Regering Israël verkeert in crisis
PZC
Russen melden gebruik van
fentanyl bij actie Moskou
H j t: ii f
EU pakt fraude
met medicijnen
voor Afrika aan
Serviërs martelden
Serviërs in kampen
Arbeiderspartij weg na conjïict over financiering nederzettingen
Belgische astronaut op weg naar ruimtestation
Dodental brand Vietnam loopt op
Mondale doet mee aan verkiezing
Golf bomexplosies teistert Soweto
Frans-Britse top begin 2003
Vlaamse prijs naar De Wispelaere
Dure vingers
IRA verbreekt
vredesoverleg
Alles gelogen zegt professor Smalhout
Politie geeft tekeningen
van verdachten Bali vrij
Fans Dracula op Halloween-bezoek
donderdag 31 oktober 2002
van onze redactie buitenland
ALMATY - De Belgische astro
naut Frank De Winne is samen
met twee Russische collega's in
een Sojoez-raket op weg naar
het internationale ruimtesta
tion ISS.
De raketlancering had gister
ochtend plaats vanaf een ba-
sis in Kazachstan. De ruimte
trip gaat circa twaalf dagen
duren.
Het belangrijkste doel van de
reis van De Winne, de eerste
Belg die het ISS bezoekt, is ver
wisseling van een capsule. De
ze dient als 'reddingsboot' voor
de bemanning van het ruimte
station en moet, om in topcon
ditie te blijven, elke zes maan
den worden vervangen.
Het is de tweede keer dat een
Belg de ruimte ingaat. In 1992
vloog Dirk Frimout mee als la
dingspecialist aan boord van
een Amerikaanse spaceshuttle.
Honderden Belgen beleefden
de lancering ondanks het late
tijdstip, even na vieren, mee in
volkssterrenwachten en plane
taria. Er was enige teleurstel
ling toen door de mist op de ba
sis Bajkonoer van de raket vrij
snel nog nauwelijks iets te zien
was en overgeschakeld werd op
beelden vanuit de Sojoez.
Ook de verdere belevenissen
van de 41-jarige De Winne, ooit
commandant van Belgische en
Nederlandse F-16's die boven
Kosovo vlogen, zullen op de
voet gevolgd kunnen worden in
België. ANP/Belga/RTR
HO CHI MINH STAD - Het officiële dodental van de brand die
dinsdagmiddag uitbrak in het centrum van Ho Chi Minh Stad
in Vietnam is opgelopen tot zestig, maar verwacht wordt dat
dat aantal nog aanzienlijk zal stijgen.
Brandweermannen hebben in het gebouw ongeveer honderd
lichamen geteld. Ook liggen veel mensen in zeer kritieke toe
stand in het ziekenhuis.
Toen de brand uitbrak waren ongeveer vijfhonderd mensen
aanwezig in het gebouw, waarin behalve kantoren van inter
nationale firma's ook winkels, restaurants en een disco waren
gevestigd. AP
WASHINGTON - De voormalige Amerikaanse vice-presi
dent Walter Mondale doet mee aan de senaatsverkiezingen
van 5 november. Dat melden de Amerikaanse zender ABC en
het dagblad The Washington Post gisteren.
De Democraat Mondale neemt in de staat Minnesota de plek
in van Paul Wellstone. Deze senator kwam vorige week om het
leven door een vliegtuigongeluk. Mondale (74), oud-senator,
moet het opnemen tegen de Republikein Norm Coleman.
Bij de verkiezingen volgende maand staan 34 van de in totaal
honderd senaatszetels op het spel, evenals alle 435 zetels van
het Huis van Afgevaardigden. Tot de dood van Wellstone had
den de Democraten in de Senaat met 50 zetels een krappe
meerderheid. De Republikeinen hebben 49 zetels. Verder is er
een onafhankelijke afgevaardigde die altijd met de Democra
ten meestemt. ANP
JOHANNESBURG - De zwarte woonwijk Soweto bij Johan
nesburg is gisterochtend opgeschrikt door ten minste negen
bomexplosies. Volgens de Zuid-Afrikaanse radio vielen er ze
ker een dode, een 42-jarige vrouw, en een gewonde, de echtge
noot van de vrouw.
