De sopraan contra de grunt
Kristjana zingt jazzdiva's
Met Psalmen tot Gods eer
dinsdag 17 september 2002
Het verweven van gitaar
muziek met klassieke
thema's is verre van nieuw.
Symfonische rock van bands
als Marillion en Genesis be
staat al sinds het eind van de
jaren zestig. Metalbands als
Paradise Lost, en in eigen
land, Orphanage, The Ga
thering en Within Tempta
tion, gebruiken ook strijkers
en al dan niet klassiek ge
schoolde zangeressen.
Het Limburgse After Forever
is harder en eigenzinniger.
De muziek van de groep zou je
kunnen omschrijven als sferi-
sche darkmetal. Typerend voor
de sound is het contrast tussen
de grunt van Sander Gommans
en de fraaie sopraanstem van
Floor Jansen.
Mark Jansen en Sander Gom
mans leerden samen gitaar
spelen door nummers van Iron
Maiden mee te spelen. Ze ont
wikkelden al snel een eigen
repertoire en met drummer,
toetsenist en bassist Luuk van
Gerven maakte de band in 1996
deathmetal met een klassiek
tintje. Met de komst van zange
res Floor Jansen namen de klas
sieke invloeden toe. After Fore
ver wist via een demo een label
te interesseren en in 2000 ver
scheen het debuut Prison Of De
sire.
De combinatie van deathmetal
en gothic, grunts en sopraan
zang kreeg alom lof toege
zwaaid en het debuut verscheen
wereldwijd. Drummer en toet
senist maakten plaats voortoet-
senist Lando van Gils en drum
mer André Borgman (ex-Blind
Justice). In de zomer van 2001
nam After Forever het tweede
album Decipher op met produ
cer Stephen van Haestregt (Am-
beon) in de Waalwijkse studio
RS29. Oscar Holleman verzorg
de de mix. De groep blijkt ge
groeid. Met klassiek koor, or
kest en de eerdergenoemde
vocale veelzijdigheid ontstaat
een welhaast mythische sfeer
De gothic-rock annex metalband After Forever met zangeres Floor Janssen.
die bij Tolkiens Lord Of The
Rings niet zou misstaan.
Sander (grunts en gitaar) vindt
dat de band gegroeid is. „Ik
denk dat de nieuwe nummers
compositorisch veel beter lopen
doordat iedereen zijn onder
steunende rol kent. Muzikaal is
het één geheel. Op Decipher
staan een hoop technische en
moeilijke stukken. Hoewel har
der en meer metalgericht, denk
ik dat het grootste deel van de cd
makkelijker wegluistert dan de
eerste. En dat is precies wat we
wilden."
De rolverdeling is duidelijk.
Mark (gitaar en zang) schrijft
doorgaans het sferische deel
van de muziek, Sander verzorgt
de ritmes en de hardere partijen
en Floor de melodielijnen van de
zang. Sander: „We hebben altijd
bijna een nummer klaar en dan
gaan Mark en Floor over de tek
sten nadenken. Eerst de sfeer
voelen en dan kijken waar een
koor, welke stem en welke tekst
goed past. Mark schrijft vaak
over etnische problemen, zoals
dat gedoe nu met de Verenigde
Staten. De teksten van Floor
gaan over menselijke eigen
schappen, mysterieuze dingen
en levensvragen."
After Forever zoekt graag de te
genstelling, de paradox die ook
in de bandnaam zit. Het con
trast tussen zijn vocalen en die
van Floor is groot, vindt Sander,
het verschil tussen metal en
klassiek is minder aanzienlijk.
„Klassiek en metal hebben heel
veel raakvlakken. Het verschil
zit vooral in de instrumenten,
niet in de schema's. De dreiging
van Bach zie je ook bij veel me
talbands, die ook steeds meer
met koren en orkesten werken.
Metallica heeft veel oude num
mers later met orkest uitge
voerd. Het blijkt goed te wer
ken, maar ze verliezen aan
krachtHet gebruik van klassie
ke elementen moet wel een echte
toevoeging zijn, geen trucje. Wij
schrijven in feite metal voor
klassieke instrumenten."
Ingmar Griffioen
After Forever speelt zaterdag in
Brogum in Zierikzee, met als
support Black Forest (22 uur).
