Gebrandmerkt voor het leven
Een simpel balletje tegen rsi
De hele buurt
is tegen Jenny
Griep eist elk jaar
duizenden doden
Polikliniek voor gevallen ouderen
Onderzoek effect bijensteek
Proefproject cholesterol
Eenvoudige herpes-test
Goede nazorg voor slachtoffers van verbranding is onmisbaar
spreekuur
RIJSWIJK - Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch be
gint volgende maand als eerste ziekenhuis een speciale poli.
kliniek voor ouderen die zijn gevallenmaar niet weten wat de
oorzaak is geweest. Door verschillende onderzoeken hooptdè
kliniek te achterhalen of medische problemen een rol hebben
gespeeld.
Het ziekenhuis hoopt zo, voor althans een deel van deze oude
ren, een hoop pijn en onzekerheid te voorkomen.
In de 'Valpolildiniek' worden patiënten onderworpen aaneen
reeks basisonderzoeken om de oorzaak van de val op te spo-
renHet gaat om onderzoeken op het terrein van onder andere
cardiologie, oogheelkunde, neurologie en orthopaedie. ANP
AMSTERDAM - De stichting MSi steekt 180.000 euro in een
onderzoek naar de effecten van bijengif voor mensen me'
multiple sclerose (MS). Voor het onderzoek moeten enkele
tientallen patiënten gedurende een halfjaar drie keer per
week twintig bijensteken ondergaan. Dat maakte de stichting
uit Amsterdam vrijdag bekend.
Via het onderzoek moet worden achterhaald of de ziekte door
de zogeheten bijensteektherapie afneemt. Amerikaans on
derzoek suggereert dat de symptomen van MS bij 70 procent
van de patiënten door de therapie verminderen. ANP
NIJMEGEN - De stichting Bloedlink is in Nijmegen begon
nen met een proefproject om in die regio mensen op te sporen
die een extreem verhoogd cholesterolgehalte in het bloed
hebben. Het gaat om familiaire hypercholesterolemie (FH),
een aandoening die leidt tot vroegtijdige hart- en vaatziekten.
In Nederland hebben naar schatting 135.000 mensen FH on
der de leden, maar de mees ten van hen (100.000) weten dat he
lemaal niet. De patiëntenorganisatie probeert al enige jaren
deze mensen op te sporen.
Als vroegtijdig een behandeling en een gezonde leefstijl wor
den ingezet, kunnen deze mensen hart- en vaatziekten tegen
gaan. Zoniet, dan ontwikkelen zij deze soms dodelijke aan
doeningen gemiddeld twintig jaar eerder dan anderen.
Omdat het een erfelijke ziekte is, kan de lijn van de familie
worden nageplozen. De campagne in de regio moet mensen bij
wie een verhoogd cholesterol is ontdekt, ertoe aanzetten an
dere familieleden te benaderen om zich te laten onderzoeken.
Als het proefproject werkt, zal ook Utrecht volgen en later
eventueel landelijk doorgaan. ANP
GRONINGEN (ANP) - Aan de Rijksuniversiteit Groningenis
een eenvoudige en betaalbare test ontwikkeld om de aandoe
ning genitale herpes op te sporen. Herpes is een veel voorko
mende en besmettelijke seksueel overdraagbare ziekte.
Bij genitale herpes speelt het probleem dat veel dragers niet
weten dat ze de ziekte hebben. Het virus is namelijk niet altijd
actief, waardoor er niet altijd klachten zijn. Dankzij de nieu
we test kan de ziekte sneller worden opgespoord.
Het herpes virus type 1 is bekend van de koortslip, maar
het wordt steeds meer duidelijk dat dit virus naast infecties
aan de mond en de lippen ook genitale infecties kan veroorza-
ken. Dit is mede het gevolg van veranderende seksuele ge-1
woonten.
