Bakermat chocoladereep gered
PZC
DGE zorgt voor iedere prijswijziging
Kleedgeld geven
heeft voordelen
Koopjesjagers vaak
te vinden onder
de hoger opgeleiden
7
Bevolking Hershey steekt stokje voor verkoop fabriek
Docdata gaat
Russisch geld
beveiligen
profijt
het bedrijf
vrijdag 20 september 2002
Bijna tivee maanden lang was
het onrustig in 'chocoladestad'
Hershey in Pennsylvania. De
beheerders van het fonds dat de
grootste chocoladefabrikant
van Amerika controleert, wil
den af van hun aandelen. Maar
'Goliath' was niet opgewassen
tegen de bevolking van Hershey
die haar idyllische, kleinsteedse
gemeenschap koestert.
doorAns Bouwmans
HERSHEY - „Hershey is weer
net als vroeger", zegt de plaat
selijke 'pamflettenmaker' John
Dunn: een 'snoepje' van een
plaats. De oud-marketingdirec
teur van Hershey is woensdag
persoonlijk door het chocolade
stadje getrokken om zijn actie
spullen op te halen.
De borden met 'Ontspoor de
verkoop' en 'Hou de droom le
vend in Chocoladestad USA'
zijn niet meer nodig. De actie
voerders tegen de verkoop van
het puur Amerikaanse chocola-
de- en snoepbedrijf aan buiten
landse investeerders hebben ge
wonnen.
Voortaan is iedereen weer 'nor
maal' welkom in het naar cacao
geurende Hershey. 22.000 inwo
ners en bakermat van de Ameri
kaanse chocoladereep. De nette
straten met hun zilveren en
bruine straatlampen in de vorm
van een 'Hershey's Kiss' (een
chocolade druppel) en namen
als Chocolade Avenue en Cacao
Avenue worden niet langer 'ont
sierd' door protest en woede.
Vanaf nu hoeft tourleidster An-
ny, die de ouderwetse trolleybus
in Hershey bemant, geen vragen
meer te beantwoorden over 'de
verkoop' die bedoeld was 'om
beleggingsrisico's te spreiden'.
De juridische strijd van de staat
Pennsylvania tegen het ver
koopplan kan in de ijskast.
Banenverlies
De inwoners waren bang voor
banenverlies, waardevermin
dering van de huizen en minder
geld voor publieke uitgaven
omdat de belastinginkomsten
zouden dalen. „Meer dan de
helft van de mensen hier leeft op
de een of ander manier van
Hershey", zegt inwoonster Pam
Dit vier.
n Nederland mag bijna niemand
de naam Hershey (fabrikant van
onder meer KitKat) kennen, in
Amerika is het een begrip. De
schappen van de supermarkten
liggen vol met de nogal zoete
Hershey's melkchocoladerepen
- denk aan koetjesrepen of cho
colade paashazen - Reese's
pindakaas-chocoladecups en
talloze andere zoetwaren en
chocoladeproducten die uit de
in 1903 door Milton S. Hershey
opgerichte fabrieken rollen.
Zo'n 48 procent van de Ameri
kaanse chocolademarkt is in
handen van Hershey. Het enor
me succes van Milton Hershey's
formule om goedkoop melkcho
colade te maken, en Hershey's
opvattingen over de gemeen
schapstaak van zijn bedrijf,
hebben van de gemeente Derry -
beter bekend als Hershey - een
welvarende en bijzondere
plaats gemaakt. De grondlegger
van Hershey was loyaal aan zijn
mensen en dat gold ook omge
keerd. Het stadje beschikt anno
2002 over een theater, een die
rentuin, een stadion, een park
met negen achtbanen, een re-
sorthotel, een rozentuin en een
gerenommeerd ziekenhuis, alle
maal ooit begonnen met geld
van die ene eenvoudige jongen
uit Lancaster County.
De problemen in Hershey be
gonnen eind juli, toen de zeven
tien beheerders van de Hershey
Trust besloten om al hun aande
len inhet bedrijf (77 procent van
de aandelen met stemrecht en 31
procent van de gewone aande
len) en daarmee de controle over
Hershey Foods in de verkoop te
doen. Geïnteresseerde kopers
(Cadbury, Kraft, Nestlé) ston
den snel op de stoep, maar be
woners en politici in Hershey en
Pennsylvania steigerden.
