PZC
Op het ijs is iedereen gelijk
Bloemen in heldere kleuren
spetteren van het doek af
Rattenvangers m
waterschap doeiï
goede zaken
Abstracte werken
tonen landschap
Sterfte eidereenden
toont faillissement 0
Waddenbeleid aan i
Geen bezwaar
verbouwing
van lyceum
in Oostburg
Gastgezinnen
gezocht voor
buitenlandse
scholieren
Tien tips
ROC-studente:
spelen 24 uur
op computer
kunst cultuur
Zangavond in Terneuzen
woensdag 11 december 2002
OOSTBURG - Gedeputeerde
Staten hebben geen bezwaar te
gen de verbouwing en uitbrei
ding van het voormalige Konin
gin Wilhelmina Lyceum (KWL)
aan de Bredestraat in Oostburg.
In het voormalig schoolgebouw
zijn 12 seniorenwoningen en 24
sociale huurappartementen
voorzien. Op het omliggende
terrein (het voormalige sport
terrein) wil de gemeente Oost
burg twaalf twee-onder-één-
kap woningen en acht vrije ka
vels laten bouwen. Ook hiermee
zijn Gedeputeerde Staten ak
koord gegaan.
MIDDELBURG - De interna
tionale jongerenorganisatie
AFS zoekt in Zeeland gastge
zinnen voor buitenlandse scho
lieren.
De uitwisselingsorganisatie die
voornamelijk door vrijwilligers
gerund wordt, biedt scholieren
tussen de vijftien en negentien
jaar de mogelijkheid één
schooljaar door te brengen op
een school in het buitenland.
Ongeveer 120 buitenlandse
scholieren maken zich klaar om
naar Nederland te komen om
hier een jaar naar de mavo, havo
of vwo te gaan. Doordat ze in
een gastgezin worden opgeno
men, worden de jongeren als het
ware ondergedompeld in de cul
tuur van dat land. Gezinnen in
Zeeland die bereid zijn onder
dak te verlenen aan een buiten
landse scholier, kunnen dat
doen voor een periode van zes
weken tot een jaar en dan vooral
van augustus tot juli, van febru
ari tot januari of tijdens de zo
merperiode.
Op 19 december wordt voor ge-
interesseerden een informatie
avond gehouden in de Zeeuwse
Bibliotheek aan de Kousteense-
dijk in Middelburg. De voor
lichtingsbijeenkomst duurt van
19.30 tot 21.30 uur.
door Mick Salet
Het vriest dat het kraakt en Neder
land loopt weer warm voor dé va
derlandse wintersport: schaatsen op
natuurijs. Waar moeten niet ervaren
schaatsers op letten?Tien tips van erva
ringsdeskundigen.
Tip één is een spreekwoordelijke wijs
heid: ga niet over één nacht ijs. ,,Het ijs
moet zeker zeven tot acht centimeter
dik zijn", zegt Jan Schilder van de
schaatsclub in Enkhuizen. „Let op dat
natuurijs niet overal even dik is. Vooral
onder bruggen en langs kanten met riet
is het ijs dunner."
Tip twee: waak voor wakken. „Door de
stevige oostenwind, die er nu waait,
ontstaat er slecht schaatsijs met veel
windwakken", zegt Theo Heuzen van
de stichting Veilig Natuurijsverkeer.
Door de straffe wind blijven de wakken
lang open; als ze uiteindelijk dichtvrie
zen is het ijs er bedrieglijk dunner dan
het ijs eromheen.
Tip drie: neem genoeg veiligheidsmaat
regelen. Schaatsers lopen altijd het ri
sico dat ze vallen. Daarom beveelt Theo
Heuzen aan het niet te houden bij
schaatsbeschermers alleen. „Laat kin
deren maar knie-, pols- en elleboogbe
schermers dragen. Dat doen ze toch ook
als ze skaten of skeeleren? Voor de vei
ligheid kan een helm ook verstandig
zijn. Zelf schaats ik vaak met een helm
op. Waarom niet? Tegen de kou moet je
tóch iets op je hoofd zetten."
