Zelfstandigmaar niet alleen
Letters als abstracte vormen
PZC
Combinatie van meerdere
foto's biedt meerwaarde
13
Schrootbedrijf
moet productie
toch beperken
Delta NV
lezers schrijven
Crisis II
Crisis III
Werkstraf voor
brandstichting
kunst cultuur
Roy Hargrove in
Porgy Bess
dinsdag 22 oktober 2002
Hoor Arjan Schuiling
PEN HAAG - Schrootverwer-
kingsbedrijf SZ V Schroot Metal
Recycling BV aan de Ambacht
straat in Terneuzen mag de
schrootschaar/pers en de bijbe
horende hydraulische kraan
maximaal vijf uur per dag ge
bruiken totdat de geluidsscher
men rondom het bedrijf zijn
verhoogd.
szv heeft de door het Zeeuwse
provinciebestuur opgelegde
productiebeperking vergeefs
aangevochten bij de Raad van
State in Den Haag.
De schrootverwerker heeft zon
der succes aangevoerd dat de
bedrijfsvoering niet zo kan wor
den ingericht dat de schroot
schaar/pers maximaal vijf uur
per dag wordt gebruikt en dus
drie uur per dag buiten gebruik
wordt gesteld. Bovendien zou
het provinciebestuur met het
vergunningbesluit het gewekte
vertrouwen beschamen, dat de
bouwvergunning voor het ver
hogen van het geluidsscherm
mag worden afgewacht voordat
aan de geluidsnormen uit de
vergunning moet worden vol
daan. Volgens SZV leidt de be
perking tot een schadepost van
5000 euro per week.
De Raad van State slaat de
schrootverwerker om de oren
met een brief waarin het bedrijf
aangeeft uit de voeten te kun
nen met maximaal vijf uur ge
bruik van de schrootschaar/
pers per dag. Weliswaar wordt
m die brief niets over de bijbe
horende kraan geschreven,
maar het Haagse rechtscollege
vindt dat SZV daarmee zelf
heeft aangegeven niet te zwaar
te worden getroffen door de pro
ductiebeperking.
Het gaat om een voorlopige uit
spraak. In een bodemprocedure
zal het rechtscollege definitief
uitmaken of het provinciebe
stuur de productiebeperking te
recht heeft opgelegd. Het is nog
niet bekend wanneer de Raad
van State zich over die bodem
procedure zal buigen en of SZV
daar dan nog belang bij heeft.
Als de schrootverwerker al op
korte termijn beschikt over een
bouwvergunning voor het ver
hogen van het geluidsscherm,
vervalt de productiebeperking.
door Maurits Sep
Zeeuws en zelfstandig, luidt het stoe
re devies van Delta. Eerst goed, dan
groot, is het adagium van Remu, dat
zich al in Spaanse handen waande. Ook
Eneco heeft er nooit een geheim van ge
maakt op zoek te zijn naar een grote
buitenlandse partner. De marktleiders
in Nederland, Essent en Nuon, koersen
ieder voor zich zelfbewust af op een
toonaangevende, internationale en
zelfstandige positie.
De energiemarkt is in beweging. De
grenzen binnen Nederland zijn al gro
tendeels geslecht, over een paar jaar
ligt heel Europa open. Verkoop van de
energiebedrijven aan particuliere aan
deelhouders is nog niet mogelijk. Pri
vatisering mag waarschijnlijk pas na
2004. De grote buitenlandse bedrijven
kijken intussen al begerig in het rond,
speurend naar kleintjes die ze kunnen
toevoegen aan hun holding. De klein
tjes zoeken ook zelf toenadering, nu ze
nog wat te kiezen hebben.
Wie niet sterk is, wil sterk worden. Door
overname, door fusie of door verkoop.
Belangrijk is het juiste moment te kie
zen. Want net als in het dierenrijk is het:
eten of gegeten worden.
Zelfstandig, maar wel op het overna
mepad. Het gaat prima samen, vindt
Delta. Inlijving van Remu is juist nodig
om het vol te kunnen houden, stelt
woordvoerster M. van Zuilen. Het is no
dig, voor een 'beter evenwicht tussen
productiecapaciteit en afzetmogelijk
heden'. Delta maakt namelijk veel
stroom, maar heeft in Zeeland alleen te
weinig klanten om van voldoende afzet
verzekerd te zijn. Daarom werd on
langs ook al een landelijke campagne
gelanceerd om bedrijven binnen te ha
len.