De explosies deden zich voor in onder meer stations, tanksta
tions, winkelcentra en een moskee. Een tiende bom kon op tijd
onschadelijk worden gemaakt. DPA
PARIJS - De Frans-Britse top die deze week tijdens een diplo
matieke rel werd uitgesteld, is verplaatst naar begin volgend
jaar. Dat heeft een woordvoerder van de Franse president
Chirac gisteren bekendgemaakt.
Chirac en de Britse premier Blair vlogen elkaar vorige week
tijdens de Europese top in Brussel in de haren. Ze verschillen
van mening over hoe het verder moet met de Europese land
bouwsubsidies. Blair zou kanttekeningen hebben geplaatst
bij een akkoord dat Chirac en de Duitse bondskanselier
Schroder hierover hadden gesloten. AFP/RTR/ANP
BRUSSEL - De driejaarlijkse Vlaamse Cultuurprijs is toege
kend aan Paul De Wispelaere.
De 74-jarige schrijver, essayist en criticus krijgt de prijs voor
zijn volledige werk. De Wispelaere ontving in 1998 uit handen
van koningin Beatrix de Prijs der Nederlandse Letteren, de
hoogste onderscheiding in de Nederlandstalige literaire we
reld.
Vlaams minister Van Grembergen van Cultuur maakte de be
kroning dinsdagavond bekend bij de opening van de jaarlijk
se Boekenbeurs in Antwerpen. ANP
van onze redactie buitenland
JERUZALEM - De Israëlische
regering van nationale eenheid
is gisteren in een ernstige crisis
geraakt nadat de Arbeidspartij
zich had teruggetrokken uit de
coalitie. De oorzaak van de ma
laise is de financiering van jood
se nederzettingen in de bezette
Palestijnse gebieden.
Na urenlang onderhandelen
overhandigde de leider van de
Arbeidspartij en minister van
Defensie Ben Eliëzer zijn ont
slag aan premier Sharon. Beide
mannen probeerden op het
laatst nog een doorbraak te for
ceren, maar het gesprek eindig
de in een schreeuwpartij
Enkele uren later gaf het parle
ment de staatsbegroting voor
2003 zijn zegen. In eerste lezing
stemden 67 van de 120 Knesset-
leden in met de begroting terwijl
45 tegen stemden. Alle volks
vertegenwoordigers van de Ar
beidspartij stemden tegen het
budget.
Het conflict tussen de Arbeids
partij en Likoed van Sharon
draaide om de financiering van
kolonisten in de Gazastrook en
de Westelijke Jordaanoever.
Ben Eliëzer wilde hiervan 150
miljoen euro gebruiken voor het
scheppen van banen en de zorg
voor de armen.
Gedreigd
Ben Eliëzer had al van te voren
bekendgemaakt dat zijn partij
zou terugtreden uit het kabinet
als er geen oplossing zou komen
voor het conflict. Sharon van
zijn zijde had met het ontslag
van de acht ministers van de Ar
beidspartij gedreigd als zij te-
LONDEN - Een computerspel
letjesfanaat uit Engeland wil
zijn vingers verzekeren voor
maar liefst zeshonderdduizend
euro. Alex Nikitin is doorge
drongen tot de finale van de
World Cyber Games, die deze
week gehouden worden in Zuid-
Korea. De 17-jarige computer-
gek wil met de verzekering zijn
inkomen veilig stellen. GPD
door Simone van Priel
DEN HAAG - Zeker 2500 Servi
sche mannen die in augustus
1995 uit Kroatië waren ge
vlucht, werden opgesloten in
een trainingskamp van de be
ruchte Servische militieleider
Arkan. „Het was een concentra
tiekamp", zei getuige Slobodan
Lazarevic gisteren voor het Joe
goslavië Tribunaal. „Het was
afgrijselijk. Ik kon niet geloven
dat Serviërs dit andere Serviërs
I aandeden."
Lazarevic werkte ruim dertig
jaar voor de inlichtingendienst
van het Joegoslavische Volksle
ger en was begin jaren negentig
gestationeerd bij het 21ste
Corps van het leger van de 'Ser
vische Republiek Krajina' in
Kroatië.
