Een groot mens is heengegaan Hitzacker was zijn heimat PZC Bloemetje voor sympathieke man Nagedachtenis Premier Balkenende roemt kracht, ernst en toewijding prins Claus Prins Claus de humorist Geboorteplaats van prins Claus leefde altijd met hem mee 7 oktober 1952 maandag 7 oktober 2002 Over de glans die hoort bij het vorstenhuis, werd voor Claus George Willem Otto Frederik Geer van Amsberg decennia lang een schaduw ge- worpen. Bij zijn overlijden gedenkt Nederland eenmar, die zijn hart volgde en daardoor werd geconfronteerd met beperkingen die hoorden bij zijn positie maar die de grens naderden van wat uit menselijke overwegin gen van hem mocht worden verwacht. Door te kiezen voor een echtverbintenis met prinses Beatrix, die op 30 april 1980 zou worden ingehuldigd als koningin, begaf hij zich in een situatie die hem niel alleen vreugde heeft gebracht, maar die ook zeer be klemmend voor hem moet zijn geweest. Opeenvolgende regeringen en parlementen hebben zich daarover in on voldoende mate bekommerd. Prins Claus was een man met grote gaven en een sterk ontwikkeld gevoel voor humor, een beminnelijk mens en een alom gerespecteerd deskundige op het terrein van de ontwikkelingssamenwerking. Hij had veel be langstelling voor en kennis van ontwikkelingen die zich mondiaal en op kleinere schaal voordeden maar werd in slechts zeer beperkte mate in de gelegenheid gesteld zijn talenten te gebruiken. Die omstandigheid en de fysieke en psychische proble men waarmee hij lang heeft gekampt, maakten dat de prins-gemaal werd omgeven door een zweem van tra-1 giek. Door de jaren heen werden zijn doortastende ma- j nier van optreden en de milde spot en zelfspot die hem eigen waren, meer en meer verweven met melancholie, j Zijn last was ook zwaar. Toen prins Claus in 1965 naai' Nederland kwam, ging hij daarmee om op een wijze die hem schijnbaar weinig inspanning kostte. Hij leek moeiteloos de in sommige kringen heersende weerzin tegen zijn Duitse afkomst weg te spelen. Hij toonde be grip voor de naoorlogse sentimenten die in Nederland heersten, gaf zich als een warme persoonlijkheid en won de sympathie van de bevolking. Daarin is nooit iets veranderd. Maar de staatsrechtelijke gewichtloosheid die van hem werd verlangd vanaf de dag dat Beatrix ko ningin werd, kleurde zijn leven met een sombere toets. Nederland denkt in deze dagen, waarin wie prins Claus het meest nastonden in diepe rouw gedompeld zijn, in t medeleven terug aan een man die, ondanks de beper-l kingen waaraan hij onderhevig was, zeer veel heeft be tekend voor de populariteit van het vorstenhuis. Als de eerste dagen van rouw voorbij zijn, zou de rege ring er goed aan doen ernstig te overwegen hoe dit land' in de toekomst minder krampachtig met de monarchie kan omgaan. Er moet gezocht worden naar meer ruimte: waarin de leden het Koninklijk Huis zich, onvermijde lijk onder ministeriële verantwoordelijkheid, kuraien bewegen. Nederland zou daarmee recht doen aan de nagedachtenis van prins Claus. van onze redactie binnenland DEN HAAG - Premier Balke nende heeft gisteren voor radio en televisie met verslagenheid gereageerd op het overlijden van prins Claus. De volledige tekst van zijn toespraak luidt als volgt: „Vanavond bereikte ons het droevige bericht dat prins Claus is overleden. Een bericht dat als '.een schok komt voor ons allen, ook al wisten we al jaren van 'zijn slechte gezondheidstoe stand. De laatste maanden was duidelijk sprake van sterk toe- nemende zorg over zijn conditie 'die broos was en kwetsbaar Toch bleek het nog mogelijk dat de prins zijn 76e verj aardag op 6 september in besloten familie kring thuis kon doorbrengen op Paleis Huis ten Bosch. Maar op prinsjesdag moest de prins weer terug naar het zie kenhuis. Namens het kabinet richt ik mij 'allereerst tot zijn echtgenote, koningin Beatrix, voor wie hij door de jaren heen zo'n belang rijke steun en toeverlaat is ge weest, en tot zijn zonen, prins 'Willem-Alexander, prins Johan Friso en prins Constantijn, die hun vader, die zo trots op hun was, nu moeten missen. Geen liefdevolle arm meer om him schouder, als prins Claus dat even nodig leek. 