Kapitalen vergeten in nachtkastjes
Hulst wil meer
multifunctioneel
gebruik basiliek
Zeeuwse schilders en beeldhouwers
in De Duingalerie in Domburg
Van de Reepe blijft
in haar tweede boek
dicht bij zichzelf
Oek de Jong bezoekt
twee keer Zeeland
Langeler brouwt bier en poëzie
GELICHT
Medicijnen
Bredabus nooit
meer de oude
kunst cultuur
Jeugdig zevental
in Zierikzee
door Claudia Sondervan
OOST-SOUBURG - Een enorme be
sparing op medieijnkosten ligt overal
in apotheken in opslagtonnen te
wachten op ontdekking. Vermoedt de
Oost-Souburgse apotheker Piet Bal-
tus. Per jaar krijgt een apotheek dan
voor veertigduizend euro terug op de
toonbank", cijfert de voorzitter van
het departement Zeeland van de apo-
thekersorgansiatie KNMP voor de
vuist weg. „Daar zit een besparings
kans van grofweg 175 miljoen euro
per jaar in Nederland."
Zeker zestien vijftig litertonnen per
jaar vult zijn apotheek met pillen, tu
bes, sachets, potten, flesjes en ampul
len die onverrichterzake zijn terugge
bracht. „Hier ligt zeker voor een paar
duizend euro," schat hij, de inhoud
van een ton overziend. „De prijs staat
niet op de verpakking. Mensen heb
ben geen idee dat ze soms voor hon
derden euro's in hun nachtkastjes
hebben liggen." Cholesterolremmers,
maagzuurremmers, epilepsiemidde-
len, colitis ulcerosa-zalven, anti-de-
pressiva, onstekingsremmers, zakken
sondevoeding, meest in ongeschon
den verpakking en nog jaren houd
baar, maar bestemd voor het che
misch afval. Hergebruik zit er niet in.
„Niemand wil dat zijn recept met bij
eengeraapte middelen wordt afgele
verd," zegt Baltus.
Voorkomen kan wel, stelt hijHet me
dicijnoverschot is niet te wijten aan te
vrijelijk voorschrijven, vindt Baltus.
De bijdrage van mensen die eens per
jaar hun medicijnkastje met huis-,
tuin- en keukenmiddeltjes opruimen
is verwaarloosbaar. De bulk komt van
chronische patiënten die medicatie
voor drie maanden tegelijk meekrij
gen. Dan hoeven ze niet steeds naar de
apotheek en de verzekeraar bespaart
op afleverkosten per recept. „Patiën
ten verliezen het vertrouwen in de
therapie of hebben net voor een be
zoek aan de specialist nieuwe voor
raad gehaald als die zegt dat ze wat
anders gaan proberen," geeft hij als
voorbeeld. „Als geneesmiddelen niet
in hoeveelheden voor drie maanden
worden voorgeschreven, maar voor
twee maanden scheelt dat de helft en
is nog steeds consumentvriendelijk.
Als mensen therapie een maand vol
houden, blijft er niet voor twee maan
den over. Apotheken zien patiënten
vaker en kunnen dus meer doen om
therapietrouw te stimuleren."
Tien procent van alle verstrekte medi-
Piet Baltus toont de week verzameling teruggebrachte medicijnen in zijn Souburgse apotheek. foto Mechteld Jansen
catie wordt niet ingenomen, conclu
deerde de Universiteit van Utrecht na
onderzoek. Dat is voor driehonderd
miljoen euro. Zeg dat de helft daarvan
wordt teruggebracht bij de 750 Ne
derlandse apotheken. Wat daar ligt is
enorm veel geld." Veel meer dan zorg
verzekeraar CZ wil besparen door bo
nussen te offreren als Zeeuwse artsen
medicatie kiezen uit de lijst van het
electronisch voorschrijfsysteem, dat
CZ heeft opgezet. Op die lijst staan
goedkopere alternatieven met dezelf
de werkzame stoffen voor dure merk-
medicijnen. In Limburg haalde CZ zo
een besparing van 7500 euro per huis
arts per jaar. De Zeeuwse apothekers
stellen al optimaal gebruik te maken
van goedkope alternatieven. De
Zeeuwse artsen reageerden afwij
zend; huiverig voor het Amerikaanse
systeem, waarin verzekeraars
bepalen welke middelen er voorge
schreven mogen worden. „De medi
sche onafhankelijkheid loopt gevaar.