Jubilate Deo...met Psalmen
tot Gods eer! luidt het the
ma van het concert van De
Troyesangers, zaterdag in de
Hei-vormde Kerk in Kloetinge.
Het motto ruikt naar zendings
drift, temeer omdat de toe
schouwers worden uitgenodigd
om enkele psalmen mee te zin
gen. Kees Nieuwenhuyzen die
het programma met zijn koor
leden heeft ingestudeerd,
spreekt dit onmiddellijk tegen.
Het mannenkoor De Troyesan
gers werkt op projectbasis. De
veertien zangers, onder wie
maar liefst vijf koordirigenten,
hebben allemaal een ruime
zangervaring. Dit koor geeft ze
de gelegenheid aan de slag te
gaan met wat pittiger repertoi
re.
Hoewel er enkel bewerkingen
van psalmen op het program
ma staan, is het concert vol
gens Nieuwenhuyzen geen
kerkdienst: „We zien de psalm
als onderdeel van ons cultureel
erfgoed en proberen het pu
bliek mee te nemen in een reis
door de tijd. In het eerste blok
zingen we muziek uit de zes
tiende, zeventiende en negen
tiende eeuw. Daarna stappen
we al snel over op de twintigste
eeuw. Tussen deze blokken
draagt Leo Kosten poëzie voor
die betrekking heeft op de ge
zongen psalmen. Daarnaast
speelt Jan Wisse orgelsolo's."
Er zit inderdaad een gezonde
dosis hedendaagse muziek in
het programma. Op een psalm
variatie van Jan Pieterszoon
Sweelinck na, brengt Jan Wis
se uitsluitend muziek uit de
vorige eeuw. Ook het koor be
perkt zich grotendeels tot wer
ken van na 1900. Van Nicolaas
H. Andriessen en diens zoon
Hendrik klinken respectieve
lijk Psalm 84 en Laudate Do-
minum.
Het derde 'programmablok' is
geheel gewijd aan Henk Ba-
dings. Deze componist is door
het vervullen van diverse
openbare functies tijdens de
Tweede Wereldoorlog in Ne
derland in opspraak geraakt.
In het buitenland echter is hij
een van de meest gespeelde
Nederlandse componisten. De
leden van De Troyesangers
kunnen in hun streven naar het
zingen van wat moeilijker ma
teriaal bij Badings hun hart
ophalen. Nieuwenhuyzen:
„Badings verklankt elke emo
tie die er in de psalmtekst zit,
daar zitten best moeilijke pas
sages, zoals stevige clusterak
koorden, bij."
Jubilate Deo in een verfrissend
modern jasje dus. Dat mag ook
wel eens. Het is per slot van re
kening al weer een eeuw gele
den dat een Amerikaanse do
minee de vooruitstrevende
componist Charles Ives gerust
stelde met de opmerking dat
Onze Lieve Heer in zijn alles
omvattende liefde ook waarde
ring voor een flinke dissonant
kon opbrengen.
Douwe Eisenga
Concert De Troyesangers zater
dag Hervormde Kerk Kloetinge
(20.00 uur), vrijdag 4 oktober
Koorkerk Middelburg (20.00
uur).
Bert Klunder met
De Aanklager
Voor de ware cabaretlief
hebber is Bert Klunder een
aanrader. Hij maakt al jaren
bijzondere voorstellingen die
bij een groeiend publiek in de
smaak vallen. Anders dan an
dere cabaretiers is Klunder op
het podium niet zichzelf maar
een personage. Zo was hij de
afgelopen jaren onder andere
tc zien in de magistrale rol van
de overspannen schoolmeester,
meneer De Windt.
In De Aanklager is Klunder de
officier van justitie, Oscar
Raaf. Op de behandeltafel van
de fysiotherapeut komt Raaf
tot nieuwe inzichten. Dit levert
een zeer geestige monoloog op
over vrijheid, vrouwen en
vaatdoekjes. Kees Prins deed
de regie.
Bert Klunder, donderdag, Vest-
zak'99, Vlissingen (20.15 uur).
In haar geboorteland IJsland
is ze een beroemdheid. Ze
mocht zelfs al een keertje zin
gen in aanwezigheid van de
president, op het jaarlijkse re
geringsgala. In Nederland zul
len weinigen haar kennen.