'Wij wensen de koningin en de prinsen veel sterkte in de moei lijke tijd die voor hen ligt. Dat geldt evenzeer voor de beide schoondochters van prins Claus, prinses Maxima en prin ses Laurentien, die hij als een liefhebbende vader zo hartelijk heeft verwelkomd. En natuur lijk kleindochter Eloise, die de 'prins nog veel vreugde heeft ge geven. Onze gedachten gaan natuur lijk ook uit naar de andere leden van de koninklijke familie en naar de zusters en de overige fa milieleden van prins Claus. Nederland verliest in de prins een bijzonder mens, die een warme plaats had verworven in de harten van zeer velen. Prins 'Claus heeft zich met kracht, ernst en toewijding ingezet voor de Nederlandse samenleving, en hij deed dat, waar dat gepast was, met de nodige humor. Wars van uiterlijk vertoon gaf hij een zinvolle invulling aan zijn maatschappelijke functies. Hij had een groot gevoel voor wat hij als echtgenoot van de koningin wel en niet kon doen. Koningin Beatrix maakte er nooit een geheim van dat zij sterk hechtte aan zijn oordeel. Het gezinsleven vormde voor hen beiden een bron van rust en reflectie. Wij zijn de prins veel dank en respect verschuldigd voor de manier waarop hij onze koningin terzijde heeft gestaan, haar opving op de moeilijke mo menten die er natuurlijk ook zijn geweest. Prins Claus heeft zich altijd sterk ingezet voor de ontwikke lingssamenwerking en het mi lieubeheer. Zijn voordrachten over de ontwikkelingssamen werking in de praktij k waren al- tij d inspirerend. Daarbij han teerde de prins het motto: „jij kunt de ander niet ontwikkelen, de ander ontwikkelt zichzelf." In het verlengde van zijn zorg voor de arme landen lag zijn be zorgdheid om de leefomgeving, waar ook ter wereld. Zijn zorg voor het milieu droeg hij onder anderen over op zijn oudste zoon. prins Willem-Alexander, die hij stimuleerde in diens inte resse voor de waterproblema- tiek. Over de ook voor hem moeilijke periode waarin hij al weer vele jaren geleden zijn werk heeft moeten laten rusten is prins Claus altijd zeer openhartig ge weest. Tijdens zijn periodes van ziekte, zijn opeenvolgende operaties de laatste jaren, heeft de Neder landse bevolking sterk met hem meegeleefd. De prins toonde een groot plichtsbesef en zo bleef hij, zo goed en zo kwaad als dat soms ging, zijn publieke taken ver vullen tot dat dit eigenlijk door alle hinder die hij in toenemen de mate ondervond, niet meer ging. Het viel hem zwaar dit te moeten accepteren. Hij heeft zich er tot op het laatst toe tegen verzet dat het niet meer ging zo als hij wilde. Zijn gezondheids toestand ging sluipend achter uit. Van prins Claus ging het appèl uit om je als mens te bekomme ren om al het kwetsbare in de wereld. Laten wij hem geden ken -ieder op eigen wijze- met groot respect en diepe dank baarheid voor alles wat prins Claus -zichzelf vaak wegcijfe rend- zo lang heeft betekend, voor onze koningin, hun zonen en schoondochters, het Konink lijk Huis, de koninklijke familie en voor de Nederlandse samen leving. Met prins Claus is een groot mens heengegaan. ANP Een meisje hurkt neer bij de eerste kaarsjes die bewonderaars van de gisteravond overleden Prins Claus plaatsten voor de ingang van Huis ten Bosch in Den Haag. foto Harmende Jong/GPD door Rudi Buis DEN HAAG - Enkele waxine lichtjes branden bij de toe gangspoort van Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, het woon paleis van koningin Beatrix. Een uurtje na het bekendmaken van prins Claus verzamelen zich daar de eerste toeschouwers om hun medeleven te betuigen. De