Baas
Het eerste deel van de strategie wordt
evenmin geweld aangedaan, vindt Del
ta. Als het tot een overname van Remu
komt, zullen de Zeeuwen de baas zijn.
Voorzitter P. Louwerse van de onderne
mingsraad van Delta heeft er alle ver
trouwen in dat dat kan. Ook al is Remu
op de energiemarkt pakweg drie keer zo
groot. Een eventuele overname zal aan
de bedrijfsstrategie worden getoetst,
belooft Louwerse.
Delta is niet in staat tot een offensief op
de consumentenmarkt. Het bedrijf is te
klein. De Nederlandse markt wordt ge
domineerd door Essent en Nuon. Op af
stand volgt Eneco. „En na ons is er een
i.
De Zeeuwse achtergrond van Delta klinkt in de jongste reclamecampagne duidelijk door.
foto Delta
hele tijd niets, pas dan heb je Remu en
Delta", analyseert Eneco-woordvoer-
der R. Kimman.
De drie kleintjes lijken dus tot elkaar
veroordeeld. Willen zij overleven, dan
ligt krachtenbundeling voor de hand.
Niet voor niets toonde Eneco een
maand geleden belangstelling voor zo
wel Remu als Delta. Dat Kimman daar
nu een nuancering in aanbrengt -
„Remu is concreter, Delta is minder op
portuun en meer toekomstdenken" -
doet daar niets aan af
De toenadering van Delta tot Remu is in
dit licht bezien niet verwonderlijk.
Daarmee verwerft Delta niet alleen de
massa om van haar stroom af te komen,
maar ook de massa die zij nodig acht om
Eneco op termijn als een volwaardige
partner tegemoet te kunnen treden. In
plaats van een overname door de Rot
terdammers kan dan sprake zijn van
een fusie. Zodat het Zeeuwse karakter
niet geheel verloren gaat. Als het zo ver
komt natuurlijk. „Want schaalvergro
ting is mooi meegenomen, maar je moet
investeringen wel kunnen terugverdie
nen", merkt Kimman op.
Binnen Nederland kan een combinatie
van Eneco, Remu en Delta voor meer
evenwicht zorgen, tegenover de reuzen
Essent en Nuon. Maar als in 2004 de be
oogde privatisering doorgaat en Euro
pa de markt wordt, valt ook die in het
niet. „Ach, zelfs de huidige topdrie van
Eneco, Essent en Nuon is samen nog
tien keer zo klein als één Duits energie
bedrijf", nuanceert Kimman.
Daarom heeft Eneco er ook nimmer een
geheim van gemaakt het liefst aanslui
ting te zoeken bij een groot Europees
opererend bedrijf. Dezelfde strategie is
uitgezet door Remu. Dat sloot, vooruit
lopend op de privatisering, twee jaar
geleden al een intentieverklaring met
het Spaanse Endesa Omdat de privati
sering werd uitgesteld, Hep die overna
me dit j aar spaak. Dat spijt het Utrecht
se bedrijf nog steeds. „Voor de toekomst
is het goed om aan te sluiten bij een ster
ke Europese partij", zegt Mandy Ros
van Remu.
Beetje zinloos
Het gevecht over het eigendom van
Remu wordt nu gevoerd door Delta,
Eneco en nog één of twee bedrijven.
Zijn dat dan eigenlijk zinloze scher
mutselingen? Misschien een beetje,
geef Kimman toe. „Maar niet hele
maal." Het nut is in ieder geval dat als
zich straks een internationale koper
aandient, een zo breed mogelijke
Nederlandse basis van belang
kan zijn. „Dan ben je aantrekkelij
ker.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
actie meer verwachten in een
kabinet. Hierop zijn de andere
personen (waarvan enkele wel
degelijk competent zijn) in het
kabinet terechtgekomen, die er
mijns inziens anders nooit voor
gekozen waren. Gevolg: ruzie en
onenigheden aan de lopende
band. Weinig normen en waar
den waar voortdurend mee ge
schermd wordt. Het ging weer
over het verkrijgen van meer
macht. Wat zijn de kosten weer
voor de belastingbetaler? Voor
zichtige raming van 5 miljoen
euro. Alle afgetreden ministers
en staatssecretarissen een rian
te uitkering of wachtgeldrege
ling. Nu moet er weer gestemd
gaan worden en denkt u dat er
nog veel mensen zijn die zin
hebben om nog te gaan stemmen
op een vernieuwende partij?
Waar het op aan kwam is dus
niet gebeurd: Het land regeren
Dit is slechts door 2 ministers
genoemd. Wat een zielige verto
ning. Hoewel er wel over ons ge
regeerd gaat worden denk ik dat
er nog weinig mensen naar de
stembus te krijgen zijn.
