jaar geleden had ik het sterker dan nu. Het is nu niet zo dat als ik in de spiegel kijk ijdel denk: oh, wat een schoonheid! Maar ik vind dat ik op mijn 65ste er best nog patent uitzie. Mijn gezicht tekent wel meer als ik moe ben. In mijn jongere ja ren zakte ik wel eens hele avon den door en was er geen spoortje van op mijn gelaat te bespeu ren." Van plastische chirurgie moet ze absoluut niets hebben: „Daar ben ik veel te bang voor. Die enge operaties. Ik ben al ge noeg geopereerd geweest in mijn leven." Samen met Joop Admiraal be zoekt ze elke zondag Ramses Shaffy in het verzorgingstehuis in Amsterdam. Met Ramses is ze vanaf de toneelschool goed be vriend. Die bezoekjes ervaart ze als „ontzettend gezellig. Dan zijn we er van kwart over drie tot half zeven." Een dergelijk verblijf in de toekomst wanneer ze hulpbehoevend is, schrikt haar niet af. „Ik zou mijn doch ter daar nooit mee opzadelen. Liever in zo'n gezellig tehuis dan in mijn dooie eentje in een appartementje met een gezins hulp." „Ik heb een paar keer gepro beerd om in de vakantie alleen in Griekenland in een huis te zitten. Sinds vorig jaar weet ik zeker, dat zoiets niks voor mij is. Ik moet mensen om mij heen hebben. Ik houd van gezellig heid. In de Amsterdamse etage waar ik woon, huist mijn doch ter, een verdieping hoger. Ook met de andere buren is het een soort van wooncollectiefje. Zo van: joehoe, kom je een kopje koffie drinken. Of: ik heb nog een flesje wijn, ga je mee een glaasje drinken. Van die saam horigheid, daar houd ik van." Lang geleden voorspelde de ac teur Gerard Hartkamp haar dat ze 79 zou worden. In alle vrolijk heid: „Dat was in de tijd dat we aan spiritisme deden. En aan kabbala. Ik heb die voorspelling nooit serieus genomen. Maar je weet het maar nooit. Ik had een tante die almaar zei: ik word 84. Een dag voor ze 85 werd, is ze van het trapje gevallen, brak haar enkel en stierf aan de com plicaties daarvan. Mijn moeder is 74 geworden en mijn vader 64 Ik ben nog zo aan het leven ge hecht en ik maak nog zoveel leu ke dingen mee, dat ik me mo menteel niet al te druk maak hoe lang ik zal leven." Max Smith vrijdag 13 december 2002 Kitty Courbois en Cas Enklaar in de Barmhartige Samaritanen. verschillende dingen kan kie zen." Op hun zestigste werden Kitty Courbois, Celia Nuf aar en Joop Admiraal wel door Toneelgroep Amsterdam uitbundig in de bloemetjes gezet. „Er werd voor ons gezongen en gedanst en we kregen een prachtig cadeau: een fotoboek over ons alle drie. Het heette '180 lentes', onze leeftij den bij elkaar opgeteld." Kort daarop heeft Kitty Cour bois zichzelf onthaald op een cruise langs verschillende ei landen in Indonesië. „Top was dat", weet ze zich deze plezier reis als de dag van gisteren te herinneren. Ze kreeg de trip aangeboden van een reisgezel schap. Maar er stond wel iets te genover: elke dag moest ze voor een blad een verslag schrijven van haar bevindingen en wer den er foto's gemaakt. „Dat vond ik ook leuk", zegt ze. „Ei genlijk vind ik zoveel dingen leuk om te doen. In meer dan dertig films heb ik gestaan, in televisiestukken. Ik zong mee in een show van Rob de Nij swaar voor ik op mijn donder heb ge kregen van Guus Oster. Toen zat ik nog bij de Nederlandse Co- medie. Hij vond het niet gepast dat een actrice die Griekse klas sieken speelde zich hiervoor leende." „Weet je, ik ervaar