Aardenburg leidt
naar mystieke rust
De Brilletjesdijk is razend populair
r
W1
JV
Groepsreizen
Diamanten
Skibeurs
Agritoerisme
Meer cruises
m.
De mooiste manier om
Aardenburg te benade
ren vanaf Oostburg is de weg
langs de Bakkersdam. Daar
passeer je de Linieput, een
rustieke plas. De stad waar
eens burgemeester Willy
Lockefeer heerste, vertoont
zich van ver met de Sint
Baafs als markantste her
kenningspunt. Mooi uit
gangspunt voor een korte
fietsvakantie.
Op Middelburg aan, let wel
het Oostvlaamse. Vlak voor
het stadje vliegen twee kleine
bonte spechten over, wat de
sfeer versterkt op deze vroege
morgen. In de middeleeuwen
was Middelburg een van de wel
varendste Vlaamse steden. Het
had een waterverbinding met
Sluis. Nu oogt het als een ver
stild dorp.
Boven Donk wacht een aange
name streek. Weiland over
heerst, gelardeerd door water
tjes en eikenbosjes. Hier heet
het Broodeinde. De heidegrond
was er zo schraal dat je er nau
welijks van kon bestaan.
Bedevaart
De mystieke vroomheid wortelt
diep in deze streken. Sinds eeu
wen komen gelovigen hier ter
bedevaart naar Onze-Lieve-
Vrouw met Kind. Een gezegde
luidt tot Onze-Lieve-Vrouw
ten Donck gaat men om een
jonck. Vanaf deze plaats opge
zonden gebeden om een geluk
kige bevalling en/of moeder
melk zijn kansrijk. Naast de
kerk van Donk staat een beeld
houwwerk van Jozef-taferelen
gemaakt van een boomstronk.
Onmiskenbaar van Omer Giel-
liet, de 'paster' van Breskens.
Uit de Mariagrot komt een man
gekropen. Hij heeft het kerkhof
opgekuist. Snikkend ('ach me-
nier, ik wêêne zo licht') verhaalt
hij over de Aardenburgse legen
devan OLV en de inktpot, zoals
verbeeld in de katholieke kerk
aldaar. Eens zat daar een we-
verszoon in de dodencel, ver
dacht van moord. In de nacht
voor de executie verschijnen
hem Maria en het Kind met de
Inktpot. Het Kind schrijft een
vel vol en beveelt de veroordeel
de dit te overhandigen aan de
dienaars des gerechts. En jawel,
die laten hem vrijuit gaan.
De verteller maakt zich bekend
als boer van de Pispothoeve, ge
legen in het gehucht met dezelf
de naam. Ras verandert de traan
in de lach. „Kent ge het verschil
tussen de pispot en Onze-Lieve-
Vrouw?" Nee, dat is aan de an
dere kant van de schreve niet ge
weten. „Awel, OLV is boven alle
vrouwen en de pispot is onder
alle vrouwen", blijkt de logische
oplossing te zijn.
Het landschap rond Maldegem
is niet spectaculair, maar wel
vredig en aangenaam rustig.
Een fraaie onderbreking vormt
het Drongengoedbos bij Knes-
selare. Dit 550 ha groot domein
wordt lekker ruig beheerd.
In Vierweegse staat voor een wit
hoefje met roodbeschilderde
raamstijlen meneer De Baets (zo
meldt het naambordje). „Ik
woon hier 92 jaren, we zijn met
z'n twaalven, vier dood, Ik ben
den oudste, de jongste is 75, al
len gezond." Ontmoetingen als
deze zijn het voorrecht van de
wandelaar en de fietser.
De gehuchten dragen namen als
Onderdijkse, Kruisken en Heu-
lendonk. Langs de weg staan
borden die waarschuwen voor
ijsvorming, wat vreemd aan
doet bij warm weer. In het vlek
Appelboom blijkt De Schepper
te verblijven, een landbouwco-
zaterdag 5 oktober 2002
was en krijgsgeweld schuwde.
Toch won hij als trompetter in
het leger van de koning, zo para
fraseert de Vlaming.
Onder Sluis de Damsevaart
over bij Blauwe Sluis met de
zelfbedieningspont, een zelden
getoonde vorm van openbaar
vervoer. In Lapscheure een Hoe-
gaarden besteld, in het rood
bakstenen café bij de kerk. Veel
goedkoper dan in toeristische
plekken, ook hier gaat dat op.
Aardenburg woi"telt in de oud
heid. Het herbergt opgegraven
restanten van de Romeinse ves
ting Rodanum. Het museum
toont een schat aan herinnerin
gen aan deze tijd.De restanten
van de eens indrukwekkende
wallen nodigen uit tot een wan
deling. Bijvoorbeeld 's avonds
als dé papklók om acht uur de
stilte doorbreekt.
Hotel Rudanna Castra aan de
Markt biedt onderdak. De ka
merszijn degelijk ingericht. Ro
ken is er verboden op straffe van
20 euro boete. Televisie ont
breekt, maar enig zoekwerk
leidt tot de radiofunctie op de
wekker. Het eten is van grote
klasse. Het restaurant van Ru
danna Castra trekt dan ook
klandizie tot ver over de grens.
