Tegen het Mad Max-landschap
Troost zonder grootse gebaren
aan de rol met schilderij
Museum
Fortenweekend
biedt bezoeker
veel informatie
Nieuw seizoen
vrouwenbond
lezers schrijven
Tunnel II
Hitier
Kuitert
Voorronde Graauwrock
kunst cultuur
parkmanagement
dinsdag 24 september 2002
SLUIS - Het Fortenweekend
dat zaterdag en zondag in de
voormalige vestingplaatsen
Aardenburg, Sluis, Uzendijke
en Retranchement wordt ge
houden, staat in het teken van
voorlichting over het zogeheten
landelijke Belvedereproject, le
zingen over lokale versterkin
gen, wallenrondleidingen en
twee gelegenheidstentoonstel
lingen.
Het Belvedereproject is een lan
delijk programma rond cul
tuurhistorie en ai'cheologie.
West-Zeeuws-Vlaanderen is
aangewezen als hoogwaardig
Belvederegebied.
Het Fortenweekend is een initi
atief van het Davidsfonds, een
van de grootste culturele instel
lingen van Vlaanderen. De vier
deelnemende West-Zeeuws-
Vlaamse vestingsteden hebben
centrale stands die beide dagen
open zijn van 09.00 tot 18.00
uur. Dit zijn het Gemeentelijk
Archeologisch Museum aan de
Markt in Aardenburg, het Bel
fort aan de Groote Markt
in Sluis, restaurant De Parle
vinker aan de Markt in Retran
chement en het Streekmuseum
aan de Markt in IJzendijke. Hier
zijn wallenroutes verkrijgbaar
die langs de versterkingen voe
ren.
In de stands in Sluis en Aarden
burg zijn twee speciale tentoon
stellingen ingericht met als on
derwerp hun vroegere functie
als vestingstad. Onder leiding
van een gids zijn er ook rondlei
dingen. Zowel op zaterdag als
op zondag beginnen die in Sluis,
Retranchement en Aardenburg
om 14.00 uur vanaf de info-
stands. In IJzendijke worden de
rondleidingen vooraf gegaan
door een lezing en beginnen de
wandeltochten omstreeks 14.20
uur.
ZAAMSLAG - De Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen,
afdeling Terneuzen, houdt op
donderdag 26 september een in
loopavond in het Dorpshuis in
Zaamslag.
De bijeenkomst begint om 19.30
uur en is de start van het nieuwe
seizoen.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Tol Westerscheldetunnel: Als
we het er over eens zijn, dat er
goede argumenten zijn waarop
Zeeuws-Vlamingen korting
krijgen op een overtocht met de
PSD, dan begrijp ik niet dat er
een discussie kan zijn over een
korting voor Zeeuws-Vlamin
gen die straks door de Wester
scheldetunnel moeten. Dezelfde
argumenten liggen er toch?!
George van de Poel
Torenberg 11
Zaamslag
Jammer dat ze niet durft door
zetten, mijn heldin van vorige
week; Herta Daübler-Gmelin
(PZC 21-09) de Duitse minister
van justitie, die G.W. Bush met
Hitier durfde vergelijken. De
'United States of Aggression'
gaan hun preventieve acties, die
inderdaad niet ondex-doen voor
maar al te bekende methodes
nog uitbreiden. 'Tegen opdoe
mende bedreigingen optreden
voor ze tot wasdom komen"
(PZC id.) is het motto. Voor Hit-
Ier; alle weerstand zo spoedig
mogelijk afvoeren. Bush's
droom: in de hele wereld als een
vrijbuiter de geringste weer
stand in de kiem smoren. Een
Franse VS-specialist zei op 11
september (RTBF-radio): ,,Op
zich zou het nog niet zo erg zijn,
een gendarm, als het een goede
was, één die het recht en de ge
lijkheid, de principes van justi
tie, in deze wereld liet heersen."