De nieuwe test speurt niet naar het virus zelf, maar wel naai1
de aanwezigheid van antilichamen tegen het virus. De nieuwe
test kan helpen om vast te stellen hoe vaak de virusinfectie
voorkomt. Daai'mee kan ook duidelijk worden hoe gx'oot het
x'isico is om het een herpesinfectie op te lopen. ANP
dinsdag 15 oktober 2002
is elk lichaam uniek en reageert ook el
ke huid anders, maar in de meeste ge
vallen moet zo iemand toch wel worden
geopereerd, soms zelfs tientallen ma
len. En vaak niet alleen om de littekens
minder opzichtig te maken, maar ook
omdat er door het littekenweefsel
functiebeperkingen optreden.
Isolement
Is dat op zich al belastend, de i'eacties
van de buitenwacht maken het hele
herstelproces er vaak niet gemakkelij
ker op. Aangestaard worden, nooit on
opvallend in de massa kunnen opgaan,
aangesproken woi'den op je vermin
king en beoordeeld worden op je uiter
lijk - voor mensen met brandwonden is
het soms dagelijkse kost. ,,En dat leidt
er nogal eens toe dat zij in een isolement
terecht komen", weet Maijan Visser.
Zeker pubers, die in hun jeugd brand
wonden hebben opgelopen, kampen
daardoor vaak met psychosociale pro
blemen. „Niemand wil anders zijn,
maar vooral jongeren niet. Zij willen
net als de anderen zonder gêne naar het
zwembad gaan, naar de gymnastiek of
gewoon relaties aanknopen."
Volgens Marjan Visser rust er niet meer
zo'n taboe op brandwonden als in het
verleden. „Vroeger werden zowel de
littekens als het vex'haal erachter weg
gestopt. Daar praatte je niet over. Te
genwoordig is het heel normaal dat er
aandacht aan wordt besteed. En geluk
kig maar, want hoe eerder kinderen le
ren ermee om te gaan, hoe beter ze er la
ter mee kunnen leven."
Om vooral deze groep te helpen heeft de
Nederlandse Brandwonden Stichting,
naast de preventie en de verbetering
van behandelmethoden, sinds enkele
jaren ook de nazorg tot speerpunt van
haar beleid gemaakt. Met specifieke en
praktische begeleiding worden kinde
ren en jongeren geholpen om zich vrije
lijk te bewegen. Zo worden er sinds
kort jongerenkampen georganiseerd en
is er, in samenwerking met de Stichting
Kind en Brandwond, een „Lekker-
leuk-logeren-project" voor kinderen
tot 8 jaar.
Daarnaast organiseert de stichting di
verse cursussen, waaronder de asserti-
viteitstraining 'Verder met littekens',
waarin men leert om adequaat te anti
ciperen op onaangename reacties van
de buitenwacht. Ook begeleidt de
Brandwonden Stichting kinderen en
hun ouders bij de temgkeer naar school
door middel van voorlichtingsprojec
ten in de klas en bemiddelt zij bij de
vei-wijzing naar therapeuten.
door Kitty van Gerven
DEN HAAG - Sinds de ramp in Volen-
dam is heel Nederland bekend met het
leed dat verbranding tot gevolg heeft.
Toch beseffen maar weinigen dat de
doden en gewonden die daarbij vielen
slechts een fractie zijn van het totale
aantal slachtoffers. Jaarlijks overlij
den in ons land tussen de 50 en 150
mensen door verbranding, terwijl een
veelvoud ernstig verminkt raakt. Let
terlijk gebrandmerkt voor het leven.
Yvonne x-aakte op haar veertiende ern
stig gewond toen zij bij het barbecuen
een steekvlam in haar gezicht kreeg.
Wekenlang lag zij in het ziekenhuis en
in de jaren daarna moest zij vele opera
ties ondergaan. Bij de laatste ingreep
kon haar gezichtsvermogen zodanig
worden hersteld dat zij weer goed met
beide ogen kon zien. Ze voelde zich die
dag in de trein dan ook de koning te rijk
dat ze probleemloos kon genieten van
het landschap dat voorbijschoot. Tot
dat een wildvreemde vrouw op de bank
tegenover haar zich voorover boog en
met een bemoedigend klopje op haar
knie zei:,Je moet echt iets aan die lelij
ke plek in je gezicht laten doen, meisje.