Maar misschien komt daar nu
verandering in, want jazz-zan-
geres Kristjana Stefansdóttir
maakt op dit moment een klei
ne tournee door ons land, die
haar ook naar Middelburg
brengt. Woensdag treedt de
IJslandse met een Nederlands
kwintet op in jazzcafé Desafi-
nado.
Kristjana Stefansdóttir werd
in 1968 geboren. Ze is een klas
siek geschoolde zangeres, maar
volgde ook enkele jazzoplei-
dingen, onder meer aan de
conservatoria van Amsterdam
en Den Haag.
„Ik heb er altijd dingen bij ge
daan", zegt ze. „Dat zit in mij.
Als tiener zat ik in een pop
bandje dat covers speelde en
toen ik studeerde verdiende ik
een centje bij als achtergrond
zangeres in opnamestudio's.
Op die manier kon ik mijn stu
die betalen. Toen ik na mijn
klassieke opleiding in Neder
land jazz ging studeren, had ik
het gevoel dat ik thuiskwam.
Jazz gaf me een heel goed ge
voel."
Kristjana is opgegroeid met
muziek. Haar vader was een
verwoed verzamelaar van jazz
platen, haar moeder was
pianiste en liefhebber van
klassieke muziek. In Krist
jana's familie komen ook nogal
wat vocalisten voor.
„Ik ben altijd omringd geweest
door allerlei soorten muziek.
Jazzzangeres Kristjana Stéfansdóttir.
Pop, jazz, klassiek, ik houd van
alle genres. Favorieten? Ik zou
er zo gauw niet eentje kunnen
noemen. Telkens als ik iets
nieuws hoor en ik vind het
goed denk ik: dit is mijn favo
riet."
Haar debuut-cd Kristjana ver
scheen vorig jaar. De productie
werd prompt genomineerd
voor de jaarlijkse prijs voor het
beste IJslandse jazzalbum. „Ik
was de enige vrouwelijke geno
mineerde", meldt Kristjana
niet zonder trots.
Project
Op dit moment bereidt de zan
geres een project voor met haar
landgenote Sunna Gunnlaugs-
dóttir, een jazzpianiste die in
New York woont. „Het wordt
een project waarin moderne, ly
rische jazz de boventoon voert.
We gaan gedichten uit IJsland
op muziek zetten."
Haar komende optreden i n Mid
delburg staat echter in het teken
van de traditionele jazz. Onder
de titel Kristjana Swings the Di
vas zal ze stukken zingen van le
gendarische zangeressen als El-
la Fitzgerald, Billie Holiday en
Sarah Vaughan.
„Het ritme en de ruimte die er in
jazz zitten zijn voor mij een gro
te bron van inspiratie", vertelt
Kristjana Stefansdóttir. „Klas
sieke muziek is prachtig - ik
luister er thuis heel veel naar -
maar het is formeler dan jazz.
Wanneer je een klassiek stuk
zingt weet je van tevoren precies
waar je uitkomt omdat alles
muzikaal vast ligt. Het aantrek
kelijke van jazz is de improvisa
tie. Je weet niet waar het naar
toe gaat als je aan een nummer
begint. Jazz is een spannende
reis die je naar een plek brengt
die je nog niet kent. Het is mu
ziek die altijd weer fris en nieuw
is."
Jan Dirk van Scheyen
Kristjana Stefansdóttir en het
kwintet van saxofonist Jasper
Staps spelen woensdag in jazz
café Desafinado in Middelburg
(21.00 uur).
VLISSINGEN
Cine City (Belbios 0900-9363)
K-19 The Widowmaker. Do. t/m di. 13.45,19 en 22 u., za. ook om
24 u.;
Reign of Fire. Do. t/m di. 13.45 en 21.45 u.;
Signs. Vandaag (di.) en wo. t/m di. 13.45,16.15,19en21.45u.,za.
