Gescheiden tegen wil en dank
PZC
Boekpresentaties met het
karakter van herdenking
Lege ateliers zijn vooral stil
10
Zorgtekort
lezers schrijven
Dure groenten
Banenmarkt
bij CWI in
Terneuzen
Activiteiten tijdens de
Dag van Kunstuitleen
donderdag 31 oktober 2002
door A.J. Snel
Vanaf 1946, het jaar waarin ze
trouwden, zijn Arie en Truus Ver
west uit Kloetinge onafscheidelijk ge
weest. Twee met elkaar vergroeide
mensen; hij 90 jaar, zij 81Sinds begin
juni van dit jaar leven ze gescheiden.
Niet uit vrije wil maar omdat de sa
menleving, waarin voor alles wel een
wet of een regel is, niet voorziet in de
mogelijkheid het echtpaar, dat met
tegenslagen kampt, onder één dak te
laten wonen. Verwest woont in het
verzorgingshuis Poelwijck in 's-Heer
Arendskerke: zijn vrouw in het ver
pleeghuis Ter Valcke in Goes. Ze kla
gen niet over de verzorging, daar gaat
het niet om. Maar ze zouden graag sa
men zijn. Zoals het hoort.
Hun dochter, Olvira Verwest uit
Vlaardingen, is zich ervan bewust dat
haar ouders niet in een uitzonderlijke
positie verkeren.
,,Het overkomt een heleboel mensen
dat ze op latere leeftijd door omstan
digheden van elkaar gescheiden wor
den. Maar het feit dat dat vaak voor
komt, maakt het nog niet minder
schrijnend. De samenleving zou daar
meer oog voor moeten hebben. De
voorzieningen voor oudere mensen
zijn nu onvoldoende."
De problemen van de heer en me
vrouw Verwest begonnen in mei van
dit jaar. Ze zouden, zoals ieder jaar,
met de caravan naar Haamstede gaan
Zo richtten ze hun vakantie in toen
Verwest nog bij de rivierpolitie werkte
en het gezin in Overschie woonde, zo
deden ze dat ook sinds de Verwesten
dertig jaar geleden in Kloetinge kwa
men te wonen.
Omslag
OlviraZe wa ren t ot het voorj aar van
dit jaar nog heel vitaal. Pa sleepte in
de vakantie nog met de fiets nieuwe
gasflessen aan op de camping. In mei
dit jaar kwam de omslag. Mijn moeder
kon ineens niet goed meer lopen en dat
ging heel hard achteruit. Begin juni
onderzocht de neuroloog in het zie
kenhuis in Goes haar. Ze kon meteen
blijven. Er werd snel een diagnose ge
steld: Guillain Barré; een ziekte waar
door spieren niet meer werken.
Impulsen aan de uiteinden van li
chaamsdelen komen niet meer door.
Mijn moeder had dat aan haar voeten.
Ze is na het ziekenhuis naar het Goese
verpleeghuis Ter Valcke gegaan om te
revalideren en dat lukt goed."
Veel ouderen worden door omstandigheden van elkaar gescheiden.
Intussen kreeg de vader van Olvira,
thuis achtergebleven, problemen met
zijn gezondheid. Hij kreeg hartri-
mestoornissen en hij bleek, door een
tekort aan beweging, een wond op het
zitvlak te hebben. Er was een ingreep
nodig. Na de operatie kon hij niet naar
huis.
Olvira: „Het is een man die hoort bij
de generatie van de traditionele rol
verdeling. Hij had nooit gekookt of
gewassen. Ma zette zijn kopje thee
voor hem neer en roerde de suiker er
ook nog door. Pa kon dus absoluut niet
voor zichzelf zorgen. Hij vond een
plek in het verzorgingstehuis Poel
wijck in 's-Heer Arendskerke. En nu
zitten mijn ouders dus op verschillen
de plaatsen. Eenvoudig omdat er on
voldoende tweepersoonskamers
beschikbaar zijn in de huizen die
mensen in hun omstandigheden op
vangen. Die kamers zijn er wel, maar
ze zijn schaars. Ik wil niemand tegen
de schenen schoppen of een beschul
digende vinger uitsteken, maar het is
wel héél erg triest, zoals ze vijf maan
den gescheiden zijn. Je ziet dat ze van
elkaar vervreemden. Mijn moeder
was onlangs bij mijn vader op bezoek
en omdat die doof is, praat hij nogal
hard. Op een gegeven moment wilde
ma weg. 'Die man schreeuwt zo', zei
ze. Dat wijst er volgens mij op dat ze
uit elkaar groeien. Mensen die zo lang
zijn samengeweest, die zo een eenheid
vormen. Dat is toch verschrikkelijk."
