FNV verkeert in een zware crisis
Klant niet gebaat bij prijzenslag
PZC
PZC
Verkiezingen
Gewezen links bolwerk bezweek voor verleidingen grootkapitaal
21 november 1952
Oranje Boek
met woorden
uit Jiddisj en
Hebreeuws
donderdag 21 november 2002
FNV Bondgenoten, met 485.000 leden de grootste vakbond
van Nederland, verkeert in een ongekende crisis. Een cocktail
van overmoed, onvermogen en machtspolitiek is de bond bij
na fataal geworden. Een nieuw bestuur, het derde dit jaar,
moet een eind maken aan de interne verdeeldheid en de finan
ciële chaos. Een schier onmogelijke opgave, want het gaat on
voorstelbaar slecht met deze voornaamste pijler onder de
vakcentrale FNV.
door Maarten Pennewaard
Ironisch genoeg bracht de aan
trekkingskracht van het
grootkapitaal FNV Bondgeno
ten, het ooit zo linkse arbeiders-
bolwerk van solidariteit en an-
ti-kapitalisme, naar de rand
van de afgrond. Net als talloze
andere beleggers raakte het be
stuur van Bondgenoten ver
blind door de beurshausse van
de late jaren negentig. Riante
beleggingswinsten vulden
moeiteloos de gaten in de eigen
begroting. Totdat het sentiment
op de aandelenmarkten om
sloeg.
In de eerste helft van dit jaar
verloor Bondgenoten 25 miljoen
euro op zijn beleggingsporte
feuille. De bond stevent af op
een verlies van 52 miljoen euro
over 2002. Elke nieuwe dag
spoelt er 200.000 euro wegbij de
organisatie. Het snel afnemende
vermogen van de bond is inmid
dels geslonken tot onder de 100
miljoen euro.
FNV Bondgenoten is er voor
werknemers in de sectoren in
dustrie, handel, metaal, voe
ding en vervoer. De bond regelt
meer dan achthonderd CAO's en
wordt voor een belangrijk deel
gedragen door de 25.000 kader
leden. Het hoofdkantoor staat
in Utrecht, dezeven bijkantoren
in Amsterdam, Bergen op Zoom,
Bunnik, Deventer, Groningen,
Rotterdam en Weert.
Gevolgen
De medewerkers van FNV
Bondgenoten, altijd in de weer
voor de arbeidsvoorwaarden
van anderen, ondervinden nu
zelf rechtstreeks de gevolgen
van mismanagement. Het mes
snijdt bikkelhard door de eigen
gelederen heen. Van de ruim 700
arbeidsplaatsen bij de bond
worden er vooralsnog 195 ge
schrapt. Anne van Dijk, met 23
jaar ervaring een oude rot in het
vak, onderhandelde eerder deze
maand over een sociaal plan
voor Bondgenoten. „Het is
maagsamenknijpend", zegt hij
hierover.
Toen afgelopen voorgaar duide
lijk werd dat de gaten in de be
groting toch weer groter waren
dan voorzien, kondigde het
hoofdbestuur van Bondgenoten
zijn vertrek aan, per 28 novem
ber. Bedrijfsadviseur Jos Her-
berigs van de firma Ernst
Young werd aangesteld als inte
rim-directeur, teneinde de in
grijpende reorganisatie voor te
bereiden.
Vorige week verwierp de bonds
raad, het uit kaderleden be
staande 'parlement' van Bond
genoten, het bezuinigingsplan
van Herberigs. De leden die de
bond vertegenwoordigen op de
werkvloer pikten de voorgestel
de verhoging van de contributie
van 3 naar 10 procent niet. Her
berigs wist voldoende en hield
het voor gezien bij de noodlij
dende bond.
Volgende week mogen de leden
een nieuw hoofdbestuur kiezen,
met de uit de vakcentrale FNV
afkomstige Henk van der Kolk
als vrijwel zekere voorzitter. Tot
de entree van het nieuwe be
stuur neemt Lodewijk de Waal,
voorzitter van de vakcentrale
FNV en daarmee hèt gezicht van
de FNV, tijdelijk de honneurs
waar. Tot ergernis van enkele
bloedgroepen binnen de FNV-
organisatie, die het interim
voorzitterschap van De Waal
afficheerden als een heuse coup.
Ze verwijzen daarbij graag naar
de omstreden nieuwbouwplan-
nen van de FNV in Woerden,
waarvoor de vakcentrale ga
ranties behoeft van ettelijke
tientallen miljoenen euro's, te
verkrijgen van de onderliggen
de bonden.