Het Hershey trustfonds is ooit
door Milton Hershey opgericht -
en hij heeft zijn hele persoonlij
ke vermogen aan het fonds na
gelaten - om te zorgen dat de
door zijn vrouw Kitty en hem
zelf opgerichte school voor
weesjongens tot in de eeuwig
heid kon blijven bestaan. Ge
zien het succes van de chocola
defabriek ook na de dood van de
grondlegger in 1945 was dat
geen enkel probleem.
Inmiddels is het een instituut
voor kinderen - sinds 1976 ook
meisjes - uit achterstandsgezin
nen, die niet alleen onderdak en
onderwijs krijgen maar ook een
beurs voor universitair onder
wijs. Ruim de helft van belegd
vermogen van het fonds is be
legd in aandelen Hershey, en
volgens het fondsbestuur was
dat een te groot risico. „Ik be
grijp niet hoe ze dat konden
beweren", zegt John Dunn.
„Chocolade is een ijzersterke
belegging. En waarom moest in
eens alles verkocht worden? Ze
hadden genoeg geld. Het fonds
is bijna 5,7 miljard dollar
waard. Van de dividenden moe
ten ze een school in stand hou
den van nu 1200 kinderen, aan
wie ze elk 96.000 dollar per jaar
spenderen. Is dat niet genoeg? Je
breekt toch niet een gemeen
schap op omdat je misschien op
termijn ooit geld nodig hebt."
Succesvolle pressie
De permanente pressie op de
fondsbeheerders heeft vruchten
afgeworpen. Op verzoek van de
staat Pennsylvania had de rech
ter een voorlopig verbod op
verkoop uitgevaardigd, en dins
dagavond besloten de bestuurs
leden na een tien uur durende
vergadering de verkoopplannen
in te trekken.
„Ik denk dat ze het verzet heb
ben onderschat. En misschien
hebben ze hun geweten laten
spreken", zegt John Dunn. In
Hershey werden in ieder geval
de champagneflessen open ge
trokken. De argwaan tegen be
stuursleden van de Hershey
Trust is niet weggenomen door
hun ommekeer. De roep om hun
vertrek klinkt al. Maar achteraf
heeft de strijd tegen de overna
me Hershey geen kwaad ge
daan, zegt Pam Ditvler. „De
gemeenschap is er sterker en
hechter van geworden." John
Dunn valt haar bij: „We waren
een beetje verwend geraakt. Nu
we hebben moeten vechten
tegen de bedreiging van ons
idyllische bestaan." GPD
De Hershey Foods fabriek aan de Chocolate Avenue in Hershey.
foto Tom Mihalek/EPA
door Marie-Louise Thissen
ROTTERDAM - Mensen, die
hoger zijn opgeleid kiezen in
de supermarkt vaker voor
een koopje of goedkope aan
biedingen dan mensen uit la
gere klassen. Dat is één van
de conclusies die Linda
Teunter trekt uit haar onder
zoek aan de Erasmus Univer
siteit Rotterdam. Vandaag
hoopt ze te promoveren op
'Analyses van de effecten van
verkoopacties op het aan
koopgedrag van huishou
dens'.
„Het ligt eigenlijk niet zo
voor de hand," zegt ze. „Ik
had gedacht dat gezinnen
met kinderen en mensen die
elk dubbeltje moeten om
draaien het meest naar goed
kope aanbiedingen op zoek
zijn. Maar uit mijn onder
zoek blijkt dat mensen, die
hoger zijn opgeleid en een
ruimer budget voor hun
boodschappen hebben én
tweeverdieners, het vaakst
koopjes aanschaffen."
Linda Teunter studeerde
econometrie en marketing,
maar zij wilde graag een
praktisch en toch weten
schappelijk onderzoek doen.