Ze kunnen tegenwoordig zoveel, die
dokters."
Gepest worden op school. Aangestaard
worden in de supermarkt. Blikken die
zich fixeren op je littekens. Nieuwsgie
rige vragen en 'goed bedoelde' maar
ongevraagde adviezen. Mensen met
brandwonden kunnen erover meepra
ten. Het achtervolgt hen, soms levens
lang. Waar menig ander slachtoffer van
een ernstig ongeluk na herstel weer
ogenschijnlij k gaaf door het leven gaat,
dragen zij de sporen van hun letsel
meestal zichtbaar met zich mee. In de
vorm van littekens.
De gevolgen van verbranding overwin
nen is dan ook meer dan alleen maar li-
chamelijk herstellen. Het vergt een ac
ceptatie dat je er nooit meer uit zult
zien als vroeger. „En daar komt nog
eens bij dat je moet leren omgaan met
de niet altijd even sympathieke reac
ties van de buitenwereld", weet Max-jan
Visser consulent van de Nederlandse
Brandwonden Stichting
Jeugd
Verhoudingsgewijs vallen de meeste
slachtoffers namelijk onder de jeugd.
Van de 1500 mensen die jaarlijks met
brandwonden in een ziekenhuis belan
den, is het merendeel nog kind. En on
der de 450 tot 500 zeer ernstig gewon
Van de vijftienhonderd mensen die jaarlijks met brandwonden in een ziekenhuis belanden, is het merendeel nog kind.
illustratie Nederlandse Brandwondenstichting
den, die in een brandwondencentrum
moeten worden opgenomen, zijn zeker
150 kinderen, waarbij de 0- tot 4-jari-
gen de grootste categorie vormen.
Verreweg het merendeel van de ver
wondingen wordt veroorzaakt door
hete vloeistoffen en door hete voorwer
pen „We worden opgeschrikt door een
ramp als in Volendam, maar de meeste
ongevallen gebeuren gewoon thuis.
Het zijn vaak kleine ongelukjes die de
sastreuze gevolgen hebben. Bijvoor
beeld doordat een peuter zich optrekt
aan een tafelkleed en een pot kokend
hete thee over zich heen ki'ijgt, of aan
het snoer van een waterkoker of een
strijkijzer trekt, een pan met heet vet
omstoot, of, nog simpeler, een gloeiend
hete verwarmingsbuis vastgrijpt of de
kraan openzet waar water van 80 of 90
graden uit komt."
De gevolgen hoeven niet meer zo cata
strofaal te zijn als pakweg dertig, veer
tig jaar geleden. Waar vroeger brand
wondenpatiënten die voor twintig tot
dertig procent waren verbrand overle
den als gevolg van vochtverlies, shock,
infecties of andere complicaties, kun
nen tegenwoordig mensen die voor
tachtig procent of zelfs meer zijn ver
brand nog overleven dankzij de vex'be-
terde medische zoi-g. Het navrante
daarvan is echter, dat steeds meer men
sen moeten leren leven met de sporen
van het ongeluk. Want die zijn er na een
ernstige verbranding altijd. „Bij een
derdegraads verbranding, waai'bij de
lederhuid is vex-woest, ontstaan er al
tijd littekens. En vaak geen fraaie. Nu
door Marieke van Schie
Ik word gek van de discomu-
ziek van de buren. Ik slaap
geen nacht meer", zegt Jenny als
ze zich in een stoel laat vallen bij
de balie van mijn assistente. Ze
ziet er slecht en bekommerd uit.
Het haar in een staart opgebon
den, een vestje dat nodig in de
was moet, en haar nagels matig
verzorgd. Om nog maar niet te
spreken van de geur die ze bij
zich draagt. Ze ruikt naar stof.
We kennen Jenny al jaren. Ge
scheiden na vijfentwintig jaar
huwelijk; ze heeft een dochter,
die aan de andere kant van het
land woont, en haar ex-man is
met de noorderzon vertrokken.