In Nederland kiezen we voor het beste
middel dat de wetenschap kanbieden,
niet het goedkoopste. Het is dan ook
de vraag hoe lang dit soort bezuini
gingen effect houden," zegt Baltus.
Medicijnen, ook goedkopere varian
ten, hebben een levenscyclus van een
paar jaar.
„Neem de maagzuurremmer Zantac.
Peperduur toen het op de markt
kwammaar een veel beter middel dan
we tot dan beschikbaar hadden. Toen
zes jaar geleden het patent verliep,
kwamen er goedkopere varianten als
Ranitidine. Dat is nu ook al over om
dat er nu weer het dure nieuwe middel
Lozec is, met een sneller werkend
aangrijpingsmechanisme. Als dat uit
patent komt zijn er weer goedkopere
varianten van, tot de volgende ver
nieuwing. In Nederland is het geen
discussie of die snellere werking het
geld waard is."
Kortingen
Daarom spelen kortingen zo'n be
langrijke rol in de discussie over me
dicijnbesparingen, legt Baltus uit. CZ
wil zelf medicijnen gaan inkopen bij
groothandels om zo rechtstreeks vat
te krijgen op de inkoopkortingen die
apothekers kunnen bedingen bij
groothandels. CZ stelt dat daarmee
nu „vijfhonderd miljoen euro in de
verkeerde zakken glijdt" die terug
moet naar de verzekerden. Dat is mis
leidend, vindt Baltus. Apothekers
worden na een periode afgerekend op
de kortingen die ze gekregen hebben.
Daarvan gaat een deel - de 'clawback'
- naar de verzekeraars. De rest is on
derdeel van de honorering van apo
thekers, legt hij uit. Als de kortingen
bij de verzekeraars belanden moeten
de apothekerstarieven herzien wor
den, tekent de voorzitter aan.
„Iedereen wil eigenlijk van de kortin
gen af, maar niemand wil ervoor om
de tafel gaan zitten. De farmaceuti
sche industrie is bang voor zijn
marktpositie. Dat wordt anders als de
overheid besluit een maximumprijs
voor medicijnen af te spreken. Ook
voor goedkopere alternatieven, zodat
die altijd dertig tot veertig procent
minder moeten kosten." Maar dat is
overheidsingrijpen in de vrije markt,
juist wat het kabinet niet wil, erkent
Baltus.
Baltus wil CZ best aan een idee helpen
van wat aanpak van de medicijnover
schotten kan opleveren. Tijdens de
Zeeuwse Studiedagen op 14 en 15 no
vember in Domburg, de jaarlijkse
conferentie van de 25 apotheken in
Zeeland en Goeree-Overflakkee die
het departement vormen, wil de voor
zitter een proef voorstellen. „Als we
we met tien apotheken bijhouden wat
er precies aan medicijnen terugkomt,
moet dat een aardig inzicht geven.
Mogelijk leidt dat tot het afleveren
van minder grote hoeveelheden.
door Sheila van Doorsselaer
HULST - De culturele commis
sie van de gemeente Hulst wil
dat de Willibrordusbasiliek veel
vaker multifunctioneel wordt
gebruikt dan nu het geval is. De
commissie stelt dat de exorbi
tante huurprijs veel potentiële
huurders afschrikt. De Com
missie Gebruik Basiliek, vindt
dat het met die huurprijs wel
meevalt, maar schermt met het
feit dat niet alle activiteiten
passen in de regels voor het ge
bruik van de basiliek.
Bij de gemeente Hulst komen
geregeld subsidieverzoeken
binnen voor activiteiten die ge
houden worden in de basiliek.
Deze verzoeken zijn torenhoog,
omdat meestal ook een forse bij -
drage in de huurkosten van de
Willibrordus wordt gevraagd.
