Vissen is ook ondernemen
Ijsvogel centraal in Galerij
PZC
Zijdemuseum presenteert
koningin van verfstoffen
Toeristen willen
spannend verblijf
1
Scholieren
bezoeken
Cyprus
Lezing over
persoonlijke
gegevens
kunst cultuur
Concert Haagse
Maris Kwartet
Zeeuws
Mannenkoor
treedt op
in Kapelle
donderdag 7 november 2002
door Henk Postma
MIDDELBURG - Vijf Zeeuwse
scholieren, afkomstig van even
veel scholen, brengen halfweg
deze maand een kennisma
kingsbezoek aan Grieks Cy
prus.
Doel van het vijfdaags bezoek
is de communicatie op gang
te brengen tussen scholieren
in Zeeland en scholieren op
het eiland in de Middellandse
Zee. Het initiatief komt van
het Model European Parlia-
mant, een jeugdorganisatie die
de Europese eenwording pro
beert te bevorderen. Zeeland is
voor dat doel aan Cyprus ge
koppeld.
Het is de bedoeling dat scholie-
j ren uit de provincie Zeeland en
van Cyprus via e-mail met el
kaar gaan communiceren. In ju
ni van dit jaar vond daarvoor in
de Zeeuwse Statenzaal een
startbijeenkomst plaats. Sinds
dien is er van de voornemens
nog niet veel terecht gekomen.
Om de communicatie op gang te
brengen, gaan de vijf Zeeuwse
scholieren nu een kijkje nemen
in acht Cypriotische scholen. Ze
bezoeken ook het Cypriotische
parlement. De reis vindt plaats
van 12 tot 19 november. Cyprio-
tische gastgezinnen zorgen voor
^verblijfsmogelijkheden.
Deelnemers
Zeeuwse coördinator Bert van
Klaveren van het Model Euro
pean Parliament gaat mee
om de scholieren te begeleiden.
Deelnemers zijn Feli Stern
van het Sint Willibrord College
in Goes, Chris Kloosterboer
van de scholengemeenschap
Scheldemond in Vlissingen,
Martijn Goossen van het Zel-
denrust-Steelantcollege in Ter-
neuzen, Anna Kreuger van Ne-
halennia in Middelburg, en
Mirjam Adriaanse van de Chris
telijke Scholengemeenschap
Walcheren.
De scholieren werden geselec
teerd uit de Zeeuwse deelne
mers aan activiteiten van het
Model European Parliament
provinciale, nationale en inter
nationale conferenties waarop
scholieren Europees parlemen
tariër spelen.
Heeft de visserij toekomstJa, zeiden vissers vorig jaar op een bijeenkomst in
Utrecht. Maar welke dan? Visserijorganisaties houden deze maand een tournee
langs havens om daarover teprateji met vissers. In een vierdelige serie komen en
kele direct betrokkenen aan het woord. Vandaag: Adri Bout uit Colijnsplaat, eige
naar van viskwekerij Seafarm en gewezen kottervisser.
door Harmen van der Werf
Vissen op zee deed hij zelf al enkele
jaren niet meer. Adri Bout had nog
een kotter, een Eurokotter voor de
kustvisserij, maar dat schip heeft hij
begin dit jaar van de hand gedaan. Het
is winstgevender zijn licentie voor het
schip en zijn visquota te verhuren dan
een eigen bemanning op vissen uit te
sturen. „Dat is een kwestie van reke-
Bout is de visserij wel trouw gebleven,
maar hij heeft zijn bakens verzet. Aan
de voet van de Oosterscheldekering,
aan de Noord-Bevelandse kant, bezit
hij een viskwekerij voor tarbot en
zeebaars. En hij heeft een schip waar
mee op messchelpen wordt gevist. „Dat
is een kleine markt. Er is nog één andere
visser die ons heeft gevolgd. Omdat
die visserij zo kleinschalig is, is het mo
gelijk duurzaam te vissen. Wij weten
waar banken met messchelpen zijn. Die
banken dunnen wij zo uit, dat er altijd
wat over blijft. Zo hou je je bedrijf
gaande."
Ondanks dat hij de actieve kottervisse-
rij vaarwel heeft gezegd, blijft hij de
sector nauwlettend volgen. Hij weet
wat er te koop is. „Sinds de jaren tach
tig, toen er een crisis in de visserij heers
te over het naleven van de visquota, is er
veel veranderd in de bedrijfstak", vindt
hij. „Vissers werken samen in groepen.