Drama
Eerder al bedankte voormalig
PvdA-kamerlid Annet van der
Hoek voor de functie van voor
zitter. Ze voelt zich onvoldoen
de gesteund door de bond in de
aanloop naar de bestuursver
kiezing en constateerde bij
Bondgenoten een onvoorstelba
re puinhoop. „Het is voor Bond
genoten geen twee minuten,
maar twee seconden voor
twaalf", zegt ze.
Het drama dat zich voltrekt
staat ver af van de idealistische
doelstelling waarmee FNV
Bondgenoten in 1998 van start
ging. De fusie van de oude Indu
striebond, Voedingsbond, Ver-
voersbond en Dienstenbond zou
een vakbondsreus opleveren, zo
was het idee. „Via de fusie zwak
ontwikkelde gebieden verster
ken",zegt AnnevanDijk. „Meer
in het midden- en kleinbedrijf,
meer in de dienstensector en de
handel. Meer en beter, dat was
toen de gedachte."
Waar het fout ging? Er is te veel
aan belangenbehartiging ge
daan, zegt Van Dijk. Dat kostte
te veel mankracht. Ledenservi
ce, het onderdeel van de bond
dat voor de individuele belan
gen vanFNV-leden opkomt, dij
de zo sterk uit dat het een apart
bedrijf binnen de FNV-organi-
satie werd. „Dat was geen goede
zet", oordeelt Van Dijk.
Uit zijn verhaal valt op te ma
ken dat de FNV-cultuur veel te
ambtelijk werd voor een vak
bond. Van Dijk geeft een voor
beeld: „Als een bondsbestuur-
der een bedrijf goed kent, en er
speelt iets met een daar wer
kend lid, dan kan een telefoon
tje efficiënter zijn'dan een offi
ciële brief."
Ouderwets
Het wachten is op de daden van
het nieuwe hoofdbestuur, dat
volgende week donderdag ge
kozen wordt. De financiële pro
blemen en de interne verdeeld
heid over de oplossingsrichting
maakten van Bondgenoten een
in zichzelf gekeerde organisa
tie. Op een bijeenkomst in het
Groningse Haren verwoordde
Anja Jongbloed, vrijwel zeker
de nieuwe secretaris van Bond
genoten, het zo: „Waar is de
Aric Groenevelt, voorzitter van de toenmalige Industriebond NVV, een van de voorlopers van FNV Bondgenoten, zit in 1972 in de kantine
van Hoogovens bij een staking. foto ANP
bond in het maatschappelijk
debat? We moeten weer inspire
rend worden, af van de machts
spelletjes. Mensen vinden ons
nu drammerig, ouderwets en
grijs."
„We moeten vóór alles zorgen
dat het huishoudboekje klopt",
zegt Van Dijk. „Je kunt moeite
loos tweehonderd bestuurders
meer in dienst nemen. Die zul
len zich allemaal het zweet op
de rug werken om het onrecht te
bestrijden." Maar met minder
mensen kan FNV Bondgenoten
óók zijn maatschappelijke rol
spelen en naar behoren, ver
wacht hij. „Ook nu gaan we
door met ons werk." Maar de
slepende crisis vreet intussen
energie. Van Dijk: „Iedereen
loopt op zijn tenen. Het voelt als
een heel lange staking." GPD
Een lage opkomst, winst voor het CDA en eenste
vig verlies voor de LPF. Het leken wel landek J
verkiezingen, gisteren in Zeeuws-VlaandeiJ
waar de stembusronde vanwege de gemeentelijkei»
indeling op een afwijkend tijdstip werd gehouden.
lage opkomst werd gisteravond in verband gebrach i
met de LPF-stemmers die geen alternatief konden k
denken. Maar eerder dringt zich de vraag op of A
Zeeuws-Vlaamse politici wel voldoende hun best hè
ben gedaan om de verkiezingen volledig naar het lokai
niveau te tillen.
Met het optellen van de stemmen is immers een einó
gekomen aan een verkiezingsgevecht dat weinigomhe
lijf heeft gehad. Op puur inhoudelijke gronden is hel
CDA dan ook niet komen bovendrijven. Bij gebrek aas
echt belangrijke issues (alleen in Sluis vonden zinnige
debatten plaats over het prestigieuze project Sluis aan
Zee) buitelden de politici over elkaar heen met lozebe-
loften. Een tolvrije Westerscheldetunnel leek op eenst-
geven moment zo'n beetje de grootste worst die defo
zer kon worden voorgehouden. Een nepworst, wantrir
gemeenten spelen geen enkele rol in het bepalen vande
hoogte van de toltarieven.