Het werden de wekelijkse
aanbiedingen in de super
markten. „Mensen denken
dat ik met een abstract on
derwerp bezig ben. Maar als
ze dan horen waar ik onder
zoek naar doe. beginnen ze
hun eigen ervaringen te ver
tellen. Dat is erg leuk."
Aankopen
Teunter gebruikte gegevens
die door GfK Consumerscan
waren verzameld. Tijdens
een periode van twee jaar
hielden circa tweehonderd
huishoudens hun aankopen
van levensmiddelen thuis bij
Daardoor is bekend waar,
wanneer, hoeveel en tegen
welke prijs zij producten
hebben gekocht. Een tweede
informatiebron, afkomstig
van IRI Infoscan, verschafte
gegevens over de aanbiedin
gen in de verschillende win
kels.
„Ik heb de aanbiedingen bij
zes productgroepen onder
zocht: deegwaren, koffie,
vruchtensap, frisdrank, can
dy bars of chocolade repen en
chips. Bij deegwaren werk
ten de aanbiedingen (acht
procent) het minst, bij koffie
(44 procent) het meest."
Teunter: „Het blijkt dat de
mensen, die tijdens een pro
motie-actie in de supermarkt
extra pakken koffie kopen,
niet meer koffie gaan drin
ken, maar hun aankoop een
paar weken vervroegen."
„Alleen bij vruchtensappen
heb ik ontdekt dat er in de ge
zinnen veel meer sap werd
gedronken dan in een norma
le week. Blijkbaar kwam bij
het ontbijt en bij de lunch
meer sap dan melk of fris op
tafel. Dat was de uitzonde
ring in mijn onderzoek."
Aanbiedingen zijn vooral
winstgevend voor een fabri
kant die een nieuw merk on
der de aandacht van het
publiek wil brengen. Een
winkelier is minder geïnte
resseerd in het wisselen van
merk en stelt meer prijs op
extra omzet, hetzij door ex
tra aankopen, hetzij door
versnelde aankopen van zijn
klanten.
Als enkel en alleen naar het
effect van de actie in de win
kel wordt gekeken, dan blijkt
dat gemiddeld 37 procent
van de klanten wisselt van
merk en niet van product.
Teunter ontdekte bij haar
onderzoek ook dat vooral ho
ger opgeleide klanten en
tweeverdieners pas staande
in de supermarkt beslissen
wat ze voor voedingsmidde
len kopen, aan de hand van
borden in de winkel.
Als er te veel aanbiedingen
voor een merk zijn, dan ver
watert het effect van een ac
tie, zo merkte Teunter. „Dan
kopen mensen alleen nog tij
dens actieweken", zo heeft
Teunter vastgesteld. GPD
WAALWIJK - Het media-
en technologiebedrijf
Docdata zal systemen le
veren voor de beveiliging
van Russische bankbiljet
ten. Ze worden gemaakt
door de Veldhovense
dochter Industrial Auto
mation Integrators (IAI).
Docdata heeft het wereld
wijde octrooi op Micro-
Perf, een 'laser-micro-
perforatie'. MicroPerf is
een beveiligingskenmerk
dat bestaat uit tiendui
zenden minuscule gaatjes
in bankbiljetten. Deze
zijn alleen zichtbaar als
het biljet tegen het licht
wox-dt gehouden. Dezelf
de beveiliging wordt ook
toegepast in het Neder
landse en Belgische pas
poort.
IAI levert Rusland twee
lasersystemen die ge
schikt zijn om MicroPerf
aan te brengen in bankbil
jetten. Het eerste systeem
wordt nog dit jaar geïn
stalleerd in een fabriek in
Perm in de Oeral. Het
tweede apparaat gaat
naar een bankbiljetten-
drukkerij in Moskou.
Volgens technisch direc
teur H.van Gerwen is de
order voor Docdata 'een
belangrijke doorbraak'
op het gebied van beveili
ging van bankbiljetten.
Wereldwijd zijn er in deze
markt maar een paar spe
lers. „Als dit de standaard
wordt, dan is het van grote
invloed op onze omzet.