Olvira woont in Vlaardingen en haar
zus in Overschie. Ze hebben de afgelo
pen vijf maanden wat heen en weer
naar Zeeland gereden om hun ouders
zoveel mogelijk bij elkaar te brengen.
En om steeds te zien hoe die opnieuw
gescheiden werden. Naar huis terug
kan het echtpaar niet meer. In korte
tijd zijn de Verwesten hun onafhanke
lijkheid kwijtgeraakt en ze beleven de
teloorgang van hun zelfstandigheid
ieder op een andere plek.
Olvira: „Ze staan in Goes op drie
plaatsen ingeschreven. Goes, dat is
verreweg het beste. Het zijn mensen
die altijd heel actief zijn geweest en
die heel veel sociale contacten onder
hielden. ,Dae moet je zover.dat kan in
hun omgéving laten, op ee'h redelijke
afstand van hun vrienden en kennis
foto Mechteld Jansen
sen. Ze staan her en der heel hoog op
de lijst en de leiding van de tehuizen
waar ze zijn ingeschreven denkt heel
hard mee om het probleem op te los
sen. Maar er is eenvoudig geen plaats.
Het is heel hard om te moeten consta
teren, maar in feite komt het erop neer
dat andere mensen dood moeten gaan
voor mijn ouders een plek krijgen om
de tijd die ze nog hebben samen te
kunnen zijn. Niemand kan zeggen hoe
lang de huidige toestand voortduurt.
Je staat daar normaal nooit' bij stil, als
alles z'n gang gaat. Maar opeens word
je geconfronteerd met een maat
schappelijk probleem dat echt om een
oplossing schreeuwt. Mensen die een
leven lang hard hebben gewerkt en die
altijd voor iedereen hebben klaarge
staan, die hebben toch recht op een
behoorlijk onderkomen waar ze sa
men kunnen zijn. Dit is zó triest. En
niet alleen voor mijn ouders hoor. Het
is een algemeen probleem."
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
PinrnHp Roos vergeet voor de teler: in-
koop plantmateriaal, kosten
grond, beregening, meststoffen,
gewasbescherming, registratie
en administratie PLUS trans
port, koeling, verpakking en
personeel. Deze kosten zijn voor
de groenteteler voor zes weken
tot soms wél vier maanden of
langer!
En het gaat niet om die euro kos
ten die noodzakelijk zouden
zijn, maar een teler heeft nog
meer en langer kosten en die
wordt maar 0,44 euro in de han
den gegooid! Roos vindt dat er
gens de marge vandaan mag-
/moet komen. Ja, de agrarische
sector kan mens wel baas ja!
Kijk naar melk, vlees, groente,
aardappelen, eieren, enz. enz.
In de PZC van 22-10 stond een
artikel over pincodedieven die
geholpen werden door de spie
gels boven de kassa van super
markten. Deze dieven zijn mijns
inziens duidelijk nog op het be
ginnerspad. Meer gevorderden -
en met name criminele gangs -
zijn al lang in het bezit van af-
leesapparatuur, waarmee ze de
pincodes van de blauwe balk op
de pas kunnen aflezen. Wij wa
ren in Spanje - gezegend in de
vakantieperiode met vele bus
ladingen criminelen uit Oost-
Europa - binnen twintig minu
ten na de diefstal voor vele dui
zenden euro's kwijt: keurig ge
pind via betaalautomaten! Van
al onze passen, inclusief die van
Mastercard, waarvan we zelf
absoluut de pincode niet weten,
had men de pincode in deze kor
te periode kunnen breken.