In het proces tegen Milosevic
deed hij een boekje open over de
politiek van Milosevic om de
oorlog in Kroatië aan de gang te
houden, de Serviërs te bewape
nen en de Kroatische bevolking
te verdrijven. Ook vertelde hij
hoe met geld, vrouwen en chan
tage informatie werd verkregen
van VN-personeel en de Euro
pese waarnemersmissie en hoe
Serviërs werden gedood om de
schuld de Kroaten in de schoe
nen te schuiven.
Lazarevic verklaarde dat in het
kamp van Arkan elke dag drie
Serviërs aan palen waren vast
gebonden en dat die werden ge
slagen door iedereen die maar
langs hen liep. Anderen moesten
zware rotsblokken sjouwen.
Doel van dit alles was dat de
Kroatische Serviërs moesten
worden getraind alvorens ze
weer naar het front met Kroatië
zouden worden gestuurd, 'met
Arkans mannen in hun rug die
hen zouden doodschieten als ze
niet zouden vechten.'
Storm
Dat de Kroatische Serviërs naar
Servië vluchtten en niet terug
vochten toen het Kroatische le
gen de begroting zouden stem
men. Eerder op de dag leek de
achttien maanden oude rege
ring het nog te redden. Advoca
ten van beide partijen hadden
een compromis bereikt waarbij
een eveneredig bedrag dat be
stemd is voor de nederzettingen,
naar de arme delen van de be-
ger op 5 augustus 1995 Operatie
Storm inzette, kwam doordat er
amper een leger over was om
mee terug te vechten. Verster
kingen kwamen niet, op de dag
van het offensief waren juist
twee legeronderdelen in alle
stilte teruggetrokken.
Telefoontjes naar de legerlei
ding, de staatsveiligheidsdienst
en naar president Lilic leverde
drie keer hetzelfde antwoord
op: „Volhouden." Lazarevic
concludeerde dat de Kroatische
Serviërs waren geofferd voor
een hoger doel
Banden
Milosevic deed Lazarevic' ge
tuigenis af als een aaneenscha
keling van leugens. Maar in zijn
kruisverhoor gaf Milosevic in
direct toe dat de geheime dienst
van Servië banden had met die
van de Krajina. „Nou en? Zelfs
de Russische en de Amerikaanse
geheime diensten werken sa
men." Lazarevic: „Het hangt
helemaal af van het niveau van
samenwerking." Volgens Laza
revic gebeurde in de Krajina al
les in opdracht van Milosevic.
„Er werd gezegd: Belgrado wil
dit en dit. Belgrado betekende:
u." GPD
DUBLIN - Het Iers Republi
keins Leger (IRA) heeft gisteren
aangekondigd dat het zich te
rugtrekt uit de onderhandelin
gen met de internationale ont
wapeningscommissie.
Dit uit protest tegen de 'onaan
vaardbare en onhoudbare ulti
mata' die het te horen heeft
gekregen. Protestantse groepe
ringen en de Britse regering
hebben er onlangs bij het IRA op
aangedrongen zich helemaal in
te zetten voor het vredesproces
en zich te ontbinden.AP
volking zou gaan. Maar de on
derhandelingen tussen Sharon
en Ben Eliëzer liepen helemaal
mis. De socialistischeleider ver
klaarde na afloop: „Ik heb alles
gedaan om de onderhandelin
gen tot een succes te maken,
maar we hebben van de andere
kant alleen maar lege woorden
gehoord." De premier, die al ja
ren een belangrijke steunpilaar
van de kolonisten is, beschul
digde zijn opponent ervan al
leen maar partijpolitiek te heb
ben bedreven. Sharon noemde
het gedrag van Ben Eliëzer 'een
schande'.
Leden van de Likoedbeschuldi-
gen Ben Eliëzer er van een crisis
te willen creëien in een poging
zijn populariteit binnen de Ar
beidspartij te vergroten. De
partij kiest volgende maand een
nieuwe leider en Ben Eliëzer ligt
in de peilingen achter bij zijn
twee uitdagers.
