trends
Sint zucht, kinderen hebben al zó veel
Helden
van de
digitale
arena
W9
In de
ban van
Lord Of
The Rings
zaterdag 30 november 2002
In gezinnen met kleine kinde
ren begint over enkele nacht
jes slapen de cadeautjes- extra
vaganza die pakjesavond heet.
Tot die tijd zullen nog eens vele
malen schoentjes gevuld moe
ten worden met snoep en speel
goed.
Een beet j e ouder is sinds de aan
komst van de sint al minstens
één keer in een speelgoedzaak
geweest. En daar worden meest
al niet de beste keuzes voor het
kroost gemaakt. Dat is althans
de mening van speelgoedadvi
seur Marianne de Valck.
Menige ouder staat dezer dagen
in een Intertoys, V&D of Bart
Smit met in de hand naar alle
waarschijnlijk één of meerdere
A4-tjes vol met door kindlief
opgeplakte plaatjesvan begeer
de barbies, video's, gezel
schapsspellen of technische
vernuftigheden. Moeilijk, moei
lijk, want ze hebben al zo veel en
in zo'n toyshop kunnen vader en
moeder aardig de kluts kwijtra
ken met zoveel aanbod om hen
heen. „Ouders vragen kinderen
wat ze willen h^b£>en,nooit naar
SINTERKLAAS KOOPT VOOR MILJOENEN EURO'S
Besteding Nederlanders aan Sinterklaasfeest
wat ze kunnen gebruiken. Ze
nemen te snel aan dat wat kin
deren kiezen daadwerkelijk iets
is waarmee ze kunnen of willen
spelen", zegt De Valck. Deze
Leusdense is sinds enige jaren
zelfstandig speélgoedadviseur.
Midden jaren zeventig was ze
betrokken bij het opzetten van
de eerste speel-o-theken in Ne
derland. „Een kind kiest op ui
terlijkheden; felle kleuren,
glimmertjes, beweging, geluid
en grootte. Een houten brand
weerauto verliest het van een
felrood levensecht kunststof ex
emplaar met sirene. Daar speelt
de commercie op in; in de win
kels komt de glitters en kleuren
letterlijk en figuurlijk op je af."
Al die uiterlijkheden beperken
volgens De Valck de manieren
waarop ermee gespeeld kan
worden. „Het speelgoed bepaalt
het spel en niet het kind. Zo'n
product is eigenlijk meer ge
schikt als kijkobject." Daarmee
is het speelgoed in de optiek van
de speelgoedadviseur 'nog niet
slecht'. „Het is prachtig spul om
te hebben. Het past bij de mo
derne manier van sinterklaas
vieren. Het is een verwenf eest en
we leven niet meer in een tij d dat
we onder verwennen zinnige
dingen verstaan."
Vorig jaar spendeerden de bijna
vier miljoen huishoudens die
het sinterklaasfeest vierden
volgens een enquête van het on
derzoeksbureau NIPO gemid
deld ruim €124. Dat betekent
dat er voor bijna 49 9 milj oen eu
ro werd uitgedeeld. Daarmee
bleven de uitgaven van de goed
heilig man ten opzichte van
2000 nagenoeg gelijk. Door de
bank genomen doet 57 procent
van de circa zeven miljoen huis
houdens aan het feest mee. In
huishoudens met kinderen van
nul tot zes jaar is dat percentage
veel hoger; 96 procent deelde
vorig jaar cadeaus uit. De speel-
adviseur zegt regelmatig van
ouders te horen dat hun kroost
zo snel uitgespeeld is met een
nieuw speeltje. Dat ligt echter
niet aan de kinderen die te ver
wend zouden zijn. De oorzaak
ligt bij de gebrekkige 'speel-
waarde' van veel (gekocht)
speelgoed. „Ik gun kinderen
speelgoed waar ze veel, lang en
geconcentreerd mee kunnen
spelen en waarbij ze zelf wat
kunnen verzinnen. Helaas is
speelgoed handel. Als kinderen
ergens lang mee spelen is dat
commercieel gezien niet zo han
dig."