familie Van Brakel, die om de hoek woont, staat als eerste bij de hekken. „We hoorden het nieuws op de televisie. We zijn meteen gaan kijken en hebben een kaarsje aangestoken. In een jampotje, zodat het vlammetje niet uitgaat." Agenten waren gisteravond kort na het bericht van overlij den druk bezig met het plaatsen van dranghekken bij de bossen rondom Huis ten Bosch. Op de beide toegangswegen naar het paleis stonden politieauto's, die de straat afzetten. Cameraploe gen en journalisten verzamelen zich eveneens bij de toegangs poort. Rond tien uur kwamen de eerste belangstellenden met bloemen, onder wie Rolf uit Hilversum, die gisteravond toevallig met twee vrienden in Den Haag was. ,Ik zat met vrienden in de kroeg een biertje te drinken, toen er ie mand belde om het nieuws te vertellen. We hebben rustig ons pilsje opgedronken en hebben snel een bloemetje gehaald bij een benzinepomp. Waarom? Nou, ik vond Claus een zeer sympathieke man." GPD DEN HAAG - Nederland leerde eind jaren negentig vrij onver wacht een andere prins Claus kennen. Stond hij zijn leven lang bekend als bloedserieus en bij wijle zelfs flink depressief, vrij plotseling begon hij de ene olijke stunt na de andere uit te halen. Het leek af en toe ook een beetje recalcitrant, alsof hij lichtjes schopte tegen het keurslijf dat hij zo lang had gedragen, alsof hij het hoog tijd vond maar eens de draak te steken met al de din gen waarmee hij als man van de koningin in aanraking kwam. Misschien was dat laatste voor 'hem wel dé oplossing. Mis schien, zo werd ook wel geop perd, kwam het ook wel door de medicijnen die de prins, lijdend aan Parkinson en hersteld van depressies, gebruikte. In 1998 wierp hij bij de uitrei king van de Prins Claus Prijzen publiekelijk zijn stropdas af. Hij had genoeg van het nuttelo ze en tegelijk zo knellende kle dingstuk, vertelde hij zijn ge amuseerde toehoorder-s. Nee, de mannenbroeders konden maar beter een voorbeeld nemen aan Nelson Mandela en diens fleuri ge Afrikaanse hemden! Vele mannen in de zaal volgden het voorbeeld van de prins. De daad was het gesprek van de dag. Koninginnedag 1999 werd ook de dag van prins Claus. Hij sprong net als de jonge prinsen op de fiets, nam jongedames op zijn bagagedrager mee, vlijde zich in een 'Romeins lusthof' languit op de kussens neer en 'maakte ook nog een dansje met Pieter van Vollenhoven. (Tijdens de opening van het nieuwe gebouw van ABN-Amro in oktober zei hij bij het knippen van een lint dat hij blij was dat hij zich weer eens kon bezighou den met zijn 'kerntaak' en stop- Te hij de schaar daarna demon stratief in zijn borstzak. In december van hetzelfde jaar liet hij zijn geestigheid weer de vrije loop bij de uitreiking van de hoofdprijzen van het Prins Claus Fonds. Hij liet zijn publiek kiezen: 'moest hij doorgaan met zijn speech of wilden ze meteen aan de borrel? Zijn tekst omhoog houdend: „Dit is waar u door heen zou moeten! Wie is voor doorgaan?Mijn vrouw! Daarom 'heb ik haar meegenomen. U 'weet niet wat ik nu voel. Ik ben haar zoveel verschuldigd, ik ben blij dat ze er is. Het is fantas tisch, dank je, Beatrix!ANP doorWierd Puk HITZACKER - Elke tweede burger die Karl Guhl (70) op zijn wandelingen door Hitzacker ontmoette, vroeg de afgelopen maanden: „En, hoe gaat het met Claus?" En telkens moest Guhl, al jaren erebur- gemeester van dit Duitse stadje, ant woorden: „Niet goed." Tot het bericht van Claus' overlijden gisteravond ook Hitzacker bereikte. „Vooral de ouderen hebben hem natuurlijk goed gekend. Zij leefden echt met hem mee." In 1926 werd Claus von Amsberg in dit pittoreske plaatsje aan de Elbe geboren, op het riddergoed Dötzingen van de fa milie van zijn moeder. Zes zusters had hij en een leven lang keerde de prins, al dan niet vergezeld door zijn gemalin, terug naar zijn geboortehuis aan de rand van Hitzacker. Ook toen