Werker wordt ondergewaardeerd
koientataven Kunststof taboe bij Domiiiicus Met
PZC
een uitkering
luuii wereld rond
7
Banken en verzekeraars
in ongekende duikvlucht
DISK houdt symposium over duurzaam ondernemen in Zeeland
Campagne moet Delta landelijk bekend maken
van Rotterdam
het bedrijf
donderdag 3 oktober 2002
Total hanteert een tevredenheidsmeter voor zijn werknemers.
mers stoppen al hun 'zijn', hun
menselijk kapitaal, in een on
derneming. Ook al is het van ne
gen tot vijf."
„Ethisch gezien is er een grens
aan winstmaximalisatie. Een
manager of directeur mag best
een grote auto, een groot huis en
een stulpje in Zuid-Frankrijk
hebben. Maar dan moet het op
houden met het exorbitante
winstbejag. De P van People is
nog altijd ondergeschikt aan die
van Profit. Dat moet anders."
„Ondernemers moeten oog heb-
foto Dirk-Jan Gjeltema
ben voor de wereld om zich
heen. Voor het milieu, door het
terugdringen van uitstoot van
gevaarlijke stoffen. Een voor
beeld is Shell. Na de discussie
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - Duurzaam on
dernemen komt in het Zeeuwse
midden- en kleinbedrijf (mkb)
nauwelijks van de grond. Geen
kwestie van onwil, maar vooral
tijdgebrek, is het excuus van
werkgevers. Toch is het voor on
dernemingen winstgevend 0111
niet alleen te mikken op het ver
dienen van geld. Zeeuwse werk
gevers zouden bijvoorbeeld zui
niger moeten omspringen met
hun personeel.
Dat stelt de Dienst in de Indu
striële Samenleving vanwege de
Kerken (DISK). Die houdt van
avond samen met de provincie,
de Hogeschool Zeeland, de ZMF
en het Platform Duurzaamheid
een bijeenkomst over duurzaam
ondernemen.
De term is een eigen leven gaan
leiden en wordt te pas en te on
pas gebruikt.
„Kern is dat werkgevers een ba
lans vinden tussen economische
groei, milieudruk en sociale
rechtvaardigheid", definieert P.
Geene van Disk het begrip.
Duurzaam ondernemen is geen
geitewollen-sokken-gedoe en
hoeft niet veel geld te kosten."
Duurzaam ondernemen wordt
wel aangeduid met de drie P's:
People, Planet en Profit. Geene:
„Met die winst zit het goed. Mi
lieumaatregelen worden steeds
vaker opgedrongen met wet- en
regelgeving. Zeeuwse onderne
mers blijven vooral achter met
het hoofdstuk mensen. Werkne-
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Energiebe
drijf Delta weet zich vooralsnog
staande te houden op de markt
voor middelgrote zakelijke af
nemers. Toch is een groot
scheepse landelijke campagne
opgezet om de naamsbekend
heid te vergroten. Delta hoopt
zo ook op de lange termijn het
verlies aan klanten in Zeeland
te compenseren.
Delta behoort tot de kleinere
stroomleveranciers van Neder
land. Sinds de energiemarkt
voor bedrijven is vrijgegeven, is
de concurrentie van grote be
drijven als Essent en Nuon voel
baar. Vooral Zeeuwse klanten
die deel uitmaken van landelij
ke ketens of (inter)nationale
concerns moeten Delta onder
druk van het moederbedrijf ver
laten.
Voorlopig weet Delta haar posi
tie nipt te behouden. Volgens
woordvoerster M. van Zuilen is
de afzet van stroom op de markt
voor middelgrote afnemers
marginaal toegenomen. „We
winnen net iets meer klanten
dan we verliezen. Per saldo
groeien we."
De winst wordt vooral geboekt
door klanten buiten Zeeland
aan zich te binden. Onlangs
werd het ministerie van Verkeer
en Waterstaat ingelijfd. Dat is
een belangrijke acquisitie, om
dat daar ook de verlichting
langs rijkswegen bij hoort en de
bediening van sluizen en brug
gen.
De naamsbekendheid onder
kleinere bedrijven kan echter
nog beter, vindt Delta. Daar is
de landelijke campagne voor
bedoeld, met advertenties in
landelijke dagbladen, reclame
spotjes op radiostations en bill
boards door het hele land.
