Marketing van de magie
Van kikker tot kandelaar
A Alt
PZC
Van de Vijver benadrukt
emoties rond de ramp
15
Halloween
lezers schrijven
kunst cultuur
Straf voor rijden
onder invloed
en poging tot
omkopen agent
door Aector Doorns
MIDDELBURG - Officier van
justitie G. Oosterveld eiste gis
teren in Middelburg tegen een
48-jarige inwoner van Spijke-
nisse voor het weigeren van de
blaastest, poging tot omkoping
van agenten en het rijden tij
dens een rijverbod de zwaarste
sanctie: een jaar rijontzegging
en 120 uur taakstraf.
Politierechter G. Nomes hand
haafde het rijverbod, maar
kwam de zwaar gehandicapte
verdachte enigszins tegemoet
door de werkstraf te halveren
tot 60 urn-. Daarnaast kreeg de
Spijkenissenaar een boete van
570 euro, omdat hij in de proef
tijd van een eerdere veroorde
ling over de schreef was gegaan.
De officier noemde de man
hardleers, omdat hij een kwalij
ke reputatie heeft op het gebied
van alcohol- en verkeersdelic
ten.
Zelf schreef hij zijn verkeersge
drag toe aan de combinatie van
drank en medicijnen.
Een getuige waarschuwde op
eerste kerstdag vorig jaar in
Kruiningen de politie, nadat hij
de automobilist slingerend en
met wisselende snelheden had
zien rijden. De man saboteerde
de blaastest door bij het blazen
zijn hand voor de mond te hou
den. Vervolgens probeerde hij
zijn straf te ontlopen door bank
biljetten in de broekzak van een
van de agenten te stoppen.
Dat zijn cliënt hardleers was,
daar kon raadsman A. Tilburg
niet omheen, maar de aanklacht
wegens het saboteren van de
blaastest ging hem te ver. ,,Mijn
cliënt verkeerde in behoorlijke
staat en was dus niet bij machte
om te blazen", was zijn conclu
sie.
Ook de omkoping zag de straf
pleiter anders. „Hij dacht een
boete te moeten betalen." Til
burg vroeg de rechter zijn cliënt
van die twee onderdelen van de
aanklacht vrij te spreken.
Rechter Nomes vond de omko
ping voldoende bewezen. „Hij
gaf geld en heeft tegen de verba
lisanten gezegd: 'laat me gaan'.
Bovendien heeft hij geld in een
broekzak van een politieman
gestopt."
woensdag 23 oktober 2002
door Henk Postma
Carnavalesk griezelen in familiaire
sfeer. Het is ook in het Zeeuwse
geen uitzondering meer. Her en der, van
pretpark tot buurthuis, van disco tot
school, wordt de viering van Halloween
aangegrepen om eens lekker te spoken.
Vermomd als akelig monster of lach
wekkende vampier feesten we ons de
stuipen op het lijf.
Een Amerikaans heksenfeest, zo wordt
het veelal genoemd. Maar de oorsprong
ligt in Europa, bij de oude Keltische
volkeren die ooit ook Zeeland bevolk
ten. Het christendom deed er alles aan
om het uit te roeien. De commercie
heeft het nu weer in het centrum van de
belangstelling geplaatst.
Een Performance Night in Oostburgs
Ledeltheater. Het Pannenkoekenhuis
Vierwegen te Domburg. De Kinderva
kantieweek in Hontenisse. En de Sport
vereniging Walcheren. Op talrijke
plaatsen, en bij allerlei gelegenheden
wordt de komende dagen in Zeeland op
de Halloween-viering ingehaakt. Het
groene warenhuis Intratuin houdt zelfs
een heuse Halloween Griezelavond.
„Een kwestie van marketing", zegt di
recteur J. Joziasse van Intratuin in het
Walcherse Koudekerke. „De mensen
vinden het leuk. En als de klant wat wil,
speel je daar op in." Aanstaande zater
dag is de winkel er speciaal tot half tien
voor open, compleet met artiestenshow
en griezeleffecten. Er draven sowieso al
honderden kinderen op die meededen
aan de Halloween-kleurwedstrijd. Nu
al zijn zo'n 30 tot 40 procent meer teke
ningen binnen dan normaal met Sinter
klaas.
Keerpunt
Halloween grijpt om zich heen. Ook al
kent vrijwel niemand de historisch-re-
ligieuze achtergrond van het feest. Die
wortelt in de verre prehistorie. Voor de
volken en stammen in Europa was de
avond, of liever de nacht van Hallo-
ween het belangrijkste moment van het
jaar. Bij de Kelten heette het feest
'Samhain': het einde van de zomer, en
het begin van het nieuwe jaar. De Kel
ten beschouwden die overgang als een
magisch keerpunt: een nacht die noch
tot het ene, noch tot het andere jaar be
hoorde en dus buiten de tijd stond.