Hulst is niet gerechtigd van het
kerkbestuur te eisen dat de ba
siliek multifunctioneel ge
bruikt wordt, maar hoopt dat
het bestuur tot inkeer komt. De
basiliek is enkele jaren geleden
immers voor zo'n vijf miljoen
euro gerestaureerd. De bevol
king heeft met de actie Red de
Basiliek eigenhandig een half
miljoen euro ingezameld. „En
het zou toch aardig en netj es zij n
als de bevolking wat terugziet
van dit geld", zegt CDA'er A.
Totté, lid van de culturele com
missie. „De basiliek staat er nu
piekfijn bij en is voor veel meer
geschikt dan enkel kerkdien
sten."
Totté noemt huurprijzen van
duizend en vijftienhonderd eu
ro, waarmee de Willibrordus
wellicht het duurste podium
van Zeeuws-Vlaanderen is.
„Wij hebben zo onze vraagte
kens bij deze tarieven en vragen
ons af of er sprake is van vastge
stelde prijzen." Theo Maes, van
de Commissie Gebruik Basiliek,
ontkent dat het kerkbestuur
lukraak huurpenningen vraagt.
„Die tarieven liggen vast. Ze
zijn afhankelijk van het soort
activiteit die men wil houden.
Zo maken wij verschil tussen
commerciële activiteiten met
een winstoogmerk, activiteit®
met entreegelden boven
twintig euro om een tekort
dekken, activiteiten met enti®.
gelden ónder de twintig euro a
zaken die de parochiale werk-
groep op touw wil zetten." ft
hoogste huurprijs is volgens
Maes negenhonderd euro, dt
laagste 450 euro. Dit is wel kalt
huur. Verlichting en verwar-
ming komen er nog bij.
HULST - Het voorzieningenni
veau van de Bredabus (lijn 1S|
komt niet meer terug op het ni
veau van voor september dii
jaar.
Gedeputeerde Staten zeggen
dat in antwoord op vragen over
de Bredabus van de Groen-
Links-Statenleden J. Smit en F.
van Kollum. Die willen datdf
tariefverhoging wordt terugge
draaid en geschrapte haltes in
Vlaanderen weer in de route
worden opgenomen.
„Gelet op de actuele financiële
kaders, moet u er vanuit gaan
dat het huidige voorzieningen
niveauvan lijn 19 het maximaal
haalbare is", reageren GS. Uit
besprekingen met het Vlaams
vervoersbedrijf De Lijn is vol
gens GS gebleken dat er vault
zijde geen subsidie te verwach
ten valt. Het college wil zei!
geen geld stoppen in de exploi
tatie van openbaar vervoer.
Teruggaan naar een dienstrege
ling op het niveau van voor sep
tember betekent volgens GS
'onherroepelijk het schrappea
van voorzieningen elders ie
Zeeland. Dit is niet onze inten
tie. Naar onze mening is metds
per 1 september doorgevoerd!
maatregelen een gezonde uit
gangspositie geschapen vooi
het voortbestaan van lijn 19.
Op de vraag wat er na maant
2003 gebeurt met de grensover-'
schrijdende lijnen 2 en 19 moe
ten GS het antwoord voorlopig
schuldig blijven.
woensdag 13 november 2002
door Ernst Jan Rozendaal
DISHOEK - Je kent me echt
niet, hè? luidt de titel van het
tweede boek van Cornélie van
de Reepe uit Dishoek. Vorig jaar
debuteerde zij met De middag
van de paarse nevel, toen het ge
schenk tijdens de Week van het
Zeeuwse Boek. Haar nieuwe
publicatie is een bundel met 'co
lumnachtige verhalen uit het
Zeeuwse'.
Van de Reepe (1936) is geboren
in Aalsmeer. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog verhuisde ze met
haar ouders naar het West-
Zeeuws-Vlaamse Zuidzande. In
De middag van de paarse nevel
heeft ze haar herinneringen op
getekend aan de laatste drie we
ken voordat Zuidzande werd
bevrijd, in oktober 1944. Vol
gens PZC-criticus Hans Warren
was daarin 'wat het meisje niet
heeft kunnen vergeten door de
schrijfster op een onvergetelijke
manier vastgelegd'.