De campagne is opgezet rond de
slogan Altijd recht door zee, die
openheid en betrouwbaarheid
moet uitstralen. „Want dat is
wat ons onderscheidt van ande
ren, zo is gebleken uit een on
derzoek dat we vorig jaar heb
ben laten uitvoeren", stelt Van
Zuilen.
Een onzekere factor daarbij is
dat de stroom elders in Neder
land wordt geleverd door net
werkbedrijven van concurren
ten, beaamt Van Zuilen. De
energiebedrijven verrekenen
onderling de kosten. „Als daar
storing optreedt, kan Delta daar
niks aan doen. Maar in de bele
ving van de klant kan dat wel zo
zijn ja."
over de Brent Spar vroeg het be-
drijf de Raad van Kerken om
overleg over ethiek."
Geene: „Natuurlijk, hebben
grote bedrijven tijd, mensen en
middelen. Maar ook een bedrijf
met drie medewerkers duur
zaam kan ondernemen. Wie met
plezier werkt, zet zich niet al
leen beter in, maar vertelt dat
ook rond. Betere reclame kan
een onderneming niet krijgen."
Tevredenheid
Als voorbeeld noemt Geene To
tal. „Een groot bedrijf dat niet
alleen let op de uitstoot van mi
lieugevaarlijke stoffen maar
ook een tevredenheidsmeter
hanteert voor het personeel."
Geene ontkent dat elke Zeeuw
se gemeente een evenement
moet krijgen dat mede mogelijk
is gemaakt door het sponsorgeld
van de plaatselijke bakker.
„Ondernemers moeten zich er
eerst van bewust worden dat ze
ook een maatschappelijke ver
antwoordelijkheid hebben
De bijeenkomst over duurzaam
ondernemen is niet het eerste
signaal aan ondernemers in het
midden- en kleinbedrijf. De af
deling Zeeland van MKB Ne
derland begon twee weken gele
den met het project duurzame
kansen voor het Zeeuwse mkb,
waaronder de Milieu Barome
ter.
De bijeenkomst 'winst van
duurzaam ondernemen'is in het
Arion Hotel in Vlissingen en be
gint om 19.30 uur.
Delta heeft altijd benadrukt
Zeeuws te willen blijven. Dat is
niet veranderd, benadrukt zij.
Verlies binnen de provincie kan
op de zakelijke markt echter het
best gecompenseerd worden
door over de grenzen heen te
werven.
De campagne zet ook zwaar in
op de Zeeuwse wortels van het
bedrijf. Potentiële klanten wor
den geprikkeld met energiecon
tracten 'zonder kleine letter
tjes', 'zonder ingewikkelde
tarieven' en 'zonder boeteclau
sules. Volgens Delta 'Zaken
doen op z'n Zeeuws'.
door Miranda Meqens
AMSTERDAM - Banken en ver
zekeraars bevinden zich steeds
vaker onder de sterkste dalers in
de AEX. De koersen van de fi
nanciële conglomeraten gingen
in 2002 vaak harder onderuit
dan de index zelf. Het zwarte
scenario is dat de financiële in
stellingen aandelenemissies no
dig hebben om hun eigen ver
mogen - en solvabiliteit - op peil
te houden.
Amsterdams belangrijkste
beursgraadmeter verloor dit
jaar 40 procent. Maar verzeke
raar Aegon zag maar liefst 68
procent van de koers afgaan en
Fortis en ING 50 procent. ABN
Amro 'beperkte' de schade tot
zo'n 38 procent.
De veilige haven die de financi
ële instellingen ooit waren voor
de belegger die niet geloofde in
de hype van de 'nieuwe econo
mie', is nu ook verleden tijd.
Professor Alfred Oosenbrug van
de Erasmus Universiteit Rotter
dam heeft daarvoor drie verkla
ringen. „De 'financials' waren
ook bovengemiddeld gestegen
en wat hard naar boven gaat,
komt ook hard naar beneden",
aldus Oosenbrug, die het vak
'waarderings- en verslagge-
vingsvraagstukken van het ver
zekeringsbedrijf' doceert.