Ze hebben begin dit jaar voor het eerst
minder gevist om kuitzieke schol te
sparen, om de jonge vis een kans te ge
ven, maar wat heeft het tot nu toe opge
leverd? Er is in elk geval niet meer vis
gekomen."
Rendement
De Nederlandse vloot is fors ingekrom
pen de laatste tien, twaalf jaar. Daar
aan kan het niet liggen. „Maar", merkt
Bout op, „de visserijdruk op de Noord
zee is niet echt afgenomen. Die is eco
nomisch verplaatst. Nederlandse sche
pen die zijn afgedankt, zijn elders weer
boven water gekomen, in België, in En
geland. Maar dat is wel voorbij. Kijk
maar naar de gesaneerde Arnemuiden
18. Die is vorige week naar Australië
gegaan, voor de tonijnvisserij. Voor die
Arnemuiden 18 is een ander schip te
ruggekomen, met een motorvermogen
van 2000 in plaats van bijna 4000 pk,
maar met meer rendement. Zo moet
het." De omvang van de vloot zegt hem
niet zoveel. „Het gaat erom dat er een
goede boterham mee kan worden ver
diend en dat er binnen de quota wordt
gevist. Het laatste is geregeld, terwijl de
verdiensten onder druk staan. En dat is
jammer."
Vissers zijn ondernemers geworden,
vindt Bout. „Vroeger was het zo: Wie
het meeste durfde, verdiende het meest.
Een visser moet nu bijna boekhouder
zijn. Hij moet desnoods schol en tong
misvissen, als dat beter is voor de ver
deling van zijn quota over het jaar en
voor de verdiensten. En kracht, motor
vermogen, is niet meer alles. Grote,
krachtige schepen zijn dure schepen
geworden, nu de quota erg laag zijn en
de gasolieprijs hoog is. Gasolie is een
enorme kostenpost."
Bout ziet veel in het idee van Martin
Scholten, directeur van het Neder
lands Instituut voor Visserij onderzoek
(RIVO), om meer vraaggericht te gaan
vissen. Niet wat de vissers uit zee kun
nen halen, moet de markt bepalen. De
markt moet bepalen wat de vissers van
zee meenemen. Met weinig vis kan zo
toch goed worden verdiend. „Maar ja",
vraagt Bout zich af, „hoe krijg je dat
voor elkaar? Vissers zijn net een grote
kar met kikkers. Hoe stuur je die aan?"
Vraaggestuurd werken vraagt een men
taliteitsverandering en dat is niet ge
makkelijk. Schepen zullen vaker aan
de kant moeten blijven, zoals in de mos
sel- en kokkel visserij gebruikelijk is.
Vissers kunnen dan kortere visweken
maken. Het druist tegen de vissersna-
tuur in. „Maar het kan wel", meent
Bout. „Ooit mochten we in één jaar niet
meer dan 150 zeedagen maken. Er is
nooit zoveel verdiend als in dat jaar. En
het is ook goed voor de verwerkende in
dustrie als er sprake is van een geleide
lijke aanvoer."
Eén ding heeft het verleden in elk geval
geleerd, aldus Bout. „De visserij moet
het niet zoeken in schaalvergroting,
maar in kostenverlaging en rendement
verhoging." En de visserij heeft één ge
luk. „De landbouw kan zich een slag in
de rondte vernieuwen, maar die sector
produceert voor een overschot-markt.
Met vis zit dat anders. Daaraan bestaat
wereldwijd een tekort. Die positie
maakt het mogelijk een andere weg in te
slaan, hoe moeilijk de situatie in de Ne
derlandse visserij nu ook is."
Adri Bout, eigenaar van viskwekerij Seafarm en gewezen kottervisser.
foto Willem Mieras
door Jacques Cats
MIDDELBURG - Zeeland is als
kampeerprovincie een eind op
haar retour. De toerist lijkt meer
te kiezen voor kant-en-klare
verblijfsaccommodaties.
Het provinciaal bestuur kan het
daarmee nog moeilijk krijgen:
Zeeland wil zich graag blijven
profileren als een provincie
waar het goed vakantie houden
is. Maar omzetten van kampeer
plaatsen in traditionele vakan
tiebungalows is vanwege de
aanzienlijke vergroting van het
ruimtebeslag geen optie. Bo
vendien bestaat er voor beide
vormen van verblijfsrecreatie
een markt.