Tip vier: neem een stuk touw mee. „Ik
raad iedereen aan om een stuk touw én
een priem mee te nemen," zegt Theo
Heuzen. „Dat touw is er om iemand uit
een wak te kunnen trekken zonder er
zelf in te vallen. Die priem kun je in ge
val van nood gebruiken om zelf uit een
wak te komen. Ik ben wel eens door het
ijs gegaan. Het was heel moeilijk om
weer uit het ijskoude water te komen.
Het ijs brokkelde af. Gelukkig had ik
een priem bij me. Ik sloeg die een halve
meter verder in het ijs en kon me vlug en
veilig op het ijs trekken. Het had niet
veel langer moeten duren, want dan
had ik door onderkoeling helemaal
niets meer kunnen doen."
Heuzen weet dat veel mensen het over
dreven vinden. „Mensen zeggen wel
eens dat zij het niet nodig hebben. Dan
denk ik: ja, ja er zijn ook mensen die be
weren dat ze hun autogordels niet om
hoeven te doen, omdat ze veilig rijden.
Toch lijkt het mij verstandiger die
priem wel mee te nemen. Voor die éne
keer dat het nodig is. Zolang er geen be
ton onder het ijs ligt, schaats ik met een
W. Passenier van de Domburgse ijsclub Nooit Gedacht meet de dikte van de ijsvloer.
Tip zeven: trek passende schaatsen aan.
„Schaatsen moeten goed passen", zegt
Jan Schilder. „Dat geldt voor volwasse
nen maar zeker voor kinderenVeel ou
ders maken de fout dat ze voor hun kind
schaatsen kiezen die één of twee maten
te groot zijn. Dan kunnen ze er langer
dan één winter mee doen. Dat lijkt slim,
maar is het niet. Want om die grote
schaatsen goed aan te krijgen, moeten
die kinderen dan twee paar sokken aan
Dat gaat wrijven tussen schaats en sok.
Bovendien is de kans groot dat kinde
ren hun veters te strak aan moeten trek
ken. Daardoor stopt de bloedsomloop
en krijgen ze koude voeten.
Tip acht: leer kinderen niet op hoge no
ren schaatsen. „Wat mij betreft horen
Friese doorlopers niet in het museum",
zegt Gauwke Bootsma van het Schaats
museum in Hindeloopen. „Die ouder
wetse houten schaatsen zijn namelijk
nog steeds goed om te leren schaatsen.
Helaas zijn ze moeilijk te krijgen, want
ze worden niet meer gemaakt. Ik zou
het ouders in ieder geval niet aanraden
om hun kinderen de eerste keer hoge
stuk touw in mijn broekzak en een
priem om mijn nek."
Tip vijf: ga nooit alleen op het ijs. „Er
kan altijd iets gebeuren", zegt Jan
Schilder, „dan is het goed als er iemand
in de buurt is om te helpen.
Tip zes: trek warme kleren aan, maar
niet te warm. „Kleren moeten je tegen
de kou beschermen", zegt Jan Schilder.
„Maar je moet wel zorgen dat je niet zó
warm gekleed bent en zó gaat zweten
dat je helemaal nat wordt", voegt Theo
Heuzen toe. „Want dan loop het risico
dat je daarna ongezond afkoelt."
foto Ruben Oreel
noren of hockeyschaatsen aan te doen.
Daar staan kinderen vaak zo scheef en
wankel op dat ze al gauw denken dat ze
het nóóit zullen leren."
Tip negen: zorg dat de schaatsen goed
geslepen zijn. „Als je schaatsen niet
goed scherp zijn, dan is de lol vlug van
het schaatsen af", zegt Jan Schilder,
„want dat glij je weg en kom je niet
vooruit."