Van de Reepe heeft de smaak
van het schrijven te pakken, ge
tuige de snelle opvolger. Je kent
me echt niet, he? bevat drieën
veertig verhalen. In het eerste
vertelt ze over een signeersessie
bij De Drukkerij in Middelburg,
vorig jaar tijdens de Week van
het Zeeuwse Boek. Het laatste
verhaal is opgetekend in sep
tember van dit jaar. Het gaat
over de eeuwige wederkeer van
de seizoenen. Onderwerpen als
de begrafenis van Hans Warren,
het bezoek van Nelson Mandela
aan Middelburg en de moord op
Pim Fortuyn geven aan dat Van
de Reepe het jaar rond heeft ge
schreven. In veel gevallen be
commentarieert ze wat haar
overkomt, of wat ze via de me
dia verneemt, in andere geval
len is een gebeurtenis of slechts
een datum - 1 februari - aanlei
ding voor het optekenen van
herinneringen.
Pim Fortuyn
Zoals de flaptekst vermeldt,
vindt Van de Reepe haar onder
werpen dicht bij huis, waardoor
ze zeer herkenbaar zijn voor de
lezer. De signeersessie is ge
noemd, een ander verhaal gaat
over uiteenlopende reacties op
haar eerste boek. Het verliezen
van een schoen op een perron,
het maken van jam, de verwij
deringvan een garagedeur, alles
is een mogelijke aanleiding voor
een verhaal. Het kader wordlj:
breder, wanneer Van de Reepe
aansluit bij de actualiteit. De
moord op Pim Fortuyn is ge- j
noemd, een ander voorbeeld is -
het huwelijk van Willem- j
Alexander en Maxima. Maar
ook als ze hierover schrijft,,
blijft ze dicht bij zichzelf. Ze
verwoordt haar emoties, of de
gedachten en herinneringen die
dergelijke gebeurtenissen bi) i
haar oproepen.
Uit een van haar verhalen blijkt
dat Volkskrant-columnist Mar-1
tin Bril voor Van de Reepe een
inspirator is. Dat was ook Hans
Warren, die ze persoonlijk ken
de. In het verhaal over zijn be
grafenis vertelt ze hoe hij het
manuscript van De middag van
de paarse neueZbeoordeelde.Hij
had het nauwelijks gelezen of
hij belde haar op. „Heel enthou
siast. Hij noemt mijn boek een
indrukwekkend en waardevol
egodocument. 'Hier moet je mee
doorgaan', zegt hij, 'hier ligt je
kracht.' Wat voel ik mij geluk
kig."
Je kent me echt niet, hè? bewijst
dat Warrens aansporing niet
aan dovemansoren was gericht,
Cornélie van de Reepe, Je kent ni
echt niet, hè?, Uitgegeven door Eli
productions in Boxtel, prijs 12,95.
De schrijfster signeert haar boek za
terdag van 10.30 lot 12.00uurinDi
Drukkerij in Middelburg.
ZIERIKZEE - In de Nieuwe
Kerk in Zierikzee verzorgen ze
ven jeugdige musici zaterdag231
november om 20.00 uur geza
menlijk een bijzonder concert
In verschillende combinaties
spelen zij geestelijk en licht-
klassiek repertoire, op orgel,
vleugel, panfluit en dwarsflui
ten.
Andrea Viergever 14) en Arian-
ne (11) en Aleida Stouten (13)
spelen dwarsfluit, begeleid door
Arjan Huizer (19) op piano en
Christiaan (17) en Marien (19)
Stouten op respectievelijk het
drie-klaviers Domusorgel en
het Kam en Van der Meulen-or-
gel.
Arjan, Christiaan en Marien
spelen daarnaast alledrie solo
op het orgel. Arjan Huizer bege
leidt Fryda Huizer (20) die pan
fluit speelt.
Oek de Jong komt voor literaire bijeenkomsten twee keer naar Zee
land. foto Klaas Koppe
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Schrijver Oek
de Jong komt voor literaire bij
eenkomsten binnenkort twee
keer naar Zeeland. Zaterdag 23
november wordt hij in De Druk
kerij in Middelburg geïnter
viewd door PZC-redacteur Jan
van Damme. Zondamiddag 1
december geeft hij een lezing in
Porgy Bess in Terneuzen. Tij
dens beide bijeenkomsten staat
De Jongs recente roman Hok-
werda's kind centraal.