dit beroep niet als slopend. Ik heb ook niet het gevoel van: ik heb alles al een keer gesp eeldD ie b usreizen naar die theaters overal in het land vind ik in tegénstelling tot zovele van mijn collega's niet zo vervelend. Ik lees veel in de bus. Overdag repeteren en 's avonds spelen, dat wil ik niet meer. Dan heb je helemaal geen vrije tijd. Als ik een drukke periode heb, vind ik het heerlijk om vrij te zijn, maar dat duurt maar een dag of tien. Dan wil ik toch weer naar het toneel. Ik heb niet zo erg veel hobby's." .Wanneer ik helemaal geen tek sten meer uit het hoofd kan le ren, of als ik niet meer gevraagd word, dan ga ik de hele Russi sche Bibliotheek lezen die ik eens op een feestje van Van Oor schot heb gewonnen. Teksten leren vind ik nog steeds een cri me." Haar gezicht drukt gruwel uit. „Al op school had ik er moeite mee. Wonderwel ben ik heel goed in talen. Ik haal er met gemak negens voor. Maar to neelteksten, getallen en plaat sen uit het hoofd leren is voor mij een hele opgave. Ik weet niet eens waar sommige steden in ons land precies liggen." Na de overname van het artis tiek leiderschap van Gerard jan Rijnders door Ivo van Hove in 2000 is Toneelgroep Amsterdam zoals Kitty Courbois het zegt een totaal ander gezelschap ge worden, „Ik dacht ik ga toch weg en heb daarom een pittig gesprek met Ivo gevoerd over hoe het hier aan toegaat." La chend: „Wonderwel klikte het toen juist wel tussen ons. Ik houd van dit gezelschap, van de Amsterdamse Stadsschouw burg waar ik het grootste deel van mijn toneeljaren heb door gebracht. Na de toneelschool in Arnhem ben ik hier in 1960 bij de Nederlandse Comedie van Guus Oster begonnen. Tot het ophield te bestaan. Toen werd het Het Amsterdams Toneel. Daarna ben ik naar Baal ge gaan. Later vroeg Gerardjan Rijnders mij voor Toneelgroep Amsterdam. Ik houd van een fa miliegevoel. Privé, maar ook in mijnwerk." Zoals gezegd, Kitty Courbois heeft van alles gespeeld: op het toneel, op televisie, in films. „Toen ik nog een jonge actrice was, heb ik al oude wijven ver tolkt. Dat ouder maken gebeur de met latex op je gezicht. Zei den collega's tegen me: dat moet je niet doen, word je straks niet meer voor andere rollen ge vraagd. Niks van waar. Moest ik daarna opeens een kind van ne gen zijn. Mannenrollen deed ik ook. Heb er zelfs prijzen voor gekregen." Over haar jongste rol in het brandnieuwe stuk Barm hartige Samaritanen is ze goed te spreken: „Het gaat over een hechte liefde tussen twee oude ren. Tussen een heilsoldate en een alcoholicus, die door Cas Enklaar wordt gespeeld. Als er maar typische dingen aan een rol zitten, vind ik het leuk om die te doen." Foto 's uit haar j onge j aren ton en aan hoe aantrekkelijk ze als jon ge vrouw was. Naar aanleiding van haar eerste speelfilms, waaronder 'Het gangstermeisje' is ze wel eens vergeleken met de Italiaanse ster en schoonheid Anna Magnani. Kitty Courbois heeft dit niet als zodanig erva ren. Ze diskwalificeerde zich zelf als te dik en deed op het neurotische af allerhande ver- Kees van Kooten foto Marisa Beretta/GPD Voor het eerst van zijn leven schreef Kees van Kooten een toneelstuk: de a-muzi kale komedie Wina zingt. Olga Zuiderhoek speelt in de titelrol een actrice op haar re tour. „Ze is niet tijdig gestopt", zegt Van Kooten. „Dat was mijn schrikbeeld. Dat ik ook nog wekelijks op televisie