Speelgoedwinkels zien pa en ma
liefst snel weer terugkomen
voor iets nieuws.
„Het klinkt hard, maar ik zou
het geen gek idee vinden om sin
terklaas eens een jaartje over te
slaan. Om de zaak weer in de
juiste proporties terug te bren
gen. Omdat De Valck beseft dat
het eigenlijk onmogelijk is om
dat aan een kind te vertellen,
adviseert ze ouders om te letten
op de 'schijf van vijf voor speel
goed'. Dat zijn speeltjes waar
mee kinderen in alle vrijheid
kunnen doen wat er in hen op
komt. Of speelgoed waar ze wat
van opsteken, hun sociaal ge
drag bij ontwikkelen of door
middel van een spelletje hun
motorische vaardigheden sti
muleren.
„Als ouders één verwencadeau
zouden geven en vijf kleine ca
deaus die aansluiten bij de
schijf van vijf dan heb je iets ge
geven dat wellicht de rest van
het jaar aansluit bij de interes
ses van het kind. Dan hoeven ze
ook niet zo vaak terug naar de
speelgoedzaak."
Angelique Mulders
Sinds kort woedt er een nieu
we Lord Of The Rings-storm
over het land. De verfilming van
het boek van Tolkien bracht een
gekte op gang, waar geen econo
mische crisis voorlopig een eind
aan kan maken. The Lord is ge
woon big business.
„Een beetje bizar", noemt de
woordvoerster van A-Film
Home Entertainment het. De
Amsterdamse firma bracht op 8
augustus de dvd en video uit van
The Fellowship of the Ring, deel
1 van de trilogie.
Tot nu toe gingen 450.000 exem
plaren van de digitale en
400.000 van de videoversie over
de toonbank. „Eind dit jaarver-
wachten we rond de miljoen te
zitten."
Ruim 1,8 miljoen Nederlanders
gingen al naar de bioscoop. Be
gin november kwam ook nog in
een gelimiteerde oplage van
15.000 exemplaren een speciale
dvd-box uit, a tachtig euro. Al
maanden compleet uitverkocht,
uiteraard.
Langer
Tegelijkertijd komt een speciale
dvd-versie uit waarin de film
een half uur langer duurt. Daar
van denkt A-Film nog eens
100.000 stuks af te zetten vijf
tig euro. „In Nederland hebben
wij kennelijk iets met fantasy-
verhalen."
En Lord Of The Rings is uiter
aard de bijbel van het fantasy-
genre. Auteur J.R.R. Tolkien
verzon een geheel eigen wereld,
met de elfenschuilplaats Riven-
del, het boskoninkrijk Loth-
lorien en uiteraard de Gouw,
waar de Hobbits wónen.
Een van die Hobbits (met de
naam Frodo) krijgt per toeval
een ring die beslist over goed en
kwaad. Hij moet die vernietigen
door naar het land van de vij and
in Mordor te reizen.
Voor de niet-Tolkien-kenners
zal het allemaal klinken als
abracadabra, maar de lezers
van het in 1954 uitgebrachte
boek raakten vaak daadwerke
lijk in de ban van de ring, zoals
de Nederlandse vertaling heet.
Over de hele wereld werden vijf
tig miljoen exemplaren ver
kocht.
Startsein
Regisseur Peter Jackson nam de
taak op zich om de trilogie te
verfilmen. De première van deel
één bleek in december vorig j aar
het startsein voor een ware Tol-
kien-gekte. Zo bracht 999
Games een bordspel uit onder
de naam Lord Of The Rings.
Plus een kaartspel. Er kwam een
speciale Risk-variant. Een war
games-variant.
En PBM Express in Dordrecht,
dat de merchandiserechten in
Nederland heeft, kwam met rin
gen, zwaarden, beelden en zelfs
bierglazen van The Prancing
Pony. „We mogen inderdaad
niet klagen", vertelt directeur
P. Hartman. Het gaat bij zijn be
drijf alleen niet om de aantallen
van de dvd's. „Van een beeld van
190 euro verkoop je er geen dui
zenden. Maar we hebben ook
goedkopere pvc-poppetjes en er
komt weer nieuw materiaal
voor The Two Towers. Andere
films doen het in elk geval een
stuk minder bij ons."