Maar de USA-wereldpolitie is
een misdadige politie. Die let
terlijk terreur zaait. Direct of
indirect. Ten dienste van de on
gedurige gretigheid van de al
lerrijksten. Rijkdom vergaren
en wereldwijde controle, dat is
de enige inzet. Wil Bush 'pre
ventief' optreden? Dat hij dan
maar eens goed nadenkt over
zijn eigen verschrikkelijke
vraag na 11 september: 'Waar
om worden de Amerikanen zo
gehaat in de wereld?' En als wij
in Nederland, naar geweten,
preventief willen handelen,
moeten wij deze schurkenoor-
log tegen de Irakezen onmiddel
lijk en onvoorwaardelijk laten
stopzetten, en voor de Palestij-
nen een onafhankelijke vrije
staat afdwingen. Dat zou een
begin zijn.
Bernadette Thirion
Kasteelstraat 14A
Philippine
In de PZC van 20 september
stond een interview met prof. I
H.M. Kuitert, naar aanleiding I
van het verschijnen van zijn
nieuwste boek. Er blijkt helaas i
uit dat hij zijn 'ontwikkeling'
tot het bittere einde voortzet. Er I
is geen God en geen hemel en
nooit geweest ook. Alles is men
selijke fantasie, volgens hern.
De titel van zijn boek ontleent
hij aan een dichtregel van Gerrit
Achterberg. Beter had hij een
andere dichtregel kunnen aan
halen: 'Ik ben een god in 't diepst
van mijn gedachten', zoals Wil
lem Kloos al in de negentiende
eeuw schreef. Want voor Kuitert
blijkt de mens de enige maat al
ler dingen. Wat een mens niet
verklaren of begrijpen kan is
volgens hem 'mythe', c.q. fanta
sie. Toch blijft Kuitert zich the
oloog kenner van God) noe
men, volgens het artikel. Met
welk recht? En van welke God?
Hoe kan dat gelden voor iemand
die zich heel nadrukkelijk als
atheïst presenteert? Iemand die
in zijn boek bijbelwoorden op
welhaast godslasterlijke wijze
aanhaalt? Dan haal ik liever de
oude woordspeling aan: 'Theo
loog, u noemt zich godgeleerde,
maar bént u ook van God ge
leerd?' Eens begon hij als jonge
dominee in Zeeland (Scharen-
dijke, 1950-1955). Het is een
droevige zaak te zien dat een ge
leerd leven zo tragisch moet ein
digen. Toch blijft er hoop: beke
ring en geloof zijn mogelijk zo
lang een mens leeft Laten we
ook voor hem bidden.
J.W.P. Cornelissen
Azalealaan 68
Yerseke
door Ron Maqnée
MIDDELBURG - Een eeuwen
oud schilderij van Dirck van
Delen is gisteren verhuisd van
het Zeeuws Museum naar het
Zeeuws Archief. Daarvoor
moest het doek wel eerst worden
opgerold. Het paste niet door de
deur.
Het schilderij moet weg in ver
band met de grote verbouwing
die het Zeeuws Museum bin
nenkort ondergaat. Naar ver
wachting begint de renovatie
van het museum in november en
is het karwei in mei 2004 klaar.
Het schilderij 'Christus geneest
een lamme te Bethesda' van
Dirck van Delen werd gisteren
al verhuisd. Zou het museum
nog langer hebben gewacht met
de verplaatsing, dan zouden
temperatuurswisselingen tij
dens de verhuizing de verf kun
nen aantasten.
Plet werk is 2,35 bij 2,70 meter
groot. Een dankbare patiënt
van het Gasthuis, Jacques Or-
loogh, liet het in 1636 vervaar
digen. Niet alleen staat er op het
doek dat het werk gemaakt is tot
goe leeringh voor de Crancken
maar ook; Dit stuck vereert 't
Gashuijs ten dancke.
Het doek werd gisteren eerst
van het spieraam gehaald - het
houten skelet waar het doek op
gespannen is. De lijst was on
dertussen al in delen uiteenge
haald en verhuisd. Minutieus
van onze regioredactie
GRAAUW - De organisatie van
het muziekfestival Graauwrock
nodigt beginnende regionale
bands die in het voorprogram
ma willen optreden op, zich te
melden.