Tip tien: blijf niet aan de kant staan. Als
het gaat vriezen, ontdooien veel Neder
landers en gaan ze gezellig het ijs op.
„Het is typisch Hollands", zegt Huub
Snoep van de culturele schaatsclub De
Poolster uit Hoofddorp. „Het is echt
eeuwenoud vermaak voor het hele volk.
Op het ijs is iedereen gelijk. Iedereen
praat met iedereen. Iedereen schaatst
met iedereen. Waar kunnen kinderen
ook nog zo vrij spelen als op het ijs? Op
straat kunnen ze niet veilig voetballen,
maar op het ijs hebben ze alle ruimte.
IJspret werkt aanstekelijk. Als je straks
al die mensen op het ijs ziet, dan denk je:
dat wil ik ook. Zo blijft de traditie van
het schaatsen op natuurijs bestaan."
door Rinus Antonisse
GOES - Op Walcheren en het
westen van Zuid-Beveland
neemt het aantal muskusratten
flink toe. Dat kan althans wor
den afgeleid uit de vangstcijfers
over de eerste 44 weken van
2002. Volgens waterschap
Zeeuwse Eilanden, belast met
de muskusrattenbestrijding, is
het zaak in die gebieden de vin
ger extra aan de pols te houden.
In heel Zeeland is er ten opzich
te van 2001 een lichte stijging
van het aantal gevangen 'water
konijnen': van 23.314 naar
24.101 exemplaren (tot 1 de
cember). Het waterschap zet in
de hele provincie achttien be
strijders in. Vervolging van de
muskusratten wordt nodig ge
acht vanwege de schade die ze
kunnen veroorzaken aan dijken
en slootkanten.
Landelijk gaat het met de
aanpak van de muskusratten
minder goed. De coördinatie
commissie Muskusrattenbe
strijding toont zich erg bezorgd
over het langzaam verliezen van
de controle over de aantallen
dieren in Nederland. Alleen in
Zeeland, Friesland en Noord-
Brabant lijkt de bestrijding
vruchten af te werpen.
De meeste muskusratten zijn
afgelopen 44 weken als vanouds
in Zeeuws-Vlaanderen gevan
gen. Er valt een daling te con
stateren in vergelijking met
voorgaande jaren. Dit jaar zijn
erin deze regio 13.605 ratten ge
vangen, vorig jaar waren dat er
18.502. Met 8.467 dieren is wes
telijk Zeeuws-Vlaanderen kop
loper (in 2001 nog 12.536).
Daarentegen is er elders in de
provincie sprake van een stij
gende lijn. In de 2001 werden in
Zeeland benoorden de Wester-
schelde in 44 weken 4.812 mus
kusratten gevangen, dit jaar
zijn dat er 10.496. Grootste toe
name doet zich voor in westelijk
Zuid-Beveland: van 2.643 naar
8.019 dieren. Op Walcheren
steeg de vangst van 193 naar
593.
Op Schouwen-Duiveland was
er een daling van 1.086 nag
terwijl er daar toch 352|
uren in de bestrijding
gestoken. Tholen en Sim
lipsland gingen van 733
1.103. Noord-Bevelandb
meeste gevangen muskus
186 (tegen 106 in 2001).
Het waterschap wil in 4
komst meer vanguren op
cheren inzetten. Dat is:
omdat anders al snel eer.
plaag kan ontstaan. Musfe da™
ten zijn vruchtbare diere maa
ouderpaar kan drie keerpe wgh
gemiddeld zes jongen 199'
per worp. Vrouwtjes diei lijk
voorjaar zijn geboren, ku ;din{
al in het najaar een nest kif een
„In
NIE
en l<
enig
rend
zend
tege
driji
vodi
Niei
Ze i
VLISSINGEN - Voor heti
achtereenvolgende schot! g
spelen leerlingen van de
ging Oude Veerhavenweg
het ROC Zeeland, sect-
Techniek Nautisch dot iom'
dag 24 uur lang spelletjesi
pc. Met de Gamez Maratk
pen de deelnemers zoveel nr
lijk geld binnen te halen i
een goed doel. Vorig jaarlei?