Een van de grootste spekkopers
is Uitgeverij M, dat al sinds de
jaren zestig het boek uitgeeft in
Nederland. Jaarlijks verkocht
het bedrijf enkele duizenden
exemplaren van de trilogie. „Nu
zitten de verkopen weer op best
sellerniveau", vertelt woord
voerder Marc van Biezen. „Vijf
tig a zestigduizend? Die orde
van grootte, ja. Per deel van de
trilogie. Het boek is door de film
opgepikt door een nieuwe gene
ratie, plus verzamelaars die de
speciale filmeditie wilde heb
ben."
En waar de Harry Potter-mania
binnen enkele weken overwaai
de, zal die rond Lord Of The
Rings nog wel een tijd aanhou
den, bezweert de uitgeverijOp
18 december komt deel twee van
de film, The Two Towers, uit.
Een half j aar later de dvd/video-
versie. En in december 2003 ui
teraard het laatste deel.
Overkill? Bij A-Film willen ze
daar niets van weten. „We krij
gen geen signalen dat het alle
maal te veel is. Onze afnemers
zijn, eh, uitermate tevreden."
Bas Timmers
Links:
www.lordoftherings.net (offici
ële site)
www.thefellowship.nl (Neder
lands Tolkiengenootschap)
www.belbios.nl (bestellen kaar
ten voor première The Two To
wers)
www.theonering.net (fansite)
www.lordoftherings.nu (PBM
Express)
Er zijn vechthelden, leuke
helden, magische helden,
sexy en gekke helden en er zijn
legendes. Ieder op zijn eigen ter
rein, met zijn eigen macht en in
zijn eigen wereldje. Of haar we
reldje, want ook vrouwen beho
ren tot de helden in de digitale
arena. Een groot aantal daarvan
is nu terug te vinden in het boek
1000 Game Heroes. Een soort
encyclopedie van karakters uit
alle bekende en minderbekende
spelletjes.
David Choquet is de man achter
deze nieuwe uitgave van het
Duitse Taschen. Hij gaat daarin
terug naar het begin van de ge
schiedenis van de videogame,
zo'n dertig jaar geleden. Cho
quet zelf werd toen net geboren.
Het allereerste spelletje was
Pong. Maar sindsdien is er veel
gebeurd. Tien jaar geleden
stortte hij zich als journalist op
het fenomeen. Tot twee jaar ge
leden schreef hij voor het Franse
magazine PC Fun.
„Door de geschiedenis heen
heeft de mensheid helden uitge
kozen," schrijft de Fransman in
zijn rijk geïllustreerde boek.
„Van de halfgoden uit de my
thologie tot de helden van het
witte doek: ze hebben allemaal
de status van legende bereikt.
Daaronder ook de echte helden
uit de oorlog, de politiek of
sport. Nog meer helden werden
gecreëerd in de wereld van het
stripverhaal. En sinds het eind
van de jaren zeventig zijn er dan
ook de helden van de nieuwe
technologie, die zich een weg
naar voren hebben gebaand."
Volgens Choquet staan deze
nieuwe helden veel dichter bij
hun bewonderaars dan al die
andere. Hun fans volgen ze uren
achtereen, soms dagen of zelfs
weken. Het heelal dat zij delen is
dat van pixels en veelhoeken:
videogames. Toen het fenomeen
net zij n opwachting maakte was
het beslist geen gemeengoed.
De spelers uit die beginperiode
werden als excentriek be
schouwd. Choquet: „Het com
puter- of tv-scherm is een raam
geworden naar de nieuwe we
reld, waarin iedereen zijn eigen
dromen kan uitleven. En zoals
ieder land en iedere wereld heeft
ook de digitale zijn eigen gren
zen en figuren: de helden. Elk
weerspiegelt een kant van de
menselijke dromen en aspira
ties."