De selectiewedstrijd wordt ge
houden op zaterdagavond 18 ja
nuari in het Verenigingsgebouw
in Graauw. De winnaar mag op
31 mei optreden in het voorpro
gramma van het tweejaarlijks
openluchtfestival. Tijdens
Graauwrock treden zes bands
op uit Nederland, Duitsland en
Amerika.
werd de stof op een tafel gelegd
en in een groot model tapijtrol
gewikkeld. De kamer werd on
dertussen flink warm gehou
den, zodat de was en hars van
het doek zacht bleven. Volgens
mevrouw H. van den Donk,
hoofd collectie en presentatie is
de verhuizing niet schadelijk
Vijf juryleden selceteren op 18
januax-i uit de deelnemers de
beste bandDe wiruiaar mag op
treden tijdens Graauwrock en
krijgt een gage van 300 eux-o. De
tweede prijs is 150 euro, de der
de prijs 100 euro; de leden van
alle bands krijgen ook gratis
toegangskaarten
Gezien de beschikbare tijd op
zaterdagavond 18 januari kan
de organisatie maar een beperkt
aantal bands inschrijven. De
groepen worden geplaatst op
volgorde van binnenkomst.
Bands kunnen zich tot 31 okto
ber melden bij Jos de Block, tel:
0114-635623, e-mail:
jdeblock@zeelandnet.nl
voor het schilderij. „Maar je
moet het natuurlijk niet te vaak
doen."
Nog maar acht jaar geleden ver
huisde het schilderij van het ge
bouw van Rijkswaterstaat naar
het Zeeuws Museum. Rijkswa
terstaat, die het werk in bruik- i
leen had gekregen van de Stich-
ting der Godshuizen, had er
geen plaats meer voor. Ook toen
paste het schilderij niet door de
deur en werd er een speciale
houten rol voor vervaardigd. Al
die tijd heeft de rol in het depot
gestaan met de gedachte hem er
weer uit te halen als het schilde
rij weer moest verhuizen. En dal
was dus gisteren.
Locatie
Naar verwachting wordt het
doek vandaag op het spieraam
gespannen en weer aan de muur
opgehangen. Of en wanneer het
schilderij tenxgkomt naar het i
Zeeuws Museum is nog niet be-
kend. Volgens mevrouw Van den I
Donk zal het in elk geval niet
meer terugkeren op de huidige
plek: „We kiezen voor een loca
tie waaxwoor het niet meer opge-
rold hoeft te worden."
door Emile Calon
Bedrijven kunnen samen een hele
boel. Zeker als ze op een en hetzelf
de bedrijventerrein zitten kunnen ze
samen de groenvoorziening beheren,
een bewakingsbedrijf inhuren, afval
inzamelen, gebouwen onderhouden,
energie inkopen, één kantine beheren
en kinderopvang regelen. Ook kunnen
ze samen enkele vergaderzalen behe
ren, de promotie regelen, voertuigen en
meubels leasen, eikaars restwarmte be
nutten en het afvalwater behandelen.
Als ze samenwerken zijn ze voor dat
soort zaken een flink stuk goedkoper
uit, weet provinciaal beleidsambtenaar
Leo Leijnse.
Hoewel bedrijven dus flink wat voor
deel kunnen behalen bij samenwerking"
gebeurt dat nog meer zeer weinig. Be
drijven hebben immers van oudsher
weinig te maken met de buurman. Ze
zitten meestal stomtoevallig naast el
kaar omdat ze door de grondverkoper,
de gemeente, naast elkaar zijn gezet.
Als voorbeeld noemt Leijnse de bedrij
ven die langs de Haarmanweg in Ter-
neuzen zitten. Die hebben niets met
elkaar. Het enige wat ze delen is de
postcode.
Het kan ook anders. Leijnse verwijst
naar enkele bedrijventex'reinen in
Noox'd-Brabant en Engeland. Daar is
een parkmanager aangesteld om te zor
gen voor samenwerking. De ambtenaar
geeft direct toe dat de vergelijking met
Engeland niet helemaal eerlijk is, om
dat bedrijfstexTeinen daar niet door de
overheid worden uitgegeven maar door
pi'ojectontwikkelaars. Die hebben er
alle belang bij dat een bedrijfsterrein
niet verslonst. Dat er wordt gelet op de
architectuur, dat het een eenheid
voxmt.