Meerdere partijen hebben
onze apparaten getest",
zegt Van Gerwen. Ook be
langrijk is volgens Van
Gerwen dat IAI een sa
menwerkingsverband is
aangegaan met König und
Bauer. „Wereldwijd wordt
bijna 90 procent van de
bankbiljetten gedrukt op
drukpersen van KBA."
Docdata haalt nu nog 92
procent van de omzet uit
het drukken van cd's, cd-
roms en dvd's. Docdata
zegt last te hebben van de
steeds grotere vlucht die
het kopiëren van cd's de
laatste jaren neemt. Er
zijn vorig jaar 10 procent
minder cd's verkocht. Het
beveiligen van paspoor
ten en bankbiljetten moet
het bedrijf minder afhan
kelijk maken van deze
productie. GPD
door Inge Heuff
NIEUWERKERK - Bijna 500.000 ver
schillende producten uit de doe-het-zelf
winkels zijn opgeslagen in de database
van het Nieuwerkerkse bedrijf Data
Group Europe (DGE). Al naar gelang de
abonnementsvorm van de klant ver
schijnen er periodiek aanvullingen met
prijswijzigingen en nieuwe producten.
Vanaf 2003 levert DGE ook een
Windowsversie. Dan kunnen pakketten
als Word en Excel in het databestand ge-
integreerd worden.
Op het bedrijventerrein van Nieuwer-
kerk is sinds drie jaar Data Group Euro
pe gevestigd, gespecialiseerd in winkel
automatisering op het gebied van de doe-
het-zelf winkels in de breedste zin van
het woord. Dus ook de tuinartikelen, de
verf- en behangafdelingen en de bouw
en installatiematerialen.
Tien jaar geleden werd, toen nog in Rid
derkerk, begonnen met de enorme klus
om de assortimenten van producenten,
groothandels en leveranciers van deze
winkels in een databestand onder te
brengen. Alle producten, met de bijbeho
rende leveringsvoorwaarden, verpak-
kingsomvang, prijzen en artikelnum
mers, werden ingevoerd. De winkeliers
konden vervolgens de software huren om
daar mee hun administi'atie en assoili-
mentswijzigingen te vereenvoudigen.
„Ik heb de softwarepakketten nooit wil
len verkopen", zegt opi'ichter en eige
naar Rob Vleeshouwers. „Door de ver
huur heb ik een geleidelijke stroom van
inkomsten en daarmee van liquiditeit.
De pi-oblemen waarmee sommige soft-
warebedi'ijven nu kampen, zijn duidelijk
niet mijn pi-oblemen."
Was het in het begin nog het probleem
van de kip en het ei - leveranciers wilden
alleen meewerken als winkeliers zouden
afnemen en omgekeerd - na intensieve
acquisitie heeft DGE inmiddels een
klantenkring door heel Nederland opge
bouwd. Met name de zelfstandige doe-
het-zelf winkeliers en de landelijke ke
tens Enox-m en Prof Norm zijn aangeslo
ten. „Grote landelijke franchiseketens
werken volgens hun eigen databasesys
teem", legt Vleeshouwers uit. „Die stel
len specifieke eisen. Ook daar kunnen we
specifieke oplossingen voor leveren. Een
deel van onze neutrale inbreng is dan wel
weg. We werken dus met zowel bedrijfs-
afhankelijke als onafhankelijke data
bases."
Ook voor de grote leveranciers en impor
teurs beheert DGE tegenwoox-dig alle ge
gevens. Hun wijzigingen worden geïnte
greerd in één systeem.,De informatie die
wordt aangeleverd moet kloppen, dat is
essentieel. Maar door het koppelen van
bestanden komt er voor ons nauwelijks
meer typewerk aan te pas. Dat verlaagt
het aantal fouten."
Vleeshouwers kan zich verbazen over de
matige staat van automatisering waarin
sommige bedrijven zich nog bevinden.
„Er zijn nog steeds leveranciers die de
gegevens op papier aanleveren. Die moe-
Data Group Europe is specialist in automatisering van doe-het-zelf
ten we dus nog handmatig verwerken.