„Daarnaast hadden de financi
ële conglomeraten te maken met
enorme directe en indirecte
schade als gevolg van 11 sep
tember. En omdat banken en
verzekeraars zelf beleggen,
hebben ze ook een tik van de
malaise meegekregen."
Banken en verzekeraars verdie
nen hun geld met financiële
dienstverlening, niet met het
verkopen van 'echte' producten
als levensmiddelen, olie of tv's.
Oosenbrug ziet dat de aard van
de bedrijven een rol speelt bij de
neergang. „De economie loopt
terug en financiële diensten zijn
een luxe product. De markt voor
financiële dienstverlening staat
daardoor onder druk." Aan de
dalende provisie-inkomsten is
bovendien goed merkbaar dat
de animo van particulieren om
te beleggen veel minder is ge
worden.
Door de invoering van de nieu
we belastingwet in 2001, verviel
ook een deel van de omzet bij
verzekeraars. Fiscaal gerela
teerde producten die het altijd
goed deden, werden minder ver
kocht, doordat de fiscale voor
delen werden beperkt.
Dat de vermogenspositie van de
financiële instellingen onder
druk staat, lijkt duidelijk. Oo
senbrug kan echter niet beoor
delen of het ene bedrijf er slech
ter voorstaat dan het andere.
„Dat blijft gissen voor een bui
tenstaander. Het zou specula
tief zijn op basis van verouderde
inzichten daar iets over te zeg
gen." Oosenburg doelt hier op
het feit dat de meest 'recente'
gegevens uit augustus dateren
en gaan over het eerste halfjaar
2002. „Niemand weet hoe die
bedrijven het de afgelopen
maand hebben gedaan."
Oosenbrug vindt dat de banken
en verzekeraars in het huidige
hectische klimaat vaker en eer
der informatie moeten geven.
Het derde kwartaal is maandag
afgesloten, in veel gevallen
duurt het nog vier a zes weken
voor cijfers bekend worden.
„Intern zijn de cijfers toch ook
al bekend, men moet toch de
vinger aan de pols houden en
bijsturen?"
Door de beursmalaise zijn vol
gens Oosenbrug al veel kleine en
middelgrote verzekeraars door
de bodem van de solvabiliteit
(de wettelijk verplichte financi
ële buffer) gezakt. Dat komt
omdat de herwaarderingsreser
ve (het positieve verschil tussen
de nieuwe en de oude balans-
waarde) van aandelen in rook is
opgegaan. Daardoor daalt het
eigen vermogen, en vervolgens
de solvabiliteit. In dergelijke si
tuaties gaan alle alarmbellen
rinkelen.
Nieuwe aandelen
Een manier om het eigen vermo
gen op peil te houden is het uit
geven van nieuwe aandelen. Dat
is echter een impopulaire maat
regel, omdat bestaande aande
len minder waard worden. Toch
ging Aegon twee weken geleden
al over tot een emissie. Analis
ten vragen zich ook al af of bij
Fortis eenzelfde ingreep nodig
zal zijn. De bank-verzekeraar
moet naar verwachting van
analisten een ongerealiseerd
-vèrlies nemen van 1,5 miljard a 2
miljard euro op de aandelenpor-
tefeuille. GPD
profijt
joor Inge Heuff
Een personeelslid van Dominicus aan het werk.
foto Lex de Meester
ROTTERDAM - Ertsoverslag
bedrijf Europoort cv (EECV) is
begonnen met de bouw van de
nieuwe kolenterminal aan de
Dintelhaven in Rotterdam. De
nieuwe terminal is bedoeld voor
de overslag van cokes voor de
hoogovens van ThyssenKrupp
Stahl en Hüttenwerke Krupp
Mannesmann in Duisburg.
De kolenterminal moet midden
2004 klaar zijn. Als eigenaren
van EECV hebben Thysen-
Krupp Stahl en Hüttenwerke
Krupp Mannesmann de over
slag van jaarlijks 5,5 miljoen ton
kolen gegarandeerd.
De Duitse hoogovens hebben in
toenemende mate behoefte aan
geïmporteerde kolen, nu de mij
nen in eigen land worden geslo
ten. Het plan voor de bouw van
de kolenterminal in Rotterdam
dateert al van tien jaar geleden.
Pas vorig jaar zomer is definitief
voor een kolenterminal bij
EECV gekozen.