Zonder steun van de Arbeids
partij heeft de regering-Sharon
geen meerderheid meer. Sharon
kan nu verder regeren met de ge-
doogsteun van het ultrarechtse
blok Nationale Unie/Ons Huis
Israël. In Israël wordt de laatste
tijd echter ook veelvuldig ge
speculeerd over vervroegde ver
kiezingen. ANP/AFP/DPA
doorTon van Lierop
BRUSSEL - De Europese Unie
wil het onmogelijk maken om
goedkope medicijnen voor ont
wikkelingslanden, zoals aids-
remmers, binnen de lidstaten
opnieuw te importeren en met
hoge winsten door te verkopen.
Daarvoor moeten er speciale
lijsten komen van partijen voor
deliger geneesmiddelen voor de
Derde Wereld.
De verpakkingen daarvan moe
ten ook een speciaal logo krij
gen, om de herkenbaarheid voor
douanepersoneel te vergroten.
Eurocommissaris Lamy van
Handel heeft daarvoor een EU-
richtlijn opgesteld, waarmee
de lidstaten nog moeten instem
men. Lamy zegt hiermee 'crimi
nele praktijken' te willen uit
sluiten. De regels van de
Wereldhandelsorganisatie
staan volgens hem zo'n uitzon
dering toe.
Onderscheppen
Grote fabrikanten van genees
middelen tegen hiv/aids, tbc en
malaria bieden aparte partijen
medicamenten met kortingen
tot 80 procent aan voor ontwik-
van onze redactie buitenland
JAKARTA - De Indonesische
politie heeft gisteren composi
tietekeningen verspreid van
drie mannen die worden ver
dacht van betrokkenheid bij de
bomaanslagen op Bali eerder
deze maand. De drie zijn 20, 27
en 30 jaar oud. Twee van de drie
komen van Java.
Volgens de politie zouden de
drie behoren tot een groep
waarvan misschien wel tien
mensen deel uitmaken. De drie
zouden de plegers van de bom
aanslagen kunnen zijn maar
ook degenen die tot het plaatsen
van de explosieven opdracht
hebben gegevenDe woordvoer
der van het rechercheteam dat
de aanslagen onderzoekt, sluit
niet uit dat de daders nog steeds
op Bali zijn.
kelingslanden. Handige paral
lelimporteurs onderscheppen
deze echter en verkopen de me
dicijnen met hoge winsten door.
Eerder deze maand werd in Ne- 1
derland een grote hoeveelheid
aidsremmers voor Afrika on
derschept, die in eigen land
doorverkocht zouden worden
met fox-se winsten.
Regeling
In principe staat de EU parallel -
impoi-t door niet officieel erken
de groothandelaren toe, omdat
de consument daar doorgaans
baat bij heeft via lagere winkel
prijzen. Lamy wil voor medica
menten echter een uitzondering
maken, omdat door deze herim-
porten de goedkope geneesmid
delen arme patiënten in ontwik
kelingslanden nooit bereiken.
De fannaceutische industrie
heeft Lamy ook nadrukkelijk
gevraagd om een speciale rege
ling in het leven te roepen
De Franse Eurocommissaris wil
ook andere grote handelspart
ners als de Verenigde Staten bij
het akkoord betrekken en dit
van toepassing laten zijn op
meer geneesmiddelen. Overleg
daarover gaat volgende maand
van start in Sydney. ANP
De compositietekeningen zijn
niet alleen in Indonesië, maar
ook in het buitenland verspreid
In Australië hebben politie en
justitie de jacht geopend op ver- I
meende leden van de radicale
moslimgroep Jemaah Isla-
miyah.
Invallen
Australische media meldden
gisteren twee invallen, afgelo
pen weekeinde en woensdag, in
woningen van Australiërs van
Indonesische afkomst in Syd
ney en Perth. Voor zover bekend
zijn er geen arrestaties verricht.
Australië houdt Jemaah Isla-
miyah verantwoordelijk voor de
bloedige aanslagen op Bah.
Die aanslagen kostten ongeveer
190 mensen het leven. De licha
men van twee Nederlandse
slachtoffers zijn geïdentifi
ceerd. AFP/RTR
van onze redactie buitenland
MOSKOU - De Russische au
toriteiten hebben gisteren een
eind gemaakt aan de gissingen
over het gas dat zaterdag in
Moskou bij de bevrijdingsac
tie is gebruikt. Het gas is geba
seerd op fentanyl, zo maakte
het ministerie van Gezondheid
bekend.