Vleeshouwers heeft zijn klanten ver
wendt Alle prijswijzigingen, aanvullin
gen op het assortiment, speciale acties en
andere veranderingen worden door DGE
verwerkt. De winkelier hoeft alleen nog
de aanvullingen in te voeren in het sys
teem en zijn voorraadbeheer, kassasys
teem en in- en vei'koopadministratie is
weer op orde. De fx-equentie waarmee de
aanvullingen worden geleverd is afhan
kelijk van het contract dat de winkelier
met DGE heeft afgesloten.
„Die aanvullingen onderscheiden ons
van onze concurrenten, zij zijn onze
kracht", meent Vleeshouwei's. „Ze kun
nen 13.000 items of 60.000 per keer be
slaan. Het aantal maakt voor ons niet zo
veel uit, maar voor de winkelier wel. Ons
werk scheelt hen twee avonden prijs- of
assortimentswijzigingen dooi-voeren.
Het is nu zelfs zo dat de winkelier aan
nieuwe leveranciers vraagt of ze aange
sloten zijn bij DGE. Mooier kun je het
toch niet hebben?"
Cursussen
Behalve de software levert DGE ook de
hardware en de bijbehorende cursussen
Een speciale cursusruimte biedt plaats
aan vijf cxu-sisten, die met behulp van de
computer en een kassa leren omgaan met
het systeem. Een eigen installatiedienst
zorgt ervoor dat alles ter plaatse opge
bouwd wordt. Een helpdesk met een
technische dienst vex'helpt eventuele
problemen. „Op deze manier houden we
alles in eigen hand, wat ik wel zo prettig
vindt", verklaart Vleeshouwers.
Met de Windowsversie, die in januari
2003 geïntroduceerd wordt, komt er ook
Naam:
Data Group Europe bv
Plaats:
Nieuwerkerk
Opgericht:
1992
Aantal werknemers:
9
foto Marijke Folkertsma
een databasesysteem bij voor de groot
handel. Zij kunnen de database, door
grafische toepassingen en de integratie
van het tekstverwerkingsprogramma
Word, gebruiken voor consumentenin
formatie zoals catalogi. „Groothandels
wei-ken met andere factoren. Dat vraagt
toch weer om een andei-e aanpak in het
systeem dan waar wij ons tot op heden
mee bezig hielden."
Vleeshouwex-s wil met de windowsversie
van de winkelautomatisering nu ook an-
dei-e markten gaan benaderen, zoals de
dierenspeciaalzaken. „Het assortiment
in de doe-het-zelf winkels is zo ingewik
keld. Er zijn zoveel verschillende soorten
ax-tikelen die elk weer een eigen verpak-
kingshoeveelheid kennen en het assorti
ment is zo veranderlijk. Met onze kennis
kunnen we nu eigenlijk elke markt aan.
Problemen kennen we niet meex-."
Toen DGE drie jaar geleden naar Nieu
werkerk verhuisde - Ridderkerk was te
klein geworden en alle medewei-kei-s
kwamen van Schouwen-Duiveland -
waren er vijf medewerkers. Dat zijn er
inmiddels negen geworden, onder wie de
dochter en schoonzoon van Vleeshou
wers. De directeur denkt met de ver
wachte expansie zijn personeel met twee
of dx-ie mensen te moeten uitbreiden.
„Daar is dit gebouw ook op berekend.
Wel moet er nog een loods aangebouwd
worden ten behoeve van de werkplaats.
Maar veel meer wil ik niet groeien. Dan is
het genoeg."
door Brenda van Dam
Jassen met nepbont? Laarzen
tot de knieën? Heel wat scho
lieren beraden zich over wat er
aangeschaft moet worden om
dit najaar volgens de laatste
dress-code op school te kunnen
verschijnen. Scholieren geven
met zijn allen iedere maand
maar liefst 14 miljoen euro aan
kleding uit, zo blijkt uit het Na
tionaal Scholierenonderzoek
2001-2002 van het Nibud. Over
smaak valt te twisten. Maar
over kleedgeld kun je duidelijke
afspraken maken.