Groot probleem is, dat de ban
ken c.q. Interpay en ook credit
cardmaatschappijen weten dat
het pincodesysteem via de blau
we balk zo lek als een mandje is,
doch dit niet zullen toegeven.
Men houdt vol dat de dieven
kennelijk ook de pincodes heb
ben kunnen meestelen om ener
zijds uitbetaling aan getroffe
nen te voorkomen en anderzijds
zich in te dekken voor de hoge
kosten, die gemoeid zijn met de
ontwikkeling van een beter sys
teem.
J. Goudswaard
Vogelstraat 34
Middelburg
Directeur T. Roos denkt de teler
en de consument uit te moeten
leggen waarom het gerecht
vaardigd is om tot deze grote
prijsverschillen te komen (PZC,
30-10). Hij voert als kosten aan:
transport, koeling, verpakking
en personeel. Ze hebben daar
bijvoorbeeld bij een krop andij
vie bijna een euro voor nodig
(dit is dus voor maximaal een
week).
Snijbloemen- en siervruchten-'.
kwekerij Elshout
Langeweg 16b
Bruinisse
TERNEUZEN - Wie op zoek is
naar (ander) werk kan zaterdag
9 november zijn licht opsteken
op een banenmarkt bij het Cen
trum voor Werk en Inkomen
(CWI) in Terneuzen.
Op de banenmarkt kunnen
mensen terecht bij adviseurs
van het CWI, maar ook informa
tie inwinnen bij diverse werkge
vers, zoals Stoffels Cleaning,
Verpleeghuis Ter Schorre, Hou
tepen Schilderwerken, de
Zeeuwse Verwarmingsunie en
andere bedrijven met vacatures.
Ook werken uitzendbureaus
mee aan de markt.
Het CWI veiwacht in totaal
meer dan dertig bedrijven te
kunnen presenteren. Ook Belgi
sche CWI's geven acte de pre
sence.
De markt in Terneuzen begint
om 10.00 uur en eindigt om
15.00 uur.
Atelier van Bert Frijns.
foto Leo van Kampen
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Voor veel mensen heeft de
werkplaats van een kunstenaar iets ma
gisch. Daar worden meesterwerken en mis
lukkingen geboren, daar is een schepper
aan het werk, daar moet iets interessants te
zien zijn. De Middelburgse fotograaf Leo
van Kampen biedt zaterdag, tijdens de Dag
van de Kunstuitleen, iedereen de gelegen
heid zijn nieuwsgierigheid te bevredigen.
Hij heeft de ateliers van twaalf Zeeuwse
kunstenaars gefotografeerd.
De foto's zijn zaterdag te zien in kunstcen
trum deWillem3 in Vlissingen. Van Kampen
heeft ze twee jaar geleden gemaakt, in op
dracht van de Stichting Kunstuitleen Zee
land. Het zijn er twaalf, omdat het een ka
lender moest worden.
Dat is er niet van gekomen, zodat het werk
nu op een andere manier aan het publiek
w.ordt getoond. Met veel gevoel voor sfeer en
licht heeft Van Kampen vastgelegd waar
Guido Lippens, Bert Frijns, Jan van
Munster, Janpeter Muilwij kPaul en Menno
de Nooijer, Bregje de Heer, Annelies
Planteijdt, Ben Sleeuwenhoek, ArieBerku-
lin, Kees Wijker, Annemarie van Sprang en
Birthe Leemeijer hun werk maken.
„Ik liep al jaren met het idee in mijn hoofd
kunstenaars te portretteren door middel
van een foto van hun atelier", zegt Van
Kampen. „De vraag van de kunstuitleen
was vrij vaag geformuleerd. 'Kun je iets
doen met kunstenaars in hun atelier?' Ik
vond het wat obligaat ze te fotograf eren ter
wijl aan ze aan het werk waren. Het leek me
aardiger het conceptueel, seriematig aan te
pakken. Ik wilde weten of er een relatie is
tussen het atelier waar een kunstenaar
werkt en de dingen die hij maakt. Volgens
mij ben ik in die opzet wel geslaagd."