te zien zou zijn, terwijl ik mijn beste tijd er op heb zit ten." Kim van Kooten vormde de aanleiding voor het schrijven van Wina zingt. „Zij is al heel lang bevriend met de actrices Rif ka Lodei- zen en Nadja Hüpscher. Het is voor die mei den soms lastig overeind te blijven in het huidige filmklimaat. Ze houden zich maan den vrij voor een film om vervolgens te ho ren dat het project wegens een tekort aan financiën wordt afgeblazen. Daarom ont stond het idee zelf het initiatief te nemen voor een toneelstuk over drie zussen. Mijn vrouw is een Amerikaans stuk gaan verta len, maar dat was 't toch niet. Kim opperde toen: waarom probeer jij het niet?" En dus zette Kees van Kooten zich aan het schrijven. „Nu ik niet meer wekelijks een tv-programma hoef te maken, heb ik de vrij heid dingen te proberen waar ik vroeger nooit tijd voor had. Ik heb al een kinderboek geschreven. Een toneelstuk leek me ook wel interessant. Het gegeven van drie zussen heb ik overeind gehouden. Dat is een klas siek thema dat in veel toneelstukken en films terugkomt. Ik heb er drie uiteenlopen de karakters van gemaakt. Ze delen één minnaar. Vrouwen kunnen dat. Kijk naar schilders als Anton Heyboer en Peter Klashorst die er meerdere vrouwen op na houden. Andersom gebeurt dat nooit. Ik ken geen vrouw die met meer mannen samen woont. Dat is toch fascinerend!" De auteur heeft er twee jaar aan gesleuteld en geschaafd. „Ik kan natuurlijk wel schrij ven, maar het was voor Van Kooten en De Bie altijd korte-baanwerk. We haakten in op de actualiteit. Het was een kwestie van 'vieze man' of 'Koos Koets'. Dit was totaal anders. Ik moest een verhaal schrijven dat meer dan anderhalf uur boeit. Ik heb veel geprobeerd en veel verscheurd. Een geluk was dat ik wist welke acteurs ik tot mijn be schikking had. Die drie meiden hadden Ol ga Zuiderhoek op het oog voor de moeder rol. Daar kon ik wel mee uit de voeten. Ik vind haar een wereldactrice. Ik moet altijd erg om Olga lachen. Er zijn maar weinig ac trices in Nederland om wie ik echt moet la chen. En met Kees Hulst als haar sullige echtgenoot is ze helemaal een zegen." Olga Zuiderhoek speelt een tragische actri ce die steeds minder waardering krijgt. Ze probeert met een tour de chant haar carrière een nieuwe impuls te geven. Het loopt uit op een zielige vertoning. „Ze had al lang af scheid moet nemen. Het is zaak tijdig een punt achter je loopbaan te zetten. Ik spreek uit ervaring. Wina de Groot is het schrik beeld van wat er van mij had kunnen wor den als ik niet met mijn tv-werk was ge stopt. Je moet niet vergeten dat Wim de Bie en ik dat 32 jaar hebben gedaan. De koek was op. Ik vond mezelf niet goed meer, als ik me terug zag op tv. Steeds werden die type tjes maar weer van stal gehaald. Ik wilde niet in herhalingen vallen." Daarom is vol gens hem in 1998 gestopt met 'Keek op de Week'. Hij ontkent met klem dat daar ruzie met De Bie aan ten grondslag heeft gelegen. „We hebben net een dvd samengesteld met het beste uit 'Keek op de Week'. Dat zegt toch genoeg. Ik had gewoon mijn buik vol van televisie. Het medium is verloederd. Er is een enorme vervlakking opgetreden." Naar een programma als 'Kopspijkers' kijkt hij echter met genoegen. De cabaretiers die als typetjes de week doornemen, noemt hij 'absolute top'. „Zij zijn eigenlijk de opvol gers van Van Kooten en De