ook om 24 u.;
Resident Evil. Vandaag (di.) en wo. t/m di. 19 en 21.45 u., za. ook
om24u.;
Oesters van Nam Kee. Vandaag (di.) en wo. t/m di. 13.45,16.15,
19 en 21.45 u. (ma. niet om 13.45 u.);
High Crimes. Vandaag (di.) en wo. 13.45 u.;
Goldmember. Vandaag (di.) en wo. t/m di. 13.45, 16.15, 19 en
21.45 u., za. ook om 24 u.;
The Sum of all Fears. Vandaag (di.) en wo. 19 en 21.45 u., do. t/m
di. 19 u.;
Sweetest Thing. Vandaag (di.) en wo. t/m di. 16.15,19 en 21.45 u.,
za. ook om 24 u., ma. niet om 21.45 u.;
Eight legged Freaks. Vandaag (di.) en wo. 13.45 u.;
Men in Black II. Vandaag (di.)en wo. 16.15 en 19 u.;
40 Days and 40 Nights. Vandaag (di.) en wo. 21.45 u., do. t/m di.
16.15 u.;
Stuart Little 2 (Ned.). Vandaag (di.) en wo. t/m di. 13.45 en 16.15
u.
Lilo Stitch (Ned.). Vandaag (di.) en wo. t/m di. 13.45 u.
Sneak. Ma. 22 u.
MIDDELBURG
SCHUTTERSHOFTHEATER (0118 613482)
Asterix en Obelix. Wo. 14 u.;
Le lait de la tendresse humaine. Wo. 20 u.;
Les Glaneurs et la Glaneuse. Vr. 19.30 u., za. 21 u.
Hollywood Ending. Vr. 22 u., za. 19.30 u., zo. en di. 20 u.;
The Goddess of 1967. Do. 20 u.;
Chungking Express. Ma. 20 u.
HULST
DE KONING (0114 312030)
K-19 The Widowmaker. Do. t/m za. 19 en 21.30 u., zo. t/m di. 20
u.;
Signs. Vandaag (di.) 20 u., wo. 13.45, 16, 18 en 20 u., do. 19 en
21.15 u., vr. 16,19 en 21.15 u., za. 13.45,16,19,21.15 en 23.30 u.,
zo. 13.45,16,18 en 20 u., ma. en di. 20 u.;
Oesters van Nam Kee. Vandaag (di.) en ma. en di. 20 u., wo. en zo.
18 en 20 u., do. en vr. 19 en 21.15 u., za. 19, 21.15 en 23.30 u.;
Goldmember. Vandaag (di.) 20 u., wo. en zo. 16,18 en 20 u., do. 19
en 21.15 u., vr. 16,19 en 21.15 u., za. 16,19,21.15 en 23.30 u.;
Eight Legged Freaks. Vandaag (di.) 20 u., wo. 13.45 en 20 u.:
The Sum of all Fears. Vandaag (di.) en wo. 20 u.;
Jimmy Neutron (Ned.). Wo., za. en zo. 13.45 u.;
40 Days 40 Nights. Wo. 18 u.;
Men in Black 2. Wo. 16 en 18 u.;
Stuart Little 2 (Ned.). Wo.,za. en zo. 13.45 en 16 u., vr. 16 u.;
Sproet (Ned.). Wo. en vr. 13.45 u., za. en zo. 13.45 en 16 u.;
Lilo Stitch. Wo., za. en zo. 16 u.;
Sneak Preview. Vr. 19 u.;
Filmclub. Ma. en di. première om 20 u.
GOES
't BEEST (0113-228142)
Chungking Express. Vandaag (di.) 20.30 u.;
Donnie Darko. Do. t/m za. 20.30 u.
BERGEN OP ZOOM
CINEM'ACTUEEL (0164 254886)
Reign of Fire. Do.,ma. en di. 20 u., vr. 18.30 en 21.15 u., za. 14,
18.30 en 21.15 u., zo. 14, 16.15 en 21.15 u.;
Oesters van Nam Kee. Vandaag (di.) en wo. 20 u., vr. en za. 18.30
en 21.15 u., zo. 16.15,18.30 en 21.15 u., ma. 20 u.;
Signs. Vandaag (di.), wo., do., ma. en di. 20 u., vr. en za. 18.30 en
21.15 u., zo. 16.15,18.30 en 21.15 u.;
The Sweetest Thing. Wo. 14 en 20 u., za. en zo. 14 u.;
Jimmy Neutron (Ned.). Wo. 14 u.;
Stuart Little 2 (Ned.). Wo., za. en zo. 14 u.;
Sneak Preview. Do. 20 u.;
8 Femmes. Vandaag (di.) 20.30 u.
Monster's Ball. Zo. 19 u., di. 20.30 u.;
Me, You, Them. Ma. 20.30 u.