hij in Afrika en Ne derland woonde. „Vorig jaar zomer was hij hier nog met zijn oudste zoon en Maxima, weet Guhl. „Ze hebben op de Elbe gevaren. Blijkbaar was Claus toen nog niet zo ziek." Vakwerkhuisjes, een fraai stadspleintje met een boekhandel en een Italiaanse ijs- salon, een heuvel met schitterend uit zicht over de Elbe - de vooimalige staats grens met de DDR. Geen wonder dat Claus hier in Nedersaksen rust zocht. De Autobahn is ver weg en van intensief treinverkeer is geen sprake. De 4000 in woners van Hitzacker, dat recent ook door de watersnood werd getroffen, vie len Claus bij zijn bezoeken bovendien niet lastig. Guhl: „Claus' moeder, Gosta, liep tot op hoge leeftijd met een stok over straat, alleen. De familie hoort gewoon bij Hitzacker." Bij het overlijden van de hoogbejaai'de barones, in 1996, heeft Guhl koningin Beatrix voor het laatst ge zien. Knipsels Met genoegen haalt Guhl in het raadhuis wat oude boeken uit de kast. De vele ver geelde krantenknipsels rond het huwe lijk van Claus en Beatrix in 1966. Het gouden boek met de handtekeningen van het jonge paar. „Bij hun verloving in juni 1965 was Hitzacker drie dagen lang ver sierd met vlaggen en guirlandes. Vergeet niet, Claus was maar een baron, uit een familie die zich altijd wat op de achter grond hield. Dat hij met zo'n voorname vrouw trouwde, straalde ook af op Hit zacker. Het gebeurt eens in de duizend jaar dat een zoon van onze stad tot zo'n hoge eer wordt geroepen." Op Dötzingen woont Claus' neef, Chris- toph von dem Bussche (60) met diens ge zin. De jurist, die evenals Claus rechten studeerde in Hamburg, kijkt wat nuch terder aan tegen de opmerkelijke levens loop van Claus, met wie hij het altijd goed heeft kunnen vinden. „Claus was gewoon een heel begripvolle, vriendelij Claus' neef Christoph von dem Bussche heeft een goede verstandhouding met de Oranjes. ke man, die er van genoot om hier op het terras te zitten, in zijn favoriete stoel, en te praten. Hij had die depressies, ja, maar je kon ook vreselijk met hem lachen." Dötzingen stamt uit het begin van de 17e eeuw. Het goed bestaat nu uit de oude vil la uit 1888, die her en der wel een likje verf kan gebruiken, een park met vijver, enkele boerderijen, een paardenstal en een advocatenkantoor. De Von dem Bus- sches zijn duidelijk verweven met de ge schiedenis en het wel en wee van deze plek. Christophs echtgenote, Jutta, een milieu-activiste, rijdt door het dorp in een oude auto met een protest-sticker te gen de Castor-atoomtransporten, die door deze regio komen. Von dem Bussche houdt zich voor de 1 ibe- rale FDP bezig met gemeentepolitiek, net als zijn vader 'de oude baron', die Landrat was en burgemeester. Het land huis verkeert in oorspronkelijke staat, met antieke meubels en historische schil derijen aan de wanden en statige marme ren vloeren. „Claus ergerde zich altijd als hij zag dat we weer niets hadden opge knapt." Aan de muren hangen tientallen jacht trofeeën, aan de kapstokken jagershoed jes. De jacht heeft hier altijd een grote rol gespeeld. Claus' vader overleed in 1953 tijdens een jachtpartij. „Ik was toen drij ver", vertelt Christoph von dem Bussche. „Claus' vader, Claus sr., was een gepas sioneerde jager en een groot schutter, de beste die hier geleefd heeft. Hij zag een haas, schoot en viel omver. Bij het schot had hij een hartaanval gekregen. Claus hoopte dat zijn vader nog had gezien hoe hij die haas had geschoten." Verbaasd Christoph was hoogst verbaasd toen zijn neef, voor wie een loopbaan in de diplo matieke dienst leek te zijn uitgestippeld, bevriend bleek met de Nederlandse kroonprinses. „We vernamen het uit de pers. Ik sla de krant open, zie die beroem de foto en geloof m'n ogen niet: Maar dat is Claus! En anders bracht het fotobij SIBERIË - In Duitse media zijn berichten verschenen over een 'Siberië' voor Duitse