Kleedgeld geven kan als een
kind een jaar of dertien is. Zeg
maar vanaf het moment dat het
naar het voortgezet ondex-wijs
gaat en ook meer van het eigen
geld gaat betalen. Kleedgeld ge
ven heeft een aantal voordelen.
Ten eerste beslist zoon- of doch
terlief voortaan zelf wat er aan
geschaft wordt. Dat is in het be
gin misschien even slikken,
maar op den duur wel zo prak
tisch.
Voor een scholier is bijna niets
zo belangrijk als het uiterlijk,
dus het kleedgeld zal zeker
zorgvuldig uitgegeven worden.
Verder is kleedgeld geven een
heel goede manier om jongeren
met grotere geldbedx-agen om te
leren gaan. Je moet immers een
hele maand of langer met een
bepaald bedrag doen; boven
dien moet er vooruit gekeken
worden, want in de winter moet
er hoogst waai'schijnlijk een du
re jas of laarzen gekocht wor
den.
Geldproblemen
Met kleedgeld leer je je wensen
op je budget af te stemmen, keu
zes maken en geld opzij leggen
voor grote aankopen.
Dat dit bepaald geen overbodi
ge vaardigheden zijn, blijkt wel
uit het feit dat 12 px-ocent van de
jongeren tussen de 18 en 25 jaar
ernstige geldpi-oblemen heeft;
structureel te veel geld uitgeeft
en met forse betalingsachter
standen kampt.
Eén op de drie leerlingen in het
voortgezet onderwijs krijgt
kleedgeld, gemiddeld bijna 50
euro per maand. Jongens krij
gen minder vaak geld om zelf
kleding te kopen, maar als ze het
krijgen, krijgen ze vreemd ge
noeg doorgaans wel een paar
euro per maand méér dan meis
jes.
Hoeveel wordt er eigenlijk aan
kleding uitgegeven? Ruim een
derde van de scholieren be
steedt zo'n 50 eui"0 per maand
aan kleding. Het lijkt er dus op
dat de jongeren die kleedgeld
van him ouders krijgen, exact
dat bedrag aan kleding uitge
ven.
Een enkele scholier krijgt overi
gens geen kleedgeld, maar geeft
toch iedere maand zo'n 50 euro
aan kleding uit. Met de 14 mil
joen euro die de scholieren
samen maandelijks in kleding
zaken uitgeven, dragen ze een
aardig steentje bij aan de econo
mie.
Vast bedrag
Hoe begin je nu met kleedgeld?
Kleedgeld heeft alleen maar zin
als het om een vast bedrag gaat.
Volgens het Nibud is ten minste
40 euro per maand nodig om de
garderobe op peil te houden.
Wie nooit eens in de uitverkoop
slaagt, heeft een hoger bedrag
nodig.
Daarnaast moet het kleedgeld
op een vast tijdstip gegeven
worden. Eens per maand bij-
vooi'beeld, of als het kind wat
ouder is, eens per kwartaal. Veel
ouders maken bijvoorbeeld als
de kinderbijslag binnen is, in
één keer een groot bedrag over.
Verder moeten er goede afspra
ken gemaakt worden over wat
er met het geld gedaan moet
worden. Hoeft er alleen boven
kleding betaald worden of ook
een winterjas en schoenen?
Daar moet het kleedgeldbedx-ag
uiteraard op afgestemd worden.
Het is niet handig om een kind
van twaalf meteen de verant-
woording voor de hele gardero
be te geven. Dan is het beter om
in het klein te beginnen en naar
mate het kind ouder wordt het
bedrag te verhogen.
Merken
Ondei-zoek uit de modebx-anche
laat zien dat tieners steeds va
ker voor merkartikelen kiezen.
Daar wil nog wel eens een prijs-
kaartje aan zitten dat het kleed
geldbedrag te boven gaat. Voor
de echte modefreaks moet dat
geen probleem zijn. Bijna twee
derde van de scholiei-en heeft
namelijk een bijbaantje. Wie
meer aan kleding wil uitgeven
dan zijn ouders daarvoor willen
uittrekken, zal dat dus uit eigen
zak moeten betalen. GPD
Voor meer informatie over
kleedgeld:
www.jeugd-en-geld.nl