Onder de titel Monochrome/Po
lychrome exposeert Eleanor
Winters uit New York nieuw
werk in Streekmuseum Het
Land van Axel in Axel. De ten
toonstelling, die tot en met 26
oktober duurt, omvat kalligra
fie en quiltcollages. Winters
studeerde onder meer kunst en
kalligrafie aan het Brooklyn
College en de New York Univer
sity. Traditionele patchwork
quiltpatronen worden in plaats
van in lapjes stof uitgevoerd in
kleine stukjes op maat gesneden
papier. De opening wordt van
avond (dinsdag) om 19.30 uur
verricht door Joost Bakker, di
recteur van galerie De Vier Ge
meten in Middelburg. Het mu
seum is geopend van woensdag
tot en met zaterdag tussen 13.30
en 17.00 uur.
Het Brouws Museum in Brou
wershaven exposeert van vrij
dag 20 september tot en met 3
november aquarellen van de
Rotterdammer Ad Kikkert
(1914-1995), onder de titel Het
Schouwen-Duiveland van Ad
Kikkert. De meer dan dertig
werken die in hoofdzaak met
het water verbonden zijn, date
ren uit de periode 1946-1992. In
1946 bracht Kikkert zijn eerste
vakantie door op Schouwen-
Duiveland, dat hem steeds na
der aan het hart ging liggen en
waar hij zich in de jaren tachtig
vestigde. Behalve op maandag
is het museum dagelijks ge
opend van 11.00 tot 17.00 uur.
Wonen in weelde heet de ten
toonstelling die van 20 septem
ber tot en met 2 november be
zocht kan worden in het Zeeuws
Archief in Middelburg. In het
monumentale stadspaleis
waant men zich op bezoek bij
een rijke VOC-bewindhebber
en zijn voorname echtgenote.
De rondgang door het imposan
te Van de Perrehuis is alleen mo
gelijk onder begeleiding van een
gids, van dinsdag tot en met za
terdag om 13.30 en 15.00 uur.
Donderdag om 13.30 uur opent
in galerie-atelier De Kaai in
Goes de tentoonstelling Dich-
ter-bij. Onder deze noemer ex
poseren tot en met 18 december
de Zeeuwse dichter Gerrit
Knoester, dichteres Nelleke Ha-
rinck en kunstenaars van De
Kaai. Schilderkunst en dicht
kunst komen hier dichter bij el
kaar, evenals de reguliere dich
ter en de dichter met een ver
standelijke beperking. De expo
sitie is geopend van maandag
tot en met vrijdag tussen 9 en 16
uur.
De Piek in Vlissingen opent het
reguliere seizoen met de exposi
tie Who The XXXX Is Remco
van den Bosch? Het betreft een
retake van de expositie die vorig
jaar in de Willem3 te zien was.
Door de foto's op billboardfor
maat in een heel andere ruimte
en context te plaatsen, veran
dert ook de beleving van het
werk. Als jongere vormen idea
len, ambities en snelheid van het
leven zijn inspiratiebron. De
openingsavond begint om 21.30
uur.
Anneke Schenk uit Middelburg
en Emmy Luijendijk uit Burgh-
Haamstede exposeren van 21
september tot en met 12 oktober
in De Bewaerschole in Burgh-
Haamstede. Schenk toont schil
derijen en gemengde techniek,
met als thema water, zee, rivier,
aanspoelsels, enzovoort. Van
Luijendijk is er keramiek, zoals
schalen en vazen, waarvan de
'huid' bewerkt wordt met orna
menten. De Bewaerschole is ge
opend van dinsdag tot en met
zaterdag tussen 13.30 en 16.30
Zondag wordt om 17.00 uur in
café Soif in Vlissingen de ten
toonstelling van de Brabantse
kunstenaar Jan van Lisdonk ge
opend. Deze bestaat onder meer
uit assemblages die zijn opge
bouwd uit aan de Zeeuwse
stranden gevonden stukken
wrakhout, touwen, kettingen,
plastic en netten. Verder zijn er
foto-installaties en foto's van
door hemzelf gemaakte rots
schilderingen in de Pyreneeën.
De expositie is tot en met 9 no
vember dagelijks, behalve op
dinsdag, te zien vanaf 12.00