Vanwege slecht weer eerder ver
trokken, terwijl er nog een optie
was voor een dag. Die wordt niet
gerekend door de hotelier. Hier
bestaan gewoon nog normen en
waarden.
Het carillon speelt over Jan
Klaassen, toeval of niet.
Willem Staat
Aardenburg biedt een keur aan
eetgelegenheden in alle prijs
klassen. Het Archeologisch Mu
seum aan de Marktstraat 18 is
open van 13 tot 17 uur ('s zon
dags gesloten). De stad ligt aan
een handvol routes, waaronder
de Maerlant- (fiets) en de Smok
kelroute (auto en fiets). WV aan
de Markt is open van 10 tot 16
uur ('s zondags gesloten).
operatie. In Sint Laureins
wacht naast het kerkhof een
aangename uitspanning. Aan te
i-aden voor hen die 's maandags
op pad gaan als bijna alle hore-
ca-uitbaters sluiten. Hier ser
veert men warm appelgebak
met room, zwarte koffie en koel
abdijbier. Langs Moershoofde
en Vuilpan kom je in Nederland,
langs het Grote Gat van Sint
Kruis, waarover het mooi uit
kijken is op het dorp met De Pe-
perbusse.
's Zondags tingelt het stadhuis
carillon om acht uur Kortjakje.
De boer van de pispot bij de Mariagrot in Donk. foto Willem Staat
In de Sint Baafs heeft de gast-
predikant Blokland uit Oosten
de vanaf het preekgestoelte
zicht op de menshoge tijdelijk
tentoongestelde doeken van
Adam en Eva. Paradijselijke
naakten van John Beeren, be
kend van onder meer de vijf bro
den en twee vissen in Breskens
en de betraande watertoren van
Oostburg.
„Verheef wat wij mispeuterd
hebben", bidt Blokland in zijn
volkstaal. Hij verhaalt van Gi
deon, de oudtestamentische lei
der die geen geld had, geen held
Maria met de Inktpot in Aardenburg. foto Peter Nicolaï
De Poel rond Nisse is veelge
prezen: hollebollige wei
landjes met sporen van moerne-
ring, weggetjes die de grillige
trajecten van oude kreken vol
gen en natuurlijk de bebouwing
die alles van de geschiedenis
prijsgeeft. Net buiten dat oude
land, ten westen van de oude
dijken: Koedijk en Valdijk, ook
een en al historie wat de klok
slaat. Het landschap, en de na
men van dijken, hoeven, polders
en wegen, vertellen het verhaal
van hoe het land ontstaan is,
hoezeer het bedreigd werd en
wie er uiteindelijk gewonnen
heeft: zonder twijfel de recre
ant.
Nisse is gebouwd op een land
tong, een nisse, die als eerste met
de rest van het oudland van
Zuid-Beveland werd bedijkt,
vroeg in de twaalfde eeuw. De
Koedijk, Valdijk en Noten-
boomdijk zijn de dijken die rond
de landtong werden gelegd. Ze
zijn een prachtig uitgangspunt
om ook de latere geschiedenis
van inpoldering, dijkvallen en
herstel te ontdekken
Een prachtvoorbeeld van de
strijd tegen het water is de Bril
letjesdijk: de westelijke dijk van
de Kruiningenpolder, die door
Heer Jan van Kruiningen in
1506 werd bedijkt. De oude loop
van het Z wake werd min of meer
van oost naar west ingepolderd
en de Kruiningenpolder was
met de Lange Nieuwlandpolder
een van de eerste. Tot 1554 sloe
gen de golven tegen het westelij
ke dijklichaam, dat er dan ook
meermalen de brui aan gaf.
Vooral in 1511 ging het water zo
tekeer dat gaten in de dijk wer
den geslagen. Telkens als de
storm weer was gaan liggen en
het water zich had teruggetrok
ken, dijkten de boeren de
stroomgaten binnen. Zo ont
stonden de weeltjes, die de Bril
letjes zijn gaan heten en daar
door ook is de dijk zo bochtig.
De Kruiningenpolder heeft nog
weieens Heer van Beverenpol
der geheten, naar Maximiliiaan
van Bourgondië, die ook heer
van Beveren was en het - al
vechtend tegen de Fransen - tot
admiraal en later tot stadhou
der van Holland, Zeeland en Ut-
trecht schopte. Hij was het die
Groepsreizen zijn steeds
meer in trek, concludeert
de organisatie Toerisme Recrea
tie Nederland (TRN). Een op de
drie Nederlanders nam vorig
jaar deel aan een groepsarran-
gement. Scholen, bedrijven,
verenigingen en families kiezen
er vaker voor een dag of een
weekeinde geheel verzorgd op
stap te gaan.
Vooral kinderen van zes tot
achttien jaar scoren hoog, bijna
de helft ging in 2001 mee met
een groepstocht. Schoolreisjes
spelen daarbij uiteraard een
hoofdrol.
