Twee Schouwse jongens herleven
PZC
Giro 860
WEES!
Grevelingenmeer
steeds populairder
onder windsurfers
V
LATEN JE NIET LOS.
w
X
14
Eerbetonen aan dichter Jacob Cats en Nobelprijswinnaar Pieter Zeeman
Snuffelmarkt
Doel Festival
Hersenstichting ederland
Geef gehoor aan
de roep van de grutto
0
www.pzc.nl/recepten
MOEDER (WORDEN)?
STARTPROBLEMEN?
Giro 860
Hersenstichting Nederland
zaterdag 2 november 2002
door Huib Uil
BROUWERSHAVEN/ZONNE-
MAIRE - Binnenkort staan de
twee meest bekende Schouwen-
Duivelanders aller tijden cen
traal. De eerste is de dichter Ja
cob Cats, die 425 jaar geleden
werd geboren in Brouwersha
ven. Hij wordt op 8 november
herdacht tijdens een bijeen
komst in het Tonnenmagazijn in
Brouwershaven. De tweede is
Pieter Zeeman, die honderd jaar
geleden de Nobelprijs werd toe
gekend. Aan hem wordt aan
dacht besteed tijdens een bij
eenkomst op 9 november in het
dorpshuis van Zonnemaire, de
geboorteplaats van Zeeman.
Jacob Cats is vooral als dichter
bekend geworden. Toen hij te
gen de tachtig jaar oud was,
schreef hij een gedicht, dat werd
afgedrukt in zijn verzamelde
werken. Hij schonk het later aan
het bestuur van de stad Brou
wershaven.
Jacob werd op 10 november
1577 geboren als zoon van de
bierhandelaar en burgemeester
Adriaen Cornelisz. Cats. Hij
was nog maar anderhalf jaar
oud, toen zijn moeder overleed.
Toen zijn vader hertrouwde
werd Jacob met zijn broertje en
twee zusjes opgenomen in het
gezin van een kinderloze oom en
tante.Op zijn elfde vertrok Ja
cob naar Zierikzee waar hij
leerling werd van de Latijnse
school, de voorganger van de
huidige Pontesscholengemeen-
schap locatie Pieter Zeeman.
Cats woonde in bij de rector
Dirck Kemp. Daar schreef Ja
cob zijn eerste verzen. Cats ging
rechten studeren in Leiden en
maakte, een reis naar Frankrijk
waar hij in Orléans promoveer
de. Na terugkeer vestigde hij
zich in Middelburg om er een
praktijk als advocaat te starten.
In 1605 trouwde hij met een rijk
meisje uit Amsterdam: Elisa
beth Valckenburgh. Toen het
minder vlotte met de advoca
tuur, wijdde Jacob zich met zijn
broer Cornelis aan het herbedij-
ken van geïnundeerde polders
in het westelij k deel van het hui
dige Zeeuws-Vlaanderen. On
danks alle problemen heeft hij
veel geld overgehouden aan de
ze activiteiten. Sindsdien luid
de Cats' advies: Steek uw duiten
in de kluiten.
Dichtkunst
Behalve een huis in Middelburg
en een boerderij nabij Groede
bezat Cats het buiten Munni-
kenhof. Daar herleefde tijdens
de zomers zijn liefde voor de
dichtkunst. Hij was benoemd
tot pensionaris van Middelburg
en in 1623 volgde zijn aanstel
ling in dezelfde functie in Dor
drecht. Ook daar vond hij naast
zijn ambtelijke bezigheden tijd
om te dichten. Langzaam maar
zeker begon Cats ster te rijzen.
In 1627 werd hij als buitenge
woon gezant naar Engeland ge
zonden om enkele netelige
kwesties op te lossen. In 1629
verving hij tijdelijk de raadpen
sionaris van Holland, maar een
benoeming zat er nog niet in.
Pieter Zeeman (1865-1943)
Collectie Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
Zeven jaar later lukte dat wel,
vooral dankzij steun van stad
houder Frederik Hendrik. In
1618 verscheen zijn eerste eigen
dichtbundel: Sinne- en minne
beelden. Het werd de eerste uit
een lange reeks waarmee Cats
bijzonder populair werd. Cats
bracht zijn laatste j aren door op
zijn landgoed Sorghvliet in Den
Haag, het tegenwoordige Cats-
huis. Daar overleed hij in 1660.