Antwoord
Waarbij moet worden bedacht dat Van
Kampen het antwoord overlaat aan de kij
ker. Hij heeft twaalf plekken gefotografeerd
die door de nadrukkelijke afwezigheid van
de kunstenaar vooral stil overkomen. Wie
een beetje is ingevoerd in de Zeeuwse kunst,
zal bij veel van de foto's kunnen raden om
wiens atelier het gaat.
Schepper
Niet altijd is dat mogelijk. Een kunstenares
als Birthe Leemeijer (inmiddels niet meer
woonachtig in Middelburg) bedenkt haar
werk meer dan dat zij het met haar handen
in elkaar knutselt. Dus is uit de situatie rond
haar werktafel niet op te maken wat daar
ontstaat, laat staan wie de schepper is. Dat
in tegenstelling tot bijvoorbeeld het atelier
van Guido Lippens, met de schildersezel
prominent tussen enkele van zijn schilderij -
enMisschien dat de foto van het atelier van
glaskunstenaar Bert Frijns de bedoeling
van Van Kampen het duidelijkst weergeeft.
Door zich te concentreren op het invallende
zonlicht refereert de fotograaf aan het be
langrijkste kenmerk van diens vazen: de
fascinerende transparantie.
door Ernstjan Rozendaal
OUWERKERK - De achtste
Week van het Zeeuwse Boek is
gisteren begonnen met een dub
bele boekpresentatie in het Mu
seum Watersnood 1953 in Ou-
werkerk. Een toepasselijke
locatie vanwege het onderwerp
van beide boeken. Dat onder
werp, de watersnood van 1953
en de nasleep ervan, maakte van
het evenement iets anders dan
een doorsnee boekpresentatie.
Het werd een indrukwekkende
herdenkingsbijeenkomst.
Het Zeeuwse boek floreert. Na
literatuur, kinderboeken en
spannende boeken is het het
bestverkochte geni'e in de
Zeeuwse boekhandel. Dat ver
klaart ook het succes van de
Week van het Zeeuwse Boek, die
dit jaar voor de achtste keer
wordt gehouden. Net als de na
tionale Boekenweek duurt die
tien dagen, dus tot en met zater
dag 9 november. Het geschenk
dat de Zeeuwse boekhandela
ren dit jaar uitdelen, heeft een
oplage van achtduizend exem
plaren.
Het gaat om Echo's van het wa
ter door Jan Kuipers en Cees
Maas Zij boden het eerste
exemplaar van hun boek in Ou-
werkerk aan burgemeester
J. Asselbergs van Schouwen-
Duiveland aan. Onderwerp is de
manier waarop de laatste vijftig
jaar met de ramp is omgegaan.
Volgens Kuipers bevat het boek
een koor van stemmen van oog
getuigen, verslaggevers en
dichters, ieder met zijn eigen
beeld van de ramp.
Maas wees de aanwezigen, on-
Kees Slager (rechts) overhandigt Ria Geluk en Stoffel van Mourik het boek over hun oude woonplaats
Capelle. foto Dirk-Jan Gjeltema
der wie veel mensen die destijds
de watersnood hebben meege
maakt, erop dat in de delta van
de Ganges de laatste twintig
jaar meer mensen zijn verdron
ken dan de laatste tweehonderd
jaar in Zuid-West-Nederland.
„Ons past enige nederigheid. Ik
wil niet het leed van 1953 relati
veren, want elke dood van een
mens is voor de naaste een fe-
bruariramp, maar laten we niet
vergeten wat aan de andere kant
van de wereld plaatsvindt. Als
ik in de krant lees dat het ene
dorp ruzie krijgt met het andere
dorp over waar de koningin een
krans moet leggen, voel ik me
plaatsvervangend beschaamd.
Denk eens aan Bangladesh,
Daar zullen ze nooit kransen ge
noeg hebben."