Vernieuwing van de verblijfsre
creatie kan worden gezocht in
twee richtingen, staat te lezen in
een zojuist verschenen discus
sienota. Er valt zowel te denken
aan het ontwikkelen van nieu
we concepten als aan het
aanpassen van de huidige ver
blijfsrecreatie aan de nieuwe
wensen. Om goed te kunnen in
spelen op de wensen van de
klant zonder daarbij de ruimte
lijke consequenties te veron
achtzamen zal een aantal proef
projecten worden opgezet.
Volgens de nota neemt de claim
op ruimte vanuit de recreatie
sector extra snel toe. Dat heeft
mede te maken met de strengere
regelgeving op het terrein van
de veiligheid. Veiligheidsszones
rondom opslagplaatsen voor
gas worden steeds ruimer. Om
brandoverslag te voorkomen
worden er ook andere eisen ge
steld aan de afstand tussen
kampeermiddelen en bunga
lows. Daarbij worden afstanden
genoemd van drie en vijf meter
wat zou betekenen dat rond
tachtig procent van de cam
pings in Zeeland geherstructu
reerd moet worden.
Diversiteit
Er blijkt geen eenduidig
antwoord te kunnen worden ge
geven op de vraag welke logies-
vorm het meest aan de toekom
stige vraag beantwoordt. De
huidige vrijetijdsvierder is geen
modeltoerist waarop het aan
bod aangepast kan worden. Wel
zijn er indicaties. Er is een grote
behoefte aan diversiteit in aan
bod en het gebodene moet vooi
al een authentieke uitstralia
hebben. Verder staan element?
als comfort, spanning, avontut
en fun hoog genoteerd.
Het ruimtelijk beleid van J
provincie vraagtom een uiterst
terughoudendheid met het cr«
ren van meer voorzieningen e
gebouwen. Een al te grote terug
houdendheid kan echter we?
negatieve effecten hebben
het landschap waarbij uitwas
sen en permanente bewoningor
de loer liggen. De oplossing lig;
zo wordt gesteld, in een comb;,
natie van de belangen van reen.
atie en natuur en het landschaf
De werkgelegenheid in de sec.
tor recreatie en toerisme heet
zich de afgelopen jaren steed
meer ontwikkeld van seizoei
werk naar jaarrond banen. Dei;
ontwikkeling wordt met nan,
gevoed vanuit de bungalows»
tor omdat de bezettingsgras;
daar hoger is dan in de kan
peersector. In de totale secte
nam het aantal banen sinds
1995 toe met ruim een kwart.D;
discussienota signaleert dat te
schuiven met de verhouding
tussen kampeereenheden ei
bungalows gevolgen kan heb
ben voor de bestedingen in Zee
land. Van gasten die gebral
maken van vaste kampeermic
delen als stacaravans is bekend
dat ze tijdens hun verblijf rela
tief minder besteden dan detoe-
ristische kampeerders.
VLISSINGEN - Wat mogen or
ganisaties nu wel en niet doei
met uw persoonlijke gegevens'
Sinds 1 september is de nieuw
wet die regelt hoe met persoon
lijke gegevens moet worden om
gegaan, van kracht.
Over deze wet wordt vanavond:
een lezing gegeven in 't Spuiir
Vlissingen. In de lezing word!
ingegaan op de vragen of deze
gegevens verkocht mogen wor
den en wat je kan doen als je dal
niet wilt. De lezing wordt ge
houden in samenwerking mei
de Zeeuwse Volksuniversiteiten
begint om 19.30 uur.
if l
H la&rB
Werk van Dirkje van der Hors-Beetsma op de tentoonstelling Indigo.
foto Ruben Oreel
door Jan Dirk van Scheyen
MELISKERKE - Indigo is een
natuurlijke verfstof die sinds
mensenheugenis wordt ge
bruikt. In de kledingresten van
Egyptische mummies werd al
indigo ontdekt en tegenwoordig
wordt de stof nog altijd toege
past, onder meer om spijker
broeken hun blauwe kleur te ge
ven.
Indigo is ook de titel van een
tentoonstelling die tot 8 decem-
ber wordt gehouden in het Zij
demuseum in Meliskerke. Dit
museum, gevestigd in het ge
meentehuis van de voormalige
gemeente Mariekerke, presen
teert werk van een aantal Ne
derlandse en buitenlandse tex
tielkunstenaars die met indigo
aan de slag gingen.