De EEC V-eigenaren investeren
een bedrag van 67 miljoen euro
in de nieuwe, 35 hectare grote
kolenterminal. Het Gemeente
lijk Havenbedrijf Rotterdam
steekt nog eens ruim twaalf mil
joen euro in de bouw van de ka
demuur en andere infrastructu
rele werken. Daar tegenover
staat een bedrag van vijftig mil
joen euro aan inkomsten uit
huur, kadegeld en zeehaven
geld. Het Havenbedrijf beloont
EECV voor het verwerven van
het ladingpakket door twee jaar
terreinhuur cadeau te doen.
De kolen zullen per buikschip
worden aangevoerd aan de kade
van EECV in het Calandkanaal
en worden per zeven kilometer
lange transportbanden naar de
nieuwe terminal vervoerd. Om
stofoverlast te voorkomen zijn
de transportbanden overdekt en
voorzien van een vernevelings
systeem. Het grootste deel van
de aangevoerde kolen zal per
binnenvaartschip naar Duits
land worden getransporteerd.
Ongeveer twee miljoen ton gaat
per spoor.
Bij EECV wordt op dit moment
alleen ijzererts overgeslagen.
Het bedrijf is vooral bekend van
het maandelijkse bezoek van
's werelds grootste bulkcarrier
Berge Stahl. Dit onder Noorse
vlag varende schip pendelt tus
sen het Braziliaanse Sao Louiz
en Rotterdam. Vanuit Brazilië
brengt het schip per keer ruim
365.000 ton erts naar Europ-
a .De erts wordt gewonnen in een
grote dagbouw-mijn in het
Amazonegebied. GPD
In de grote L-vormige werk
plaats liggen grote platen gra
niet en ander hardsteen te
wachten op behandeling. Po
lijst-, zaag- en freesmachines
werken op volle toeren. Overal
stroomt het water om te koelen
en te spoelen. Transportmachi
nes tillen de platen van de ene
werkbank naar de andere. Hier,
bij Gebr. Dominicus bv in West-
kapelle, worden onder meer na
tuurstenen aanrechtbladen
voor heel Nederland gemaakt.
Het begon allemaal 26 jaar gele
den met marmeren vensterban
ken. Die werden door de broers
Dominicus uit Italië geïmpor
teerd. Maar de levertijden wa
ren lang en onregelmatig en ook
de maatvoeringen wisselden re
gelmatig, wat de nodige proble
men opleverde.
Daarom besloot Gebr. Domini
cus bv alleen het plaatwerk nog
uit Italië te importeren en zelf te
gaan zagen en polijsten. Machi
nes werden aangeschaft, men
sen opgeleid en om hen voldoen
de aan het werk te houden,
werden zowel de materialen
(zoals travertin en graniet) als
het aanbod uitgebreid. Inmid
dels is Gebr. Dominicus uitge
groeid tot een van de grootste
steenhouwerijen van Neder
land die naast natuursteen met
al zijn toepassingen ook het ex
clusievere assortiment kerami
sche tegels, sanitair en kachels
heeft.
„Het lij kt misschien een wat on
logische combinatie, maar de
ene uitbreiding van het assorti
ment volgde als vanzelfspre
kend op de andere", vindt Adri
Dominicus, een van de vier di
recteuren van het bedrijf. „Veel
van de keramische tegels komen
oorspronkelijk uit Italië waar
wij toch al plaatwerk inkoch
ten. Toen de tegelbranche zich
zo uitbreidde, zijn wij daarop
ingesprongen."
Sanitair
En omdat veel van de tegels in
badkamers worden gebruikt,
richtte Gebr. Dominicus zich
ook op het sanitair. De steen
houwerij maakt onder andere
haardplateaus. In het verlengde
daarvan werd door de klanten
gevraagd naar natuurstenen
schouwen.
Dominicus: „In principe kun
nen we elke schouw maken.
Maar er zijn in België en Frank
rijk steenhouwerijen die hierin
gespecialiseerd zijn. Dan kan
het commercieel interessanter
Naam:
Gebr. Dominicus bv
Plaats:
Westkapelle en Goes
Opgericht:
1976
Aantal werknemers:
68
Omzet:
onbekend
zijn hun modellen te importe
ren. Vooral ook omdat wij geen
seriewerk verrichten maar al
leen maatwerk."
