PZC
van voren af
Het is knokken, knokken en nog eens knokken
Ellende achter
een roze wolk
RUDEN RIEMENS
zaterdag 28 september 2002
FOTOGRAFIE
Van links naar rechts: Oma Barbara, kleinzoon Damian, Deborah (15), Sven (10), Charity (4) en Manuela (8). foto Guido Benschop/GPD
Ze zijn beroemd: oma Barbara (29),
dochter Deborah (15) en kleinzoon
Damian Angel van bijna twee maan
den. De jongste grootmoeder van Ne
derland zit lachend in televisieshows
en siert vrolijk de covers van (buiten
landse) kranten. Maar de roze wolk
wordt steeds donkerder.
Het rijtjeshuis staat in de Rotterdamse
Vreewijk, een rustige volksbuurt met
veel groen. Binnenshuis hangt de muur vol
met foto's. Een donkerbruine bank staat
schuin voor de televisie, speelgoed ligt in de
hoeken van de woonkamer. Een kersverse
oma, ringetje door haar rechterwenkbrauw,
biedt iets te drinken aan.
Barbara van der Stam (29) gaat bij haar
oudste dochter, de 15-jarige Deborah aan
tafel zitten. De kleine Damian Angel ligt in
de wandelwagen. Barbara en Deborah
draaien een sigaretje uit dezelfde buil shag.
Beiden raakten erg jong zwanger. Beiden
dachten onmiddellijk aan abortus, maar
konden het niet over hun hart verkrijgen de
baby weg te halen. ,,En dan ben je opeens
oma, op een leeftijd waarop de meeste vrou
wen pas aan kinderen gaan denken", zegt
Barbara. Een vriendin van Barbara belde
het weekblad Story over de extreem jonge
oma. Daarna ging het hard. In de speeltuin
werden Barbara en Deborah door wild
vreemden aangesproken.Een paar dagen
geleden liep Barbara met Damian Angel
over straat. Een paar bejaarden zaten op
een bankje te smoezen. Schalkse blikken.
Een vrouw stapte op Barbara af. „Dat is
toch je kleinzoon?", vroeg ze. „Wat een pop-
pie, zet 'm op." Barbara liep een dag met
haar hoofd in de wolken.
Maar het kan ook anders. Zoals een vrouw
in de supermarkt, die tegen Barbara zei: „Ze
zorgt toch zeker wel zélf voor haar kind, hè
D an is ze ontdaanIn de wij k noemen som
migen Deborah een slet. Op straat worden
ze nagestaard. Dan voelen ze zich een ker
misattractie.
Barbara dacht haar eigen leven weer op te
pakken. Toen vertelde oudste dochter De
borah dat ze zwanger was. Barbara kon de
bestelde spullen voor de cursus boekhou
ding weer terugbrengen. Haar vierjarige
dochtertje Charity naar de basisschool
brengen is geen probleem. Maar ook nog de
fles geven en luiers verschonen van de klei
ne Damian Angel én het huishouden doen,
daar kon de cursus niet meer bij.
Want ze heeft ook nog drie andere kinderen,
de tienjarige Sven, de achtjarige Manuela
en Charity. Eigenlijk ziet ze Damian Angel
als haar eigen zoon, haar vijf de kind, en niet
als kleinzoon. Barbara moet moet van een
uitkering haar vier kinderen en kleinzoon
onderhouden. Ze krijgen geen alimentatie;
de vaders zijn óf verdwenen óf weigeren ook
maar een cent te betalen. „Elke dag een stuk
vlees is nu te duur. Vaak is het een blikje
knakworst of een blik soep", zegt Barbara.
Ze was dertien toen ze Deborah kreeg. „Ik
speelde nog met barbiepoppen." Ze had op
straat een vijftienjarige jongen uit de buurt
leren kennen, 't Was gelijk in één keer fout.
Pas in haar zesde maand wist Barbara dat ze
zwanger was. Toen ze zich eindelijk reali
seerde dat ze een kind kreeg, dacht ze na een
huilbui van uren aan abortus. Maar daar-
voor was het te laat. Met hulp van haar ou
ders besloot ze het kind op te voeden. Haar
moeder zorgde voor Deborah, zelf ging ze
nog een jaartje naar school. Nog geen twee
jaar later, op haar zestiende, ging Barbara
samenwonen met een andere man. De vader
van haar drie jongste kinderen. Ook met
hem heeft ze amper contact. Haar inmid
dels gescheiden ouders ziet Barbara ook
niet meer.
De familie moet even op de foto. Charity
huilt. Ze kan poes Gizmo nergens vinden en
die moet per se op schoot. Gelukkig komt de
kat met het blauwe halsbandje aanlopen.
Na de kiekjes stormen de kinderen weer
naar buiten. Deborah blijft, ze moet Dami
an Angel verzorgen. En een pan macaroni
klaarmaken voor zes. Dat moet ze leren.
Nog maar een paar maanden geleden waren
ze met z'n vieren, een echt meidengezin.