de actie 3000 euro op voor
SOS-kinderdorp in India.
plar
pen
hui:
zigl
de
mei
voo
kla.
lan;
Elk team bestaat uit twees
nemers van het ROC léz
Er kunnen maximaal 751
meedoen. Zij moeten zefe
meebrengen en deze tij®1
marathon 24 uur lang bea
nen. De teams spelen oó
meer Quake3, Unreal Toun
ment, Battlefield 1942 en Np
for Speed.
Het is de bedoeling dat
team zoveel mogelijk sp<
vindt. Met dat geld woi
jaar een goed doel gestei
opbrengst gaat dit jaar
stichting Shishu Niket?
zich inzet voor kaï
meestal gehandicapte, k
ren. De Gamez Marathonh
donderdag om twaalf uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Hoe abstract
kan een landschap zijn? Als iets
niet abstract is, is het een land
schap, zou je zeggen. Dat is toch
immers wat we dagelijks om ons
heen zien? Concreter kan het
niet. Toch reduceert de in Am
sterdam woonachtige kunste
nares Fleur van der Weel (1970)
landschappen tot een geheel
van enkele vlakken en strepen
in een beperkt aantal kleuren.
Haar werk is op het ogenblik te
zien in galerie 't Haentje te
Paart in Middelburg. Elf schil
derijen zonder boom, zonder
kerktoren, zonder wegen, zon
der huizen en toch herkenbaar-
als landschappen. In een aantal
gevallen zelfs herkenbaar als
Zeeuwse landschappen. Van der
Weel is er niet op uit bepaalde
locaties herkenbaar na te schil
deren. Veel liever legt ze de sen
satie vast die ze bij het aan
schouwen van het landschap
heeft ondergaan. Of sterker:
probeert ze bij degene die haar
werk bekijkt eenzelfde sensatie
op te roepen als zij bij het kijken
van het landschap heeft erva
ren.
Dat doet ze met beperkte mid
delen. Niet meer dan twee ei
genlijk: lijn en kleur. De belang
rijkste lijn is de horizon. Die be
paalt de uitgestrektheid van
land of lucht. Van der Weel ver
sterkt dat vervolgens met kleur.
Zo heeft ze zich bij een van de la
ge horizonnen geconcentreerd
op het wit van de lucht. Ze vari
eert in dikte en tint, de schilder-
toets brengt het geheel in bewe
ging en het resultaat is een spel
van wind en licht, zoals dat bo
ven Zeeland vaak is waar te ne
men.
Kleur is ook het middel om naar
een bepaald jaargetijde te ver
wijzen. Een knalgele vlek onder
een diepblauwe vlek, slechts
een aanzet van een horizon aan
beide kanten van het schilderij:
ziedaar een akker in de felle au
gustuszon. Soms lijken land en
lucht omgekeerd. Dan is het
geen zeegezicht dat op zijn kop
hangt, maar een winterland
schap, met de al wat grauwe
sneeuw onder een blauwe lucht.
Maar het moet er wel in gelezen
worden, want zo duidelijk als je
het in woorden kunt zeggen is
het niet geschilderd. Van der
Weel nodigt de kijker uit zich in
te leven.
In 't Haentje te Paart zijn de
schilderijen gecombineerd met
teksten van Marijke van der
Weel, moeder van de schilderes
en zelf kunstenaar en dichteres.
Ze heeft elk doek van een korte,
poëtische tekst voorzien. 'De
gele akker zingt', schrijft zij bij
het schilderij met het gele en het
blauwe vlak. Ze combineert be
schrijvingen van het landschap
met beschrijvingen van de
stemming die het bij haar op
roept.