Op een dag had hij gezegd:
„Jenny, ik ga weg. Ik kan niet
meer. Je mag het huis houden,
daar vinden we wel een oplos
sing voor."
Vei'bijsterd was ze achter geble
ven. Haar dochter ging bijna te
gelijkertijd de deur uit, in oplei
ding voor ziekenverzorgster in
een ziekenhuis aan de andere
kant van het land. Jenny kocht
een hondje en liep hele dagen op
straat. Zo werd ze eembekerrde
figuur in de buurt waar ze
woonde. Haar buren meden
haar, ze sloot zichzelf ook af, en
ze werd steeds eenzamer.
Dè spanningen gaven haar een
hoge bloeddruk en ze at veel te
veel, allemaal snacks. „Ik kook
niet meer voor mezelf, dat
smaakt me niet. Lekker een
croissantje, of een bordje friet.
Ik vind het allemaal wel best!
Naast het voordeel dat ze niet
meer voor zichzelf hoefde te ko
ken is een belangrijk argument
dat ze aanspraak heeft in de
snackbar. „Zo hoor ik nog eens
wat, de muren praten niet", zegt
ze altijd.
Bij ons in de praktij k komt ze el
ke week een pi-aatje maken, we
meten haar bloeddruk, en pro
beren een vinger aan de pols te
houden. „Kom Jenny, bij jouw
buren draaien ze toch geen dis-
comuziek!zegt mijn assisten
te. „Je oren worden slechter,
misschien ver-war je die gelui
den wel met ruis in je orenJen-
ny wordt boos. „Ik heb niet ge
slapen van al die hexrie, en nou
geloof je me ook nog nietMooie
boel hier! Ik kom toch niet voor
niets! De politie is ook al drie
keer komen kijken deze week.
Zodra de ouders van Jan, mijn
buurjongen, weg zijn, breekt de
hel los. Hij zet een luidspreker
tegen mijn muur, geloof ik.
Maar hij is slim, zodra de politie
komt is de herrie weg, zeker
bang dat ze hem betrappen."
Nu wordt het zaak dat ze even
op haar gemak gesteld wordt.
„Wil je een kopje thee?", vraagt
mijn assistente. Als ze ontspant,
komt naast haar boosheid ook
haar wanhoop naar voren. „Wat
moet ik toch beginnen", vraagt
ze. „De hele buurt is tegen me,
maar ik woon er het langst
Dat is waar, de buurt verjongt
zich, allemaal jonge gezinnen.
Zij heeft ze zien gaan en komen.
Maar juist die jonge kinderen
herinneren haar schrijnend aan
de dochter, die ze niet meer ziet,
en de man die met onbekende
bestemming uit haar leven ver
dwenen is zonder echt afscheid
te nemen. Dan raakt ze in een
diepe melancholie, sluit zich af,
en voelt zich buiten gesloten.
Omdat niemand haar corri
geert, heeft ze steeds meer het
gevoel dat iedereen tegen haar
is. „Ik zal ze klein krijgen, mij
pesten ze niet weg", zegt ze
weer.
Praten helpt hier niet, goede
raad is duur. Dan komt als uit de
hemel gevallen onze sociaal-
"psychiatrisch verpleegkundige
de praktijk in. Ze schuift even
bij haar aan, schenkt zich ook
een kopje thee in. „Zal ik eens
een keertje komen kijken, wie
weet kan ik iets voor je doen?"
Aanvankelijk wil Jenny niet,
maar dan gaat ze overstag, Ze
mag even komen kijken, het eer
ste ijs is gebroken. Kx-ijgt dit een
kans? Stapje voor stapje, heel
voorzichtig, moet ze haar ver
trouwen winnen. Met veel ge
duld en vakkennis, in het belang
van Jenny en de buren. „Ik neem
wat mee bij de thee", zegt ze.