In 18 2 9 is in Brouwershaven een
standbeeld ter ere van deze gro
te zoon opgericht. Het is in ou
derdom het derde standbeeld
van ons land, na dat van Eras
mus in Rotterdam en van Lau
rens Janszoon Coster in Haar
lem. Het duurde niet lang of het
werk van Cats kreeg het zwaar
te verduren. Vooral Busken
Huet liet niets heel van Cats: 'Al
hetgeen er onhebbelijks wezen
mag in onzen landaard is weleer
vleesch geworden in den per
soon van Jakob Cats'. Toch is
daar verandering in gekomen.
De poëzie van Cats heeft een
herwaardering gevonden en op
nieuw is zijn werk onderwerp
van studie.
Zeeman
De tweede beroemde zoon van
Schouwse bodem is Pieter Zee
man. Op zijn naam staat een
standaardwerk over de spreek
woorden, die aan de bijbel zijn
ontleend. In Zonnemaire ging
Pieter naar de dorpsschool van
meester Kaïreman. Hij kon er
goed meekomen en hield van
een grapje. Toen zijn buurman
omhoog zat met een moeilijke
som met tiendelige breuken, gaf
Piet in zijn beste Zeeuws het ad
vies: 'Ach jo, zet der toch een
kwak mit nullen achter!'.
In 1877 ging Pieter naar de Ho
gere Burgerschool in Zierikzee.
Aanvankelijk was hij geen uit
blinker. Maar vanaf de vierde
klas ging het uitstekend. Wis-,
natuur- en sterrenkunde waren
zijn favoriete vakken. In die ja
ren deed hij veel aan sterren
kunde en nam in 1882 een sterk
noorderlicht waar. Hij meldde
zijn bevindingen hetgeen leidde
tot een vermelding in het Engel
se weekblad Nature. De docent
Schuringa zag wel wat in de pi-
Jacob Cats (1577-1660)
entere Piet. De latere professor
schreef over zijn oud-leraar:
'Toen ik eindexamen had ge
daan, schreef hij een brief aan
mijn ouders. Ik heb die nooit
mogen lezen, maar ik herinner
mij dat ik die tijd mijn vader te
gen mijn moeder hoorde zeggen:
'Het schijnt wel dat Schuringa
vindt, dat hij nog wel eens pro
fessor zou kunnen worden'. Om
wis- en natuurkunde aan de
universiteit te kunnen studeren,
moest Pieter eerst Latijn en
Grieks leren. In 1885 ging hij in
Leiden studeren en promoveer
de er acht j aar later. Hij werd as
sistent bij de hoogleraren Ka-
merlingh Onnes en Lorentz en
was vervolgens lector. In 1900
werd Zeeman buitengewoon
hoogleraar en in 1908 gewoon
hoogleraar in Amsterdam.
In 1896 deed Zeeman de ont
dekking die hem wereldbe
roemd zou maken, namelijk de
magnetische splitsing van
spectraallijnen. Deze ontdek
king werd het Zeeman-effect
genoemd en is van groot belang
geweest voor de atoomweten
schap, die onder andere de
ruimtevaart mogelijk maakte.
In 1902 kreeg Zeeman de Nobel
prijs toegekend, samen met Lo
rentz. Zeemans grote wens, een
nieuw laboratorium, werd in
1923 vervuld. Aanvankelijk
heette dit Physica, maar werd
later als huldeblijk omgedoopt
in het Zeeman-laboratorium.
Een borstbeeld van Pieter
Zeeman werd door de gemeente
Amsterdam geschonken aan
Zonnemaire en staat nu dichtbij
zijn geboortehuis.
door Piet Kleemans
ZONNEMAIRE - Het Grevelin-
gengebied mag zich verheugen
in een nog steeds groeiende po
pulariteit. Het jaarlijks aantal
bezoekers is gestegen van dik
een miljoen in 1998 naar ruim
1,3 miljoen in 2001. Dat blijkt
uit het jaarverslag over 2001
van gebiedsbeheerder Natuur-
en Recreatieschap De Greve-
lingen. Het schap heeft de in
druk dat de groei zich ook dit
jaar heeft voortgezet. Vooral
het aantal surfers neemt
toe.
Het strand Grevelingendam en
het surfgebied Kabbelaarsbank
zijn met meer dan 91.000 en
ruim 117.000 bezoekers de
grootste trekpleisters. Gebied
De Punt raakt ook steeds meer
in trek en dat geldt zowel voor
het badstrand aan De Punt Oost
als het surfgebied bij De Punt
West. Dat heeft volgens direc
teur J. Lodders van het Greve-
lingenschap veel te maken met
het feit dat er nog gratis gepar
keerd kan worden, terwijl voor
het parkeren vlakbij Kabbe
laarsbank en strand Grevelin
gendam parkeergeld verschul
digd is.