De tentoonstelling is gevarieerd
en kleurrijk, al overheerst na
tuurlijk de kleur blauw, in vele
schakeringen, van zeer licht tot
zeer donker.
De bezoeker van de expositie
maakt kennis met de verschil
lende technieken waarmee indi-
.go in zijde kan worden ver
werkt: één van die technieken is
de zogenaamde tie and dye-me-
4 thode, waarbij de zijde wordt
samengebonden en vervolgens
in een verfbad wordt onderge
dompeld. Daardoor kleuren.
delen van het weefsel blauw ter
wijl andere delen onbedekt blij
ven, waardoor een grillig
blauwwit patroon ontstaat.
Er hangen op Indigo mooie ma
chinaal gestikte zijden quilts,
geborduurde quilts, collages,
zeefdrukken op zijde, gebatikte
doeken, kledingstukken (sjaals
en een poncho) en enkele kleine,
gekrinkelde zijden creaties die
als schilderijen zijn ingelijst
(zoals het met flair gedecoreer
de Labyrint van Janneke Gel
ling).
Indigo - door kenners wel de
koningin van de verfstoffen ge
noemd - wordt dikwijls geasso
cieerd met gevoelens en stem
mingen. Er zou geen kleur zijn
die zo goed past bij de blues als
HOOGELANDE - Het Haagse
Maris Kwartet treedt zondag
17 november op in de Kapel
van Sint Maarten in Hoogelan-
de.
Het kwartet, bestaande uit Da
na Mihailescu, Brigitte Rebel,
Hedwig Smulders en Frank de
Gee, speelt strijkkwartetten
van Beethoven, Samuel Barber
en Robert Schumann.
Het concert begint om 14.30 uur.
indigo. Niet voor niets noemde
Duke Ellington een van zijn be
kendste composities Mood Indi
go.
Het is dan ook niet verwonder
lijk dat enkele werken op de ten
toonstelling - van Dirkje van
der Hors-Beetsma en Jette
Clover - titels dragen die naar de
blues verwijzen.
Indigo sluit mooi aan bij de vas
te collectie van het Zijdemuse
um, waarin vele aspecten van
zijde worden belicht: de razend
snelle groei en het inspinnen
van zijderupsen in hun cocons
(door het publiek te volgen in
speciale kweekruimtes), de se
dert eeuwen met wisselend suc
ces beoefende zijdeteelt op Wal
cheren en de geschiedenis van
de maritieme Zijderoute, in een
grijs verleden bevaren door de
Verenigde Oost-Indische Com
pagnie, die Europa liet kennis
maken met de mooiste zijden
stoffen uit Azië.
Aan de tentoonstelling in Melis
kerke doen twee Zeeuwse tex
tielkunstenaars mee: Els van
Baarle uit Dreischor en Marjan
de Smit uit Goes.
De tentoonstelling in het Zijdemu
seum (Dorpsstraat 3, Meliskerke)
loopt tot en met 7 december. Open:
maandag 13.00-17.00 uur en dins
dag tot en met zaterdag 10.00-17.00
door Ernst Jan Rozendaal
KAPELLE - Het Zeeuws
Mannenkoor geeft vrijdag
met musici van het Rot
terdams Conservatorium
een benefietconcert voor
de restauratie van de Her
vormde Kerk in Kapelle.
Op het programma staan
onder meer werken van
Mendelssohn, Schubert
en Bach.
De "Stichting Hei-vormde
Kerk Kapelle is al gerui
me tijd bezig geld te ver
garen voor de restauratie
van de kerk. De restau
ratie van de toren is in vol
le gang, het kerkgebouw
zelf is bijna klaar en het
vroegere sjabloonschil-
derwerk is weer aange
bracht.
Met de muziekavond kan
het budget voor verdere
werkzaamheden worden
vergroot.
Het vocale gedeelte van de
muziekavond wordt ver
zorgd door het Zeeuws
Mannenkoor onder lei
dingvan Gunita Jasinska.
Docent Jan Gruithuyzen
van het Rotterdams
Conservatorium speelt
piano. Hij neemt de stu
denten Andrea Slabbe-
koorn en Leo Adamov
mee om klarinet en viool
te spelen. Er wordt in ver
schillende combinaties
opgetreden.