Dus: heeft het CDA zijn zege te danken aan zijn gewel
dige prestaties in het Zeeuws-Vlaamse of deinen de lo
kale christen-democraten mee op de golven die het lan
delijke CDA veroorzaakt? Het laatste ligt eerder voor
de hand, hoewel het altijd een hachelijke operatieisoa
de uitslagen van lokale verkiezingen te vertalennaarce
provinciale of landelijke politiek. De verhoudingenlig-
gen nu eenmaal anders en een volledig sluitende verge
lijking is ook al niet mogelijk doordat bij voorbeeldde
SP in de verkiezingsstrijd van gisteren ontbrak. Maar
de aanhang van de LPF kon slinken zonder dat ooi
maar één LPF'er in Zeeuws-Vlaanderen politiek actie!
is geweest en dat toont aan dat de landelijke ontwikke
lingen wel degelijk maatgevend kunnen zijn.
Afgelopen maandag troonden landelijke kopstukke!
als Zalm (WD), Rouvoet (ChristenUnie) en de CDA'en
Verhagen en Balkenende naar het uiterste zuiden vat
Nederland. Niet alleen om hun plaatselijke partijgeno
ten een hart onder de riem te steken, maar toch ooko:
alvast een koppeling te leggen met de landelijke verlat
zingen van 22 januari. Ook zij strooiden met toezeggir
gen, nu over een tolvrije tunnel bij Sluiskil, die a
puntje bij paaltje komt niet al te veel waard zullen bi;
ken te zijn.
De uitslagen in Zeeuws-Vlaanderen zullen dan oo
hartelijk worden omarmd door met name het CDA, da:
uiteindelijk toch vrij ongeschonden uit het debacle met
de LPF is gestapt. De LPF zal de uitslagen ongetwijfeld
bagatelliseren. Maar de dreun die de Zeeuws-Vlamin
gen de nieuwkomer in de landelijke politiek gisteren
uitdeelden, spreekt wel degelijk boekdelen.
Naast het Groene
Boekje kent Neder
land sinds kort ook het
Oranje Boekje: 'He
breeuwse en Jiddisje
woorden in het Neder
lands'. Daarin zijn de
woorden opgenomen die
nog in het hedendaags Ne
derlands voorkomen.
Zeven jaar geleden voer
den vertegenwoordigers
van de Bibliotheca Rosen-
thaliana, het Nieuw Israë-
lietisch Weekblad en de
Vereniging Hebreeuws
voor het eerst besprekin
gen om te komen tot een
uniformere spelling van
Hebreeuwse en Jiddisje
woorden in het Neder
lands.
Het was de bedoeling een
spellinglijst te maken als
aanvulling op het Groene
Boekje.
Gaandeweg kreeg de
werkgroep het idee dat
veel gebruikers gediend
zouden zijn met een bete
kenisomschrijving, wijze
van uitspraak en her
komst van de woorden.
Bovendien kwamen er
transcriptievoorschrif
ten.
Koosjer
Bij woorden waarvan de
spelling niet vastlag, bij
voorbeeld koosjer, kosjer
of kosher, heeft de redac
tie regelend willen optre
den.
Kosher viel daarbij af als
de Engelse weergave. Om
dat de klank sj in het Jid
disj door één letter wordt
weergegeven, is naar ana
logie van de ch, bijvoor
beeld in goochem, geko
zen voor koosjer.
Het Oranje Boekje, dat
336 pagina's telt, is trou
wens niet het eerste
woordenboek van het Ne
derlandse Jiddisj
Het bekendste is Sjeériet.
Resten van een taal van
Hartog Beem uit 1966.
Ook het Bargoens Woor
denboek van Enno Endt
uit 1974 bevat veel woor
den van Jiddisje her
komst. ANP
Hebreeuwse en Jiddisje
woorden in het Neder
land, SDU, 22 euro
Kortingen worden betaald met duurder worden andere producten
Na de dure december
maand volgt in januari
traditioneel een prijzen
oorlog. De verwachting is
dat die deze keer langer en
heviger zal zijn. Dat de
klant de grote winnaar is,
staat echter allerminst
vast.
door Achille Prick
Twee kilo sinaasappelen: 0,69
cent. Daarmee stunten de
Duitse supermarkten Aldi en
Lidl. Voor een zaal met honder
den leveranciers van groente en
fruit uit de hele wereld houdt
Fred Hofman de advertenties in
de lucht. Hij werkt voor het
Duitse Edeka, één van de groot
ste ketens in Europa en raakt
bijna gefrustreerd door de lage
prijzen bij de concurrenten. „Ik
wil nou wel eens weten hoe ze
dat voor elkaar krijgen." Hof
man weet dat de Spaanse si
naasappelleverancier in de zaal
zit. „Paco, vertel mij nou eens
hoe dit kan?