Het aantal toeristen en recrean
ten dat de Grevelingen per boot
bezoekt is de laatste jaren rede
lijk stabiel. Na een dip in het
aantal passages van de Greve-
lingensluis in 1998 - toen de
teller net onder de 45.000 bleef
steken - schommelt het bezoe
kersaantal nu rond de 50.000
per jaar. Verreweg de drukste
maanden zijn juli en augustus
met respectievelijk 1492 en
1423 passages.
De parkeer- en liggelden lieten
over 2001 een stijging met 19
procent zien ten opzichte van
2000. De 'winst' is volgens het
jaarverslag voor een belangrijk
deel op het conto van mooi weer
te schrijven. Opvallend is het
hoge aantal bezoekers van
Strand Grevelingendam in juli
2001. Bijna 12.000 zonaanbid-
ders waren er toen te vinden te
gen ruim 7800 bezoekers in au
gustus.
De grote belangstelling voor het
Greveiingengebied van toerist,
en recreant heeft ook zijn keer- -
zijde. In 2001 werden door gulle
gevers donaties gedaan aan het
Grevelingenschap in de vorm
van afgewerkte olie, een ijskast,
een stapel autobanden en zelfs
een complete caravan.
Opmerkelij k is verder het steeds
verder dalen van het aantal fu
ten in het gebied. Ooit was de
Grevelingen het grootste futen-1
gebied van Noord-West Europa,
maar dat is geweest. Een paar
jaar geleden overwinterden er
tussen de 10.000 en 13.000 futen
in het Greveiingengebied. In het
najaar van 2001 werd er slechts
1850 geteld.
Lepelaar
Ronduit spectaculair is volgens
het jaarverslag daarentegen de
toename van populatie van de
geoorde fuut. In ruim tien jaar
tijd vervijfvoudigde het aantal
geoorde futen in het Grevelin-1
gengebied. Ook zijn er steeds
meer kleine zilverreigers en
doodaarsen te vinden. De lepe- j
laar voelt er zich ook goed thuis,
maar het aantal aalscholvers is
afgenomen.
THOLEN - In sport- en gemeen-
schapscentrum Meulvliet in
Tholen wordt vandaag een
snuffelmarkt gehouden.
Er staan tientallen kraampjes
met zowel gebruikte als nieuwe1
waren. De markt duurt van
10.00 tot 16.00 uur.
GOES - Op het Sint Willibrord-
college in Goes vindt vandaag
het vijfde Goese Doel Festival
plaats.
Er zijn optredens van onder
meer Kboemm, Melt Down en
Deo Volente. De opbrengst wor
den voedselpakketten voor
Oost-Europa gemaakt. Het fes
tival begint om 19.45 uur en
duurt tot middernacht.
Sanne is een intelligent
meisje van 8 jaar oud. Toch
dacht men daar eerst anders
over. Het lukte haar namelijk
niet om goed te leren lezen
en schrijven. Sommigen
noemden haar dom en
anderen vonden haar maar
lui. Tot de juf er achter kwam
dat ze dyslexie heeft.
Nu krijgt ze speciale
oefeningen om beter met
taal te leren omgaan. Maar
het gaat nooit echt over.
De Hersenstichting
Nederland wil investeren in
snellere diagnostiek en betere
behandeling voor deze en andere aangeboren hersenaan-
doeningen bij kinderen. Daarom financieren we wetenschap
pelijk onderzoek en geven we voorlichting.
leder kind verdient toch het beste? Help mee.
Geef daarom gul.
Korte Houtstraat 10,2511 CD 's-Gravenhage - 070-360.48.16 - v
v_hersenstichting.nl
"Je kind zal het maar hebben!"
Een hersenaandoening bij kinderen is heel ingrijpend. Voor kind en ouders. Daarom
wil de Hersenstichting Nederland investeren in snellere diagnostiek en betere
behandeling voor aangeboren hersenaandoeningen bij kinderen We doen
vaKKS" dat door het financieren van wetenschappelijk onderzoek en /cBfi
.'H jfy1 het geven van voorlichting. Geef daarom gul.
lS Hersenstichting Nederland oer,
Kom Houtsvuur.'-1 ÜO 48.16 - www htiMnslicNing.r.i uIlU OOU
Vogelbescherming Nederland wil zoveel mogelijk vogelsoorten vrij
en zelfstandig laten leven, Zoals de grutto, die onze èn uw hulp hard
nodig heeft. Word daarom lid en ontvang, naast een fraai welkomst
pakket, regelmatig het magazine VOGELS.