De groei van gesloten houtka
chels en moderne gas- en elek
trische haardvuren, deed Gebr.
Dominicus besluiten zich ook
op deze markt te begeven. Een
groot gedeelte van de omzet
wordt echter behaald in de na
tuurstenen aanrechtbladen.
Deze trend waar Gebr. Domini
cus direct op inspeelde, blijkt
goed aan te slaan. Uit het hele
land komen vanuit de keuken
branche opdrachten.
„We waren er als steenhouwerij
vroeg bij en ik kan wel stellen
dat we samen met de keuken
speciaalzaken in dit werk ge
groeid zijn. Zo'n proces is
natuurlijk veel prettiger dan
wanneer je een bestaande markt
- of een deel ervan - moet win
nen."
Het gaat bij dit soort aanrecht
bladen om de luxere sector,
waarbij het vaak gecompliceer
de opdrachten betreft met spe
ciale hoekjes en uitsparingen.
„Voor een commissie (een op
dracht, red.) worden ten minste
twee maar veel vaker drie of
meer platen gesneden en gepo
lijst. Als je dan bedenkt dat we
voor de aanrechtbladen zo'n
1800 commissies per jaar ver
werken, dan gaat er hier heel
veel plaatwerk doorheen."
De keukenspeciaalzaken leve
ren de tekeningen aan, maar ge
regeld komen dan nog de klan
ten naar Westkapelle rijden om
het plaatwerk zelf uit te kiezen.
Achter in de steenhouwerij
staan de platen op kleur en for
maat gesorteerd te wachten op
bewerking. Graniet is het best
geschikt voor een natuurstenen
aanrechtblad al wordt er ook
wel Belgisch hardsteen voor ge
bruikt. Maar dat krast en vlekt
makkelijker dan graniet, daar
moet de klant tegen kunnen.
Marmer is ongeschikt, omdat
het veel te zacht is. Granito, het
materiaal waar tot in de jaren
vijftig van de vorige eeuw veel
aanrechtbladen van werden ge
maakt, heeft niets met de hard
heid van graniet te maken. Die
aanrechtbladen bestaan uit ge
malen graniet dat gebonden
werd met cement. Vaak ook
werd er bewapening in aange
bracht. Granito wordt in de loop
der jaren poreus en het vocht
kan de wapening aan tasten.
„Dat was puur handwerk dat
door de zogenaamde terrazzo-
werkers uit Italië werd ge
maakt", legt Adri Dominicus
uit. „Dat handwerk maakt het
nu zo duur, terwijl granito min
der sterk is. Wij hebben er overi
gens geen ervaring in."
Ook kunststof aanrechtbladen
worden er in Westkapelle niet
gemaakt. Dominicus: „Qua
prijs kosten beide soorten onge
veer hetzelfde. De enige toege
voegde waarde van kunststof is
de kleurstelling. Maar er is nog
steeds niet bewezen dat het
slijpstof ongevaarlijk is, daar
om werken wij er niet mee."
Gedenkstenen
Naast aanrechtbladen komen er
uit de steenhouwerij onder
andere ook vensterbanken, dor
pels, tafelbladen en gedenkste
nen. „Het taboe rond gedenk
stenen vervaagt. Dat merken
wij duidelijk in Westkapelle
waar mensen, anders dan een
paar jaar geleden, het niet erg
meer vinden om in de showroom
ook gedenkstenen tegen te ko
men."
In de showroom in Goes hebben
de gedenkstenen een uitgebrei
de plaats gekregen, wat ook bij
de herinrichting van de show
room van Westkapelle binnen
kort zal gebeuren.
door Brenda van Dam
Naar schatting verruilen elke
winter zo'n 200.000 Neder
landers hun koude vaderland
voor zonniger oorden. Maar wie
een uitkering heeft, dient alvo
rens voor langere tijd naar het
buitenland te vertrekken, even
stil te staan bij de mogelijke ge
volgen hiervan voor de uitke
ring.
Wie van plan is een paar maan
den op reis te gaan, bijvoorbeeld
om de winter door te brengen in
het zonnige zuiden, zal in elk ge
val contact moeten opnemen
met de Sociale Verzekerings
bank (SVB). De SVB is de in
stantie die onder meer de Alge
mene Ouderdomswet en de
Algemene Nabestaandenwet
(Anw) uitvoert.