J.W.H. Haak
St. Jacobsstraat 18, Vlissingen
Na de moord door links op Pim
Fortuyn, nu de moord met voor
bedachten rade door CDA en
vooral WD op het eerste LPF-
kabinet. Volgens sommigen is
dit nu het einde van de Fortuy-
nisten en het gedachtengoed
van Pim Fortuyn. Wat zij echter
over het hoofd zien, is dat die 1,6
miljoen kiezers geen aanhan
gers waren van Pim Fortuyn,
maar dat Pim Fortuyn enkel
verwoordde wat die 1,6 miljoen
mensen dachten en wilden!
Maar wat zij door de linkse poli
tiek correcte partijen en media
niet meer durfden zeggen. Maar
het deksel is eraf. De mensen
kunnen en durven hun tong en
stem weer gebruiken. Nieuwe
verkiezingen? Prima, ik stem
weer op de LPF, net als zoveel
anderen. Het stomste zou zijn te
stemmen op de broedermoorde
naars CDA en WD, of de PVDA
die de uitslag van de laatste ver
kiezing nog steeds aan de 'dom
me' kiezers wijt. Of nog erger,
stemmen op GroenLinks of D66
die weer 'as usual' de asielzoe
kercentra willen volboeken via
hun reisbureaus. Het allerstom
ste zou zijn, niet meer gaan te
stemmen want dan komt mijn
stem altijd bij de tegenpartij.
Cees Boog aart
Schoolstraat 5, Oud-Vossemeer
Val van het kabinet (PZC 16/10)
einde van maanden lang aan
modderen van een aantal be
windslieden die op de rug van
Pim Fortuyn in het kabinet zijn
binnengerold. Ruim 1 miljoen
mensen hebben uit onvrede over
het lopende beleid hun stem op
de LPF uitgebracht (Lees: op
Pim persoonlijk). Men ver
wachtte vernieuwende politiek.
Helaas werd hij op lafhartige
wijze voor de verkiezingen ver
moord. Jammer genoeg zijn er
toen velen naar de stembus ge
gaan en hebben uit eerbetoon op
hem gestemd. Alleen van een
overleden persoon kun je geen
ELLEMEET - Voor brandstich
ting in Ellemeet is een 46-jarige
Rotterdammer gisteren in hoger
beroep veroordeeld tot een
werkstraf van 240 uur. Daar
naast hangt de man een voor
waardelijke celstraf van twaalf
maanden boven het hoofd.
De man stak op 25 juni vorig
jaar bij de nieuwe vriend van
zijn vrouw een stapel hout in
brand. Daardoor brandde een
schuurtje grotendeels af. De
rechtbank in Middelburg gaf
hem hiervoor een celstraf van
vijftien maanden, waarvan vijf
voorwaardelijk.
De Rotterdammer tekende ho
ger beroep aan. De aanklager
hadeen celstraf van vijftien
maanden waarvan vijf voor
waardelijk geëist.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De titel vaü
de expositie is bijna een recla
meslogan. Een goedeproefis des
drukkers troef, heet de tentoon
stelling waarmee grafisch kun
stenaar Dick Berendes in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg een overzicht biedt van
ruim twintig jaar werken. „Ik
heb de uitspraak van een com
merciële drukker", beaamt Be
rendes. „Met een proef laat je
aan de klant zien waartoe je in
staat bent. Maar het proefdruk
ken is ook een fase van experi
menteren en dat is waar ik me op
richt."
Berendes is opgeleid aan de Am
sterdamse Grafische School en
werkte daarna als grafisch
vormgever bij drukkerij Tijl en
de afdeling public relations van
Hoogovens in IJmuiden. „Ik ben
opgevoed en gevormd met het
zetten in lood", zegt de in Heer-
hugowaard woonachtige kun
stenaar. Vandaar dat hijtoen de
bedrijven waar hij werkte over
stapten naar het fotogafisch
zetten, zelf een oude drukpers
op de kop tikte om zijn passie te
kunnen botvieren.
Het is een Korrex Proefpers die
hij in 1980 overnam van een
drukkerij in Den Haag. „Die
werd gebruikt om allerlei druk
vormen te testen. Dat deden ze
niet op de grote drukmachines,
want die moesten continu door
TERNEUZEN - De Amerikaan
se jazztrompettist Roy Hargro
ve begint zijn Europese tournee
zaterdag 2 november in Porgy
Bess in Terneuzen.