Samheim was een periode waarin de
grens tussen de mensenwereld en de
spirituele wereld vervaagde. Het was
een nacht van contact met geliefde
overledenen, maar ook van afscher
ming tegen kwaadwillende geesten.
Samhain was ook een gunstige tijd voor
voorspellingen of om wensen voor het
volgende jaar te formuleren. De Kelten
beschikten daartoe over een rijke ver
zameling gebruiken en rituelen. Er
werden vuren gestookt en offers ge
bracht. Maskers, vermommingen en la
waai moesten de kwade geesten op een
afstand te houden.
Duivels
Ook de Romeinen, die zo'n 2000 jaar te
rug Keltische gebieden veroverden en
bezetten, hadden een oogstfeest, ge
wijd aan de godin Pomona. Elementen
daarvan, zoals het offeren en eten van
veel zoet fruit vermengden zich met de
Keltische gebruiken. Zo werd de pom
poen als ritueel attribuut geïntrodu
ceerd. De christelijke kerk bewoog
daarna hemel en aarde om de 'heidense'
gebruiken, waaronder ook het eerbe
toon aan de voorouders, als 'duivelse
misleidingen' verdacht te maken, en
het oogstfeest naar eigen hand te zet
ten.
In de achtste eeuw werd de christelijke
feestdag Allerheiligen (de verheerlij
king van doden die als voorbeeldig
christen hadden geleefd) verplaatst
van 1 mei naar 1 november, waarmee
deze gelijk viel met de Samhain-vie-
ring. Omdat het volk ook de eigen 'ge
wone' doden bleef gedenken, riep de
kerk een eeuw later de dag van 2 no
vember uit tot biddag voor Allerzielen.
Die konden daarmee uit het christelijk
vagevuur worden gered. Ondanks de
vervolging van 'heidenen' die de oude
natuurreligie trouw bleven, bleven ele
menten van de Samhain-viering in de
volksgebruiken bewaard. In Engeland
bleef de avond voor Allerheiligen,
waarop de Samhain-viering een aan
vang nam, voortbestaan als Eve of All
Saint, ook wel All Hallow's Eve, wat la
ter verbasterde tot Halloween.
Kolonisten
Mogelijk dat het feest uiteindelijk zou
zijn doodgebloed als het in de negen
tiende eeuw niet door Ierse en Schotse
kolonisten was meegenomen naar
Noord-Amerika, waar het al snel op
leefde als een feest dat met veel zoetig
heden, pompoenen, het aanmaken van
vuren, en de verschijning van veel na-
maakheksen, zwarte katten, spoken,
skeletten en doodskoppen wordt ge
vierd. Films en commercie hebben er
voor gezorgd dat het weer terug naar
Europa is gewaaid. Niet dat het hier
ooit is weggeweest. In natuurreligies,
zoals die tegenwoordig door moderne
heidenen als Wicca's en andere paga-
nisten worden beleden, zijn veel van de
oude magische gebruiken blijven
voortbestaan.
Halloween als carnavalesk familievertier, de commercie speelt er gretig op in.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
TV publieke systemen op peil te
lölo A t brengen. Er is te weinig beleid
voor de oplossing van proble
men als te weinig veiligheid, te
weinig agenten, te weinig speci
alisten, te weinig ruimte op de
wegen, te weinig leraren, te wei
nig cellen, te weinig huurhuizen
en ga zo maar door. Ik heb res
pect voor de breekijzers van de
LPF, die in het pioniers stadium
van de nieuwe politiek, veran
deringen initieerden. Als we
hun het wachtgeld ontzeggen,
dan krijgen we niemand meer
die de politiek een andere wen
ding kan geven als het land het
nodig heeft.De tweede helft
gaat beginnen. Laten we nu niet
meer op de man of de vrouw spe
len (zo iemand moet de rode
kaart krijgen), maar leg het volk
zakelijk en duidelijk uit wat zij
of hij of wat haar of zijn partij
kan bijdragen aan de oplossing
van de problemen in Nederland
Nu Jan Peter en de zijnen het
niet hebben kunnen klaren,
staat er volgend jaar januari
weer een stemming te wachten.