Het lijkt er op of Zeeuwse gemeenten
daar nauwelijks oog voor hebben.
Ogenschijnlijk kijken die alleen maar
naar de Ixoeveelheid grond die wordt
verkocht, waarna ze nauwelijks nog
bemoeienis hebben met zo'n terrein.
Met als gevolg dat sommige bedrijf ster-
i'einen er na verloop van jaren uitzien
als het decor voor een nieuwe Mad
Max-film.
Nulpunt
Dat xnoet dus anders kunnen, denkt
Leijnse. Parkmanagement is volgens
hem de oplossing. Zeker nu diverse ge
meenten projecten zijn begonnen om
duurzame bedrijventerreinen te creë-
ren. Parkmanagement is een vorm van
beheer waarbij bedrijven onderling en
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Kunstschilder
Toon Gerritse uit Helvoirt is
pas tevreden over een eigen
kunstwerk als hij er bij kan
mijmeren. Innerlijke rust acht
hij een eerste vereiste bij het
beschouwen van een schilde
rij. In galerie Kos in Zierikzee
is tot eind oktober een exposi
tie met 52 olieverfschilderijen
van zijn hand ingericht.
„Echt bekijken vergt onthaas-
ting", zegt de kunstenaar. Vol
gens hem valt dat niet mee in
de huidige jachtige tijd. „De
spiegels van onze ziel zijn be
wasemd door onze haast",
luidt zijn poëtische verkla
ring.
Gexritse gaf deze expositie in
galerie Kos de titel 'Ogen
troost'. Dat is de naam van een
frêle plantje dat voor hem ooit
van grote betekenis was. Hij
ontdekte het bij toeval toen hij
als student van zijn biologiele
raar een lijst van dxiehonderd
wilde planten en bloemen
moest maken. „Dat kleine
plantje was voor mij een be
langrijk voorwerp van over
weging, een soort les voor mijn
levensstijl zelfs. Ik leerde dat
er een vorm van tx'oost kan zijn
zonder grootse woorden en ge
baren", zegt Gerritse.
Soberheid
Die overtuiging is terug te vin
den in zijn werk. Eenvoud en
soberheid zijn kenmerkend.
Hij is een sfeex-schilder die vol
doende heeft aan het schetsen
van enkele thema's. Deze ex
positie biedt daar mooie voor
beelden van, zoals een veld
met kleurrijke bloempjes in de
stralende zomerzon of een in
getogen kerkinterieur waarin
de focus op maar één of twee
details wordt gericht. Gerritse
kiest niet voor grandeur of
protserigheid. Zijn fascinatie
komt juist voort uit simpele
maar voor hem essentiële
landschappen en bouwwer
ken.
Hij koestert een grote affiniteit
voor Spanje en ook dat is ui
teraard terug te zien in zijn
werk. Sommige schilderijen
tonen Spaanse hoeves die het
perfecte decor zouden kunnen
vormen voor een toneelstuk
van Federico Garcia Lorca. De
koelte of wellicht zelfs de kilte
die binnenshuis moet heersen,
vormt een spannend contx-ast
met de zinderende zon buitexi
op het erf.
Van een ander kaliber is zijn
serie zwangere vrouwen met
de nadruk op hun bolle bui
ken. Voox*al hierin valt op hoe
sfeerbepalend de kleurencom
binatie in zijn werk kan zijn.
Zoeken
„Schilderen is zoeken binnen
de wereld van kleui*en, vormen
en de substantie van de verf
naar je voorbewuste levensbe
schouwing", vindt Gerritse.
Hij zegt niet geëngageex-d te
zijn op de manier dat hij een
bijdrage aan de huidige sa
menleving wil leveren. Maar
uiteraard doet het hem wel
veel plezier als hij merkt dat
anderen genoegen beleven aan
zijn werk. „Niemand leeft en
schildert tenslotte voor zich
zelf alleen."