Pillen doen slechts een beetje,
praten en luisteren is hier goud
waard. GPD
Marieke van Schie is huisarts
door Karin Spijkerboer
Griep wordt in de volksmond
gebruikt voor allerlei onge
makken. Zo spreekt men bij
voorbeeld van buikgriep en zo-
mergriep. In de medische
wereld wordt met griep een in
fectie bedoeld die wordt veroor
zaakt door het influenzavirus
en hiertoe behoren buik- en zo-
mergriep niet.
Grote griepepidemieën blijven
iedereen bij. De Spaanse griep
van 1918 kostte meer dan 20
miljoen mensen het leven, maar
nu nog sterven in Nederland per
jaar een paar duizend mensen
aan griep of de gevolgen ei-van.
Kenmei'kend voor 'echte' griep
is de plotseling opti'edende
koorts. Verder heeft men vaak
last van hoofdpijn, spierpijn,
een droge keel en een pijnlijke
hoest. In het algemeen zijn deze
symptomen na vijf dagen weer
verdwenen, met uitzondering
van het hoesten, dat langer kan
aanhouden.
Ten gevolge van griep kunnen
complicaties optreden. De
meest voorkomende is een bac-
teriële infectie van de luchtwe
gen, die met antibiotica goed
behandeld kan worden. Heel
zelden leidt griep tot een zeer
ernstige infectie van de longen.
Voor deze complicatie zijn pati
ënten met longziekten en hart
patiënten extra vatbaar en on
danks intensieve therapie ligt
het sterftecijfer bij deze compli
catie erg hoog.
Het is daax-om zinvol bepaalde
groepen extra te beschermen te
gen gx-iep. Dit is mogelijk door
vaccinatie, waarbij kleine on
derdeeltjes van het influenzavi
rus worden ingespoten. Als re
actie vormt het lichaam af weer-
stoffen die bij besmetting het in
fluenzavirus uitschakelen.
In tegenstelling tot bijvoor
beeld mazelen of bof, is men na
vaccinatie tegen griep maar een
korte tijd beschei-md. Het in
fluenzavirus kan namelijk snel
van vorm verandei'en. Is zo'n
verandering ingrijpend, dan
herkennen de afweerstoffen uit
het lichaam het virus niet meer
en krijgt men toch gxiep.
Met vrij grote zekerheid kan
men voox-spellen welke griepvi
russen op korte termijn aanwe
zig zullen zijn. De meeste soor
ten steken na jaren afwezig te
zijn geweest weer de kop op. Zo
werden de epidemieën van 1918
en 1946 door exact hetzelfdevi-
rus veroorzaakt.
Aan de hand van berekeningen
stelt men elk jaar opnieuw de
samenstelling van het vaccin
vast. Na vaccinatie is men voor
een half jaar beschermd, de
meest geschikte vaccinatietijd
is daarom begin november-. Dit
jaar is het vaccin al eex-der be
schikbaar voor mensen die bij
voorbeeld in Spanje gaan 'over
winteren'. Zij lioeven zo de
vaccinatie niet te missen en
kunnen na overleg met de huis
arts het vaccin al vanaf eind
september laten toedienen.
Het ministerie van Volksge
zondheid, Welzijn en Sport
heeft een Nationaal Programma
voor de griepvaccinatie opge
steld voor wie vaccinatie aanbe
volen woi'dt. Hiertoe behoren:
mensen met afwijkingen en
functiestoornissen van de
luchtwegen en longen; mensen
met hartafwijkingen; mensen
met diabetes mellitus; mensen
met chronisch onvoldoende
werkende nieren; mensen met
chronische stafylococcen infec
ties; mensen die recent een
beenmergtransplantatie heb
ben ondergaan; mensen met
verminderde weex-stand en ou
deren boven de 65 jaar
Patiënten die overgevoelig zijn
voor kippeneiwit kunnen niet
ingeënt worden met het griep-
vaccin, omdat bij de productie
kippeneiwit gebx-uikt wordt.