Een tweede boek dat werd ge
presenteerd was Hier was eens
Capelle van Kees Slager, een
uitgave van Uitgeverij Den
Boer/De Ruiter in samenwer
king met de Zeeuwse boekhan
dels en de Stichting Ooggetui
gen van de Twintigste Eeuw
Zeeland. Aan de hand van ver
halen van ooggetuigen heeft
Slager het dagelijks leven gere
construeerd zoals dat tot 1953
werd geleefd in het Duivelandse
gehucht Capelle en hoe dat door
het water werd verzwolgen.
„Ik wilde inzoomen, van huis tot
huis en van deur tot deur", aldus
Slager. Meer dan veertig van de
honderd inwoners verdronken
in 1953, maar bijna vijftig jaar
na dato heeft Slager over heel
Nederland verspreid nog dertig
ooggetuigen teruggevonden. In
zijn boek meldt hij ook dat het
officiële dodencijfer van de
ramp met één moet worden ver
meerderd tot 1836. In Capelle
verdronk namelijk een baby die
niet werd meegeteld omdat hij
nog niet bi] de burgerlijke stand
was aangegeven.
Slager overhandigde de eerste
exemplaren van zijn boek aan!
Ria Geluk en Stoffel van Mou-,
rik, beiden oud-inwoners van
Capelle. Ze toonden zich ge
roerd en nog steeds verontwaar-1
digd dat Capelle destijds niet
herbouwd mocht worden en de
doden niet ter plekke konden
worden begraven. Van Mourik:
„Ik ben blij dat Capelle door een
boek als dit uit de vergetelheid
wordt gehaald." Slager noemde
zijn boek een 'papieren monu
mentje voor het laatste verdron
ken dorpje van Zeeland'.
MIDDELBURG - In Vlissingen
staat de Dag van de Kunstuit
leen in het teken van de fotogra
fie.
Behalve de foto's die Leo van
Kampen heeft gemaakt van ate
liers van Zeeuwse kunstenaars
zijn nog de exposities van Erwin
Olaf en die over zeemeerminnen
te zien. Verder portretteert
Remco van den Bosch kleuters
in pakken die van alles te maken
hebben met een fantastische
dierenwereld. Van Stijn Kriele,
die drie maanden heeft gewerkt
in de gaststudio van de Willem3
zijn fotowerken van het Zeeuw
se landschap te zien
Bezoekers kunnen met een ei-
gen foto meedoen aan een wed
strijd. Iedereen kan een foto in
leveren, aan het eind van de dag
worden drie winnaars gekozen.
De Kunstuitleen in Vlissingenis
zaterdag geopend van 10 tot 17
uur. tussen 13 en 14 urn- geeft
Nico Out uitleg over het getoon
de werk van de fotografen
Het landelijke thema van de
Dag van de Kunstuitleen is dit
jaar Kunst en Wonen. De Kunst
uitleen in Goes heeft daarop in
gespeeld met de tentoonstelling
'Different Views' van Eric
Roest. Hij presenteert zijn eigen
werk in een huiselijke entoura
ge. Tevens zijn van hem reis-im-
pressies te zien. (zaterdag van
10-17 en zondag van 13 tot 17
uur). De expositie van Roest is te
zien tot begin december.
Ook de Stichting Kunstuitleen
Zeeland aan de Balans in Mid
delburg hanteert het thema
Kunst en Wonen. Bas en Mar de
Jager van de gelijknamige meu
belzaak uit Kapelle is gevraagd
dat onderwerp te verbeelden in
een installatie. Die is vanaf 1
oktober al te zien en blijft te
aanschouwen tot en met 8 no
vember. Op werkdagen geopend
van 9 tot 17 uur, maar niet in de
weekeinden en dus ook niet op
de Dag van de Kunstuitleen.
Kunstuitleen De Resolutie in
Middelburg biedt op het mid
denplein van De Drukkerij za
terdag (van 9 tot 17 uur) oudere
werken aan met een korting van
tien procent. In de Brasserie
wordt nieuw werk gepresen
teerd. De Kunstuitleen Terneu
zen is zaterdag geopend van 10
tot 15 uur. Daar loopt het pro
ject 'Het gezicht van de Kunst
uitleen Terneuzen'.