Op het programma staan:
Solo de concours van
A. Messager, Das Morgen-
rot van R. Pracht, A long
day closes van A. Sulli
van, Herbstlied van
F. Mendelssohn-Barthol-
dy, Der Lindenbaum van
F. Schubert, Abendruhe
van M. Hauptmann, Wan
ders Nachtlied van
C.A. Mangold, deel twee
van de solo vioolsonate
van J.S. Bach, een trio van
Kachaturian, Bills van
B. Joosen, Gwahoddiah
van I. Gwyllt, Kalinka in
een arrangement van
H. Beekman en Cantique
de Jean Racine van G.
Fauré.
Het concert vindt plaats
in de kerk in Kapelle.
Aanvang: 20.00 uur.
Hans Waanders gaf met zijn zeefdrukken een geslileerd beeld van de ijsvogels in hun vlucht en op jacht naar hun visprooi.
foto Marijke Folkertsms;
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Het is een kies
keurige viseter die graag ver
toeft langs beken en stilstaande
watertjes. Hij is bij velen be
kend door zijn opvallende kleu
ren: kobaltblauwe vleugels en
een oranje borst. De ijsvogel of
tewel de alcedo atthis. Dat het
dier ook centraal thema voor
kunstuitingen kan zijn, blijkt in
galerie Galerij bij scholengroep
Pontes, locatie Pieter Zeeman in
Zierikzee.
Daar is tot eind februari een ex
positie ingericht met stempels,
zeefdrukken en kunstboeken
van wijlen beeldend kunstenaar
Hans Waanders, waarin de ijs
vogel de hoofdrol vertolkt.
Coördinator Johan Everaers
had eerder al plannen werk
van Waanders naar galerie Ga
lerij te halen. Een langdurige
ziekte en tenslotte het overlij
den van de kunstenaar vorig
jaar doorkruisten dat voorne
men.
Inmiddels is er een stichting
Hans Waanders gevormd met
als doel de publieke belangstel
ling voor het werk van Waan
ders te stimuleren. Everaers
kreeg van deze zijde veel mede
werking voor de tentoonstelling
in galerie Galerij. Hij speelt
hiermee tevens in op 'Het jaar
van de ijsvogel' dat de Stichting
Ornithologisch Veldonderzoek
Nederland (Sovon) heeft uitge
roepen. Deze organisatie volgt
de ijsvogel als schaarse broed-
vogel nauwlettend. Na enkele
zachte winters blijkt er een re
cordaantal van ruim vierhon
derd broedende paren in Neder
land te vertoeven.
Bij Waanders ging het niet om
die ornithologische gegevens,
hij werd vooral getroffen door
de schoonheid van het vogeltje.
Bovendien was de kunstenaar
altijd al gefascineerd door het
'"begrip vliegen. Zijn kunstzinni
ge variaties op de eerste beman
de ruimtevlucht met Youri Ga
garin getuigden daar al eerder
van.
Waanders maakte talrijke beel
dende kunstuitingen met de ijs
vogel als uitgangspunt. In de
vitrines bij galerie Galerij zijn
opmerkelijke kunstboeken te
zien met stempelafdrukken van
het dier in volle vlucht, maar
ook van de vele verschijnings
vormen van de snavel van het
beestje. Verrassend mooi is ook
een booklet in harmonicavorm
bij een cd waarop de geluiden
van het ijsvogeltje worden
weergegeven. Onder de titel
Perches vatte hij een serie foto's
samen van waterrijke stekjes
waar de alcedo atthis zich goed
zou thuisvoelen. Aan de wanden
in het schoolgebouw prijken
fraaie zeefdrukken die Waan
ders in beperkte oplage maakte.
Hij gaf er verrassende interpre
taties mee weer. Zo schetste hij
met de vele benamingen voor de
ijsvogel in woordbeeld de con
touren van de werelddelen. Ook
wist hij op gestileerde wijze de
vlucht van het dier en zijn jacht
op vissen in beeld te brengen.
Een komische brutaliteit
spreekt uit de verwerking van
ijsvogeltjes in vele logo's van
luchtvaartmaatschappijen. Da!
geldt ook voor het overstempe-
len van prentjes in boekjes
waarin andere vogels worden
beschreven.
Everaers heeft de kunstobjecten
van Waanders aangevuld met
wetenschappelijke informatie
over het wel en wee van de ijsvo
gel in Nederland. De Vogel
werkgroep zal daar nog een
overzicht van de ijsvogel tellin
gen op Schouwen-Duiveland
aan toevoegen.
De tentoonstelling in galerie Galerij
is voor het publiek toegankelijk opj
schooldagen tussen 9.00 en 16.OUI
/uur en na telefonische afspraak I
0111-402017.