CDA en WD willen samen ver
der als de kiezers het toestaan
natuurlijk. Als links Nederland
de handen ineen wil slaan, kan
het nog spannend worden. De
stemcomputers zullen het laten
zien als het zover is. Waarom ik
dit zeg nog het volgende: alle
politieke partijen hebben de
mond vol dat het anders moet en
dat de kiezers het maar uit moe
ten maken. Daarom vind ik dat
de samenstelling van een rege
ring niet in torentjes of achter
kamertjes of zelfs per telefoon
(dat is ook nog mogelijk) door
een paar personen uitgemaakt
dient te worden, maar, zoals te
recht wordt opgemerkt, door de
kiezers.
Dus mijn oproep is nu het vol
gende: laat de kiezers nu eens
uitmaken welke regering de kie
zers nu willen. Hoe kan dat?
Door op de stemcomputers een
mogelijkheid te geven om dat
aan te kruisen, dus niet alleen de
partij laten stemmen maar ook
met wie er samen geregeerd
moet worden. Dat zou pas ver
nieuwend werken. Als gewone
kiezer zou ik graag zien dat
links meeregeert, maar dat was
u waarschijnlijk al opgevallen.
J. Hoogstrate
Karei Doormanstraat 14
Goes
Crisis V
De hinkende nieuwe politiek is
door de oude politiek beentje
gelicht. De oude politiek gaat
ervan uit dat het volk er is voor
de overheid, terwijl de nieuwe
politiek ervan uitgaat dat de
overheid er is voor het volk. De
regeringsverklaring lag op een
tafel met twee poten, daad
kracht en duidelijkheid. Er was
nog steeds te weinig aandacht
voor de doorstroming, de nood
zaak om de capaciteit van de
Wim Boogaart
Erling Steenstraat 14
Nieuwerkerk
Floriade
De Floriade heeft in financieel
opzicht een behoorlijk verlies
geleden (PZC 21-10). Hoe kan
dat, vragen de intiatiefnemers
zich af. Een diepgaand onder
zoek zal hier het antwoord op
moeten geven.
Een klein beetje van de sluier is
inmiddels reeds opgelicht. Ze
hebben ontdekt dat met name
de gezinnen het massaal hebben
laten afweten. Dat scheelt na
tuurlijk een heleboel inkom
sten. Zelfs de extra publiciteit
heeft niet geholpen. Wat is er
toch verkeerd gegaan? De vraag
wat een dagje Floriade voor een
gezin wel niet kost zou op z'n
plaats zijn. De organisatie ont
gaat dit blijkbaar volkomen.
Nee, een diepgaand onderzoek
is interessanter. Dat dit het ver
lies nog groter maakt is van
minder belang. Typisch Neder
lands.
Sjaak Vermeulen
Kreeftstraat 59
Zierïkzee
De ramp van '53
in Week van
Zeeuwse Boek
door Ernst Jan Rozendaal
OUWERKERK - Bijna alle uit
gaven in het kader van De Week
van het Zeeuwse Boek, van
woensdag 30 oktober tot en met
zaterdag 9 november, staan in
het teken van de herdenking van
de watersnoodramp van 1953.
Niet alleen Sandra van de Vijver
heeft zich op dit onderwerp ge-
istort. Volgende week woensdag
^worden in Ouwerkerk de boe
ken Hier was eens Capelle van
Kees Slager en Echo's van het
water van Jan Kuipers en Cees
'Maas gepresenteerd. De laatste
is het geschenk van De Week van
het Zeeuwse Boek.
Goesenaar Kuipers en Kapelle-
naar Maas bieden het eerste ex
emplaar van hun geschenkboek
aan burgemeester J. Asselbergs
van Schouwen-Duiveland aan.
De auteurs hebben een reis ge
maakt door heden en verleden
van de ramp. Herinneringen ko
men aan bod, maar het boek be
vat ook een chronologisch over
zicht van de gebeurtenissen.
Ria Geluk, inwoonster van Ca
pelle en voorzitter van het Mu
seum Watersnood 1953 in
Ouwerkerk, neemt het eerste
exemplaar in ontvangst van
Hier was eens Capelle van Kees
Slager uit 's-Heerenhoek. Hij
schetst een portret van het aller
laatste verdronken dorp van
Zeeland. Het Schouwse Capelle
was in 1953 de zwaarst getrof
fen gemeenschap.
Een boek dat ook tijdens De
Week van het Zeeuwse Boek
verschijnt, maar niets te maken
heeft met de ramp van 1953 is
Paeremessen van P. Brouwer.
De in Utrecht woonachtige,
maar uit Oost-Souburg afkom
stige auteur publiceert het stan
daardwerk over het Zeeuwse
paardenmes. Dus alles over ge
schiedenis, vorm en gebruik.