Plots kwamen er twee jongetjes bij. Sven,
die eerst bij zijn vader verbleef, werd bij
Barbara op de stoep gezet. „Wij hebben on
ze portie gehad, je kunt 'm hebben", kreeg
Barbara te horen. Bijna tegelijkertijd kreeg
Deborah Damian Angel. Ook haar zwan
gerschap was 'een foutje'. Wie de vader is
weet ze niet, al heeft ze wel een vermoeden.
Misschien laat ze nog een test doen. „Maar
eigenlijk maakt dat niet meer uit.
Een abortus, was haar eerste reactie. Maar
eerst moest ze haar moeder de waarheid
vertellen. Ze was bang. Ze had uren op de wc
zitten huilen. Toch ging ze naar beneden.
Barbara reageerde rustig op het nieuws en
leek zelfs blij. Fout ingeschat. Barbara ver
dween naar de zolderkamer en speelde lan
ge tijd op de computer een stressspelletje.
„Ik moest me afreageren."
Al snel werden er folders in huis gehaald.
Wat brengt een abortus met zich mee? Maar
bij de eerste echo smolten moeder en doch
ter. „Dat mensje, alles zat erop en eraan. De
tranen liepen over mijn wangen", vertelt
Barbara. De vraag van Deborah gaf de
doorslag: „Wat zou jij doen?" Barbara: „Ik
wist dat alles opnieuw zou beginnen, welke
ellende het met zich meebracht. Ik had net
alle babyspullen de deur uit gedaan.En
toch zei ze: houden.
De bevalling verliep goed. Alleen moest de
kleine Damian Angel na twee weken een
paar dagen worden opgenomen, omdat hij
veel hoestte en slijm in zijn longetjes had.
De naam wist Deborah al meteen: Angel. Zo
heet die knappe jongen in de televisieserie
Buffy the Vampire. Maar alleen Angel is niks
voor zo'n knul, vond oma. Dus werd er Da
mian voor gezet. Deborah: „Als het een
meisje was geweest zou ik haar Demi Angel
hebben genoemd."
De andere kinderen van Bai'bara houden
van 'die kleine'. Manuela wil elke avond
haar broertje een kusje geven. „Maar het is
je neefje", zegt Barbara dan telkens weer.
Het jochie is een druk ventje. Deborah
vreest nu al de komende jaren. Dat wordt de
hele dag rommel opruimen. Voorlopig moet
Barbara dat doen. Deborah is vastbesloten
haar opleiding Zorg en Welzijn af te ronden.
Ze wil kraamverzorgster worden. „Ik ga
niet van school af, zolang ik geen papiertje
heb." Haar moeder moet glimlachen. Zij
hoopt dat Deborah de rit uitzit. Maar ze
weet hoe zwaar het is.
Ellende
Huisvriendin Wendy ('ze hoort hij het meu
bilair') valt binnen met de Story wapperend
in haar rechterhand. Ze staan erin. Leuke
foto, maar een rottekst. Hun ellende is uit
gebuit, vindt Barbara. Alsof ze haar hele le
ven heeft verprutst. Deborah wijst naar de
foto. „Vind je mij niet op iemand lijken, op
iemand van The Bold And The Beautiful
Knap koppie hè?
Ze is nog een puber, zegt Barbara als Debo
rah even weg is. Soms is ze lastig, dan denk!
ze dat ze haar plaats in de maatschappij al
heeft gevonden. En ze heeft gewaarschuwd,
heel vaak gewaarschuwd, dat het leven als
tienermoeder zwaar is. „Het is knokken,
knokken en nog eens knokken."
Ze zag dat Deborah met jongens omging,
toen ze puber werd. Deborah slikte de pil,
dat wel. Toch werd ze zwanger. „Ze sloeg
soms maaltijden over, en dan werkt de pil
minder goed." En ze was toch al zo mager.
Barbara: „Jonge meiden verwachten niet
dat het hun overkomt. Net als een inbreker,
die denkt ook dat hij nooit wordt gepakt."
Ze heeft haar dochter vervloekt. Ze wist dal
een groot deel van de lasten op haar schou-j
ders zou komen te liggen, net als destijds bij
haar eigen moeder. Voor haar heeft Barbara
de laatste maanden veel respect gekregen.
Natuurlijk is een baby lief en leuk, maar de
financiële ellende vreet aan je. „Dat reageer
ik vaak op Deborah af. Of ik daar spijt van
heb? Weet je, aan de ene kant voel ik het zo l
dat mijn eigen kinderen nu te kort komen
doordat hij is geboren. Een foute gedachte.
Maar ja, ik had net het idee dat het rustiger
werd in mijn leven, dat ik bij kon tanken."
Toch zou Bai'bara haar kleinzoon voor geer
goud willen missen. Dat komt door een bi-
zarre droom, begin dit jaar. Barbara droom
de 's nachts over een ventje met blonde krul
letjes van een jaar of twee, dat bij haar door
de huiskamer liep. Ze snapte het niet. Zelf
kan ze immers geen kinderen meer krijgen;
ze heeft zich laten steriliseren. Een paar we
ken na de droom vertelde Deborah dat ze
zwanger was.
Rudi Buis