Rechten
Iedere inwoner van Nederland
bouwt tussen 15 en 65 jaar
AO W-rechten op. Elk jaar
wordt 2 procent van de AOW-
uitkering opgebouwd. Na vijf
tig jaar is er dus recht op 100
procent AOW. Wie nog geen 65
jaar oud is en langer dan drie
maanden uit Nederland weg is,
loopt het risico gedurende die
periode geen rechten op te bou
wen voor zijn AOW. De SVB
kijkt bij zijn afweging of be
trokkene nog 'AOW-plichtig' is
- dus verplicht is AOW-premie
te betalen - of hij/zij een woning
in Nederland aanhoudt, of hij-
/zij in het buitenland werkt en
zo ja, onder welke omstandig
heden.
Wie tijdens een buitenlands ver
blijf van een jaar of langer de
mogelijkheid heeft geen AOW-
premie af te dragen en voor die
optie kiest, verliest jaarlijks 2
procent van zijn basispensioen.
Ook kan de keuze worden ge
maakt om bij de SVB vrijwillig
een AOW-verzekering af te slui
ten over de periode dat men in
het buitenland verblijft. Dat is
zeker aan te raden als je weinig
of geen ander ouderdomspensi
oen opbouwt. Maar je kunt het
bedrag dat vrijkomt door het
niet afdragen van AOW-premie
ook 'wegzetten' op een alterna
tieve manier, uiteraard even
eens met het oog op de oude
dagsvoorziening. Misschien
levert dat uiteindelijk wel een
hoger rendement op.
Voor 65-plussers, die dus al een
AOW-uitkering ontvangen, ligt
de zaak anders. Op 1 januari
2000 is de wet Beperking Export
Uitkeringen (BEU) ingevoerd
en daardoor kan een uitkering
niet zonder meer naar het bui
tenland worden meegenomen.
De BEU kent nu nog een over
gangsregeling voor bestaande
gevallen, maar zal ook voor deze
groep per 1 januari 2003 daad
werkelijk van kracht zijn.
Allereerst hebben 65-plussers J
die korter dan drie maanden
naar het buitenland gaan, ner- jl
gens last van. Gaat het om een
langere periode, dan is de plaats J
van bestemming vanbelang. 65- Ij
Plussers die naar een land bin-
nen de Europese Unie gaan,
kunnen nu en na 2003 de hun
toegekende AOW-uitkering 1
volledig blijven ontvangen.
Hetzelfde geldt voor landen -
binnen de Europese Economi-
sche Ruimte (IJsland, Noorwe-
gen en Liechtenstein) en de lan-
den waarmee Nederland een j
sociaal zekerheidsverdrag heeft
afgesloten. Gaat het om een an- J
dere bestemming, dan wordt in
sommige gevallen een lager be
drag uitgekeerd, namelijk
maximaal de uitkering voor ge- I
huwden zonder toeslag.
Wie langer dan drie maanden
naar het buitenland gaat, loopt
het risico dat de SVB vindt dat j
van verzekering voor de Anw
geen sprake is. Bij overlijden in
deze periode in het buitenland
hebben de nabestaanden dan
geen recht op een Anw-uitke- j
ring.
Ook hier kan bij de SVB een I
wij willige verzekering voor
worden afgesloten. Dat is echter J
alleen maar zinvol wanneer de
nabestaanden aan de voor
waarden voor een Anw-uitke- 1
ring voldoen. Weduwen of jj
weduwnaars die nu al een nabe- IJ
staandenuitkering ontvangen, j
behouden deze alleen wanneer
zij naar een land binnen de Eco
nomische Unie, de Europese
Economische Ruimte of naar 1
een verdragsland gaan.
WAO
Arbeidsongeschikten met een
WAO-uitkering die langer dan
vier weken naar het buitenland j'
willen, kunnen niet zonder meer j
hun koffers pakken. Daar is toe
stemming voor nodig van de uit-
kerende instantie. Als die toe- j
stemming er is en men langerjl
dan drie maanden weg wil, geldt j
ook hier dat de uitkering alleen' 'j
meegenomen kan worden, als j
het een EU-, EER- of verdrags-
land betreft. GPD