Fentanyl is een synthetisch
opiaat dat in verscheidene
landen in gebruik is geweest
als een verdovingsmiddel voor
medische doeleinden. Een te
hoge dosis kan de bloedcircu
latie en de ademhaling ver
lammen en tot de dood leiden.
Volgens minister Joeri
Sjevtsjenko van Gezondheid
zijn bij de actie geen chemi
sche substanties gebruikt die
onder de chemische-wapens-
conventie vallen. De Ameri
kaanse ambassade suggereer
de al eerder dat dit opiaat is
gebi'uikt.
Verschillende landen hadden
er bij de Russische regering op
aangedrongen de samenstel
ling van het mysterieuze goed
je bekend te maken. Het aantal
gegijzelden die als gevolg van
het gas zijn overleden, is opge
lopen tot 119, nadat gisteren
weer twee mensen in een zie
kenhuis overleden.
De Russische autoriteiten
hebben meer dan dertig men
sen laten arresteren op ver-
denldng van het bieden van
hulp aan de Tsjetsjeense gij
zelnemers, zo meldt de BBC.
Onder de arrestanten zijn 'ver-
scheidene Russische veilig
heidsfunctionarissen', aldus
een anonieme regeringsbron
tegen de Britse zender. De op
gepakte personen zouden de
Tsjetsjenen tijdens de gijze
lingscrisis onder meer infor
matie hebben verschaft over
de plannen van de veiligheids
tippen om de gijzeling te be
ëindigen.
De Deense politie heeft gister
ochtend de Tsjetsjeense politi
cus Achmed Zakajev aange
houden. Hij is tot 12 november
in voorlopige hechtenis ge
plaatst om te voorkomen dat
hij Denemarken verlaat. Zak
ajev had als persoonlijk gezant
van de Tsjetsjeense president
Asian Maschadov deelgeno
men aan het Tsjetsjeens we
reldcongres dat de afgelopen
dagen in Kopenhagen is ge
houden. Hij is vice-premier in
de rebellenregering van Ma
schadov. De naam van Zakajev
staat op een lijst van terroris
ten die het Russische ministe
rie van Buitenlandse Zaken
dinsdag publiceerde. Hij zou
betrokken zijn geweest bij de
gijzelingsactie in Moskou en
bij terreuracties tussen 1996
en 1999.RTR/ANP/AFP
Vrienden dragen de portretten van twee dertienjarige musicalacteurs die stierven bij het gijze
lingsdrama inhet Moskouse theater. foto Misja Japaridze/AP
DEN HAAG - De Russen liegen over het gas dat
commando's hebben gebruikt om een einde te
maken aan de gijzelingsactie in Moskou.
Dat zegt anesthesioloog prof. B. Smalhout. Het
Russische ministerie van Gezondheid verklaar
de gisteren dat een substantie is gebruikt die is
afgeleid van fentanyl. „Die stof kan helemaal
niet worden verwerkt in een gas", zegt Smal
hout.
Het pharmaceutische bedrijf Janssen-Cilag,
dat fentanyl ontwikkelde, heeft ook nog nooit
gehoord van de gasvormige toepassing van de
stof. Volgens een woordvoerder van de Neder
landse vestiging van het bedrijf wordt het al
leen maar in vloeibare vorm in ampullen en in
pleisters geleverd. Fentanyl wordt gebruikt als
pijnstiller tijdens operaties. De stof wordt toe
gediend aan patiënten om de pijn van de opera
tie te verminderen. Het is zo'n driehonderd keer
sterker dan morfine. GPD
SIGHISO ARA - Inwoners van de Roemeense stad Sighisoara slepen een heks naar het stadsplein nadat ze in een martelkamer tot bekentenis is gedwongen. Het middeleeuwse
heksenproces maakt deel uit van een toeristisch programma in dt Karpaten. Vanwege Halloween wordt de regio druk bezocht door Dracula-fans. Het programma omvat ver
der een excursie naar de schuilplaatsen van de bloeddorstige graaf en een miss Transsylvanië-verkiezing. foto Bogdan Cristel/RTR