oor logsmisdadigers in Drenthe. In het gevangenenkamp Nor- gerhaven zouden Duitsers slecht behandeld worden. Een onafhankelijke commissie heeft daarop van de Nederlandse minister van Jus- titie toestemming gekregen met de veroordeelden te pra- ten. Zij verklaarden: „Wij heb ben het goed hier, maar kun- nen dat tegenover Bonn niet zeggen." OESTERS - De eerste pannen voor de oestercultuur die zijn binnengehaald door oester- kwekers uit Yerseke, zien er goed uit. De aanslag is bevre digend en er is geen enkel ge- j val van schelpziekte geconsta- teerd. Er zijn dit seizoen ruim drie miljoen pannen uitgelegd. MALENKOW - De rus Malen- kow heeft op het eerste j congres van de Russische com- munisten. sihds WO II fel uit gehaald naar de Verenigde Staten. Volgens Malenkow, die ruim vijf uur aan het woord was, ontwrichten de VS ande- -•re kapitalistische economieën door hen Amerikaanse goede- ren op te dringen. Hij acht een oorlog tussen kapitalistische landen waarschijnlijker dan een oorlog tussen het Westen en de Sowjet-Unie. foto Ti m o Vogt/G PD schrift wel duidelijkheid: 'Een Duitse di plomaat met een oude Porsche'. Dat kon alleen mijn neef zijn. Met de Oranjes bouwden de Von dem Bussches door de jaren een goede fami lieband op. Zo waren Christoph en echt genote aanwezig bij het huwelijk van Maxima en Willem-Alexander. „Ze zijn gewoon allerhartelijkst. Beatrix kwam bijvoorbeeld, toen ze al koningin was, mee naar de 90e verjaardag van Claus' moeder." Dat Claus in Nederland zo populair werd, verbaast Christoph von dem Bus sche niet. „Hij heeft grote gevoeligheid aan de dag gelegd voor heikele thema's zoals het Duitse oorlogsverleden." Als Christoph zijn werkkamer heeft op gezocht, vertelt echtgenote Jutta over Claus' heimwee naar dit huis en deze om geving. „Deze plek werd in toenemende mate zijn Heimat. Dat zei Claus zelf ook als hij hier was. Dat hij blij was dat hij op zo'n basis terug kon vallen. Hij voelde zich hier geworteld." GPD Hoofdredactie: A. L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A.L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlis'singen Tel. (0118) 484000 Fax: (0118)470102 E-mail: redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax (0118)470102 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113)273030 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115) 645769 Fax. (0115)645741 E-mail. redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel. (0114) 372776 Fax. (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee, Goes en Hulst. 8.30-17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail: web@pzc nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden: zaterdags tot 12.00 uur. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag, tijdens kantooruren - zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0118) 484000. Fax (0118)470100. Abonnementen (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag van 2,00) per maand: 20.50 per kwartaal 55.10 per jaar 209.90 Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail: abo@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag110 zaterdag: 1,65 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd Voor gewone advertenties: Tel: (0118) 484240 Fax: (0118)470100 Voor kleintjes: Tel (0118)484321 Fax: (0118)484370 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De door u aan ons verslrekle gegevens hebben wij opgenomen m een bestand dal wordl gebruikt voor onze (abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro ducten van de titels en de werkmaatschappi|en van Wegener ot door ons zorgvuldig geselecteerde derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schrilleliik melden bii: PZC. afdeling —""•'""Vice. Postbus 18.4380 AA Vlissingen Behoort tot ÜJGQGflGr

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2002 | | pagina 2