Hij maakt een vergelijking met
John Lennon die weerspiegelde
dat de Beatles net zo populair
waren als Christus. En je kunt er
Special agent
Joanna
'Perfect' Dark
is een echte
femme fatale.
vergil op nemen dat Mario, Lara
Croft, Pac-Man en al die ande
ren straks net zo beroemd zullen
zijn als de Beatles. Maar de ra
ges volgen elkaar snel op in deze
digitale wereld. In Japan en de
Verenigde Staten heeft de
nieuwste alweer toegeslagen:
Yu-Gi-Oh. Deze opvolger van
Pokémon beheerst er sinds kort
het gezins- en schoolleven.
Achter ieder karakter schuilt de
fantasie van een ontwerper, van
nature een mens met buitenge
woon talent. Uit hun brein
ontspringen figuren als de po
pulaire Lara Croft, een soort
vrouwelijke Indiana Jones in de
categorie sexy helden. Seks-
symbool van het virtuele doek.
Heldin uit Final Fantasy. foto's uit '1000 Game Heroes'/Uitgever Taschen
Dat geldt ook voor Druuna, de
dame met de fraai geboetseerde
billenpartij en flinke boezem.
Of Perfect Dark, die het talent
van een James Bond heeft, ge
combineerd met het uiterlijk
van een Lara Croft.
Deze laatste dame maakte haar
opwachting in 1996 als de held
van Tomb Raider. Zij heeft zich
ontwikkeld tot de internationa
le heldin van de virtuele wereld.
Lara Croft wist als eerste vrouw
het hart te stelen van de spelers
massa. Haar aantrekkings
kracht ligt in haar levende ka
rakter en haar talent voor actie,
maar zeker ook in haar aantrek
kelijke vormen.
Over de geboorte van al die ver
schillende karakters vertellen
de ontwerpers in deze uitgave
zelf. Een van hen is Peter Moly-
neux. „Ikben altijd gek geweest
op het idee dat er andere werel
den bestaan", zegt hij. „Als kind
was ik uren zoet met dromen
over niet-bestaande landen en
planeten, die ik bevolkte met
wezens uit mijn eigen fantasie.
Ik wilde de baas zijn, controle
hebben over die wereld."
Een beroemde held is natuurlijk
ook Mario, die in 1981 voor het
eerst opdook in een videospelle
tje. De kleine Italiaanse lood
gieter met zijn enorme snor is
verworden tot mascotte van
Nintendo. De onbewiste sleu
telfiguur in videogames. En alle
karakters om hen heen zijn net
zo bekend geworden als hijzelf,
zoals zijn broer Luigi en Prinses
Peach.
Shigeru Miyamoto, de man ach
ter Mario: „Mario is nog steeds
een van de bekendste gezichten
ter wereld. Aanvankelijk heette
hij trouwens Jumpman vanwe
ge de sprongen die hij over het
scherm maakte. Mario werd hij
pas toen ik hoorde over de eige
naar van het Amerikaanse kan
toor van Nintendo. Die man, die
Mario werd genoemd, leek zo
veel op Jumpman dat we beslo
ten het karakter zijn naam te
geven." Zijn aanvankelijke ge
dachte achter Mario was niet
die van een superheld met bui
tengewone krachten. Maar
meer om een zeer toegankelijk
karakter te creëren, dat spelers
veel plezier geeft met zijn avon
turen.
Fans van alle helden kunnen in
deze nieuwe uitgave van Ta
schen de geschiedenis van hun
eigen kaskraker opzoeken. Van
elk van hen is een groot aantal
(actie)foto's opgenomen. En dat
alleen al maakt dit boek aan
trekkelijk voor een groot pu
bliek.
Evelien Baks
1000 Game Heroes door David
Choquet. Uitgever Taschen/im-
porteur Librero. Prijs: €29,95.
Helden zijn van alle tij
den. Van de oudheid tot
nu: iedere periode heeft zijn
eigen macho. En niet alleen
in oorlogen. Ook de politieke
arena kent zijn grootheden,
zoals het witte doek zijn ei
gen legendes voortbrengt.
Helden zijn overal en tegen
woordig ook in een nieuwe
wereld: de virtuele van com
puterspelletjes.Een groot
aantal van deze moderne
macho's zijn samengebracht
in David Choquets boek
1000 Game Heroes.