De Jong (1952) heeft zijn jeugd
doorgebracht op het platteland
van Friesland en Zeeland. Hij
studeerde kunstgeschiedenis in
Amsterdam en debuteerde in
1977 met de verhalenbundel De
hemelvaart van Massimo. Die
werd bekroond met de Reina
Prinsen Geerligsprijs. De grote
doorbraak kwam twee j aar later
met de roman Opwaaiende zo
merjurken. Ook die werd be
kroond, namelijk met de F. Bor-
dewijkprijs. Daarna was het
lang wachten op de opvolger,
maar in 1985 bleek het publiek
De Jong niet vergeten. De ro
man Cirkel in het gras werd me
teen een bestseller.
Minder aandacht kregen de no-
vellenbundel De Inktvis (1995)
en de essaybundel Een man die
in de toekomst springt (1997),
hoewel hij voor de laatste wel de
Busken Huetprijs ontving. Het
leek alsof De Jong het schrijven
van een grote roman was ver
leerd. Onlangs loochenstrafte
hij die gedachte met de verschij
ning van Hokwerda's kind. In
deze roman draait het om lief
desverhoudingen. Met precisie
en mededogen beschrijft De
J ong de intimiteit van geliefden
hun verwachtingen en illusies,
him bedrog en zelfbedrog.
Deze maand verschijnt nóg een
boek van De Jong: De onbe
weeglijke. Het gaat om een
heruitgave met ingrijpend ge
wijzigde verhalen.
Aanvang interview Middelbuirg:
12.00 uur, aanvang lezing Terneu
zen: 15.00 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
OOSTKAPELLE - Het is zijn vierde bundel in
vier jaar tijd. Ton Langeler uit Oostkapelle, in het
dagelijks leven motoragent, heeft onlangs in ei
gen beheer de bundel Zinnenprik uitgebracht.
Daarin draait het om de alchemie van de taal.
Langeler brouwt niet alleen gedichten, maar ook
bier. Bij de bundel kan een flesje zelfgebrouwen
gifgroen bier worden aangeschaft en een bijpas
send drinkglas.
In 1994 is Langeler begonnen met het schrijven
van poëzie. Uit zijn eerste bundel Wie weet (1999)
bleek hij na een jarenlange crisis over zijn werk en
de godsdienst zichzelf te hebben gevonden. Dat
echt van een bevrijding sprake was, moge blijken
uit de bundels die volgden. De bundel Asmodee
(2000) gaf Langeler uit onder het pseudoniem O.
Naïre. Het waren erotische gedichten. De andere
naam duidde op de andere kant van Langelers
dichterschap. Een jaar geleden volgde Vroeg of
laat, een bundel waarin Langeler in poëzie en te
keningen zowel het verloop van een etmaal als het
verloop van een mensenleven in beeld bracht.
In Zinnenprik speelt Langeler met taal. Hij com
bineert bestaande woorden tot nieuwe, die
vervolgens de titels vormen van de gedichten. Bij
voorbeeld: 'Reageeraccoord', 'Anargisteren', 'Vij-
gebladwi jzer'De bundel is opnieuw door hemzelf
geïllustreerd en eigenhandig in elkaar gezet.
Vanaf deze week is de bundel verkrijgbaar bij De Druk
kerij in Middelburg of via langeler@zeelandnet.nl. Met
bier en glas: €25,-, alleen de bundel: €12,50.
Werk van Henk Meijer met de titel: de wonderlijke opneming van het stadje Veere.
foto Lex de Meester
'ouderwets' toegankelijk. Ze
schildert bijvoorbeeld meeu
wen aan zee, bloemstillevens en
portretten. Haar vakmanschap
imponeert.
Verborgen
Het werk van de drie schilders is
gecombineerd met dat van drie
beeldhouwers. Onder hen ook
een 'verborgen Zeeuws talent':
George van Duijsse uit Goes. Hij
heeft nooit eerder geëxposeerd
en dat is opmerkelijk, want zijn
werk zou in weinig galeries of
expositieruimten misstaan. Net
als Meijer heeft Van Duijsse een
bouwkundige achtergrond.