Onlangs is er een nieuw genees
middel tegen gx-iep op de markt
verschenen. Dit geneesmiddel,
in de vox-m van een neusspray,
verkort de ziekteperiodeDe
spray kan ook gebruikt worden
om een griepinfectie te voorko
men. De bescherming is na 4 we
ken 1 x daags 1 inhalatie onge
veer 65 procent, na vaccinatie
ongeveer 70 procent.
Dit nieuwe geneesmiddel zal de
vaccinatie niet vervangen. De
bescherming na vaccinatie is
beter en het is veel goedkoper.
Als men toch ziek wordt, is het
verstandig in bed te blijven en
eventueel koortsverlagende
middelen (pax-acetamol) te slik
ken. Hoesten en niezen brengen
griep over.
Karin Spijkerboer is ziekenhuis
apotheker in Ziekenhuis De Honte
le Terneuzen
Jerry van Meulen met zijn Gyro Exerciser, een machientje dat de spieren soepel houdtfoto Tom van Dijke/G PD
door Harold de Haan
NUNSPEET - In Amerika is
het al een 'succes' sinds eind
jaren tachtig. De Gyro Excer-
ciser, een hulpmiddel tegen rsi
('muisarm') en warming-up-
apparaat bij meerdere spor
ten, heeft aan de overkant van
de oceaan 'zijn nut bewezen'.
Sinds kort is het 'machientje'
ook in Nederland te krijgen, en
wel bij Nunspeter Jeiry van
Meulen, die de Gyro ontdekte
bij een vriend.
Tintelende vingers, pijnlijke
schouders en rug, en een zeu
rend gevoel in de arm. Voor
veel computer-gebruikende
Nederlanders is het dagelijkse
kost. Rsi, wat staat voor repe
titive strain injury, is een
kwaal waarvoor geldt: 'voox--
komen is beter dan genezen'.
Zoals dat - natuurlijk - voor
vele kwalen geldt. Alleen dat
genezen, dat is nogal eens een
probleem bij de muisarm.
Wie denkt dat de Gyro iedere
patiënt van zijn rsi afhelpt,
heeft het mis. Het verlicht de
pijn, bestrijdt de oorzaak,
maar is geen medicijn.
Het apparaat, een bal in een
omhulsel die door de roterende
beweging van de hand en pols
snelheden van 13.000 omwen
telingen per minuut kan halen,
maakt de spieren enkel soepe
ler. Wat op zich afdoende is om
een tijd lang van die pijnlijke
lichaamsdelen af te zijn.
Jerry van Meulen: „De Gyro
werkt eigenlijk heel simpel.
Door de draaiende beweging,
met de pols als frictiepunt,
wordt het bloed vex-verst. Op
zijn beurt worden daardoor de
afvalstoffen afgevoerd, die
verantwoordelijk zijn voor de
muisarm."
Lichaamshouding
Overigens adviseert Van Meu
len mensen met rsi-klachten
eerst een arts te raadplegen.
Tevens benadrukt hij dat rsi
vooi'al een pi-obleem is van li
chaamshouding: verandert die
niet, dan blijven de klachten
terugkomen.
Waax-om het pi'oduct zo lang in
Nederland op zich heeft laten
wachten, is voor de Nunspeter
een raadsel. „Raar, want Ame
rikaanse chiropractors en fy
siotherapeuten zweren erbij.
Die gebruiken de Gyro in reva-
lidatieprocessen. En ook veel
sporters hebben er baat bij. Ik
heb me laten vertellen dat Ti
ger Woods en André Agassi het
zelfs gebruiken."
De Amerikaanse fabrikant
Dyna-Flex meldt dat de Gyro
Exerciser de grip van - bij
voorbeeld - golfers en tennis
sers versterkt.
Van Meulen: „Maar je kunt 'm
ook gewoon voor de warming-
up gebruiken. Zelf doe ik aan
fitness en in de auto naar de
sportschool gebruik ik 'm. Zo
doe je toch wat met die verlo
ren tijd en heb je de armen en
schoudei-s al 'opgewarmd'
voor het sporten." GPD