Tegenstelling
In 't Haentje te Paart zijn verder
sculpturen te zien van Elise
Kloppers (1941). Ze gebruikt
materialen als textiel, vezels,
plastic, metaal, verf, papier en
hout. Zoals in Van der Weels
werk een tegenstelling schuilt -
het geabstraheerde landschap -
zo zit er ook een in de sculpturen
van Kloppers. Die doen in de
meeste gevallen namelijk den
ken aan bevroren bewegingen
Haar vormen vloeien, golven en
draaien. Ook Kloppers gaat uit
van eenvoud. Met gebruik van
kartonnen labels weet ze waai
ers en centrifugerende vormen
te maken die oneindigheid sug
gereren.
Expositie Fleur van der Weel en Eli
se Kloppers, t/m 5 januari in Galerie
't Haentje te Paart in Middelburg,
open do, za en zo van 14 tot 16.30
uur.
TERNEUZEN - De gemengde zangvereniging 'Met Hart en Stem'
uit Terneuzen houdt zaterdag 21 december haar jaarlijkse kerst
zangavond in de Grote Kerk in Terneuzen.
De zangvereniging telt meer dan honderd leden en wordt geleid
door Johan de Rijke. Ook het plaatselijke jeugdkoor 'Benjamin' is
van de partijDit 65 kinderen tellende koor staat onder leiding van
Adri Overbeeke. Beide koren worden begeleid op orgel en piano
door Gerard van de Wege. Ook staat er instrumentale muziek op het
programma. Ezra Cools-Witte speelt cello, Jeanine van de Wege-
van de Berg altblokfluit. Naast koorzang is er ook samenzang. De
zangavond begint om 1915 uur.
Kunstenaar Janusz Wojnarowski met zijn vrouw in Galerie Antheunis in Axel.
foto Peter Nicolai
door Anita Tournois
AXEL - De Poolse kunstschil
der Janusz Wojnarowski expo
seerde zijn schilderijen al in vele
grote steden en even zovele lan
den. Nu komt hij voor het eerst
naar Nederland. In Galerie
Antheunis in Axel spetteren
bloemen in heldere kleuren van
de muren.
Via een groep fotografen en
kunstenaars die elkaar regel
matig ontmoetten in Warschau,
onder wie fotograaf Jos Bakker
uit Axel, kwamen Wojnarowski
en Antheunis in contact met el
kaar. De kunstenaar is zelf in
Axel aanwezig. Hij spreekt geen
Engels, maar zijn vrouw Ella
fungeert als tolk.
Wojnarowski werd geboren in
Wyszogrod, een dorp ongeveer
honderd kilometer van War
schau waar hij de kunstacade
mie doorliep, met als hoofdvak
schilderen. In de daarop volgen
de jaren ontwikkelde hij een ei
gen techniek. „Ik gebruik geen
primer, mijn onderlaag is acryl
en daar overheen komen vele,
vele dunne lagen olieverf. Ik ben
niet vlug tevreden en doe lang
over een werk. Bloemen ben ik
pas twee jaar geleden gaan
schilderen, omdat ik meer en
meer gefascineerd werd door
het figuratieve en een beetje
omdat mensen erom vroegen.
Aanvankelijk werkte ik ab
stract."
In folders is zijn andere werk te
zien. Abstracte doeken waar
vorm en kleur de dienst uitma
ken. „Vorm en kleur zijn mijn
belangrijkste uitgangspunten.
Eerst maak ik een tekening.
Daarna breng ik deze aan op
doek, verander de belijning
waar nodig en eventueel de
kleuren." Naast puur abstract
is er werk met een mix van figu
ratief en abstract, dat collage
achtig is opgebouwd. De onder
werpen zijn divers: gezichten,
een zelfportret, dieren, posters
tijdens een verkiezingsstrijd, de
revolutie in China met het ge
zicht van een student, soldaten
en tekens, een modern kunst
werk naast een voorwerp uit de
klassieke oudheid. Gemeen
schappelijke factor in al zijn
werken is het opvallend helder,
contrasterend en uitgebreid>
kleurgebruik, toegepast met
veel precisie, net als de bijna
schematische afwerking van de
vormgeving.