De dag daarna treedt hij als so
list op met het Jazz Orchestra of
the Concertgebouw in het Am
sterdamse BIM-huis. Dat zijn de
enige twee concerten in Neder
land.
Hargrove heeft een voorliefde
voor Porgy Bess. Sinds 1994
treedt de jazzmusicus elk jaar
een keer op in Terneuzen. Dit
maal komt Hargrove met een
nieuwe groep. Daarin spelen
drummer Willie Jones III, alt
saxofonist Justin Robinson,
pianist Ronnie Matthews en
bassist Dwayne Burno.
Het optreden begint om 21.00
uur.
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE
Meer dan één is de titel van de
nieuwe expositie in De Be-
waerschole in Burgh-Haam-
stede met foto's van Rien van
Zeist en sculpturen van Miri
am Severijns. Dat 'meer dan
één' slaat vooral op het foto
werk van Van Zeist, maar ui
teraard ook op de twee expo
santen. De sculpturen van
Severijns vormen een mooie
combinatie met het werk aan
de wanden.
Van Zeist exposeert zogehe
ten 'meer-luiken'. Dat wil
zeggen; een serie van meerde
re foto's, die in feite eenzelfde
tafereel weergeven. „Toch
ontstaat hiermee een ander
effect dan wanneer ik datzelf
de beeld binnen één grote foto
zou vangen", zegt de kunste
naar. Het overtuigend bewijs
voor die bewering wordt gele
verd door een serie van vijf fo
to's van de Brouwersdam. De
langgerektheid van deze weg
weet hij op deze wijze treffend
te visualiseren. Bovendien
straalt de reeks beweging uit.
Twee mensen stappen op de
eerste foto het beeld binnen en
hebben op de volgende foto's
steeds een stukje verder van
hun route afgelegd. De na
drukkelijk rood ingekleurde
fietspad en staalblauwe lucht
geven de serie een extra di
mensie.
De weidsheid van polderland
en watergangen accentueert
Van Zeist ook met bijvoor
beeld een tweeluik van een
sluisje op Goeree-Overflak-
kee. Ook de slotgracht in
Haamstede krijgt een bijzon
der aanzien als hij door twee
foto's naast elkaar wordt
weergegeven.
Van Zeist legt de hoofdrol in
zijn werk bij het landschap
Mensen komen er niet in voor
of zijn slechts passanten.
Vooral de kust, duinen en pol
derlandschap op Schouwen-
Duiveland spreken hem zeer
aan. Hij woont en werkt in
Weert, maar onderhoudt van
jongs af aan door familieban
den een lijntje met Zeeland.
Zijn liefde voor de fotografie
vloeit voort uit zijn opleiding
als fotolithograaf destijds in
een drukkerij. „Toen ik het
beeld in de ontwikkelaar zag
blijven draaien. Een machine
als de Korrex is heel geschikt om
te experimenteren. Bijna alle
margedrukkers hebben er zo
een.In zijn atelier bewaart Be
rendes twintig soorten letters.
In vrijwel al zijn werken komen
letters als drukelement voor,
vandaar dat hij spreekt van ty-
pografiek. „Ik zie een letter niet
alleen als iets om te lezen, maar
als beeldend materiaal waar
mee ik kan spelen. Ik zie bij
voorbeeld iets moois in een E of
een M, en dat ga ik benadruk
ken. Vaak combineer ik zo'n let
ter, iets wat eigenlijk een
abstract element is, met natuur
lijke, landschappelijke dingen.
Bij mij is het nooit helemaal ab
stract."
In de Zeeuwse Bibliotheek
toont Berendes, naast twee
prenten uit 1965 waarin hij on
der meer met behulp van Mec
cano-strips een ode brengt aan
de oude drukpers, werk dat hij
de laatste twintig jaar heeft ver
vaardigd. Hij combineert een
regenboog met het cijfer zeven,
gebruikt de letter C zo dat het
lijkt alsof er rotsformaties wor
den uitgebeeld en geeft door
kijkjes over een uitgestrekt
landschap door de letter M te
kantelen en als kader te gebrui
ken. Of hij gaat aan de gang met
gedichten. Bij Het andere land
van Ida Gerhardt, dat gaat over
een oversteek naar het hierna
maals, heeft hij een eenvoudig
bootje gevormd door de letters
C, M en V ingenieus met elkaar
te combineren. De tegenstelling
in de zin 'Leigrijs mag de lente
zijn' uit een Rondeel van dezelf
de dichteres beeldt hij uit door
een spel met kleur en lettervor
men.