In totaal zijn er vorig jaar zeven
miljoen groepsreizen gemaakt.
Voor binnenlandse groepstoch-
ten is Noord-Brabant de favo
riete bestemming, snel gevolgd
door Zuid-Holland, Noord-
Holland en Gelderland. Het
minst in trek zijn Groningen en
Zeeland.
Het kostbare kleinood dia
mant staat centraal in het
Haagse museon. Vanaf vandaag
tot en met 9 maart wordt deze
hardste edelsteen voor de be
zoeker geheel ontleed. Eigen
schappen en toepassingen wor
den belicht. Toegelicht wordt
ook hoe echte en valse diaman
ten van elkaar kunnen worden
onderscheiden en ook belang
wekkende cultuurhistorische
aspecten komen aan de orde.
Meer dan 100 sieraden staan bo
vendien te pronken.
Voor de kinderen worden rond
om de diamant diverse activi
teiten georganiseerd zoals
workshops, waar kinderen hun
eigen schatkist met diamanten
kunnen maken.
Open: dinsdag tot en met zon
dag van 11.00 tot 17.00 uur.
Entree vanaf 12 jaar 6 euro; kin
deren van 4 tot en met 11 jaar 3
euro en pashouders 5 euro.
Info: 070-338.13.38,
www.museon.nl
De wintersportvakanties
staan weer voor de deur en
zo ook de nationale skibeurs.
Van 17 tot en met 20 oktober
staat Ahoyin Rotterdam in het
teken van de Ski Happy Inn. De
naar verwachting vele tiendui
zenden bezoekers krijgen niet
alleen informatie, ze kunnen
ook zaken doen met vertegen
woordigers van reisorganisaties
en van de diverse skilanden.
Vele vormen van wintersport,
langlaufen, kleine ski's, mode,
klimmen, stunts, kinderpistes
en nog veel meer passeren de re
vue. Verder uiteraard volop
aandacht voor skimaterialen,
skigebieden etc.
Open: donderdag 17 en vrijdag
18 oktober van 12.00 tot 22.00
uur, zaterdag 19 en zondag 20
oktober van 10.00 tot 18.00 uur.
Entree 8 euro voor volwassenen,
kinderen van 4 tot en met 12 jaar
6 euro, pashouders 6,50 euro.
Gezinskaart (2+2) 21 euro. Info:
010-2425310.
Het agritoerisme, oftewel het
logeren bij de boer, is ook in
Italië populair geworden, zo
meldt het Italiaanse verkeers
bureau. Afgelopen zomer wer
den er 1,25 miljoen overnach
tingen geboekt wat bijna 400
miljoen euro in het laatje
bracht. Meer dan 600.000 va
kantiegangers logeerden een of
meerdere nachten op het Itali
aanse platteland. Een kwart
van hen komt uit het buiten
land.
Komend najaar worden nog
eens 300.000 'boerentoeristen'
verwacht. Met name in Toscane,
Umbrië en Le Marche is het ag
ritoerisme erg populair, maar
het zuiden is in opmars.
Na de dip van vorig jaar, na
11 september, is de cruise-
markt zich weer aan het herstel
len, zegt manager Norbert van
der Glas van Cruise Travel In
ternational in Putten. Nog deze
winter zal de markt weer op het
niveau van vorig jaar komen of
zelfs daarboven, verwacht hij
Van der Glas introduceerde te
gelijkertijd de nieuwe gids
waarin op 324 pagina's een
breed aanbod van rederijen te
lezen valt die cruises in de aan
bieding hebben, variërend van
eenvoudig tot zeer luxe.
Info: 0341-371137,
info@cruisetravel.nl
■www. cruisetravel .nl
foto Peter Nicolaï
De Kaaipoort, de enige resterende poort van het kwartet dat Aardenburg eens telde.
de volgende polder, de Louisse-
polder, bedijkte door een dam te
leggen tussen de Sint Antonie-
polder en de Zuiderlandpolder,
dwars door wat er over was van
de stroomgeul. Het Slake heet
die dam, en middenin de Louis-
sepolder ligt de Louissenhoeve:
niet te missen want de naam
staat op het dak.
Wie van de Brilltetjesdijk de
Looij veweg naar het noorden
neemt, komt op de Nieuwland-
sedijk terecht. Die loopt naar
het westen langs de polder 't
Nieuw Landeken en de hoeve 't
Ooievaarsnest, richting 't
Vlaandertje: ook zo'n oude pol
der met een binnengedijkt weel.
't Vlaandertje werd langs de op
was gelegd, die Heinkenszand
heette: een eiland in de stroom,
dat groeide en middenin het
land kwam te liggen.
Het coulissenlandschap ten
westen van het oudland van
Nisse, zit barstensvol aanwij
zingen, voor wie er oog voor
heeft. Te voet of met de fiets, een
paar kleine weetjes en een dosis
fantasie, maak je er een reis door
de tijd. Wel uitkijken voor ei
gentijdse toeringkarren, want
de Brilletjesdijk is razend popu-
lair.
Mieke van der Jagt De Brilletj esdij k
foto Dirk-Jan Gjeltema