De vier auteurs van de drie boe
ken over de ramp maken een
tournee door Zeeland. Zaterdag
2 november signeren ze in De
Drukkerij in Middelburg
(10.30-12 uur), De Koperen
Tuin in Goes (13-14 uur) en
Boekhandel De Vries in Zierik-
zee (15-16 uur). Woensdag 6 no
vember zijn ze in Boekhandel
Basting in Oostburg (19-21 uur
Donderdag 7 november ver
zorgt Kees Slager een avond in
het Multifunctioneel Centrum
in Zierikzee (aanvang: 20 uur).
Als zijn gezondheid het toelaat,
treedt de Zeeuwse bard Bei Cok
zaterdag 9 november om 15 uur
op in De Koperen Tuin in Goes.
Sandra van de Vijver met haar boek over de watersnoodramp: „Als je met mensen praat, ontdek je dat
ze blij zijn dat er na al die jaren naar hen geluisterd wordt." foto Wi m Kooym a n
door Jeanette Vergouwen
PAAL - Een bonte stoet mensen
wandelt achter accordeonist
André Bombelijn over de dijk
bij Paal. Beneden in het groene
gras staan oranje stoelen en mi
crofoons. Het decor voor de pre
sentatie van het boek Hoe ver
het water kwam van Sandra van
de Vijver is natuurlijk en in
drukwekkend.
Echtgenoot Pol vertelt trots dat
Sandra het verhaal over de wa
tersnood van 1953 altijd al heeft
willen schrijven. George Spon-
selee stelt dat het schrijven van
een historisch verhaal altijd
moeilijk is en dat hij het moedig
vindt van de auteur om alles
over de ramp te reconstrueren.
Met donkere grijze wolken als
decor vliegen Canadaganzen in
V-formatie over. De wind
blaast, versterkt door de micro
foons een melodie in mineur om
de gevoelens van verdriet van
nabestaanden te vertolken. Het
overdonderend geluid zwelt aan
en roept heiinneringen op.
Sponselee overhandigt het eer
ste exemplaar aan dijkgraaf W.
de Graaf van waterschap
Zeeuws-Vlaanderen. Er wordt
gepraat over het nut van dijken,
de altijd nodige waakzaamheid
en de weerstand van nabestaan
den tegen de plaatsing van het
herdenkingsmonument bij
PaalDe plek waar de eersteling
van Sandra van de Vijver wordt
gepresenteerd, blijkt van histo
rische waarde. Achter de dijk
ligt het gebied waar bijna vij ftig
jaar geleden mensen omkwa
men, toen het water de dijken
met gemak wegspoelde.
Het boek is gebaseerd op feite
lijke gebeurtenissen, maar be
halve een antwoord op de vraag
hoever het water kwam, wordt
ook ingegaan op de gevoelens
van de betrokkenen en in
hoeverre de gevolgen voelbaar
zijn en blijven voor mensen die
het van nabij hebben meege
maakt.
Sandra van de Vijver stelt dat zij
als 32-jarige toch persoonlijk en
emotioneel betrokken is bij de
ramp, omdat familieleden van
haar alles aan den lijve onder
gingen. „Ik heb de ontheemding
en de angst willen vastleggen.
Tien jaar geleden heb ik een kort
verhaal over de Ramp geschre
ven. Dat werd bekroond en is
met verhalen van anderen ge
bundeld in een boek. Toen voel
de ik dat ik verder wilde met het
materiaal en de inspiratie die ik
had over dit onderwerp. Het ge
bonden zijn aan zoveel woorden
was een belemmering, dus nam
ik me voor om een boek te schij
ven. Maar dan heb je te weinig
tijd vanwege werk, de boerderij
en de kinderen. Toen ik het ont
werp voor het monument zag
dat volgend jaar onthuld wordt,
dacht ik: het is nu of nooit. Dat
boek moet vóór 2003 af."
Strak schema
Zij werd getroffen door de weer
stand van nabestaanden en ont
dekte dat de generatie van nu te
weinig rekening houdt met de
gevolgen van de ramp die nog
dagelijks mensen beïnvloedt.
„Juist de emotionele kant wilde
ik in het boek benadrukken. Als
je met mensen praat, ontdek je
dat ze blij zijn dat erna al die ja
ren naar hen geluisterd wordt.
Ik heb geprobeerd verleden, he
den en toekomst te verpakken in
een intrigerend verhaal. Het zat
al in mijn hoofd, dus was het een
kwestie van gaan zitten en
schrijven. Deze zomer heb ik me
gehouden aan een strak dag
schema. Kinderen naar school
en daarna achter de computer,
en tussendoor research doen en
mensen interviewen."
