Dé foto en
de gevolgen
20
maandag 7 oktober 2002
De koninklijk familie bijeen ter gelegenheid van de verloving van Beatrix en Claus. foto ANP
Beatrix en Claus tijdens het kerkelijk huwelijk in de Westerkerk.
foto Ge van der Werff/ANP
Het gezin van Beatrix en Claus geniet samen met het gezin van prin
ses Irene in het Oostenrijkse Lech am Aiiberg van een wintersport
vakantie met vlnr prins Constantijn, prins Claus, prins Willem-
Alexander, prins Friso, prinses Beatrix en het zoontje van prinses
Irene, J aime. foto Mulder/Hoff/ANP
Pirns Claus met zijn zonen (vlnr) Constantijn, Johan Friso eri Wil-
lem-Alexander. foto Marcel Antonisse
Prins Claus springt vanaf een door zijn kinderen gemaakte sprinschans, tijdens de vakantie in 1978 in
het Oostenrij kse Lechfoto ANP
Prins Claus begin juni dit jaar met zijn eerste kleinkind, Eloïse, het dochtertje van Constantijn en Lau-
rentien. foto GPD/Geniek/copyright RVD
Tijdens een officiële fotosessie in 1999 in de tuin van paleis Huis ten Bosch is prins Claus ook druk in de
weer voor zijn eigen fotoalbum. foto Rob Keeris/GPD
Op vrijdag 7 mei 1965 maakte Neder
land kennis met de nieuwe man in het
leven van kroonprinses Beatrix. Op die
dag publiceerde dagblad De Telegraaf
'dé'foto.
Freelance fotograaf John de Rooy kreeg
het paar op zaterdag 1 mei voor de lens, in
de bossen rond kasteel Drakensteyn. Op
maandag 3 mei bood hij de foto's aan de
krant aan. Maar geen redacteur kende de
man op de foto. Ten einde raad nam
hoofdredacteur Brandt contact op met
zijn goede vriend, oud-premier Marijnen
die nog op het Catshuis woonde, aldus de
minutieuze beschrijving die Marja Wage
naar (nu PvdA-kamerlid) in 1997 in haar
proefschrift over de Rijksvoorlichtings
dienst van de gang van zaken rond de ver
loving gaf.
Marijnen kende de man in kwestie ook
niet. Premier Jo Cals, die juist die avond
bij hem kwam eten, kon evenmin uit
komst brengen. RVD-hoofddirecteur
Lammers werd erbij geroepen. Lammers
wist ook niet wie het was, maar wel wat
hem te doen stondhij vroeg de foto niet te
publiceren. Brandt wees het verzoek di
rect van de hand. Hij wilde hooguit nog
even wachten.
Nog steeds was de identiteit van de man
op de foto niet bekend. Maar het gonsde
van de geruchten over Beatrix' vriend,
die Von Amsberg zou hetenOp woensdag
5 mei vroeg koningin Juliana de kranten
om haar oudste dochter met rust te laten.
De geruchten over een spoedige verloving
waren 'voorbarig'.
Op donderdag 6 mei publiceerde de Britse
Daily Express de foto. Op vrijdag volgde
De Telegraaf. Brandt zette de plaat op de
voorpagina, schreef hoe hij eraan kwam
en maakte melding van de gesprekken
met Marijnen, Cals en Lammers.
Verontwaardigd
De georganiseerde journalistiek was ver
ontwaardigd. De 'normen van fatsoen'
waren overschreden, vond de Vereniging
van Fotojournalisten. Wel belde intussen
iedereen naar de RVD om te vragen of het
klopte dat het, zoals De Telegraaf schreef,
om ene C. von Amsberg ging. De RVD be
vestigde, maar wilde verder geen details
kwijt. In de nacht van 7 op 8 mei werd
Claus von Amsberg echter door de KRO
uit bed gebeld. Hij verklaarde inderdaad
met Beatrix bevriend te zijnDat zijn foto
al in de krant had gestaan, was nog niet
tot hem doorgedrongen.
De week erop maakte premier Cals in het
diepste geheim kennis met Claus. ,,De
eerste keer dat ik hem, samen met prinses
Beatrix, ontmoette, was dat ergens in het
centrum van het land, waar ik met een
prive-auto, verscholen achter een krant,
heen gebracht werd. Want was ik per
dienstauto gegaan, dan was ik gevolgd en
zeker ontdekt", vertelde Cals later.
De verloving leek eraan te komen, maai
de Rijksvoorlichtingsdienst bleef ont
kennen. Prinses Beatrix probeerde de za
ken op eigen houtje te regelen; RVD enka-
binet werden op afstand gehouden. De
prinses had 28 juni geprikt als verlo
vingsdag; tot die tijd moest alles ontkend
worden. Er is pas sprake van een verlo
ving als er verloofd is, redeneerde Bea
trix.
Pas op 18 juni kon premier Cals het volle
dige kabinet inlichten. De vice-premiers
waren eerder op de hoogte gebracht, na
dat het verleden van Claus was onder
zocht.
In de week voorafgaand aan de verloving
werden de fractievoorzitters van Eerste
en Tweede Kamer ingelicht, net als de
vertegenwoprdigers van de kerkgenoot
schappen, waaronder de joodse.
Op zaterdag 26 juni kregen de hoofdre
dacteuren het nieuws te horen. Op maan
dag 28 juni was de officiële bekendma
king.
Of alle speculaties de verloving versneld
hadden, vroeg journalist H. Felderhof tij
dens een kort vraaggesprek met de prin
ses en haar verloofde. Beatrix erkende
dat het onder druk van de publiciteit
sneller was gegaan 'dan we oorspronke
lijk van plan waren geweest, als we über
haupt al plannen hadden gemaakt. Het
was allemaal erg vaag toen dit met ons ge
beurd is." GPD
Christl Visser
Koningin Beatrix en prins Claus verlaten paleis Noordeinde voor het maken van een statiefoto
met de deelnemers aan de Olympische Spelen in Nagano in 1998. foto Roland de Bruin/GPD
mmïummixiL-i
Prins Claus tijdens de Wandelvierdaagse in 1967.