Misschien is het té voor de hand
liggend te denken dat zijn voor
keur voor vereenvoudiging daar
iets mee te maken heeft. Zijn
beelden zijn strak in hun vorm
geving, zonder onnodige poes
pas. Mooi is het tegengestelde
effect dat hij in hardsteen weet
te bereiken door gepolijste ge
deelten te onderbreken met op-
geruwde vlakken.
Hansje den Hollander is een ou
de bekende. De Duingalerie
heeft vrijwel altijd werk van
haar in huis. Ze is opgeleid door
de Middelburgse beeldhouwer
Peter de Jong. Sinds 1997 woont
ze in Den Haag. Haar vrouwen
figuren zijn verfijnd en graci
eus.
Haar Amsterdamse leerling
Cees Bruining is een debutant.
Zijn werk is krachtig en gede
gen. De wetenschap dat hij
blind is, maakt zijn beelden
zelfs zeer opmerkelijk. Wie de
buteert met de pronte anatomie
van zijn Icarus en Atlas mag ge
rust veelbeovend worden ge
noemd.
-v- ««mm*
-
'wi
door Ernst Jan Rozendaal
metrisch-abstracte schilders,
en pop art-kunstenaars. De va
riatie in zijn werk maakt het
moeilijk een duidelijke, eigen
stijl aan te wijzen, hoewel enige
constanten wel bestaan. In veel
werken is Meijer er kennelijk op
uit een strakke abstracte stijl te
combineren met de vloeiende,
fantasievolle verbeelding van
de surrealisten. In werken als
'Beweging' en 'Kust' komt zo'n
synthese tot stand. Als hij moest
kiezen, zou het surrealisme
waarschijnlijk Meijers voor
keur hebben. Hij schildert een
ode aan Salvador Dali en laat
het centrum van Veere met wor
tel en al loskomen van de aarde
en opstijgen in de lucht.
Ook Elma Arkenhout uit Oud-
Beijerland beweegt zich op het
grensvlak van abstracte en figu
ratieve kunst. Toch is het con
trast met Meijer groot. De mo
gelijk door zijn bouwkundige
achtergrond ingegeven strakke
vormgeving ontbreekt bij haar
ten enen male. Haar abstracte
vormen zijn ijl en vloeiend. In de
kleurige werken zijn af en toe
silhouetten van mensen te on
derscheiden, soms zijn ze geheel
abstract. Maar dan toch op een
manier dat een beschouwer zich
kan voorstellen dat hij naar een
woeste zee staat te kijken. An
ders dan de precieze Meijer is
Arkenhout guller met haar verf.
Ze heeft die in snelle en vette
streken opgebracht.
In de ruimte die doorgaans gere
serveerd is voor negentiende-
eeuwse kunst hangen nu schil
derijen van Miems van Citters
uit Burgh-Haamstede. De meu
bilering van de kamer is aange
past aan het eigentijdse werk,
maar dat had niet echt gehoe
ven. Want zoals Meijer terug
kijkt op de kunst van de twintig
ste eeuw, betrekt Van Citters die
van de negentiende erbij. Een
vleugje impressionisme, duide
lijke invloed van de Haagse
school. Dat maakt haar werk
DOMBURG - De Duingalerie in
Domburg is een van de grotere
galeries in Zeeland. Dat bete
kent dat bij elke expositie weer
veel nieuw werk te zien is. Dit
keer ligt de nadruk op schilders
en beeldhouwers uit Zeeland of
met een Zeeuws verleden. In to
taal zijn meer dan zestig schil
derijen en twintig beelden te be
wonderen.
De grootste bijdrage levert
Henk Meijer uit Vlissingen. De
galerie kondigt hem aan als een
'verborgen Zeeuws talent'.
Meijer volgde een bouwkundige
opleiding en werkte geruime
tijd in Suriname. Het schilderen
was lange tijd een hobby. Pas na
zijn pensionering is hij tot volle
bloei gekomen. In de Duingale
rie laat hij zien dat hij goed op de
hoogte is van de kunstgeschie
denis van de laatste eeuw. Hij
knipoogt naar surrealisten, geo-
m
m