Het boek is uitgegeven in eigen
beheer en belangstellenden
kunnen kijken op de website
www.pennevrucht.com.
door Ernstjan Rozendaal
GRIJPSKERKE - Variatie in uitwerking,
eenheid in thematiek. Het jodendom is het
onderwerp dat de kunstwerken van Ruth
Dagan, Abraham Yakin en Bram van Gelde
ren verbindt. Ze exposeren in Boerderijga
lerie De Osseberg in Grijpskerke (maar
dichter bij Sint Laurens). In geen enkel op
zicht lijken de werken op elkaar.
Ruth Dagan is geboren in Jeruzalem, maar
woont en werkt tegenwoordig in Amstel
veen. In 1985 studeerde zij af aan de Riet
veld Academie in Amsterdam. In De Osse
berg toont zij schilderijen, kalligrafie en
sculpturen. Alle werken maken deel uit van
een project dat haar al jaren bezighoudt.
Onder de titel 'Tussen prins en kikker' heeft
ze een sprookje van Grimm herschreven tot
een verhaal voor volwassenen.
De tweeënzeventig pagina's tekst in Ivriet
zijn opgetekend in kalligrafie. Daar gaat
Dagan zeer vrij mee om. Haar letter zijn
weliswaar uiterst precies getekend, maar zij
aarzelt niet transparante voorstellingen
door de teksten heen te schilderen. Vanuit,
de teksten zijn allerlei dwarsverbindingen
te trekken naar de andere werken.
In De Osseberg zijn veel geschilderde voor
stellingen te zien van de prinses uit het
sprookje. Daarvoor heeft de Israëlische
danseres Anat Shamgar model gestaan.
Dagan schildert haar meestal liggend op de
grond. Soms in een duidelijke balletpose,
vaker kronkelend of in een houding die sug
gereert dat ze net is gevallen. De schilderij
en zijn klassiek van opzet, laag over laag ge
schilderd, met veel oog voor de werking van
het licht. Heel mooi is het tafereel van een
donkere, zittende vrouw in een wit, licht
doorschijnend gewaad. De figuren passen
net in het kader van de schilderijen, de ach-
tergond is niet gedefinieerd, zodat de aan
dacht geheel op hun houding wordt geiicht.
Autobanden
Van een veel lichter en luchtiger aard zijn de
(kleine) sculpturen van Dagan. Daarin ver
beeldt ze vaak de kikker. Die wordt uitge
sneden uit het rubber van autobanden en
dat levert springerige, vrolijke beeldjes op,
bijvoorbeeld van parende kikkers ('Innige
omhelzing'). De manier waarop Dagan om
gaat met allerlei restmaterialen verraadt
haar opleiding aan de Rietveld Academie.
In feite is haar project een symbool voor het
menselijk leven en weet ze aan de hand van
figuren en gebeurtenissen verschillende
stadia daaruit weer te geven.
Geheel anders is het werk van Yakin, haar
vader. Deze in Jeruzalem woonachtige kun
stenaar toont in De Osseberg etsen. Het is
duidelijk dat hij werkt vanuit de traditie.
Veel van zijn onderwerpen komen uit de bij
bel of zijn op een andere manier religieus
van aard. Zo beeldt hij een aantal joodse
feesten uit. Yakin combineert meerdere et
sen, zodat zijn taferelen uit verschillende
episoden zijn opgebouwd. Dat stelt hem in
staat ook verschillende kleuren te combine
ren.
Bij het werk van Dagan en Yakin heeft gale
rie De Osseberg objecten geplaatst van
Bram van Gelderen. Ook zijn afkomst is
joods, iéts wat aan zijn werken is af te zien.
Van Gelderen is architect, maar hij vervaar
digt ook gebruiksvoorwerpen en sieraden.
In de nabij Sint Laurens gelegen galerie zijn
ceremoniële objecten te zien, zoals joodse
kandelaars en een mezoera, een deurpost-
kokertje dat hij ontwierp voor het Joods
Museum in Amsterdam. De vormgeving is
ondei-worpen aan eisen die de religie aan de
voorwerpen stelt, maar Van Gelderens uit
werking is modern en persoonlijk. Alleen al
het gebruik van materialen als roestvrij
staal en plexiglas maken zijn werk eigen
tijds. De traditie in hedendaagse kunst ge
vangen.
Expositie: Abraham Yakin, Ruth Dagan en Bram
van Gelderen in galerie De Osseberg, t/m za 16
november, open ma t/m za 14-17 uur.
Enkele werken van Ruth Dagan: een schilderij van een sprookjesprinses en kleine kikkers,
gemaakt van autobanden. foto Mechteld Jansen