Beeldjes
Naast de schilderijen van Ger
ritse prijken er bij galerie Kos
ook nog enkele mooie beeldjes
van Hedi Bogaers. Met enkele
mooie vx^ouwenkopjes in brons
speelt zij mooi in op de titel
'Ogentroost', omdat vooral de
ogen in deze gebeeldhouwde
portretten zo sfeerbepalend
zijn.
Deze expositie is tol en met 27 ok
tober geopend op vrijdag, zater
dag en zondag van 11.00 tot 17.00
uur of op nadere afspraak
Pas als Toon Gerritse bij een eigen schilderij gaat mijmeren, kan hij er zelf tevreden over zijn.
Acteur Arjan Caljouw als 'pai-kmanager' op het toekomstige industrieterrein Mortiere-Oost; de gemeente Middelburg wil de
bedrijven die zich daar gaan vestigen, verplichten tot samenwerking op allerlei gebieden. foto M echte I d J a nsen
foto Marijke Folkertsma
met de gemeente samenwerken om de
gewenste kwaliteit op lange termijn te
behouden. Daarmee wordt voorkomen
dat zo'n terrein na verloop van tijd weer
een dure facelift moet krijgen omdat de
aantrekkingskracht tegen het nulpunt
aanzit.
Leijnse wijst er wel op dat pax'kmana-
gement niet goedkoop is. In de regel be
talen bedrijven één tot enkele euro's per
vierkante meter om deel te kunnen ne
men aan zo'n project. Zeker als een be
drijf een paar duizend vierkante meter
grond in beheer heeft moet er jaarlijks
een fiks bedrag overgemaakt worden
naar het managementkantoor.
Die kosten kunnen wel terug worden
verdiend als zo'n project goed loopt en
er veel gezamexilijk wordt gedaan.
Exacte cijfers heeft hij niet, maar via
samenwex'king moet het toch mogelijk
zijn om korting te krijgen bij bijvoor
beeld de elektriciteitsleverancier, de
catering en de beveiliging. Ook denkt
hij dat het goedkoper is om samen een
parkeerterrein aan te leggen dan elk af
zonderlijk. Zeker op de langere duur le-
vert parkmanagement financiële voor
delen op, denkt hij te weten.
De gemeente Middelb urg heeft voor de
ze vorm van beheer gekozen voor het
nieuwe bedrijventerrein in het Mortie-
regebied. Daar wordt de komende jaren
21 hectare aan bedrijf ska veis uitgege
ven. Nu al is bepaald dat alle bedrijven
lid moeten worden van een coöperatie.
Ze nemen een standaaxrlpakket aan
diensten verplicht af, maar kunnen ook
nog kiezen voor een aantal opties. Ter-
reinonderhoud, bewegwijzering en be
veiliging zitten in het standaardpak
ket. Aan de hand van een scan wordt
straks bepaald welke zakende ver
schillende bedrijven nog meer wensen
af te nemen.
Het parkmanagement voor de Mortiere
geldt als een pilotprojeet voor Zeeland.
Hier wordt het vanaf het begin inge
voerd. Dat is heel wat makkelijker, al
dus Leijnse, dan zo'n beheersvorm in
voeren voor een bestaand terrein. Want
bij zo'n terrein hebben de verschillende
bedrijven vaak al zelfstandig allerlei
contracten afgesloten voor bijvoor
beeld de catering, de beveiliging en de
afvalinzameling. En bedrijven die on
derdeel zijn van een landelijke keten,
kunnen zulke contracten vaak niet of
zeer moeilijk opzeggen. Desondanks
ziet hij allerlei voordelen om parkma
nagement toe te passen voor bestaande
bedrijven. „Want samen kun je meer.
Donderdag 26 september wordt in de Film
zaal van het Middelburgse Abdijcomplex
een bijeenkomst gehouden over parkmana
gement op gemeentelijke bedrijventerrei
nen, aanvang 13.30 uur.
Het schilderij werd voorzichtig op een rol gedraaid, omdat het voor de verhuizing niet door de deur van het Zeeuws Museum paste.
foto Mechteld Jansen