Vooruit denken
„Vaak zijn twintig tot dertig
drukgangen nodig om deze
voorstellingen te maken", ver
telt Berendes. „Dat betekent
dat ik vooruit moet denken. Ik
doe dat door schetsen te maken
op transparante vellen. Als ik
die over elkaar leg, krijg ik een
indruk van hoe het gaat worden.
Toch is het niet helemaal voor
spelbaar, want creatieve inval
len tijdens het drukproces kun
nen het geheel weer een andere
kant opsturen."
Soms begint een prent volstrekt
toevallig. Een voorbeeld is
Nachtelijk landschap. De don
kere achtergrond voor deze
voorstelling verkreeg Berendes
bij het schoonmaken van zijn
Korrex. „Ik had de boel verdund
met een beetje peut en rolde een
Als tekst betekent de YV in dit Compositie met Whier niets:, het gaat Berendes om de vorm van de letter.
foto Ruben Oreel
vel papier door de machine. Het
resultaat was zo mooi, dat ik het
niet wilde weggooien. Ik ben er
op gaan stempelen. Binnen een
kwartier was de prent klaar. Zo
kan het dus ook gaan."
Verbazing
Naast Berendes' vrije werk zijn
op de expositie ook voorbeelden
te zien van werk in opdracht.
Kalenderbladen, ex librissen,
prenten die het tijdschrift Gra
ficus uitreikte als prijs voor een
grafiekwedstrijd (die notabene
ook een keer door Berendes zelf
werd gewonnen) en wandil-
lustraties voor zijn vroegere
werkgever Hoogovens. Beren
des toont zich schatplichtig aan
de Groningse drukker Hendrik
Nicolaas Werkman („Daaraan
heb ik me van jongs af aan staan
te vergapen"). In zijn werk zijn
ook invloeden te ontdekken van
kunstenaars als Kurt Schwit-
ters en Fernand Léger. „Ik denk
dat ik voor de helft drukker ben
en voor de andere helft schep
pend kunstenaar. Er zijn marge
drukkers die niet verder komen
dan een paar regeltjes, ik durf
wel te zeggen dat ik meer in mijn
mars heb. Ik denk dat de diver
siteit in mijn werk te maken
heeft met mijn achtergrond als
vormgever. De basis blijft altijd
de verbazing, de verwondering
van de drukker die een wit vel
papier in de machine stopt en
ziet wat daaruit komt. Het is een
onuitputtelijke bron. Ik zal dit
tot mijn laatste snik blijven
doen."
Expositie: Dick Berendes, een goede
proef is des drukkers troef, t/m 23
november in de Zeeuwse Biblio
theek in Middelburg, open ma van
17.30-21.00, di tm vri van 10.00-
21.00enzavan 10 00-13.00uur.
Rien van Zeist en Miriam Severijns exposeren onder de titel
'Meer dan één' hun fotowerk en sculpturen in De Bewaerschole.
foto Marijke Folkertsma
opduiken, gebeurde er iets
met me", verwoordt Van Zeist
zijn fascinatie. Hij varieert
graag met afdrukken in kleur
of zwart-wit. Het gewenste
contrast is bepalend voor zijn
keuze.
Vergankelijkheid
Met een serie foto's op de vloer
van De Bewaerschole wil de
fotograaf de vergankelijkheid
tot uiting brengen. „Elk mo
ment is zo weer voorbij. Dat
geldt ook voor het moment
waarop je een foto maakt",
zegt Van Zeist om te bena
drukken dat een beeld niet
voor eeuwig is vast te leggen,
omdat het voortdurend ver
andert.
Hij nodigde zijn collega in de
kunst, Miriam Severijns uit
Meijel, uit samen met hem in
Burgh-Haamstede te expose
ren. Zij is gespecialiseerd in
plastische vormgeving. Haar
reizen naar Afrika hebben een
bepalende invloed op haar
werk. Met haar presentatie in
De Bewaerschole legt ze de
nadruk op haar zogeheten
'Tellem-collectie'. De Tellem
is een uitgestorven stam uit
Mali. Hun kenmerkende beel
den vormen de inspiratiebron
voor de sculpturen van Seve
rijns. Haar beelden gaan over
oorsprong en einde, geboorte
en wedergeboorte, maar voor
al over de wijze waarop zijzelf
de mens ziet.
De expositie Meer dan één in De
Bewaerschole is tot en met 9 no
vember geopend van dinsdag tot I
en met zaterdag tussen 13.30 en j
16.30 uur.