Direct na de invoering van de
euro maakten supers in Neder
land grote omzetten, doordat
velen de nieuwe munt uitgaven
als een gulden. Halverwege dit
jaar sloeg het consumentenge
drag om Veel mensen stonden
halverwege de maand al rood en
gingen scherper letten op hun
uitgaven. De Duitse discounters
Aldi en Lidl zagen hun markt
aandeel boven verwachting
groeien. Zelfs de weekmarkten
trekken nieuw publiek. Er
wordt geknokt voor elke klant.
Het duurde dan ook niet lang of
de duurdere service-supers rea
geerden. Albert Heijn voerde
het aantal bonusaanbiedingen
op en haalde de actie drie voor
de prijs van twee weer van stal.
C1000 (voor ruim 70 procent in
handen van Ahold) concen
treert zich weer op waar de ke
ten groot mee werd: vlees. De ki
lo's kipfilet en rundergehakt
vliegen voor een paar euro's de
deur uit. Bij het geplaagde Kon-
mar struikelt de klant over de
acties en voordeeltjes. De supers
krijgen hulp van Unilever, fa
brikant van A-merken als
Knorr, Magnum of Dove, dat
zich bedreigd voelt door de
groeiende populariteit van
merkloze producten
De reclamefolders krijgen weer
meer aandacht. C1000 kwam
met een landelijke reclame
Wat de supers aan kortingen weggeven, verdienen ze weer terug op artikelen als wijn en kant-en-klaarmaaltijden.
foto Sieko Kloosterhuis/GPD
krant op de proppen. Konmar
reageerde met een eigen krantje
op het succes van de nieuwe AH-
folder op klein formaat. Boven
dien adverteert Konmar in de
media. Naar verluidt wordt in
regio's waar de ketens op het
scherp van de snede met elkaar
strijden extra gelet op een goede
bezorging van de folders, want
ze zijn van levensbelang.
Met de folders in de hand reke
nen veel consumenten zich stie
kem rijk. Wie uitsluitend de ac
ties en stunts in het karretje
gooit, bespaart een aardige
cent. Dat blijken echter maar
weinig mensen te doen. De Ne
derlander is een beetje lui en
gaat het liefst naar de super
markt vlakbij. Zolang de klant
denkt dat daar genoeg voordeel
is te halen, zal hij niet snel
'vreemdgaan'. Degenen die toch
afgaan op een actie, kopen en
passant meestal nog wat andere
spullen. Zo haalt de supermarkt
toch de beoogde omzet.
„Het gaat ondernemers om het
behalen van een zo hoog moge
lijk resultaat per winkel", zegt
hoogleraar en supermarktdes-
kundige W. Reijnders. „Met re
clames ga je mee met je concur
rentie. Je probeert je klanten te
behouden en nieuwe te lokken.
Eenmaal binnen gaat het er om
die klant te verleiden ook ande
re producten te kopen. En wat
niet opvalt: andere producten
stijgen gewoon iets in prijs. Met
wijn, kant-en-klaarmaaltijden
en andere gemaksartikelen,
kunnen ze de verloren marge
weer terugpakken."
Verhogen
Dat het toch niet altijd goed
gaat, bleek bij de laatste hevige
prijzenoorlog in het voorjaar
van 2000. Laurus (Konmar. Su
per de Boer en Edah) moest op
een zeker moment de prijzen
weer verhogen, omdat de op
brengst zwaar onder druk
kwam te staan.
De supers beklagen zich mo
menteel nog niet. Wel begint
links en rechts al een leverancier
te piepen. „Die hebben veel
minder mogelijkheden om op
een andere manier hun winst
binnen te halen", zegt Reijn
ders. Directielid Kees de Wit
van groente- en fruileverancier
The Greenery waarschuwde al
voor de gevolgen van een heftige
prijzenoorlog. Kleine leveran
ciers houden dat niet lang vol en
vallen om. Zo verschralen het
aanbod en de concurrentie, wat
nooit goed is voor een lage piijs.