Ja, de vogels kunnen rekenen op mijn steun!
O Ik word lid voor (minimaal 18,15 p.j.)
O Ik machljg Vogelbescherming Nederland om bovenstaand bedrag jaarlijks
tot wederopzegging af te schrijven
van mijn bank/girorekening. IIIIIIIIIII
Ik betaal met de acceptgiro die mij wordt toegestuurd.
Handtekening:
Deze bon kunt u in een ongefrankeerde
envelop sturen naar: Vogelbescherming Nederland, k
Antwoordnummer 1974, 370ÓWB Zeist
Kijk op www.vogelbeschermlng.nl Vogelbescherming
of bel 030-6937744 NEDERLAND
GIRO
Alleen op de wereld. De straat als
thuis en volledig aan het noodlot over
gelaten. Kinderen in Middcn-Amerika
zonder familie, zwervend op zoek naar
warmte en geborgenheid. Jong leven
dat al eindig lijkt voordat het
begonnen. Door middel van
opvang, liefde en scholing 67
kunnen we deze weeskinderen
596890
wereldkansen bieden. Het zijn de
weeshuizen van WereldOuders die borg
staan voor zorg en ontplooiingskansen.
WereldOuders vormen een brug die
deze verloren kinderen weer hou-
vaSf en toekomst geeft. Nood-
zakelijke steun die ons als
WereldOuders nooit los laat.
U toch ook niet!
is va
WereiI>)uders
WereldOuders, voorheen Stichting On/.e Kleine Weeskinderen.
Achterom 152, 1211 I'D Hilversum
Telefoon: 035 626 4578 Fax: 035 626 4579 E-mail: info@wereldouders.nl www.wereldouders.nl
De Westei schelde
VITAftLVOORVOGO?
Als we nu niets doen, raakt
de kluut zijn thuis kwijt
De Westerschelde: leefgebied van de kluut en vele
andere kustvogels. Scheepvaart en industrie bedreigen
dit unieke gebied. Daarom hebben de vogels u hard
nodig! Draag bij aan het behoud van een vogelrijke
Westerschelde. GIRO 65 65 00.
Vogelbescherming
N E 1) E R L A N O
Telefoon 030-693 77 77
'ogelbescherming.nl
Stop dan met roken
Ben je moeder of wil je moeder worden? Stop dan
met roken. Het is slecht voor jezelf en voor je (onge
boren) kind. Dit zijn de feiten:
Roken kan tot verminderde vruchtbaarheid leiden.
Roken is zowel voor, tijdens als na de zwangerschap
schadelijk. Rokende zwangere vrouwen hebben
meer kans op een miskraam of een vroeggeboorte.
Het geboortegewicht van baby's van rokende moe
ders is gemiddeld 250 gram lager. Ook vergroot
roken tijdens de zwangerschap de kans op lucht
weginfecties en wiegendood in het eerste levensjaar.
Kanker en jonge vrouwen
In het jaar van "Jongeren en Kanker" lanceren de
Nederlandse Kankerbestrijding/ KWF en Defacto de
campagne Stoppen met roken, speciaal voor jonge
vrouwen tussen de 25 en 35 jaar.
Meer informatie over stoppen met roken?
Bel met Defacto. 0900 - 9390 0,22 0,10 p/m)
□HP E FACTO
NEDERLANDSE
KANKERBESTRIJDING
Sommige kinderen hebben een minder
gelukkige start in hun leven. Bijvoor
beeld omdat ze te vroeg geboren zijn.
Dat kan leiden tot hersenaandoeningen.
Ook in de loop van hun kinderleven.
Voorbeelden zijn: autisme, ADHD,
dyslexie, Gilles de la Tourette.
De Hersenstichting Nederland finan
ciert wetenschappelijk onderzoek om
hersenaandoeningen bij kinderen te
voorkomen of te genezen. Ook voorlichting krijgt veel
aandacht. Uw steun is daarbij nodig. Geef daarom gul
Korte Houtstraat 10,2511 CD 's-Gravenhage - 070 - 360 48.16 - www hersenstichting.nl
p'ilipijf'