De tentoongestelde, bijna fluo
rescerende bloemenschilderijen
met viooltjes, rozen, tulpen en
krokussen zijn modern, maar
met een hang naar nostalgie;
puur decoratief maar door hun
ambachtelijkheid van een niet
mis te verstane schoonheid.
Werk dat aantoont dat Janusz
Wojnarowski een bezield vak-
Tentoonstelling tot eind februari.
Galerie Antheunisse, Weststraal 62,
Axel. Openingstijden: ma t/m za.
8.00-12.00 en 13.00-18.00 uur, dins
dagmiddag gesloten, za. tot 17.00
uur
door Harmen van der Werf
YERSEKE - Het Waddenzee
beleid is failliet, volgens secre
taris H. van Geesbergen van de
producentenorganisatie voor de
mosselcultuur. Dat blijkt naar
zijn mening uit het deze week
gepubliceerde onderzoek van
instituut Alterra over de grote
sterfte onder eidereenden in de
Waddenzee.
Alterra concludeert dat eider-
eendensterfte in de laatste drie
winters zeer waarschijnlijk is
veroorzaakt door voedselte
kort. Op zich waren er wel vol
doende schelpdieren, maar te
weinig halfwas mosselen. Ei
dereenden moeten het vooral
van die jonge mosselen hebben.
Van Geesbergen voelt zich niet
geroepen de conclusie van Al
terra keihard aan te vechten.
Dat wordt toch een oeverloze
discussie over de vraag of de
dieren zijn gestorven door voed
seltekort of een parasitaire in
fectie, waaraan de meeste dode
vogels blijken te lijden.
Belangrijker is, vindt Van Gees
bergen, dat in het rapport wordt
gesignaleerd dat er te weinig
halfwas mosselen in de Wad
denzee zijn. En dat ligt volgens
hem voor een belangrijk deel
aan het huidige Waddenzee-be-
leid, waardoor mosselvissers
nauwelijks nog op mosselen op
droogvallende platen mogen
vissen.
„Wij willen die mosselen graag
opvissen", aldus de secretaris
van de producentenorganis) 1
voor de mosselcultuur. „OoH
jaar, bijvoorbeeld. Maar he:
nisterie treuzelde met der-
gunning en toen was het fek
Veel mosselen waren dos 4
zware storm van eind okttto
inmiddels weggespoeld."
Hetzelfde is in 1994 en tweei 1
geleden gebeurd, aldus V:
Geesbergen.,Voor ons betek-3
dat een strop, maar dat is za
zo vervelend voor de vogels T
kunnen minder produceren)
de vogels hebben minder teeii
want wij halen die mosselenni
direct weg uit de Waddenz)
Die gaan naar kweekpercelé
waar ook eidereenden komi
Het is niet voor niets dat ij-
aantal eidereenden in de Wij
denzee sinds de jaren vra'
sterk is gegroeid. Toen is éi
het kweken van mosselen
gonnen."
Stormseizoen
Als het aan Van Geesbergen!
gaat het Waddenzee-beleid;
en wel terug naar dat van v
1993. „Vóór 1993 werd in het:
jaar op de droogvallende pk
gevist om de aanwezige mos
len voor het stormseizoen ve
te stellen. En in het voorj
werd op mosselzaad in de 6
pergelegen delen van de
denzee gevist. Het is voor ons
de vogels beter als dat oude?
teem terugkeert." Volgendji
moeten er in Den Haag knc;
worden doorgehakt over
nieuw visserijbeleid voor
Waddenzee.
Een dode eidereend op het waddeneiland Griend. r
foto Hans Steinmeier/A^