Bie. Actueel, snel, tekstueel goed. Dat was destijds ook onze kracht. Het is erg leuk om die oude op namen terug te zién. We hebben zo ontzet tend veel gemaakt. Elke zondag bevatte het programma een stuk of tien scènes. Het was goede satire, echt ouderwets vakwerk. Soms jeuken mijn vingers nog wel, zoals nu met de LPF. Maar dan denk ik; je moet jon gens als Heinsbroek en Wijnschenk niet la ten spelen door mannen van in de zestig. Dat moet je aan een jongere generatie overla ten." „Omdat ik zo intensief betrokken was bij het maken van Wina zingt verbaas ik me er wel over hoe lang er wordt gerepeteerd: meer dan een maand. Bij 'Keek op de Week' deden we nooit repetities. Het was een kwestie van schrijven en direct opnemen. Acteurs willen nu allemaal eerst hun karak ter helder hebben. Ik begrijp het wel. Ze moeten avond aan avond die voorstelling spelen. Ze moeten geloofwaardig zijn voor de theaterbezoekers. Wim en ik traden nau welijks voor publiek opWe hebben weieens wat met het Nederlands Blazers Ensemble en met Freek de Jonge gedaan, maar dat was incidenteel. Normaal gesproken was de eni ge reactie die wij kregen die van de camera man." Inmiddels is Van Kooten ook 'live' een door gewinterd entertainer. Twee a drie keer per maand leest hij ergens in Nederland voor ui t eigen werk. „Ik probeer graag nieuwe ver haaltjes uit. Zo wil ik bijvoorbeeld kijken hoe het publiek reageert op eenhuilverhaal. Het valt me op dat er de laatste tijd zoveel wordt gehuild. De stoïcijn is een onmens. Huilen is zelfs macho-gedrag. Mannen scheppen tegenover elkaar op over hoe vaak ze huilen. Nee, het irriteert me niet. Ik sig naleer het alleen en wil weten of het publiek die ervaring deelt." Door een samenloop van omstandigheden speelt dochter Kim van Kooten uiteindelijk niet mee in Wina zingt. Ze kreeg de hoofdrol in de film 'Phileine zegt sorry' naar de gelijknamige roman van Ronald Giphart. „Kim moest zich in de maand september vrij houden voor opnamen. Bleek het naderhand weer te worden uitgesteld. Had ze dus toch kunnen meedoen aan het toneelstuk, maar intussen was haar rol vergeven aan Jara Lucieer", verzucht Van Kooten. „Toch heeft ze wel in vloed gehad op de voorstelling. Ze heeft steeds meegelezen. Op die manier heeft ze me behoed voor hip bedoeld taalgebruik. Neem een uitdrukking als 'vet lachen'. Dat zegt niemand van die leeftijd. Tja, ik kom ook niet meer dagelij ks in die trendy cafés. Zijn leefti jd ervaart Kees van Kooten verder niet als een belemmering. „Ik denk er wei eens over na. Stel dat ik tot mijn zeventigste productief kan blijven, dan heb ik nog maar 8,5 jaar te gaan. Da's niet veel. Ik moet dus doseren. Ik zou best nog een solo-cd willen maken met mijn trombone. Maar ik heb mijn trombonespel schandalig verwaar loosd. Dat lukt dus niet meer Ik moet mijn talenten goed inzetten. Wat dan wel? Ik zou best een langere film willen maken voor in de bioscoop, maar dat krijg ik ook niet meer voor elkaar. Een tweede toneelstuk sluit ik echter niet uit. Iets voor twee mannen. Nee, niet iets in de geest van Van Kooten en De Bie. Toneel fascineert me juist, omdat ik tv niet leuk meer vind Theo de With Wina zingt, a-muzikale komedie van Kees van Kooten: vrijdag 20 dec. in Scheldetheater Tem.eu- zen; dinsdag 14 jan. Stadsschouivburg Middel burg.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 25