Fred Hofman van het Duitse
Edeka zit al dertig jaar in het
vak en weet momenteel niet wat
hij in Duitsland meemaakt. „In
geen vijftien jaar hebben wij zo
lang vooruit onze acties gepland
als nu. Zo'n 50 procent van onze
huidige omzet komt van recla
meartikelen. Ongekend." Het
Duitse bedrijfschap voor de
detailhandel voorspelt een on
gekende prijzenoorlog. In
Frankrijk opende marktleider
Carrefour de aanval gegaan om
niet te veel terrein te verliezen.
Hoewel beide markten niet goed
vergelijkbaar zijn met de Ne
derlandse, is niet uit te sluiten
dat het gevecht ook hier hoog
zal oplopen.
De Spaanse sinaasappelgigant
Paco komt met een obligaat ant
woord. 'Aldi en Lidl zullen hun
winst wel op andere producten
pakken. Bovendien krijgen ze
een iets lagere kwaliteit van
ons'. Dat laatste wordt in het
wereldje afgedaan als onzin.
Zeker Aldi lijkt zeer scherp te
letten op kwaliteit. De sinaas
appeldeal lijkt gewoon weer een
staaltje van keihard en slim in
kopen. Elk jaar wisselen noor
delijke en zuidelijke Spaanse
leveranciers elkaar bij een sei
zoenswisseling af. Hoe eerder
Paco het kan overnemen van
zijn concurrent in het noorden,
hoe beter.
Lokkertje
De sinaasappels zijn misschien
als lokkertje gebruikt om Aldi
wat eerder als klant binnen te
halen. De Nederlandse inkopers
van Ahold, Schuitema of Lau
rus kunnen in januari de borst
nat maken, zeker als de consu
ment merkt dat het salaris op
nieuw tegenvalt door bijvoor
beeld hogere ziektekosten en
een duurder pensioen. GPD
TUCHTSCHOOL - In een
Weense tuchtschool hebben
200 politiemensen de grootste
moeite gehad om een oproer
neer te slaan. Negentien jon
gens en een politieofficier
raakten hierbij gewond. De
honderd opstandige jongens
gebruikten messen, vorken,
waterleidingbuizen en stuk
ken huisraad als wapens, De
jongens probeerden tralies uit
ramen te breken om te ont
snappen.
BOTSING - Bij een botsing
tussen twee bussen op de rijks
weg bij Nieuw- en Sint-Joos-
land zijn twintig gewonden
gewonden gevallen. Hij onge
val gebeurde toen een bus met
arbeiders van De Schelde slip- 1
te en tegen een bus zonder pas
sagiers botste. Vier arbeiders
en een buschauffeur zijn er het
ergst aan toe. De brandweer
had een half uur nodig om de
chauffeur, die beide benen had
gebroken, uit het wrak te be
vrijden.
SMOKKELAARS - De smok
kel van boter blijkt weer welig
te tieren in de grensstreek. De
afgelopen dagen werden in
Nieuw-Namen en Kieldrecht
botersmokkelaars betrapt, in
Klinge liepen dranksmokke
laars tegen de lamp en in Ste-
kene werd een vrachtwagen
met negen gesmokkelde vaar
zen aangetroffen.
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L, Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vhssmgen
Tel. (0118)484000
Fax. (0118) 470102
E-mail redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. f0113) 273000
Fax. (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc nl
Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115) 645769
Fax. (0115)645741
E-mail: redlern@pzc nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel. (0114) 372776
Fax (0114)372771
E-mail. redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax (0111)454657
E-mail. redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst
8.30-17 00 uur
Internet: www pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 12 00 uur
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag - tijdens kantooruier I
zondag van 16 00 tot 18 00 uur
Tel (0118)484000
Fax (0118) 470100.
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 2,00)
per maand 20.50
per kwartaal 55 10
per |aar 209.90
Voor toezending per post geldt
een toeslag
E-mail abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vr ijdag.€ 1,10
zaterdag 1,65
Alle bedragen zijn inclusiel 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70 65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd.
Voor gewone advertenties
Tel (0118)484240
Fax:(0118)470100
Voor kleintjes Tel (0118) 484321
Fax; (0118) 484370
r Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Is een onderdeel van het Wegener-concein. De door u
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordt gebruiki voor onze
(abonnementen)administratie en om u te (laten) inlormeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteerde
derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schri!teii|k meiden oi| PZC. afdeimg
lezersservice Postbus 18.4380 AA Vlissingen
Behoort tot UüSQGOGr
